بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
به نام خدا
تئوری حسابداری 2
فصل شانزدهم
جهت گیریها و پارادیم های تحقیق در حسابداری
اسلاید 2 :
روش شناسی تحقیق
توجه محققین درنیمه دوم قرن بیستم:
بررسی ارتباط میان سود حسابداری و قیمت سهم
بررسی موضوعات اجتماعی در حسابداری
تفاوت تنها محدود به موضوع مورد بررسی وروش تحقیق نیست بلکه تفاوت در پیش فرض های متعدد در نوع نگرش این محققان به موضوعات پدیده های حسابداری است
توجه به پیش فرضهای تحقیق از منظر فلسفی
اسلاید 3 :
تفاوت درپیش فرض های تحقیق منجر به دوجهت گیری متفاوت درتحقیقات حسابداری:
تحقیقات بازارسرمایه
تحقیقات انتقادی درحسابداری
روش شناسی تحقیق
اسلاید 4 :
این پیش فرض های پارادایمی ریشه درجهت گیری های مختلف زیر دارد:
هستی شناسی: مربوط به ماهیت دنیای اجتماعی. آیا پدیده های حسابداری ماهیتی مستقل دارند؟ به شناختی که شخص از پیرامون خود بهدست میآورد هستیشناسی گفته میشود.
معرفت شناسی (شناخت شناسی): نحوه کسب شناخت (استدلال قیاسی و استقرایی)
روش شناسی: نمود عملیاتی معرفت شناسی و توجه به بنیان های نظری روش های کسب شناخت از واقعیت و معرفی روشهای تحقیق منطبق با تئوری
تحقیقات علمی براساس یک یا ترکیبی ازسه روش غالب اثبات گرایی، تفسیری و انتقادی انجام میشود.
اسلاید 5 :
روش شناسی اثباتی
انسان ها منطقی و به دنبال منافع شخصی خویش، رفتار براساس علل خارجی و واکنش یکسان به علل یکسان (مدل مکانیکی انسان)
واقعیت چیزی است که بتوان آن را به واسطه حواس درک کرد، خارج از شعور و آگاهی انسان و کاملا عینی و نظام یافته است. بوسیله قوانین طبیعی غیر قابل تغییر اداره می شود. نظم در طبیعت به محققین در کشف واقعیت و پیش بینی رویدادها کمک می کند.
بکارگیری نگرشها و روشهای علوم طبیعی در طراحی و انجام تحقیقات علوم انسانی براساس روشهای کمی
اسلاید 6 :
روش شناسی اثباتی
تحقیق علمی ابزاری است برای مطالعه و شناسایی وقایع اجتماعی جهت تبیین و عرضه قوانین علی عام در راستای کنترل و پیش بینی وقایع
تفکیک دانش علمی از غیرعلمی به روش های علوم طبیعی به عنوان ابزارهای کسب دانش علمی تاکید می کند.
اسلاید 7 :
روش شناسی تقسیری
تمایز بین علوم انسانی و علوم طبیعی و مطالعه ی اجتماعی درعلوم انسانی، بررسی نوع نگرش مردم به زندگی
رویکردی انسان مدار، اهمیت زیادی به آزادی فرد، تجربه با معنا و اگاهی او می دهد. آگاهی در مقایسه با سایر عوامل اجتماعی تاثیر بیشتری بر کنش اجتماعی دارد.
دنیای اجتماعی: برخلاف دنیای فیزیکی، خارج و مستقل ازآگاهی انسان وجود ندارد، واقعیتی از پیش تعیین شده نیست. هویت واقعیت به تعریفی که مردم به آن می دهند بستگی دارد و توضیح آن صرفا از زاویه دید آنها امکان پذیر است.
اسلاید 8 :
روش شناسی تقسیری
در این رویکرد، تحقیقات اجتماعی ارزش ابزاری مستقیم ندارند. هدف تحقیقات، درک یا فهم زندگی اجتماعی و کشف معنای اجتماعی است که مردم به زندگی خویش می دهند.
توجه به درک زندگی روزانه مردم عادی که بر اساس آگاهی عمومی هدایت میگردد.
