بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
فصل نهم
ریسک های اموال و دارایی
اسلاید 3 :
تعریف اموال
اموال به معنی چیزی است که تملک گردیده، مانند: زمین ، ساختمان یا بخشی از آن
به معنی یک ویژگی و کیفیت مشخص از چیزی
همچنین به معنی اشیای قابل حمل مثل لوازم و تجهیزات است.
تعریف دارایی
دارایی به معنی یک مهارت، کیفیت مفید و قابل تقویم است. همچنین یک شخص مفید یا چیز ارزشمندی است که توسط شخص یا موسسه ای تملک گردیده و می تواند مورد استفاده، فروش و یا پرداخت بدهی قرار گیرد.
اسلاید 4 :
از تعاریف ارائه شده برای اموال و دارایی چنین برداشت می شود که مفهوم دارایی بسیار گسترده تر از اموال است و اموال باید ویژگی های دیگری مانند مفید بودن و قابلیت سود آوری آینده برای مالک و ارزش گذاری و معامله را داشته باشد تا به عنوان یک دارایی محسوب گردد.
با توجه به تعاریف اموال حتی بیانگر نوع فیزیکی و ملموس دارایی می باشد.
اسلاید 5 :
طبقه بندی ریسک های اموال ودارایی
الف) طبقه بندی ریسک از لحاظ منشا ایجاد خسارت که به دو دسته تقسیم بندی می شود:
1) ریسکهای ناشی از فعالیت و عملکرد انسان
2) ریسکهای ناشی از عوامل طبیعی
ب) طبقه بندی ریسک از لحاظ ماهیت خسارت که به سه دسته تقسیم بندی می شود:
1) خسارت مشهود
2) خسارت نامشهود
3) ترکیب خسارت مشهود و نامشهود
اسلاید 6 :
الف) ریسک از لحاظ منشا ایجاد خسارت
1) ریسک های ناشی از عوامل انسانی
خطرات فیزیکی: مواردی مانند انفجار، آتش سوزی ، شکست ماشین آلات و تخریب و ایجاد هرگونه نقصان مشهود به دارایی ها و اموال فیزیکی جامعه که در نتیجه فعالیت آگاهانه و یا نا آگاهانه انسان ها به وجود می آید.
خطرات اجتماعی : در واقع نوعی از هنجار شکنی است که توسط فرد و یا گروهی از افراد جامعه انجام گیرد و باعث خسارت و زیان به افراد و یا جامعه شود . مواردی از قبیل اختلاس ، کلاهبرداری و تقلب ، سرقت ، اختشاش و عدم انجام تعهدات قانونی.
خطرات اقتصادی : خطراتی که منجر به تغییرات در اعتبار اقتصادی فرد یا گروه و گاهی جامعه می گردد. در سطح فردی ممکن است به دلیل عدم برنامه ریزی مالی یا عدم صرفه جوئی، میزان هزینه های زندگی بیش از مخارج گردد، یک بنگاه اقتصادی ممکن است به دلیل عدم فروش محصولات و یا افزایش ضایعات متضرر گردد و همچنین ممکن است در نتیجه نوسانات نرخ ارز، وقوع بحرانهای اقتصادی جهانی و یا نوسانات بورس افراد و یا سایر بنگاه های اقتصادی جامعه دچار اختلال مالی شوند.
اسلاید 7 :
2) ریسک های ناشی از عوامل طبیعی
بخشی از ریسکها خارج از اراده و خواست انسانها و دارای منشا طبیعی می باشند مانند حوادث طبیعی چون سیل، زلزله، آتشفشان، طوفانهای سهمگین و سایر بلایای طبیعی.
اسلاید 8 :
ب) ریسک از لحاظ ماهیت خسارت
1) ریسک دارای خسارت مشهود
بخشی از ریسکها منجر به خسارتهای عینی، فیزیکی و قابل لمس می باشد که باعث نقصان در ماهیت کالا و تغییر شکل وکاهش توان عملیاتی آن می گردد. مانند آتش سوزی ساختمان و تخریب منازل به علت زلزله و .
2) ریسک دارای خسارت نامشهود
بعضی از ریسکها منجر به ایجاد خسارتی می شوند که جنبه مادی و فیزیکی و قابل لمس ندارد و عمدتا در نتیجه وقوع حادثه برای مال و دارایی به وجود می آید مانند خسارت اجاره بها و سرقفلی، توقف در فرایند تولید یا فعالیت، کاهش قیمت خودرو در نتیجه صدمه فیزیکی و .
