بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
اخلاق در پژوهش
بسم الله الرحمن الرحيم
اسلاید 2 :
آزمایش تاسکیجی
تاسکیگی (Tuskegee) روستایی دورافتاده در ایالت آلابامای آمریکاست. شهرت این روستا به خاطر آزمایشی است که بین سالهای ۱۹۳۲ تا ۱۹۷۲ روی ۴۰۰ بیمار مبتلا به سیفلیس انجام شد. بیشتر این افراد بیسواد و رعیت بودند و البته همهی آنها سیاهپوست بودند.
هدف آزمایش بررسی چگونگی گسترش سیفلیس در بدن بود. به این ۴۰۰ نفر در مورد بیماری و روش آزمایش هیچ چیز گفته نشد. تا سال ۱۹۴۷، پنیسیلین بهعنوان درمان قطعی سیفلیس شناخته شده بود. ولی پزشکان تصمیم گرفتند به این افراد چیزی نگویند و همچنان پیشرفت بیماری را زیر نظر بگیرند.
اسلاید 3 :
حتی به آنها اجازه داده نشد که به مراکز درمانی مراجعه کنند. آزمایش تا سال ۱۹۷۲ ادامه پیدا کرد و آن چه که باعث توقف آن شد یک خبر جنجالی در یک روزنامه بود. رسوایی ناشی از این خبر باعث شد آزمایش متوقف شود.
نتیجه؟
۲۸ نفر از آن مردان در طول آزمایش از سیفلیس مردند. ۱۰۰ نفر از سایر بیماریهای مرتبط با آن مردند. ۴۰ نفر از همسران این مردان آلوده شدند و ۱۹ بچه با سیفلیس مادرزادی به دنیا آمدند. در سال ۱۹۹۷، بیل کلینتون از ۸ بازماندهی این آزمایش به دلیل رفتار غیر اخلاقی دولت آمریکا عذرخواهی کرد.
اسلاید 4 :
دکتر کریستیان بارنارد پزشک اهل آفریقای جنوبی بود که اولین پیوند قلب را انجام داد. او چندین بار هم قلب میمون را به انسان پیوند زد. در یک مورد پیوند قلب یک بابون (نوعی میمون بزرگ) به یک دختر جوان در سال ۱۹۷۷انجام شد. آن دختر ۳ ساعت پس از پیوند مرد. یک عکس از آن زمان باقی مانده است.آن عکس دکتر بارنارد را نشان میداد که قلب میمون را در دست داشت و جسد میمون که روی تخت جراحی بود.
اسلاید 5 :
گزارش شده که در هنگام عمل صدای جیغ و ناله های میمون در کل بخش جراحی شنیده شده بود. علت این بود که دکتر بارنارد نمیخواست با تزریق مادهی بیحسی، قلب میمون به مواد شیمیایی آلوده شود. پس بدون هر گونه بیحسی سینهی میمون را شکافته بود. خود بارنارد میگوید که بعدها با دیدن افسردگی جفت یکی از میمونهایی که در پیوند اعضا کشته شده بود، این نوع عمل را کنار گذاشت.
اسلاید 6 :
اخلاق در پژوهش های پزشكي
مسئله ترويج و تقويت اخلاق بويژه در رشته پزشكي به صورت جدي ازسوي وزارت بهداشت در سال 1370 مطرح شد و طرح نگارش كدهاي اخلاقي مورد توجه قرار گرفت.
اسلاید 7 :
حقوق و اخلاق
حقوق عبارت است از مجموع مقرراتي كه بر افراد يك جامعه در زمان معيني حكومت مي كنند
پيوسته افراد بشر باهم زندگي كرده اند و جامعه و فرد لازم و ملزوم يكديگر بوده اند. از طرفي هم خواسته هاي انسانها باهم شباهت دارند و لذا قهر و نزاع و خصومت براي جلب منافع بيشتر و تأمين زندگي بهتر صورت مي گيرد.
