بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
آیین زندگی(اخلاق کاربردی)
اسلاید 2 :
مقدمه
ایین زندگی اخلاق کاربردی
1. معناشناسی اخلاق و علم اخلاق
واژه«اخلاق» جمع «خلق» که در لغت به معنای «سرشت و سجیه»آمده است؛ اعم از سجایای نیکو و پسندیده، مانند راستگویی و پاکدامنی، یا سجایای زشت و ناپسند، مانند دروغ گویی و آلوده دامنی.
این واژه با واژۀ«خَلق» هم ریشه شمرده شده است. خُلق زیبا به معنای بهره مندی از سرشت و سجیهای زیبا و پسنده و خَلق زیبا به معنای داشتن آفرینش و ظاهری زیبا و اندامی زیبا و اندامی موزون و هماهنگ است.
اسلاید 3 :
معنای اصطلاحی:
صفات و ويژگيهاي پايدار در نفس كه موجب ميشود كارهايي متناسب با آن صفات به طور خودجوش و بدون نيازبه تفكر و تأمل از انسان صادر شود.
تعريف ابو علي مسكويه از اخلاق:
اخلاق حالتي نفساني است كه بدون نياز به تفكر وتأمل آدمي را به سمت انجام كار حركت ميدهد.
اسلاید 4 :
منشأ صفات و ویژگیهای پایدار چیست؟
ذات و فطرت
محیط خانواده و اجتماع
محیط جغرافیا
وراثت
تمرین و ممارست
..
اسلاید 5 :
اخلاق فضیلت و رذیلت:
اگر حالت نفسانی به گونهای باشد که کارهای زیبا و پسندیده از آن صادر شود، آن را اخلاق خوب (فضیلت) و اگر افعال زشت و ناپسند از آن صادر گردد، آن را اخلاق بد (رذیلت) مینامند.
یادمان باشد هر فضیلتی بین دو رذیلت است.
اسلاید 6 :
علم اخلاق علمی است که با آموزش صفات و ملکات پسندیده و طریقه کسب آنها و نیز بیان صفات بد و راه و روش اجتناب از آنها، راه رسیدن به منش خوب را به ما نشان میدهد و نیز شیوه صحیح رفتار ما در ارتباط با خود، دیگران و خداوند به منظور نیل به سعادت و کمال معرفی میکند.
جامعترین تعریف: «علم اخلاق علمی است که با معرفی و شناساندن انواع خوبیها و بدیها، راههای کسب خوبیها و رفع و دفع بدیها را به ما میآموزد».
این تعریف هم به بعد شناختی و معرفتی و هم به بعد عملی و رفتاری اشاره دارد.
اسلاید 7 :
موضوع علم اخلاق چیست؟
رفتار اختیاری انسان که از صفات پایدار در جان نشأت میگیرد.
اسلاید 8 :
هدف علم اخلاق چیست؟
هدف غایی: سعادت و کمال انسان، تقرب و رضوان الهی
هدف متوسط: مدیریت روابط پنجگانه انسان با خدا، خود، خانواده، خلایق (جامعه) و خلقت.
هدف اولیه: نهادینه کردن فضایل و دوری از رذایل و آموزش شیوه صحیح رفتار
اسلاید 9 :
تعریف علم اخلاق:
علم اخلاق علمی است که با معرفی و شناساندن انواع خوبیها و بدیها، راههای کسب خوبیها و رفع و دفع بدیها را به ما میآموزد.
این تعریف مبتنی بر دو بُعد است:
1- شناختی و معرفتی
2- عملی و رفتاری
اسلاید 10 :
ایین زندگی اخلاق کاربردی
2. انواع پژوهشهای اخلاقی:
اخلاق توصیفی
اخلاق هنجاری
فرااخلاق
اسلاید 11 :
اخلاق توصیفی
اخلاق توصیفی، همان گونه که از نامش پیدا است، به توصیف و معرفی اخلاقیات افراد،گروهها و جوامع مختلف میپردازند.
در پژوهشهای توصیفی،صرفاً در پی توصیف و گزارش از اخلاقیات خاصی هستیم.
این گونه پژوهش با روش تاریخی و نقلی صورت میگیرد و هدف از آن صرفاً آشنایی با نوع رفتار اخلاقی فرد یا جامعهای خاص است و نه تحلیل عقلی و فلسفی اخلاقیات گزارش شده و یا توصیه و ترغیب افراد به عمل بر طبق آنها و یا اجتناب از آنها.
این مطالعات را معمولاً،جامعه شناسان،مردم شناسان و مورخان صورت میدهند.
