بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 2 :
مقدمه مفاهیم GIS
در چند دهه اخیر، سیستمهاي اطلاعات جغرافیایی، به عنوان یک صنعت برتر، نظر بسیاري ازمحققان رشته هاي مختلف به ویژه علوم شهري در سرتاسر جهان را به خود معطوف داشته است. اگرچه در طی 40 سال گذشته، در جهت تکامل تئوریکی و ساختار فنی GISمتخصصان امر بسیار تلاش نموده اند، اما طی 10 سال گذشته این فعالیتها به اوج خود رسیده و در نتیجه پیشرفتهاي شایان توجهی حاصل آمده است.
اسلاید 3 :
مقدمه:
سیستم اطلاعات جغرافیایی (Geographic Information Systems)یا GIS یک سیستم کامپیوتری برای مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات مکانی بوده که قابلیت جمع آوری، ذخیره، تجزیه وتحلیل و نمایش اطلاعات جغرافیایی (مکانی) را دارد.
تکنولوژی GIS با جمع آوری و تلفیق اطلاعات پایگاه داده های معمولی، به وسیله تصویر سازی و استفاده از آنالیز های جغرافیایی، اطلاعاتی را برای تهیه نقشهها فراهم میسازد. این اطلاعات به منظور واضح تر جلوه دادن رویدادها ، پیش بینی نتایج و تهیه نقشهها به کار گرفته میشوند.
سیستم اطلاعات جغرافیاییGISبستری برای ذخیره ، نگهداری ، مدیریت و تجزیه و تحلیل اطلاعات جغرافیایی می باشد و جهت کار همزمان با داده هایی که وابستگی مکانی (جغرافیایی) و توصیفی دارند، طراحی شده است.
سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS یک سیستم کامپیوتر مبنا می باشد که به عنوان یک مجموعه متشکل از سخت افزار، نرم افزار، اطلاعات جغرافیایی، نیروی انسانی و مدلهای پردازش داده، به منظور تولید، ذخیره سازی، نمایش، بازاریابی، پردازش، بهنگام رسانی و. اطلاعات جغرافیایی مربوط به عوارض و پدیده های مختلف، مورد استفاده قرارمی گیرد.
اسلاید 4 :
مقدمه :
دریک سیستم اطلاعات جغرافیایی واژه جغرافیایی یاGeographic عبارت است از موقعیت موضوع های داده ها، برحسب مختصات جغرافیایی (طول و عرض).
واژهInformation یا اطلاعات نشان میدهد که دادهها در GIS برای ارائه دانسته های مفید، نه تنها به صورت نقشهها و تصاویر رنگی بلکه بصورت گرافیک های آماری، جداول و پاسخ های نمایشی متنوعی به منظور جستجوهای عملی سازماندهی میشوند.
واژهSystem یا سیستم نیز نشان دهنده این است که GIS از چندین قسمت متصل و وابسته به یکدیگر برای کارکرد های گوناگون، ساخته شده است.
یک سیستم GIS شامل یک بسته کامپیوتری (شامل سخت افزار و نرم افزار) از برنامه های رایانهای با یک واسطه کاربر میباشد که دست یابی به عملیات واهداف ویژهای را فراهم میسازد. مؤلفه های چنین سیستمی به ترتیب عبارتند از: کاربران، سخت افزارها، نرم افزارها، اطلاعات و روش ها.
اسلاید 5 :
تاریخچه:
برای اولین بار در اواسط دهه ۱۹۶۰ در آمریکا کار بر روی اولین سامانه اطلاعات جغرافیایی آغاز شد. در این سامانه هاعکسهای هوایی، اطلاعات کشاورزی، جنگلداری، خاک، زمین شناسی و نقشههای مربوطه مورد استفاده قرار گرفتنداولین جی آی اس، جی آی اس ملی کانادا است که در اواخر دهه ۱۹۶۰ به وجود آمد و تاکنون مورد استفادهاست.
gisدر ایران:
در ایران، اولین مرکزی که به طور رسمی استفاده از این سامانه را در کشور آغاز کرد، سازمان نقشهبرداری کشور بود که در سال ۱۳۶۹ براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، عهدهدار طرح بهکارگیری این سامانه شد.
