بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
با نام خدای یکتا
تغییر و اجرای برنامه درسی
اسلاید 2 :
فهرست مطالب
مقاله اول: تغییر مهندسی در مقابل تغییر فرهنگی
مقاله دوم: تغییر از نگاه پست مدرنیسم
مقاله سوم: سیر تحولات آموزش و برنامه درسی در ایران
مقاله چهارم: تغییر و اجرا
جزوه
اسلاید 3 :
مقدمه
تغییر، عنصری لاینفک از کل حیات بشری و بالطبع برنامه های درسی است
پیگیری تغییر نیازمند برنامه ریزی و اجراست
اسلاید 4 :
رویکردهای تغییر
الف. رویکرد فرهنگی: درخواست مخاطب – برنامه ریزی با مشارکت مخاطب – اجرای تدریجی؛
تأکید بر اصل آزادی
رسیدن
دیربازده و ماندگار
اغلب دستاوردهای واقعی
تغییر سیاست های سازمان با تغییر فرهنگ سازمانی
ب. رویکرد مهندسی: دستور از مقامات بالا با هدف دستیابی به شرایط مطلوب آرمانی؛
تأکید بر اصل عدالت
رساندن
زودبازده و گذرا
اغلب دستاوردهای ظاهری
تغییر سیاست های سازمان از طریق تغییر در مدیریت و گاه کارکنان
اسلاید 5 :
مزایای رویکرد فرهنگی
تغییرات فرهنگی چون مطابق با خواست مخاطب است؛ گاه آن چنان مطلوب و خوشایند است که خود به خود انجام می پذیرد و عنصر اختیار در آن انکار می شود.
انطباق انسان با پدیده های نوظهور محیط، از نوع سازگاری زیستی است نه سازگاری مکانیکی
جرم بحرانی زمان انطباق
سیاست های گذرا و تغییر مهندسی همانند ابربهاری است در بیابان
اسلاید 6 :
رویکرد فرهنگی چیست؟
رویکردی است که با «باورها، ارزشها و سنت های یک جامعه» پیوندی ناگسستنی ایجاد کرده است
عاملان آن در پیشبرد آن احساس خودمختاری دارند.
واقعیت های اجتماعی به استمرار و ادامه آن کمک می کنند و با آن در یک راستا هستند
استمرار و حیات آن به هیچ چیز، جز واقعیت های اجتماعی وابسته نیست
عملکردهای آزادانه ولی معنادار؛ نه قید و بندهای ساختگی و ظاهری
برنامه ریزی مشارکتی و موقعیتی است
اسلاید 7 :
رویکرد مهندسی چیست؟
معادل با برنامه ریزی دقیق
برنامه ریزی توسط متخصصان – اجرا توسط مجریان و مصرف توسط مخاطبان
مقاومت:
نادیده گرفتن
خنثی کردن
معکوس نمودن
جایگزین کردن
مقابله کردن
انواع مواجهه کارگزاران تربیتی مخالف با تغییرات آموزشی
اسلاید 8 :
انواع مواجهه کارگزاران سیستم آموزشی با تغییر(پذیرش)
آگاهی یا باخبر شدن
علاقه مندی و جستجو
اعتماد و به کارگیری
اعتلابخشی
دفاع همه جانبه
نتیجه تحقیقات: باید باورها و نگرش های کارگزاران تربیتی مورد توجه قرار گیرد.
اسلاید 9 :
دیویی؛ کودک و برنامه درسی
روش اول: مبنا برنامه درسی است. موضوعات درسی در اولویت و دانش آموز در درجه دوم اهمیت قرار دارد. کودک موجودی ناپخته و سطحی است که باید پخته شود و عمق یابد.
روش دوم: توجه به شرایط و انتظارات دانش آموز؛ ارتباط با تجارب و آموخته های قبلی دانش آموز
این دو روش در مفهوم گسترده خود با سایر ابعاد برنامه درسی نیز قابل ارتباط است.
فرهنگ مدرسه فرهنگ معلمان
اسلاید 10 :
سه منظر در اقدام به تغییر
شناسایی تغییرات لازم و تدوین برنامه تغییر بر اساس آنها و آماده سازی کارگزاران برای به کارگیری آن تغییرات: نگاه کمال گرایانه و مطلوب طلب – بردن و رساندن – زبان دستوری (بایدها) – دیدگاه مطلوب سازی با بنیادهای ایدئولوژیک – تغییر و پذیرش (افراط = دگماتیسم)
زمینه سازی برای ادراک و احساس نیاز به تغییر و درخواست تغییر از سوی کارگزاران و مصرف کنندگان – نیازسازی یا نیازآفرینی؛ مصرف کننده ادراک می کند، تصمیم می گیرد، برنامه می سازد و به پیش می رود. دیدگاه مطلوب نمایی- تفسیر و فهم (افراط = آنارشیسم)
حالت میانه: هدایت و راهنمایی، ترغیب و تحذیر: دیدگاه هدایت خواهی- مطلوب نمایی مثبت (اعتبار امر مطلوب ناشی از ماهیت خیر آن است نه فقط خواست مصرف کننده)
اسلاید 12 :
مقاومت معلمان
تا کنون بیشتر دیدگاه اول مطرح بوده است و مقاومت هایی نیز در مقابل آن شکل گرفته است.