3) ریسکهای دارای خسارتهای مشهود و نامشهود:
بیشتر ریسکها علاوه بر خسارت مشهود ،خسارت نامشهود نیز دارند به عنوان مثال سوختن یک کارگاه صنعتی علاوه بر خسارتهای مشهود باعث از دست دادن درآمد ناشی از تعطیلی کارگاه می شود که خود خسارتی نامشهود می باشد.
اسلاید 9 :
متخصصان و فعالان حوزه مدیریت ریسک دو الگو در زمینه مدیریت ریسک ارائه کرده اند
اول) الگوهای نحوه برخورد با ریسک که شامل :
1- پیش گیری کننده از بروز خسارت
2- کنترل کننده دامنه خسارت هستند.
دوم) الگوهای کنترل منشا خطرات که شامل:
1- کنترل خطرات ناشی از عوامل انسانی
2- کنترل خطرات ناشی از عوامل فیزیکی و مهندسی هستند.
اسلاید 10 :
اول) الگوهای نحوه برخورد با ریسک
1- الگوهای پیشگیری کننده از بروز خسارت :
مجموعه برنامه ها و دستورالعمل هائی که مانع بروز خسارت احتمالی می شوند مانند: استفاده از سازه مقاوم در مقابل زلزله / استفاده از وسایل هشدار دهنده / استفاده از رعدگیر برای تاسیسات انتقال نیرو و بازرسی فنی دوره ای و.
2- الگوی کنترل دامنه خسارت :
مجموعه فعالیت هایی که برای جلوگیری از افزایش میزان خسارت و یا سرایت به سایر دارایی ها صورت می پذیرد مانند: استفاده پیش بینی اورزانس / تخلیه ضایعات خسارت دیده / انبار کردن قطعات یدکی / ترمیم و بازسازی کالاهای خسارت دیده و.
اسلاید 11 :
دوم) الگوهای کنترل منشا خطرات
الگوی کنترل منشا خطرات ناشی از عوامل انسانی :
مطابق این نظریه، یک حادثه قابل پیشگیری معمولا در نتیجه 5 عامل انسانی متوالی به وقوع می پیوندد:
1) محیط اجتماعی و خانوادگی
2) عیب های شخصی
3) عمل خطرناک
4) حادثه
5) جراحت
اسلاید 12 :
تاثیر بر سلامتی
آستانه یا چاشنی
شرایط نا امین
حادثه
خطر
اعمال نا امین
آسیب به فرد
خسارت شبه حادثه
مدل هانریچ در مورد شرایط و اعمال نا ایمن
اسلاید 13 :
مدل عوامل انسانی :
تشکیلات مدیریت
شرایط القاگر خطا درفرد
ناکافی بودن موانع
رویدادهای اولیه انسانی یا سخت افزاری
خطر
شرایط نامناسب محیط کار
حادثه
ویژگی های درونی فرد
تمایلات درونی فرد به انجام خطا
ناکافی بودن تاسیسات بازدارنده
این مدل به دنبال آن است که چرا افراد به شکلی رفتار می کنند که خطرات به وجود بیایند.
که این مدل بر 2 واقعیت استوار است:
1- تمایلات درونی فرد به خطا 2- شرایطی که القاگر خطا در فرد میباشد.
اسلاید 14 :
تجزیه و تحلیل کارهای حساس
یکی از روش هایی است برای بررسی و تعیین ایجاد خطر و ریسک
این روش می گوید که اگر بعضی از کارها درست انجام نشود به صورت جدی خطر آفرین هستند و در مقابل کارهایی هم وجود دارند که تاثیر چندانی بر ایمنی افراد ندارند. برای تعیین کارهای حساس باید موارد ذیل را درنظر گرفت :
1) آسیب ها و رویدادهای مربوط به گذشته
2) کارهای غیر معمول وجدید
3) ظرفیت لازم در آسیب رساندن به افراد یا دستگاه
در سازمانها برای هریک از موارد فوق سوالات هدفداری مطرح می شود تا با رفع منبع ایجاد خطر، مشکلات ایمنی و رعایت دستور العمل های لازم بتوانیم ریسک را کنترل کنیم.
اسلاید 15 :
تجزیه و تحلیل درخت خطا
درخت خطا با استفاده از علایم منطقی، گرافیکی و
تحلیل های کمی و کیفی علت وقع حادثه را
مشخص می کند.
در اینجا خطا به معنی انحراف از نتایج تعیین شده است.