پروژه ایجاد سامانه اطلاعات جغرافیایی در وزارت صنایع و معادن، از فروردین ۱۳۷۱ آغاز گردید و از این سامانه به طور گسترده در ارتباط با فعالیتهای آن استفاده میگردد.
شهرداری تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، وزارت جهاد کشاورزی، مؤسسه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، و سازمان جنگلها و مراتع نیز از این سامانه استفاده میکنند.
اسلاید 6 :
اجزای تشکیل دهنده GIS :
کاربران :User مهارت در انتخاب و استفاده از ابزارها دریک سیستم اطلاعات جغرافیایی وشناخت کافی از اطلاعاتی که استفاده میشوند، یکی از موارد اساسی برای موفقیت در استفاده از تکنولوژی GIS است، که این از وظایف یک کاربر میباشد.
سخت افزارها hardware :امروزه شبکه های GIS شامل تعدادی workstation, x-station، کامپیوترهای شخصی، چاپگرها و پلاترها میباشد که معرف مؤلفه سخت افزاریک سیستم اطلاعات جغرافیایی میباشند.
نرم افزارها :software به منظور استفاده بهتر از یک سیستم اطلاعات جغرافیایی، استفاده از نرم افزارهای به روز و توانمند توصیه میشود.
اطلاعات :Data قلب هر GIS پایگاههای اطلاعاتی آن است. در این پایگاهها به پرسش هایی از قبیل چه شکلی است؟ کجاست؟ و چگونه به دیگر اشکال مرتبط میشود، داده میشود.
روشها :Methodsشیوه های صحیح به کارگیری اطلاعات درجهت رسیدن به اهداف ویژه دریک سیستم اطلاعات جغرافیایی از مهمترین مؤلفه های آن است.
اسلاید 7 :
سئوالاتی که GIS میتواند پاسخگو باشد
موقعیت: چه چیز در یک موقعیت خاص وجود دارد؟ معمولا از طریق این سئوال مشخصات اشیاء در مکانهاي جغرافیایی مشخص میگردد. موقعیت را میتوان به صورت مکانی در نظر گرفت که از طریق نام، کدهاي ویژه، آدرسها و سیستمهاي تصویر و مختصات جغرافیایی قابل بیان است.
شرایط: کجا چه چیزي اتفاق میافتد؟ در محیطGIS با بهره گیري از توابع تحلیلی میتوان موقعیتهایی را شناسایی نمود که در آنها شرایط خاصی حادث میشود. به عنوان مثال، شناسایی محدودههاي بایر شهري با وسعت بیش از یک هکتار، واقع در محدوده با کاربري تجاري که داراي بافت فرسوده بوده باشند.
روند: ماهیت (کمی و کیفی) چه چیزي از زمان معینی تا به حال تغییر نموده است؟ این سئوال در واقع مبین ترکیب دو سئوال اول و دوم بوده و اختلافات حاصله در یک مکان جغرافیایی بهازاي زمان را مشخص می سازد.
الگوها: چه الگوهاي مکانی وجود دارد؟ از طریق این سئوال متخصصان ویژگیهاي مشخص و متمایز پدیده ها را شناسایی وبه ازاي یک و یا چند پارامتر معین، مکانهاي جغرافیایی را طبقه بندي نمایند. به عنوان مثال، ممکن است نحوه توزیع کاربري اراضی شهري مثلا سبز و یا ورزشی در محدوده منطقه یک شهر به ازاي فضاهاي مسکونی و خالی ذهنیت خاصی ازتوزیع الگوي فضاي کاربريهاي خاص ایجاد نماید.
.
اسلاید 8 :
نگرش های مختلف به GIS
نگرش ابزارمبنا بهGIS
در نگرش ابزارمبنا Toolbox-basedیک سيستم GIS به صورت مجموعه اي قوي از ابزارهاي جمع آوري، ذخيره سازي، بازيابي، تبديل ، و نمايش ها داده ي مكان مرجع جهان واقعي تعريف ميگردد. واضح است كه در اين كاربرد، يك سيستم GIS تنها به عنوان ابزاري استفاده ميشود كه نيازهاي روزمره به داده ها را تسريع مينمايد و در موارد ي خاص، برخي از تحليلهاي ساد ة موردنياز را انجام ميدهد.