اگر رفتار معلمان و دانش آموزان تغییر نکند و آنها فلسفه تغییرو نوآوری را نپذیرند، اجرا موفقیت آمیز نخواهد بود (اسپایکر و مالون، 1998).
معلمان باید در خصوص ضرورت تغییر و تناسب آن با ماهیت زندگی متقاعد شوند تا برای اجرا، احساس تعهد کنند (همان منبع).
وندی (1991) بر اهمیت فرهنگ بیرونی تأکید دارد؛ عوامل شخصیتی و روانشناختی معلمان، نگرش های خاص ایشان و در واقع تمام داشته ها و آورده های معلم (کارگزار آموزشی)= کشف عوامل و علل مقاومت معلمان
هارگریوز (به نقل از نوریس، 1998): پیچیدگی، تناقض و تهدیدکننده بودن نوآوری از جمله دلایل مقاومت است.
اسلاید 13 :
تغییر در نظام آموزشی و برنامه درسی و مقاومت کارگزاران
تغییر؛ جزئی یا کلی؟
نظام آموزشی ایران؟
7 بار تغییر طی سال های 1300 تا 1390
تغییرات اساسی در ساختار نظام آموزشی؛ آثار، مزایا و تبعات
اسلاید 14 :
مدل پذیرش تغییر واف و پانچ (1985)
شواهد تجربی حمایت کننده از تغییر؛ باورها درباره مشکلات آموزش و پرورش، احساسات درباره شیوه ها و برنامه درسی پیشین، پذیرش ترس و عدم اطمینان به عنوان امری عادی در تغییر، ضمانت اجرایی شرایط جدید، اطمینان از حمایت مسئولان از روند تغییر، ارزیابی منافع شخصی از طریق تغییر و .
توجه به معلم به عنوان مؤثرترین کارگزار آموزشی و سازنده فرهنگ مدرسه؛ باورها، نگرش ها و تعاملات و به بیان آیزنر (2005) تجربه درونی شده از معلمی (غلبه تجربه بر دانش)
لزوم ارتباط بین نظر و عمل؛ کاربردی بودن نظریه ها و آموخته های معلمان در میدان عمل و موقعیت واقعی کلاس درس
شیوه مشارکتی در اداره امور به عنوان روشی ضروری و اجتناب ناپذیر
اسلاید 15 :
رویکردهای حاکم بر تغییر در نظام آموزش و برنامه درسی ایران
معیارهای طبقه بندی:
رویکردهای برنامه درسی؛ نوع پیوند بین اقدامات برنامه ریزی
دیدگاه های اجرای برنامه درسی؛ نوع مواجهه برنامه با عامه مردم
اسلاید 16 :
بعد اول: دیدگاه های تولید برنامه تغییر
دیدگاه تفکیکی/ مرحله گرا: تولید، اجرا و ارزشیابی به عنوان سه مرحله مجزا ولی مرتبط و مبتنی بر هم، گام به گام و یکی پس از دیگری
دیدگاه ترکیبی/ وحدت گرا: تولید، اجرا و ارزشیابی سه وجه یک اقدام اند و تفکیک آنها ناکارآمد و غیر اصولی است.
اسلاید 17 :
بعد دوم: رویکردهای اجرای برنامه تغییر
رویکرد فرهنگی/ تربیتی: تعامل برنامه ریز و بهره گیر – توافق و آماده سازی اجتماعی – اقناع و متقاعدسازی – اصلاح و بازنگری مستمر – جلب مشارکت – تأکید بر واقعیات – اطلاع رسانی صادقانه – استقبال از نقدها و پیشنهادات- دیربازده ولی ماندگار
رویکرد مهندسی: رابطه تابعیت و شیوه های آمرانه – اطلاع رسانی یک طرفه و از موضع قدرت- القاء صحت و اعتبار و ارجاع به آینده – بی نیازی از مشارکت و ممنوعیت نقد و اعتراض- توسل به شخص (کارشناس)؛ زودبازده ولی ناپایدار.
اسلاید 18 :
تعامل دیدگاه های تولید و اجرای تغییر
رویکرد فرهنگی تفکیکی تغییر 2. رویکرد فرهنگی ترکیبی تغییر
3. رویکرد مهندسی تفکیکی تغییر 4. رویکرد مهندسی ترکیبی تغییر
اسلاید 19 :
رویکرد فرهنگی ترکیبی تغییر
برنامه ریزی یکپارچه + اجرای فرهنگی
کل نگری و عنایت به کل نظام
آمیختگی با ارزش ها، باورها، سنت ها و آداب
آزادی عمل، انتخاب و تعلق
احساس خودی بودن، همزبانی و درک معنا
ارتباط با نیازهای واقعی
رضایت درونی
نمونه: قانون اساسی معارف (1290)
اسلاید 20 :
رویکرد فرهنگی تفکیکی تغییر
جداسازی موضوعات و آموزش قطعه قطعه
مقاطع تحصیلی جداگانه و متمایز؛ اصل تخصصی بودن
مشکل: تصمیمات مستقل و گاه مغایر درمقاطع و بخش های مختلف
خروج از ارتباطات ضروری
فرهنگ نیز قابل تفکیک به ابعاد مختلف خود است؛ لیکن در اینجا بیشتر تفکیک برنامه درسی مد نظر است