اسلاید 9 :
روش شناسی انتقادی
تاکید بر انجام تحقیقات علوم اجتماعی با فرایندهای انتقادی همرا ه باشد. در پی تحول اساسی
انسان به واسطه ی شرایط و عوامل اجتماعی محدود می شود. شرایط موجود را توجیه کرده و عقلانی جلوه می دهد. عقاید توأم با فریب بوده و درنتیجه آگاهی کاذب، از درک صححیح مردم از توانایی های خود جلوگیری می شود.
به لایه های متعددی در واقعیت تاکید می کند که پشت لایه ظاهری، ساخت های عمیق یا مکانیزمهای غیرقابل مشاهده وجود دارد. کشف این ساختها با توسل به سؤالات عمیق و مستقیم، تئوری های معتبر درباره نظام حاکم بر امور جهان و رویکرد تاریخی امکان پذیر می باشد.
اسلاید 10 :
روش شناسی انتقادی
مراجعه به لایه های زیرین واقعیت برای آشکار نمودن روابط واقعی و رفع موارد کاذب در تحلیل واقعیت
شعور عامیانه را نوعی آگاهی کاذب می داند که بر ظاهر واقعیت (مصنوعی و فریب دهنده) تکیه می کند. در این دیدگاه، دانشی که بتواند با استفاده ازتئوری، از سطح ظاهر به عمق توجه کند دانشی علمی است .
اسلاید 11 :
چارچوب بارل و مورگان (1979): از جمله معتبرترین، پرکاربردترین چارچوبهای مفهومی برای طبقه بندی تحقیقات حسابداری که تنها بردو پیش فرض ماهیت جامعه و ماهیت علم استوار است و چهار پارادایم برای علوم اجتماعی به شرح ذیل ارائه نموده است:
روش شناسی تحقیقات حسابداری
دیدگاه ذهنی
دیدگاه عینی
نظم
تغییر افراطی
اثبات گرایی
رئالیسم(واقع گرایی)
جبر گرایی
علوم دقیق
غیر اثبات گرایی
ایده آلیسم(نام انگاری)
اختیارگرایی
اندیشه انگاری
اسلاید 12 :
روش شناسی تحقیقات حسابداری ماهیت علم
بارل و مورگان: علم ماهیتا می تواند عینی یا ذهنی باشد.
ماهیت عینی: حوزه تحقیق درعلوم اجتماعی تنها به واقعیت ها و مشاهدات دقیق متمرکز خواهدبود. مفروضات هستی شناسی
ماهیت ذهنی: تمرکز علوم اجتماعی بر نمادها و نشانه ها
طبقه بندی بر اساس مفروضات هستی شناسی:
ماهیت عینی در قالب رئالیسم (ماده گرایی): جهان ماهیتی مستقل از انسان داشته و مرکب از ساختارهای واقعی، حقیقی و قابل لمس می باشد.
ماهیت ذهنی در قالب ایده آلیسم: جهان اجتماعی چیزی جز مفاهیم حاصل از ذهن انسان نیست.
اسلاید 13 :
روش شناسی تحقیقات حسابداری ماهیت علم
طبقه بندی بر اساس مفروضات معرفت شناسی:
ماهیت عینی در قالب اثبات گرایی: جامعه انسانی براساس قوانینی مانند قوانین طبیعی رفتار می کند. وجود نظم و قاعده و روابط علی بین پدیده های اجتماعی که با استفاده از روش علمی و مطالعات کمی قابل شناسایی است.
ماهیت ذهنی در قالب غیر اثبات گرایی: استفاده از مطالعات کیفی و موردی بابت کسب شناخت نسبت به پدیده های اجتماعی
اسلاید 14 :
روش شناسی تحقیقات حسابداری ماهیت علم
طبقه بندی بر اساس مفروضات روش شناسی:
ماهیت عینی در قالب علوم دقیق: پدیده ها را از بیرون و به صورتی دقیق و به شیوه ای علمی مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.
ماهیت ذهنی در قالب اندیشه نگاری: پدیده ها را از درون و با مشارکت فعال محقق مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.