اسلاید 9 :
نگرش پايگاه داده به GIS
در اين نگاه، GIS به عنوان يك پايگاه داده Data base تعريف ميشود كه بخش اعظم ها داده ي آن مكاني و زمين مرجع است و علاوه بر آن ، براي پاسخ به پرسشهاي مرتبط با اجزاي مكاني موجود در پايگاه ،ها داده قابليتهايي وجوددارد .تعريفي كه در اينجا ارائه ميگردد، نسبت به نگرش قبل ، از سيستم GIS انتظارات بيشتري دارد . زيرا در اينجا يك سيستم GIS بايد بتواند به پرسشهاي مكاني پيچيده تر پاسخ دهد و به همين دليل به طراحي هوشمندانه تر و پيچيده نيازمند است.
اسلاید 10 :
نگرش سازماندهي به GIS
در اين نگرشGIS ، Organization به عنوان سيستمي در نظرگرفته ميشود كه بخش اعظم نيازهاي كاربران را به صورت خودكار(اتوماتيك ) انجام دهد. بر اين اساس، در اين نگاه، يك سيستم GIS، مجموعه اي از توابع است كه قابليت هاي پيشرفت را در ذخيره سازي، بازيابي، تغيير و تحول و نمايش ها داده ي مكاني ارائه دهد .
اسلاید 11 :
چرا از GIS استفاده میکنیم؟
• دادهها رابه صورت رقومی نگهداری کرده و لذا از نظر فیزیکی حجم کمتری نسبت به روش سنتی (نقشههای کاغذی) اشغال میکنند.
• با استفاده از تواناییهای کامپیوتر مقادیر بسیار عظیمی از دادهها را میتواند با سرعت زیاد و هزینه نسبتا کم نگهداری و یا بازیابی نماید.
• قابلیت کار کردن با دادههای مکانی و اطلاعات توصیفی مربوط به آنها و ترکیب انواع مختلف دادهها در یک آنالیز با سرعت زیاد با روشهای دستی سازگار نمیباشد.
• پشتیبانی پیوسته و سریع کاربران
• کاهش عملیات زمینی با تحلیل بهینه
• تسریع در تولید گزارشات روزانه
• بهنگامسازی سریع و جستجو در تاریخچه تغییرات
• تصمیمگیری بهینه
• توسعه یکپارچگی سازمانی از طریق ایجاد مرکز داده Data Center
• جلوگیری از تکرار داده و منابع اطلاعاتی اشتراک اطلاعات
• ویرایش همزمان اطلاعات و مدیریت آن
• افزایش بازدهی
اسلاید 12 :
مدل سازی:
مدل سازی واژهای است رایج که خیلی وقت ها از آن استفاده میشود و معانی متفاوتی دارد. نمایش بخشی از دنیای واقعی میتواند یک مدل از آن بخش در نظر گرفته شود. از این جهت به آن یک مدل میگوییم چون که نمایش آن، ویژگیهای خاص مشترک با دنیای واقعی را در بر خواهد داشت و به ما امکان مطالعهی این نمایش را میدهد؛ یعنی مدل جایگزین دنیای واقعی شده است. ما میتوانیم داده ها را در یک مدل تغییر دهیم و اثر این تغییرات را بررسی کنیم که این خود یکی از مزایای مدل به شمار میرود چرا که در دنیای واقعی ما نمیتوانیم یا اجازه نداریم چنین تغییراتی را به وجود آوریم.
مدل سازی میتواند به عنوان یک پروسه، روند یا پردازش در نظر گرفته شود، پردازشی که خروجی آن یک مدل است. قبل از اجرای پروسه مدل سازی نیاز است به چند سوال اساسی پاسخ دهیم این که مدل چه چیزی می خواهد به ما بگوید؟ آیا مسئله و مشکل را درک کرده ایم؟ به چه چیز هایی نیاز داریم؟ از چه مرحلهای شروع کنیم؟ چگونه ابزار موجود را به کار گیریم تا به مدل های با معنی دست پیدا کنیم؟
به زبان ساده تر مدل یک ساده سازی از واقعیت است به نحوی که به راحتی قابل فهم باشد. به بیان دیگر مدل؛ شرح، توصیف یا توصیف ساده شده یک واقعیت است.