اسلاید 12 :
2. اخلاق هنجاری
این بخش از مطالعات و پژوهشهای اخلاقی که «اخلاق دستوری» نیز نامیده شده است، به بررسی افعالِ اختیاری انسان و صفات حاصل شده از آنها، از حیث خوبی یا بدی و بایستگی یا نبایستگی، میپردازند.
به بیان دیگر،موضوع بحث در این نوع پژوهش، روش استدلالی و عقلی است و نه روش تجربی و تاریخی.
مهمترین نقش و کارکرد اخلاق هنجاری،ارائۀ نظریه و دیدگاهی معقول برای تبیین خوبی و بایستگی یا بدی و نبایستگی یک عمل است.
برای نمونه، اگر در یک نظام اخلاقی گفته می شود «عدالت خوب است» یا «باید عدالت ورزید»، در اخلاق هنجاری به دنبال ملاک این حکم و دلیل آن هستند. به طور کلی، باید گفت که در اخلاق هنجاری به دنبال پاسخ به این پرسشها هستند که دلیل درستی کارهای درست چیست؟معیار تمایز کار خوب و بد کدام است؟ و چرا باید متخلق به اخلاق فاضله شد و از اخلاق رزیله پرهیز کرد؟
اسلاید 13 :
3. فرااخلاق
فرااخلاق به بررسی تحلیلی و فلسفی درباره مفاهیم و احکام اخلاقی میپردازد.
موضوع این نوع پژوهش، نه رفتارهای اخلاقی مورد قبول افراد و جوامع خاص است و نه افعال اختیاری انسان، بلکه مفاهیم و جملاتی است که در اخلاق هنجاری مورد بحث قرار میگیرند.
فیلسوفی که به این نوع بررسی میپردازد، دغدغۀ درستی یا نادرستی و حقانیت یا بطلان گزارههای اخلاقی را ندارد.
برای نمونه،دغدغۀ قضاوت اخلاقی میان این حکم که «سقط جنین بد است» با این حکم که «سقط جنین خوب است» را ندارد. وظیفۀ اصلی او صرفاً بررسی «خوب» و «بد» و تحلیل گزارههای مورد بحث است.
در فرااخلاق، مفاهیم و احکام اخلاقی از سه جهت مورد بحث وبررسی قرار میگیرند: از حیث معناشناختی؛ از حیث معرفتشناسی و از حیث وجودشناسی. نخستین مورد مربوط به مفاهیم اخلاقی است و حیثیت دوم و سوم ناظر به احکام و جملات اخلاقی است.
اسلاید 14 :
3. اخلاق کاربردی
اخلاق کاربردی در حقیقت زیر مجموعۀ اخلاق هنجاری است.
به تعبیر دیگر، اخلاق کاربردی همان اخلاق هنجاری است؛ البته در حوزههای خاصی از زندگی فردی و اجتماعی.
اخلاق کاربردی در حقیقت درصدد آن است که کاربرد و اعِمال منظم و منطقی نظریۀ اخلاقی را در حوزۀ مسائل اخلاقی خاصی نشان دهد.
اخلاق کاربردی شامل«اخلاق حرفه ای» نیز میشود.
منظور از اخلاق حرفهای، تامل درباره مسائل و موضوعاتی است که مشاغل خاصی مربوط میشود؛ مانند اخلاق پزشکی، اخلاق تجارت، اخلاق روزنامه نگاری و امثال آن.
گفتنی است که یکی از دغدغۀ اخلاق کاربردی،حل معضلات و تعارضات اخلاقی است.
اسلاید 15 :
3. اخلاق کاربردی
اهمیت و جایگاه اخلاق کاربردی
علم اخلاق یکی از ضروریترین علوم برای انسان است.
این علم در حقیقت علم زندگی و آیین زیستن، به معنای حقیقی کلمه است.
علمی است که افزون بر بیان احکام ارزشی همه ابعاد فردی و اجتماعی زندگی آگاهانه و مختارانۀ ما، راههای اتصاف به فضایل و بهرهمندی از خوبیها و دفع و رفع زشتیها را نیز نشان می دهد.
بنابراین، علم اخلاق اگر مهمترین علم نباشد،یکی از مهمترین و سرنوشت سازترین دانشهاست.
اسلاید 16 :
تاریخچۀ اخلاق کاربردی
میتوان گفت که از روزگان قدیم گونهای از اخلاق کاربردی مورد توجه برخی از عالمان مسلمان بوده است.
در بسیاری از کتابهای اخلاقی، ابواب خاصی را به بخشهای مختلف اخلاق کاربردی اختصاص میدادند و میکوشیدند تا اصول فضایل و رذایل مربوط به آن حوزه را به صورت دقیق تبیین کنند و با توجه به آن اصول، راه حلهای اخلاقی مسائل خاص آن حوزه را مشخص نمایند.