اخلاق داراي چندين بحث است كه يكي از مهمترين آن حقوق است. رعايت اخلاق بويژه در حين انجام كارهاي تحقيقاتي واجب بوده و اصولی دارد كه پژوهشگر لازم است آنرا پياده نمايد، حال چنانچه محقق دچار لغزش و خطايي سهوي شد مطابق بند و تبصره هايي كه در آيين نامه كميته اخلاقي وجود دارد محاكمه شده و عدالت را اجراء مي كنند.
اسلاید 8 :
تدوين كدهاي اخلاق در پژوهش پزشكي
افزايش كاربردي تحقيقات جديد آموزشي و پژوهشي
اصلاح برنامه هاي پژوهشي در راستاي ارتقاء بهداشت، درمان و آموزش پزشكي بر پايه تحقيقات
اصلاح سياست ها و روشهاي اجرايي جهت افزايش اعتبار پژوهشهاي پزشكي
سامان دهي تحقيقات كاربردي و پايه در زمينه طب سنتي
ترويج اخلاق در پروژه هاي تحقيقاتي
اسلاید 9 :
تدوين كدهاي اخلاق در پژوهش پزشكي ادامه 1
آموزش مناسب اصول اخلاق پژوهش براي رشته هاي مختلف علمي
اصلاح روش هاي اجرايي تحقيقات دانشگاهي و سازمانها
گسترش ارتباطات بين المللي در عرصه اخلاق پزشكي و پژوهش
برقراري، هماهنگي و نظارت بر سيستم هاي اطلاعاتي و تأكيـد بر يكپارچگي نظام در اطلاع رساني داخلي و خارجي
اسلاید 10 :
تدوين كدهاي اخلاق در پژوهش پزشكي ادامه 2
ارتقاي دانش و تقويت نيروهاي متخصص در زمينه اخلاق پزشكي
تدريس اخلاق و پژوهش در برنامه هاي آموزش مداوم و كتب خودآموزي
اسلاید 11 :
كدهاي اخلاقي
1- كسب رضايت آگاهانه در كليه تحقيقاتي كه بر روي آزمودني انساني انجام مي گيرد ضروري است. در مورد تحقيقات مداخله اي، كسب رضايت آگاهانه بايد كتبي باشد.
2- ارجحيت منافع جامعه يا پيشرفت علم نمي تواند توجيحي براي قراردادن آزمودني در معرض ضرر و زيان غير معقول باشد و يا محدوديتي در اعمال اراده و اختيار او ايجاد نمايد.
اسلاید 12 :
3- كسب رضايت آگاهانه بايستي فارغ از هرگونه اجبار، تهديد، تطميع و اغوا انجام گرديد، در غير اينصورت رضايت اخذ شده باطل و هيچ اثر قانوني برآن مترتب نيست و در صورت بروز هرگونه خسارت، مسئوليت آن متوجه پژوهشگر خواهد بود
4 - در مواردي كه به لحاظ تشكيلاتي، محقق موقعيتي بالاتر و موثرتر نسبت به آزمودني داشته باشد، علت انتخاب آزمودني بايد به تاييد كميته اخلاق در پژوهش. .رسيده و و توسط فردي ثالث رضايت آگاهانه كسب شود
كدهاي اخلاقي
اسلاید 13 :
5- در انجام تحقيقات علوم پزشكي اعم از درماني و غير درماني محقق مكلف است اطلاعات مربوط به روش اجراء و هدف از انجام تحقيق، زيانهاي احتمالي، فوايد ماهيت و مدت تحقيق را به ميزاني كه با آزمودني ارتباط دارد به وي تفهيم نموده و به سوالات او پاسخهاي قانع كننده دهد و مراتب مذكور را در رضايت نامه قيد نمايد.
6- در تحقيقات علوم پزشكي بايد قبل از انجام تحقيق تمهيدات لازم فراهم گردد و در صورت بروز خسارت غير متعارف جبران شود.