اسلاید 13 :
سئوالاتی که GIS میتواند پاسخگو باشد
مدلسازی:
چه اتفاقی حادث خواهد شود؟ در محیط GISبا استفاده از توابع تحلیلی موجود و یا بهره گیري از زبانهاي برنامه نویسی مکمل، امکان طرح شرایط ویژهاي (با آستانه هاي معینی) وجود دارد. به عنوان مثال، اگر رشد شهرهاي واقع درمحدوده شهرستان با نرخ بالا ادامه داشته باشد، چه تغییراتی در ظرفیت جمعیتی روستاهاي تابعه رخ خواهد داد.
اسلاید 14 :
روند مدیریت مسائل دنیاي واقعی در GIS
اخذ و جمع آوري مشاهدات
مدیریت و سازماندهی داده ها
تجزیه و تحلیل دادهها
مدلسازي و نمایش اطلاعات
بحث و تبادل نظر در روند تصمیم گیري ها
برنامه ریزي و اجراي تصمیمات متخذه
اسلاید 15 :
فناوری GIS این امکان را می دهد:
پایگاههاي اطلاعات مورد نیاز خود را طراحی کنند
در جهت تجزیه و تحلیل دادههاي مکانی بهترین توابع را در اختیار داشته باشند
سئوالات متعدد و چند منظورهاي را طرح نمایند
دادههاي خود را به طور مطلوب سازماندهی نمایند
انواع نقشه هاي موضوعی را طراحی کنند
از طریق سیستم اینترنت و اینترانت در سرتاسر جهان باهم در ارتباط باشند
اطلاعات متنوع را تلفیق و با یکپارچه نمودن آنها روابط نهان را آشکار سازند
با تولید مدلهاي کاربردي فرصت تصمیم گیري بهینه را مهیا سازند
اسلاید 16 :
وظایف اصلی فنآوری :GIS
اسلاید 17 :
روشهای اخذ و ورود داده ها
شاید یکی از مشکلات اصلی در شروع هر پروژهاي نحوه واردکردن انواع دادهها به درون سیستم باشد. باید یادآور شد که هر محققی نیازمند اخذ و ورود دادههاي خام به محیط GIS به منظور ایجاد پایگاه دادهها است، چرا که بدون آنها هیچ عملیات تحلیلی امکانپذیر نخواهد بود. اغلب متخصصان بر این باور هستند که اخذ دادهها و تشکیل پایگاههاي اطلاعاتی مرتبط طاقت فرساترین، وقت گیرترین و در نهایت پرهزینه ترین قسمت هر پروژه GIS محسوب میگردد. عدم موفقعیت در نحوه جمع آوري دادههاي کافی، با دارا بودن دقت بالا، و تشخیص نوع پایگاه مناسب منجر به عدم توفیق در هر پروژه GIS میشود.
اسلاید 18 :
منابع توليد كننده اطلاعات مورد نياز يك سيستم :GIS
تصاوير ماهواره اي و تكنيكهاي سنجش از دور
عكسهاي هوايي و تكنيكهاي فتوگرامتري
نقشه برداري كلاسيك
سيستم تعيين موقعيت جهاني GPS
اسناد، مدارك و نقشه هاي موجود
اسلاید 19 :
انواع داده ها در GIS
داده های مکانی SPATIAL DATA
موقعيت جغرافيايي عوارض را نشان ميدهند POINT –LINE-POLYGON
داده های توصيفي NON-GRAPHIC DATA
به توصيف خصوصيات عوارض مي پردازند. ماند جداول توصيفي
اسلاید 20 :
Remote sensing
سنجش از دور بر سنجيدن اشيا از مسافتي خاص يعني تشخيص و اندازه گيري ويژگي از يك جسم بدون اينكه شخص در تماس بالفعل با آن جسم باشد دلالت دارد.
سنجش از دور عبارتست از علم و هنر كسب اطلاعات از پديده ها يا اجسام بدون تماس فيزيكي با آنها.
سنجش از دور مدرن، عبارت است از استفاده از داده هاي رقومي ماهواره اي در شناسايي و كسب اطلاعات مفيد از پديده هاي سطح زمين مي باشد.
