بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
عنوان درس: ژئوپلیتیک جهان اسلام
اسلاید 3 :
تعاریف ژئوپلیتیک و ژئواستراتژی
ضرورت وحدت کشورهاي جهان اسلام .
ضرورت تدوين چشمانداز سياسي, فرهنگي, اقتصادي و . براي کشورهاي جهان اسلام .
عوامل توانمند ساز جهان اسلام :
موقعيت ژئوپليتيکي
موقعيت ژئواستراتژيکي
موقعيت ژئواکونوميکي
ژئو کالچر
مدل راهبردي
نتيجهگيري
سرفصل مطالب
اسلاید 4 :
پیتر تایلور جغرافیدان سیاسی انگلیسی و بنیانگذار فصلنامه معروف "جغرافیای سیاسی" می نویسد:
« ژئوپلیتیک عبارتست از،مطالعه توزیع جغرافیایی قدرت بین کشورهای جهان،به ویژه رقابت بین قدرت های بزرگ واصلی» . (Taylor 1993:330)
فرهنگ جدید جغرافیا تعریف زیر را ارائه می دهد:
«ژئوپلیتیک عبارتست از اصطلاح جایگزین برای آن جنبه جغرافیای سیاسی که تاکید بر روابط جغرافیایی دولت ها دارد. ژئوپلیتیک قبل از جنگ جهانی در رابطه با تاثیرعوامل جغرافیایی بر سیستم های سیاسی مورد توجه قرار گرفت.»(Arnold 1990:94)
تعریف ژئوپلیتیک
اسلاید 5 :
« ژئوپلیتیک یک مفهوم قدیمی و بلند مدت است که در مطالعات جغرافیایی ،فضا را ازآن جهت که در فهم تاسیس روابط بین الملل اهمیت دارد مورد توجه قرار می دهد»(Johnston,1994,228) .این فرهنگ سر ویراستار آن آر،جی،جانستون،جغرافیدان مشهور انگلیسی می باشد در سیر تطور ژئوپلیتیک در قرن بیستم سه رویکرد را به شرح زیرذکر می نماید:
الف - رویکرد سنتی، که در نبمه اول قرن بیستم با نظریه های عمومی قدرت آب و خشکی همراه بود.
ب - رویکرد روابط قدرت ،که بر ویژگی های سلسله مراتبی دولت ها در نظام جهانی و موازنه قدرت تاکید دارد.
ج – رویکرد اقتصاد سیاسی ،که بر نقش تحولات اقتصاد جهانی و بازیگری کشورها در آن تاکید دارد.
فرهنگ جغرافیای انسانی، نگاه زیر را به ژئوپلیتیک دارد:
اسلاید 6 :
ساموئل بی کوهن جغرافیدان و ژئوپلیتیسین معاصر آمریکایی ، تعریف زیر را ارائه می دهد :
« ژئوپلیتیک عبارتست از مطالعه کاربردی روابط فضای جغرافیایی با سیاست ،که تاثیردو جانبه الگوهای فضایی،اشکال و ساختارها را با عقاید سیاسی و سازمان ها مورد مطالعه قرار می دهد»
هارتشون معتقد است:
« ژئوپلیتیک عبارتست از کاربرد دانش و تکنیک های جغرافیای سیاسی در مسائل بین الملل» (Pacione ,1985.48).
ایولاست جغرافیدان فرانسوی می گوید:
« ژئوپلیتیک مجموعه پیچیده ای ازنیروهای متخاصم و متعددی است که با سرزمین هایی با ابعاد کوچک خواه به منظور برتری سیاسی و خواه برای بیرون راندن رقبا ،با هم به کشمکش می پردازند»(ایولاست،1368:7)
اسلاید 7 :
تعریف دکتر حافظ نیا از ژئوپلیتیک:
تعریف علمی ژئوپلیتیک در قلب یک مفهوم ترکیبی قابل تبیین است که درآن سه عنصر اصلی یعنی جغرافیا،قدرت و سیاست دارای خصلتی ذاتی می باشند(حافظ نیا،1379:84) . ترکیب سه عنصر جغرافیا ،قدرت و سیاست الگوهای رفتاری گروه های متشکل انسانی را نسبت به یکدیگر تعیین می کند که می توان آنها را در اشکال رفتاری مختلفی شامل موارد زیر ملاحظه کرد:
نوسان قدرت، رقابت، همگرایی، واگرایی،نفوذ، بحران، سلطه،زیرسلطه،ائتلاف، صلح، همکاری، جنگ، امنیت، آرامش و ثبات، تجارت و مبادله و غیر آن.
الگوهای رفتاری مزبور محصول ترکیب پارامترهای سه گانه یاد شده می باشد که می تواند به عنوان مبنای فلسفی پایداری برای ژئوپلیتیک به حساب اید.
اسلاید 8 :
. بر این اساس موضوع ژئوپلیتیک را روابط متقابل عناصر مزبور و رفتار گروههای انسانی متشکل نسبت به یکدیگر بر پایه ترکیب جغرافیا، قدرت و سیاست تشکیل می دهد. بنابراین می توان گفت:
ژئوپلیتیک عبارت است از: "علم مطالعه روابط متاقبل جغرافیا، قدرت و سیاست و کنش های ناشی از ترکیب آنها با یکدیگر.