در این مدل درخت از بالا به پائین و از وقایع کلی تر و مهم تر به جزئی تر رسم می شود.
خطای اولیه : خطایی که در شرایط محیطی طبیعی و عملیاتی رخ دهد.
خطای ثانویه : نقصی که در خارج از شرایط محیطی و عملیاتی و یا در شرایط تعریف نشده رخ دهد.
اسلاید 16 :
الگوی تجزیه و تحلیل عوامل شکست وآثار آن
یک روش مهندسی است به منظور مشخص کردن و حذف خطا ها و مشکلات در سیستم و فرآیند تولید و ارائه خدمات که قبل از وقوع حادثه به کار گرفته می شود.
الگوی تخلیه مخرب انرژی
یکی از روش های کنترل ریسک بر مبنای کنترل منشا ایجاد حادثه است که توسط دکتر ویلیام هادون ارایه شده است.
او معتقد است حوادث از انتقال انرژی به شکل، مقدار و سرعت مشخص به وجود می آید و باعث صدمه و خسارت می شود لذا می توان با تعیین منشا ایجاد خطر و کنترل آن ریسک را کنترل نمود.
اسلاید 17 :
پس از شناسایی ریسک و الگوهای مرتبط با آن 5 روش عمده برای مدیریت ریسک اموال و دارایی وجود دارد.
1) اجتناب
2) کنترل
3) نگهداری
4) انتقال به روش غیر بیمه ای
5) بیمه
اسلاید 18 :
1) اجتناب :
بسیاری از اموال و دارایی ممکن است دارای خطر و ریسک زیاد باشند راحت ترین شیوه برخورد با این ریسک ها عدم تملک این حرفه ها و موسسات است مانند نگهداری مواد رادیو اکتیو، نیروگاه تامین سوخت هسته ای و یا آزمایشگاه تحقیقات مواد شیمیایی و میکروبی
2) کنترل :
شامل مجموعه فعالیت هایی می شود که باعث کاهش شدت خسارت می گردد در فرآیند کنترل ریسک دو مجموعه فعالیت داریم.
الف - فعالیت پیشگیرانه
ب - فعالیتهای محدود کننده خسارت.
یعنی تلاش میشود که اولا مانع بروز خسارت شویم و ثانیا در صورت بروز خسارت دامنه تلفات و میزان خسارت را کاهش دهیم.
اسلاید 19 :
3) نگهداری :
نگهداری ریسک به دو صورت است
الف- فعالانه و از روی آگاهی :
این شیوه به عنوان مناسب ترین روش اداره ریسک ها با تواتر زیاد و شدت بسیار کم می باشد. مثال : هزینه کسری صندوق فروشگاههای بزرگ
ب- انفعالی و به دلیل عدم آگاهی و یا نبودن ارزیابی مناسب از ریسک :
در این مورد که معمولا بعد از وقوع حادثه انجام میشود. ناچارا باید ابتدا نسبت به جبران خسارت اقدام نمود و سپس ریسک را مجدد ارزیابی و حوزه های خارج از کنترل را به حداقل رساند.
روشهای متدوال نگهداری ریسک در ارتباط با دارایی واموال
الف - ذخیره سازی : مانند ذخیره وجه نقد یا سیستم خط پشتیبان در خطوط حمل ونقل فرآورده های نفتی و یا ذخیره احتیاطی موجودی انبار
اسلاید 20 :
ب- ایجاد صندوق های خصوصی بیمه : مانند صندوق تامین خسارت حوادث طبیعی
ج- استفاده از کپتیو یا بیمه گران واسطه : بعضی ازسازمانها و موسسات و شرکت های بزرگ که دارای امکانات مالی و انسانی مناسب هستند اموال و دارایی خود را نزد شرکت بیمه گری که خود ایجاد کرده اند بیمه می کنند تفاوت اصلی بین کپتیوها و صندوق های خصوصی بیمه در این است که کپتیوها به عنوان یک بیمه گر عمل و در موارد خارج از حدود امکانات و ظرفیت ، خود را نزد دیگر شرکت ها بیمه اتکائی می کنند ولی صندوقها فقط تامین مالی خسارت را انجام میدهند ودر واقع ریسک اصلا متقل نمی گردد بعضی از کپتیوها در ایران: صندوق بیمه محصولات کشاورزی و صندوق بیمه صادرات ایران و صندوق بیمه فعالیت معدنی، که معمولا از نظر ساختاری دولتی هستند یعنی با سرمایه گذاری اولیه دولت تاسیس شدند.
