بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
ساختار مکانیکی
اسلاید 2 :
انواع ساختارهای نظری سازمانی
طرح های ساختاری را می توان به دو دسته نظری و عملی تقسیم کرد. طرح های نظری ، کلی و انتزاعی بوده به دو صورت ارگانیک و مکانیک تقسیم می شود.
متغیرهای محتوایی (اندازه،تكنولوژي،محيط،اهداف و استراتژي سازمان و فرهنگ) تعیین کننده نوع ساختار مکانیکی و ارگانیکی می باشد. از نحوه ترکیب یا در هم آمیختن متغیرهای ساختاری (پيچيدگي،تخصصي بودن،داشتن استاندارد، سلسله مراتب اختيارات، رسمي بودن، متمركز بودن،حرفه اي بودن و نسبتهاي پرسنلي ) شکل ارگانیک یا مکانیک به وجود می آید.
اسلاید 3 :
در ساختار مکانیکی:
واحدها در سطح افقی پراکنده اند.
روابط بسیار دقیق و انعطاف ناپذیرند.
کانال ارتباطی رسمی است
سیتم تصمیم گیری متمرکز است .
اسلاید 4 :
فرآيندهاي مديريت مكانيكي و ارگانيكي
محيط مطمئن: مقررات دقيق و سلسله مراتب اختيارات مشخص و تصميمات توسط مقامات عالي مديريت.
محيط پويا: تصميم گيري غير متمركز و سيستم سازماني ارگانيكي
اسلاید 5 :
انواع ساختارهای عملی سازمانی:
ساختارهای ارگانیکی و مکانیکی ساختارهایی هستند که در یک طیف قرار گرفته و ساختار هایی جزئی و عملی تر را در بر می گیرند. ساختارهای عملی را میتوان به دو دسته تقسیم کرد:
1- انواع ساختارهای عملی بر اساس بخش های پنجگانه سازمان.
2- انواع ساختارهای عملی بر اساس گروه بندی فعالیتهای سازمان.
اسلاید 6 :
انواع ساختارهای عملی بر اساس بخشهای پنجگانه سازمان:
مینتزبرگ اظهار می دارد که هر سازمان از پنج بخش اصلی تشکیل شده است.
پنج رکن اصلی سازمان عبارتند از:
هسته عملیاتی : کارکنانی که در زمینه تولیدات (کالاها یا خدمات) سازمان کارهای اصلی را انجام می دهند.
مدیریت عالی: مدیرانی که در راس هرم قرار می گیرند و کسانی که مسئولیت کل سازمان را بر عهده دارند.
مدیران رده میانی: مدیرانی که بین هسته عملیاتی و مدیریت عالی سازمان ارتباط برقرار می کنند
متخصصان فنی: تحلیل گرانی که عهده دار استانداردهایی در سازمان هستند.
مدیران ستادی : کسانی که وظیفه ستادی پشتیبانی دارند و در پیوند با فعالیتهای سازمان خدمات کمکی ارائه می نماید.
اسلاید 7 :
هر یک از این ارکان پنجگانه می تواند سازمان را تحت سلطه خود در آورد مضافا این که با توجه به رکنی که سازمان را تحت کنترل خود می گیرد ساختار سازمان به نحوه و گونه خاصی ( مرتبط با این رکن) طراحی خواهد شد .
اگر ((هسته عملیات)) بتواند سازمان را کنترل کند سیستم تصمیم گیری غیر متمرکز خواهد بود.
این امر باعث می شود که در سازمان ((دیوان سالاری حرفه ای)) به وجود آید .
اگر ((مدیریت عالی(( بر سازمان حاکم باشد، در این صورت سیستم تحت کنترل در آمده متمرکز می شود و سازمان دارای یک ساختار ساده خواهد بود .