قدرت سیاست
ژئوپلیتیک
جغرافیا
اسلاید 9 :
ضرورت وحدت کشورهای جهان اسلام « اِنَّ هذِهِ اُمَتُكُم اُمَة واحِدةً وَ اَنا رَبٌكُم فَاعْبُدون »
1. زمینه سازی امت واحده و شکل گیری قطب قدرت جدید جهان اسلام بااستفاده از ظرفیت ها وعوامل توانمندساز (Enablement Factors) اقتصادي، سياسي، دفاعي، امنيتي، فرهنگي و علمي کشورهاي اسلامي براي نيل به پيشرفت اقتصادي(رفاه و آسايش), امنيت و دفاع دسته جمعي از کشورهاي اسلامي, تأمين عدالت اجتماعي و منافع ملي در چارچوب منافع جمعي.
«ا نبیا ء 92»
اسلاید 10 :
ضرورت وحدت کشورهای جهان اسلامی
2. مقابله با رژیم صهیونیستی و گروهک های تکفیری نظیر داعش
3. مقابله در برابر هژمون قدرت آمریکا در جهان و حمایت از چندقطبی شدن قدرت در قرن حاضر
4. مقابله با تهدیدات نرم، نیمه سخت و سخت قدرتهای استکباری که فرهنگ، هویت و استقلال کشورهای اسلامی را هدف قرار داده اند
5. تشکیل پیمان ها و اتحادیه های اقتصادی ، سیاسی، فرهنگی، گردشگری و نظامی منطقه ای و قاره ای
اسلاید 11 :
چارچوب مفهومي وحدت جهان اسلام
اسلاید 12 :
تهدیدات و چالش های پیش رو
1. وابستگی برخی از کشورهای عربی و اسلامی به قدرتهای فرامنطقه ای و رژیم صهیونیستی
2. عدم مشروعیت و مقبولیت برخی از دولت ها و حکومت های جهان اسلام
3. اختلافات ارضی و مرزی که در اثر استعمار غرب(انگلیس، فرانسه و.) هنوز پابرجاست
4. بی ثباتی سیاسی و رقابت بین برخی از کشورها
5. شکل گیری گروهک های تکفیری، سلفی و وهابی که توسط سازمان های اطلاعاتی غرب و صهیونیزم برای اختلاف میان مسلمانان ایجاد شده اند
اسلاید 14 :
6. خطر تجزیه برخی از کشورهای اسلامی در آینده
7. تداوم درگیری و کشتار بین مسلمانان یک یا چند کشور اسلامی
8. وجود ناامنی و تنش ماندگار در منطقه شمال آفریقا، غرب آسیا ومرکز آفریقا جهت غافل شدن از مسئله آزادی فلسطین
اسلاید 15 :
فرصت های وحدت و همگرایی امت اسلامی
عوامل توانمندساز کشورهای اسلامی
اسلاید 16 :
فرصت های وحدت و همگرایی اسلامی
پیروزی انقلاب اسلامی و ظهور بیداری اسلامی به عنوان بزرگترین فرصت تاریخی حرکت های استقلال طلبانه برای نجات از دیکتاتوری داخلی و استکبار خارجی به شمار می رود
1. پیروزی انقلاب اسلامی و بیداری اسلامی:
اسلاید 17 :
2. موقعیت ممتاز جغرافیای طبیعی
اسلاید 18 :
موقعیت ممتاز جغرافیای طبیعی
جهان اسلام از نظر جغرافیایی شامل سرزمین های وسیع تری می شود که بدنه اصلی آن به شکل مستطیلی از کرانه های اقیانوس اطلس شروع شده و تا جنوب غربی و شمال شرقی آسیای مرکزی امتداد می یابد و واحدهای کوچکتری چون آلبانی را نیز شامل می گردد و در اقیانوس هند ، بنگلادش و بخش بزرگی از هند و سراسر پاکستان و شبه جزیره مالاکا و جزایر مالدیو ، سوماترا ، جاوه ، برونئی ، گینه نو، و میندانائو را در بر می گیرد و شامل قسمت عمده آسیا و آفریقا و بخشی از اروپا می شود.
اسلاید 19 :
فرصت های وحدت و همگرایی اسلامی
جهان اسلام شامل 57 کشور مسلمان ميباشد که به لحاظ استراتژيک از سوي غرب با جهان مسيحيت(سکولار و لائيک) مواجه است و از سوي شرق با بوديسم و هندوئيسم روبرو است.
اين کشورها در سه قاره و پنج منطقه جغرافيايي پرجمعيت و برخوردار از غناي تاريخي, اقتصادي و تمدني قرار دارند.
منطقه اول: شمال آفريقا شامل 6 کشورکه عبارتند ازکشورهاي مصر، ليبي، تونس، الجزاير، مراکش و موريتاني.
3. موقعیت و وزن برتر ژئوپلیتیکی :
اسلاید 20 :
موقعیت و وزن برتر ژئوپلیتیکی
منطقه دوم: شامل 24 کشور آفريقايي است. سودان, چاد, نيجر, جمهوري دموکراتيک صحرا, سنگال, مالي, گينه کوناکري, گاميبيا, سومالي و اتيوپي که به رغم داشتن وسعت زياد و معادن غني در فقر و محروميت به سر ميبرند.
منطقه سوم: شامل 15 کشور خاورميانه و پاکستان و افغانستان ميباشد که عبارتند از ايران، بحرين، عراق، اردن، کويت، لبنان، امارات متحده عربي، عمان، فلسطين، قطر، عربستان سعودي، سوريه و يمن. اين منطقه از نظر منابع نفت و گاز طبيعي بويژه در منطقه خليج فارس بسيار غني است و تقريبا 70درصد کل منابع نفت و گاز جهان در اين منطقه است. بر اساس همين اهميت بوده است که از اين منطقه به عنوان قلب جهان (Heart Land ) نام مي برند.
