پاورپوینت کنترل کیفی داخلی و تفسیر نتایج کنترل کیفی خارجی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

کنترل کیفی داخلی و تفسیر نتایج کنترل کیفی خارجی

اسلاید 2 :

کاربرد کنترل کیفی
هدف از درخواست آزمایش توسط پزشک برای بیمار، بررسی وضعیت پاتوفیزیولوژیک وی به منظورتشخیص علت بیماری و پیگیری درمان وی می باشد. نتایج آزمایش وقتی میتواند به پزشک در این موارد کمک نماید که خطا در انجام آزمایشات وجود نداشته و یا به حداقل رسیده باشد و یا تاثیر این خطاهای احتمالی بر نتیجه نهایی ناچیز بوده و پاسخ آزمایش تنها نشاندهنده وضعیت بیولوژیک بیمار باشد.
برای رسیدن به نتیجه درست و قابل قبول و به حداقل رسانیدن خطاهای آزمایشگاه، یک و روش صحیح برای برنامه تضمین کیفیت ضروری است .

اسلاید 3 :

عوامل بسیاری عملکرد آزمایشگاه را تحت تاثیر قرار میدهند که برخی از آنها عبارتند از:
)1 تغییرات بیولوژیک / فیزیولوژیک در بدن فرد
)2 مواد مداخله گر مثل داروها
)3 متغییرهای پیش از انجام آزمایش Preanalytic) ) مانند جمع آوری، انتقال، آماده سازی و نگهداری نمونه ها
)4 متغییرهای حین انجام آزمایش (Analytic)
)5 متغییرهای پس از انجام آزمایش Postanalytic))

اسلاید 4 :

متغییرها
بسیاری از مشکلات مهمی که در آزمایشگاهها رخ میدهد (حدود 45 % خطاهاي آزمايشگاه) در بخش پیش از انجام آزمایش(Preanalytic) ایجاد می شود.
مثالهایی از آن عبارتند از: درخواست آزمایش نامناسب، آماده نبودن بیمار برای انجام آزمایش، عدم رعایت رژیم غذایی خاص، فعالیت بدنی زیاد یا کم، مصرف داروها و .(رعایت نکردن دستورهای لازم برای آزمایش ) ، نمونه گیری ناصحیح، ظرف یا نگهدارنده نامناسب، آلودگی در زمان نمونه گیری، بستن تورنیکه به مدت طولانی، اندازه سوزن، شرایط خوابیده و ایستاده و .(برچسب گذاری غلط، آماده سازی و نگهداری نامناسب) سانتریفیوژ یا دمای نامناسب نگهداری،..

اسلاید 5 :

analytical variable
شامل روش آزمايش، استاندارد و كاليبره كردن ، ثبت روش ها و دستور كارها، كنترل معرف ها، تجهيزات و وسايل ، كنترل كيفيت آزمايش انجام شده با روش هاي آماري و چارت هاي كنترلي، بايگاني و نگهداري آن ها (حدود 10 % خطاهاي آزمايشگاهي)
post analytical variable
مهم ترين خطايي كه بعد از آزمايش روي مي دهد تهيه گزارش از نتايج آزمايش است
وارد كردن جواب ها، تايپ و آماده نمودن جواب ها، امضاء، درج مقادير نرمال و بايگاني جواب ها (45% باقيمانده خطاهاي آزمايشگاهي)
متغییرها

اسلاید 6 :

معیارهای اصلی کنترل کیفی در آزمایشگاه :شامل 4 بخش می باشد:
.1 کنترل پرسنل
.2 کنترل معرفها، کیتها و مواد مصرفی
.3 کنترل دستگاهها و وسائل
.4 کنترل روش کار

اسلاید 7 :

مفاهیم آماری
Mean ميانگين، معدل يكسري از نتايج است و واحد آن همان واحد اندازه گيري نمونه مي باشد.
Standard deviation انحراف معيار نشان دهنده پراكندگي موجود در نتايج است
انحراف معيار نماينده دقت و يا عدم دقت آزمايش و اندازه گيري نمونه است و با خطاي راندوم مرتبط است

اسلاید 8 :

يا گوسين ( Normal Distribution Curve) انحراف معيار را بر مبناي توزيع نرمال
تفسيرمي كنند . اگر آزمايشي براي چندين بار تكرار شود و نتايج توسط منحني نشان (Gaussian Curve)
داده شوند منحني خاصي به وجود مي آيد كه آن را منحني پراكندگي طبيعي يا گوسين مي گويند.
مفاهیم آماری

اسلاید 9 :

مفاهیم آماری
ضريب تغييراتCV (Coefficient of Variation)
نشان دهنده درصد انحراف معيار به ميانگين مي باشد و با فرمول زير محاسبه مي شود:
نسبت به SD برآورد بهتري را از عملكرد متد و فراتر از يك محدوده غلظت به ما نشان مي دهد.