اسلاید 14 :
7- نحوه ارائه گزارش يا اعلام نتيجه تحقيقات مي بايد متضمن رعايت حقوق مادي و معنوي عناصر ذيربط آزمودني، پژوهشگر، پژوهش و سازمان مربوطه باشد.
8- محقق بايد به آزمودني اعلام نمايد كه مي تواند در هر زمان كه مايل باشد از شركت در تحقيق منصرف شود بديهي است در صورت انصراف پژوهشگر مكلف است مواردي را كه ترك تحقيق، تبعات نامطلوبي نصيب آزمودني مي نمايد به ايشان تفهيم نموده و او را حمايت كند.
اسلاید 15 :
9- چنانچه به نظر پژوهشگر، ارائه بعضي از اطلاعات به آزمودني منجر به مخدوش شدن نتايج تحقيق گردد، عدم ارائه اين اطلاعات مي بايستي با تاييد كميته اخلاق در پژوهش باشد و ضمنا برنامه ريزي كاملي جهت آگاهي به موقع آزمودني از آن اطلاعات تدارك ديده مي شود.
10- مسئوليت تفهيم اطلاعات به آزمودني به عهده محقق است، در مواردي كه فرد ديگري اين اطلاعات را به آزمودني بدهد از محقق سبب مسئوليت نمي گردد.
اسلاید 16 :
11- شركت دادن آزمودني در پژوهش، بدون ارائه اطلاعات مربوط به پژوهش ممنوع است. مگر اينكه آزمودني آگاهانه از حق خود در كسب اطلاعات صرفنظر كرده باشد.
12- در تحقيقات كارآزمايي باليني كه وجود دو گروه شاهد و مورد ضروري است بايستي به آزمودنيها اطلاع داد كه در تحقيق شركت كرده اند و ممكن است به طور تصادفي در يكي از دو گروه فوق قرار گيرند.
اسلاید 17 :
13- در تحقيقات درماني ميزان ضرر و زيان بايستي كمتر از منافع تحقيق باشد.
14- در تحقيقات غير درماني ميزان ضرر قابل پذيرش نبايستي از ميزان ضرري كه آزمودني در زندگي روزمره با آنها مواجه است بيشتر باشد. توضيح آنكه در محاسبه ضررو زيان در زندگي روزمره ضرورت دارد.
اسلاید 18 :
15- عملي بودن، ساده بودن، راحت بودن، سريع بودن ، اقتصادي بودن و مشابه آن نمي تواند توجيهي براي مواجه نمودن آزمودني با ضرر و زيان اضافي در تحقيق باشد.
16- در تحقيقاتي كه داراي زيان احتمالي بوده و آزمودنيهاي در آنها مورد پژوهش قرار مي گيرند كه دچار فقر فرهنگي يا اجتماعي و يا مالي هستند لازم است درك صحيح آزمودنيها از اين زيانها مورد تاييد كميته اخلاق در پژوهش قرار گيرد.
اسلاید 19 :
17- محقق موظف است كه اطلاعات مربوط به آزمودني را به عنوان راز تلقي و آن را افشاء ننموده و ضمنا شرايط عدم افشاء آن را نيز فراهم كند، مگر آنكه در اين مسير محدوديتي داشته باشد كه در اينصورت بايد قبلا آزمودني را مطلع نمايد.
18- در مواردي كه آزمودني از نوع دارو در تحقيق بي اطلاع باشد، محقق بايستي ترتيبي اتخاذ نمايد كه در شرايط ضروري، اطلاعات مربوط به دارو را در اختيار آزمودني و يا پزشك معالج او قرار دهد.
اسلاید 20 :
19- هرگونه صدمه جسمي و زيان مالي كه در پي انجام تحقيق بر آزمودني تحميل شود بايستي مطابق قوانين موجود جبران گردد.
20- انجام روشهاي گوناگون تحقيق نبايد مغاير با موازين ديني و فرهنگي آزمودني و جامعه باشد.