اسلاید 15 :
وجود نظم: تاکید بر وحدت، انسجام و دارای تغییرات منظم در جامعه
عدم وجود نظم: تغییرات افراطی و شدید، تعارضات و تضادهای اساسی و تعارضات ساختاری
تحقیقات حسابداری مانند سایر علوم اجتماعی بر پایه ی مفروضات مبتنی بر ماهیت علوم اجتماعی و ماهیت جامعه قرار دارد.
براساس چارچوب بارل و مورگان چهار پارادایم تحت عنوان، کارکردگرایی، تفسیرگرایی، انسان گرایی افراطی و ساختارگرایی افراطی ارائه شده است.
روش شناسی تحقیقات حسابداری ماهیت جامعه
اسلاید 16 :
رویکرد کارکردگرایی در حسابداری (پارادایم اثباتی)
انسان ازخود اختیاری نداشته و فعالیتهایش تحت تاثیر محیط است (جبرگرایی). بکارگیری علوم طبیعی در علوم اجتماعی
تشریح نظم موجود در جامعه و نقش حسابداری در این نظم
مستلزم پذیرش ماهیتی عینی برای علم و تکیه بر اثبات گرایی، روشهای تحقیق کمی و تجربه گرایی در بررسی موضوعات حسابداری
پدیده حسابداری یک واقعیت قابل لمس که از نظمی مشخص پیروی می کند و می توان روابط علی را از آن استخراج کرد.
اسلاید 17 :
رویکرد کارکردگرایی در حسابداری (پارادایم اثباتی)
مثال: تحقیق دمسکی و فلتام (1987) درخصوص سیستم کنترل بودجه: بودجه به عنوان واقعیتی مستقل ازپژوهشگر، نماینده وکارفرما و به عنوان یک ابزار (نه هدف) برای کاهش عدم تقارن اطلاعاتی (نیاز اطلاعاتی جامعه) و بهبود فعالیتهای سازمانی منجر به ایجاد نظم در جامعه می شود.
اسلاید 18 :
رویکرد تفسیرگرایی در حسابداری
محصول مستقیم سنت ایده الیسم. توضیح نظم از دیدگاه ایده آل گرا و ضد اثبات گرا
هدف: درک تجربه ذهنی تهیه کنندگان، تأیید کنندگان و استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری. درک جوهر یا ذات پدیده مزبور
معتقد به بکارگیری روش های کیفی در تحقیق می باشند، زیرا یک قانون کلی بر پدیده ها حاکم نبوده و امکان تعمیم نتایج به تمامی پدیده ها فراهم نمی باشد.
عمل آینده گراست و به طور ذاتی با معانی ذهنی داده شده به آن ها توسط عامل و به صورت آگاهانه است. بدون ارجاع به معانی آن قبل درک نیست
اسلاید 19 :
رویکرد تفسیرگرایی در حسابداری
برخلاف فلتهام و دمسکی، بلان و پندی (1983): بودجه یک مفهوم نمادین است و نه یک واقعیت ایستا. در یک زمان مشخص، بودجه نقش فعالی در شکل گیری واقعیت ایفا می کند و به نوبه خود تحت تاثیر علایق سیاسی و تعاریف اجتماعی قرار دارد. هیچگونه هدفی از پیش برای بودجه در نظر گرفته نشده است، بلکه مفهوم آن در نقش مبرم و نمادین آن در فرآیندهای اجتماعی سازمان و محیط نهفته است.
اسلاید 20 :
رویکرد انسان گرایی افراطی در حسابداری
بسیار شبیه دیدگاه تفسیرگرائی با این تفاوت که نظم در جامعه را مانع شناخت می داند.
این رویکرد نیز جهان اجتماعی را از دیدگاهی متمایل به نام انگاری، غیراثبات گرایی، اختیارگرایی و ایده نگاری می نگرد.
ولی چارچوب مرجع این رویکرد به دیدگاهی ازجامعه تاکید می کند که بر اهمیت طرد کردن یا رفتن به فراسوی محدودیت های اجتماعی موجود متمرکز است.
بر خلاف رویکردهای ساختارگرایانه، ساختاری برای حسابداری در نظر گرفته نمی شود و نمادها و مفاهیم در کانون توجه قرار می گیرند.