اسلاید 10 :

انواع خطاها
خطاي سيستماتيك
خطاي سيستماتيك به صورت تفاوت مابين ميانگين نتايج به دست آمده از آزمايش و مقادير رفرنس تعريف مي شود. به طوركلي خطاي سيستماتيك با تغيير در ميانگين نتايج كنترل ديده مي شود .
Trendبه صورت افزايش يا كاهش پايدار در نتايج نمونه كنترلي در طي چهار روز يا بيشتر ازچهار روز و يا افزايش و يا كاهش نتايج نمونه كنترلي فراتر از محدوده 2SD تعریف میشود.

اسلاید 11 :

Trend
1 خرابي منبع نور دستگاه
-2 انباشته شدن تدريجي ظرف نمونه يا محلول از گرد و غبار
-3 انباشته شدن تدريجي سطح الكترودها از گرد و غبار
-4 خراب شدن تدريجي مواد كنترلي
-5 كهنه شدن و خرابي ريجنت ها
-6 خراب شدن تدريجي محفظه انكوباسيون در مورد تست هاي آنزيمي
-7 خراب شدن تدريجي فيلتر نوري دستگاه
-8 خراب شدن تدريجي كاليبراسيون

اسلاید 12 :

:Shift تغييرات ناگهاني و يكباره در ميانگين كنترل به صورت شيفت يا تغيير جهت ناگهاني تعريف مي شود
-1 تغيير در تهيه و فرمولاسيون کنترلها و ريجنت ها
2- تغيير درLot number کنترلها و ريجنت ها
-3 تغيير ناگهاني در انكوباسيون در مورد آزمايش هاي آنزيمي
-4 تغيير در دما و رطوبت اتاق
-5 نقص در سمپلينگ سيستم
-6 نقص در سيستم توزيع کنترلها و ريجنت ها
-7 كاليبراسيون نادرست

اسلاید 14 :

خطاي راندوم
در كنترل كيفي هرگونه انحراف مثبت يا منفي از ميانگين نتايج كنترل به عنوان خطاي راندوم در نظر گرفته مي شود، پس مي توان نتيجه گرفت كه خطاي راندوم با انحراف معيار مرتبط بوده و با آن ارزيابي مي شود .
در خطاهاي راندوم دقت آزمايش پايين است و در خطاهاي سيستماتيك صحت آزمايش پايين مي باشد .
خطاهاي راندوم برخلاف خطاهاي سيستماتيك با تكرار آزمايش آشكارمي شوند.

اسلاید 16 :

اجزاء برنامه تضمین کیفیت در هماتولوژی
کنترل کیفی داخلی (Internal Quality Control )

کنترل کیفی خارجی (External Quality Control )

استانداردسازی (Standardization)

پایش مهارت (Proficiency surveillance )

اسلاید 17 :

کنترل کیفی داخلی INTERNAL QUALITY CONTROL (IQC)
شیوه‏های IQC متفاوت است براساس:

نوع آزمایش‏ها (Types of tests)

ابزارها و تجهیزات (The equipment)

حجم آزمایشگاه (The size of the laboratory)

سطح آموزش کارکنان آزمایشگاه (Level of training of its staff)

تعداد نمونه‏های مورد آزمایشگاه (در روز) (Number of specimens handled )

اسلاید 18 :

روشهاي ارزيابي عملكرد آناليزرهاي هماتولوژي
برنامه های دائمی:
 مقایسه نتایج دستگاه سل کانتر با گسترش خون محیطی
 مقایسه نتایج دستگاه سل کانتر با وضعیت بالینی بیمار

اسلاید 19 :

روشهاي ارزيابي عملكرد آناليزرهاي هماتولوژي
الف ـ پايش عملكرد آناليزرها با استفاده از خون كنترل
ب ـ پايش عملكرد آناليزرها با استفاده از نمونهها و نتايج بيماران

اسلاید 20 :

پايش عملكرد آناليزرها با استفاده از خون كنترل
به چند شيوه ميتوان از نتايج حاصل از خون كنترلها استفاده نمود:

1- مقايسه پاسخ‏هاي بدست آمده با پاسخ‏هاي موردانتظار براي هر سطح كنترلي

2- استفاده از محدودههاي كنترلي نمودار لوي ـ جنينگ

3- ارزيابي نمودار لوي ـ جنينگ از نظر الگوهاي احتمالي پراكندگي، جابجايي و گرايش

4- ارزيابي نمودار لوي ـ جنينگ با استفاده از قوانين چندگانه وستگارد

5- استفاده از نمودار كيوسام يا نمودار تجمع فراواني

6- مقايسه پاسخهاي بدست آمده با پاسخهاي آزمايشگاههاي ديگر كه از همان نمونه كنترلي استفاده ميكند.

پنج گزينه نخست جزء كنترل كيفي داخلي و گزينه ششم جزء كنترل كيفي خارجي آزمايشگاه بهشمار ميروند.