اسلاید 8 :
اگر کنترل سازمان در دست مدیران رده میانی باشد سازمان دارای تعداد زیادی بخش یا واحد مستقل خواهد شد و ساختار آن بر همان اساس قرار می گیرد ( یعنی ساختار مبتنی بر واحدهای مستقل )
اگر کارشناسان فنی و تحلیلگران متخصص بر سازمان حاکم باشند سیستم کنترل به صورت استاندارد در آمده و سازمان دارای ساختاری می شود که آن را ))دیوان سالاری مکانیکی )) می نامند.
سرانجام در مواردی که نیروهای ستادی بر سازمان حاکم می شوند کنترل به صورت نوعی سازش و تعدیل رفتارها اعمال می شود که در نتیجه متخصص سالاری به وجود می آید .
اسلاید 9 :
در این بخش صرفا به هر یک از این پنج ساختار به طور مختصر اشاره می شود :
ساختار ساده : ساختاری است که در آن هیچ نوع مهارت یا تخصص به کار نرفته و متخصصی وجود ندارد . چنین سازمانی فاقد هر نوع پیچیدگی است، فعالیتهای آن رسمی نیستند ، کارها معیار استانداردی ندارند همه اختیارات در دست یک نفر است و همه تصمیمات در دست اوست .
ساختار دیوان سالاری مکانیکی: در این نوع ساختار کارها بسیار یکنواخت و استاندارد شده است.
هر واحد وظیفه ای خاص دارد اختیارات متمرکز بوده و در عرصه تصمیم گیری یک زنجیره فرماندهی وجود دارد . سلسله مراتب اختیارات رعایت می شود، نیروی صف و ستاد از هم تفکیک شده اند و سازمان دارای ساختاری است که از روی تدبیر و آگاهانه تنظیم شده است .
اسلاید 10 :
ساختار دیوان سالاری حرفه ای: انفجار اطلاعات موجب شده است که طبقه بندی کامل از سازمان به وجود آید که تنها افراد متخص و حرفه ای می توانند در آن کار کنند و در نتجه سازمان از نظر ماهیت کاری هسته عملیاتی خود را از میان متخصصان بسیار آزموده بر می گزیند در چنین حالتی فعالیتهای سازمان رسمی ، کارها استاندارد و سیستم تصمیم گیری غیرمتمرکز است.
ساختار مبتنی بر واحدهای مستقل: در سازمانهایی که ساختار آنها مبتنی بر واحدهای مستقل است قدرت در دست مدیران رده میانی سازمان می باشد . ((ساختار مبتنی بر واحدهای مستقل)) در واقع چیزی نیست. جز مجموعا ای از واحدهای مستقل که ساختار هر یک از نوعی دیوان سالاری مکانیکی بر خوردار است و فعالیتهای همه آنها را دفاتر مرکزی هماهنگ می کنند. از آنجا که هر بخش دارای استقلال است بنابراین مدیران رده میانی که مسئول آن بخش هستند می توانند کنترل خود را به میزان قابل توجهی اعمال نمایند.
اسلاید 11 :
ساختار متخصص سالاری: این نوع ساختار سطح افقی گسترده و بسیار وسیعی دارد و سطوح مدیریت در ان اندک است فعالیتها و کارها استاندارد نیست سیستم تصمیم گیری غیر متمرکز و از انعطاف ساختارپذیری در سطح بسیار بالایی بر خوردار است .
- سازمانی با این ساختار مسئولیت پذیر است از این رو باید ساختار مذبور را مترادف با ساختار ارگانیک دانست.
انواع ساختارهای عملی بر اساس گروه بندی فعالیتهای سازمان
ساختارهای مبتنی بر نوع وظیفه، محصول، جغرافیای پیوندی و ماتریسی از مهمترین انواع ساختارهایی است که از گروه بندی فعالیتهای سازمانی حاصل می شود .
اسلاید 12 :
« تام برنز و جی.ام. استاکر » با توجه به مطالعاتی که روي بيست شرکت انگليسي و اسکاتلندي انجام داده اند جايگاه سازمانها را از نظر نوع ساختار مديريت به دو سازمان مكانيكي وارگانيكي تشبيه كردهاند. هر دو شکل از سیستم با این هدف به وجود آمده اند که با شیوه ای بسیار کارا از منابع انسانی نهایت استفاده را ببرند. هر یک از این سیستمها ویژگیهای خاص خود را دارند.
اسلاید 13 :
سیستمهای مکانیکی:
یک سیستم مکانیکی براساس قانونمندی تحمیل شده توسط ساختار درونی و قوانین ذاتی اش عمل می کند، مثل یک ساعت یا یک اتومبیل. از آنجایی که در سیستم های مکانیکی انتخابی وجود ندارد، خود یا اجزایشان نمی توانند مقاصدی مختص به خود داشته باشند. اما یک سیستم مکانیکی می تواند وظیفه ای داشته باشد که مقاصد موجودی، خارج از آن را برآورده می کند و به همین ترتیب اجزای سیستم نیز وظایف فرعی مخصوصی به خود دارند.سیستم های مکانیکی می توانند باز باشند و یا بسته. اگر رفتارشان به وسیله هیچ رویداد یا شرایط بیرونی متاثر نشود بسته هستند و درغیر این صورت باز خواهندبود. آن اجزایی که بدون آنها یک سیستم توانایی اجرای وظایفش را ندارد، اجزای ضروری و باقی اجزا غیرضروری به حساب می آیند. به عنوان مثال، موتور اتومبیل یک جزء ضروری است درحالی که فندک آن این چنین نیست.
اسلاید 14 :
ویژگیهای سیستمهای مکانیکی:
یک سیستم مدیریت مکانیکی، مناسب شرایطی است که باثبات و پایدار باشد. ساختارهاي مكانيكي با ويژگيهايي نظير پيچيدگي و رسميت زياد و تمركز گرايي شناخته مي شوند، چنين ساختارهايي با وظايف يكنواخت مناسبت داشته و بر رفتارهاي برنامه ريزي شده متكي بوده و در واكنش به رويدادهاي پيش بيني نشده نسبتاً كند عمل مي كنند.
اسلاید 15 :
1. کارهایی که نیاز به تخصص ویژه دارند از سایر کارها متمایز می گردند. کسانی که کارهای تخصصی و ویژه را انجام می دهند علاقه شدید دارند که شیوه های انجام دادن کارها را بهبود بخشند و وسایل و ابزار جدیدی به کار گیرند.
2. روابط بین اعضا به طورت عمودی است، یعنی رابطه باید به صورت رئیس و مرئوسی باشد.
اسلاید 16 :
3. کارها، نوع رفتار و وظایف طبق بخشنامه ها، دستورالعملها و تصمیماتی که گرفته شده به وسیله سرپرستان و مقامات ارشد به اجرا درمی آید.
4. برای دانش، تجربه و مهارتهایی که در درون سازمان وجود داشته باشد اهمیت بیشتری قائل می گردند.
اسلاید 17 :
5. اشخاصي كه به تصدي شغلي گمارده مي شوند بايد آموزشهاي شغلي و تخصص لازم را ديده باشند.
6. فعاليت رسمي سازمان بيشترين اهميت را دارد و مديريت از مقررات و خط مشي ها، رويه ها و آئين نامه هاي حاكم بر سازمان تبعيت مي كند.
7. همچنين براي اطمينان يافتن از انجام منظم و مداوم وظايف و مسووليتها مقررات و آئين نامه هايي تدوين مي شود.
اسلاید 18 :
اشكال مكانيكي و ارگانيكي سازمان
اسلاید 19 :
چارچوب اقتضايي براي محيط نامطمئن و واكنشهاي سازمان
اسلاید 20 :
رابطۀ تكنولوژي خدمات با ويژگيهاي ساختاري و مديريت
