بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
اخلاق سياسي در سيره ي امام علي(ع)
اسلاید 2 :
اخلاقی سیاسی در اسلام
اخلاق سیاسی در اسلام جایگاهی ویژه دارد؛ چرا که اسلام از پیوند آشتی جویانه اخلاق و سیاست دم می زند و همواره در پی ارایه راهبرد به سیاستمداران می باشد. پرآوازه ترین شخصی که در اسلام به اخلاق سیاسی توجهی ویژه نشان داده، امام اول شیعیان حضرت علی بن ابیطالب(ع) است. آن حضرت برای حاکم نمودن نظام اخلاقی معتبر در هر دو زمینه فردی و اجتماعی، از طریق کارگزاران سیاسی خود به اخلاقی نمودن سیاست دست زد.
اسلاید 3 :
عناصر یا مؤلفه های اخلاقی کردن سیاست در شیوه حکومتی امام علی(ع) با مفاهیمی چون "حق طلبی"، "عدالت محوری"، "ابزار انگاری قدرت"، "تقوای سیاسی"، "کرامت انسانی"، "مردم گرایی"، "صلح مداری"، "عهدمندی" و "مصلحت سنجی" قابل تطبیق به نظر می آید.
اسلاید 4 :
1. حق طلبی
"حق طلبی" نخستین مؤلفه اخلاقی کردن سیاست در شیوه حکومتی امیرمؤمنان است. این مؤلفه یکی از اساسی ترین ارکان جامعه علوی به شمار می اید و تقریباً زیربنای چنین جامعه ای را تشکیل می دهد.
اسلاید 5 :
"حق" اگر به معنای حقیقت و واقعیت، ضد باطل و راستی و درستی باشد، به موازین متعددی در گفتار و کردار مولای متقیان برمی خورد. یکی از این موازین، اهمیت واقعیت است. در این جلوه، زمامداران جامعه علوی سفارش می شوند به پرهیز از گفتار خلاف واقع و گزینش مشاورانی که تذکر به حق می دهند؛ گرچه تلخ .
تأکید امام علی(ع) بر دوری از باطل های فرو رفته در حق همچنان سفارش به پرهیز از خونریزی های ناحق سبب شد تا هدایت جامعه به سوی حق و میراندن باطل یکی از راهبردهای سیاسی جامعه علوی به شمار اید.
اسلاید 6 :
درنهایت، اگر "حق" با بهره و نصیب مترادف باشد، می تواند حقوق الهی و انسانی از نگاه امیرمؤمنان را در بر گیرد. در حقوق الهی، مسئولیت داشتن بندگان در برابر خداوند یکی از برترین حقوق به حساب می اید. در حقوق انسانی نیز می توان به حقوق متقابل مردم و زمامداران اشاره کرد و همچنان حقوق دیگر طبقات جامعه چون ارتشیان، کارمندان و قاضیان را مدنظر قرار داد.
احقاق حق آزادی افراد جامعه در نگاه امیرمؤمنان از چنان اهمیتی برخوردار است که تحدید آزادی های مردم و نقض حقوق آنان یکی از آسیب های جدی هر حکومتی به شمار می اید
اسلاید 7 :
2. عدالت محوری
سخن از عدالت محوری جز با شناخت "عدالت" پیش نمی رود. بر این اساس و به ناگزیر تعریف عدالت از دیدگاه امام علی(ع) در پیش می اید. امام علی(ع) "عدالت" را به معنای قراردادن هر چیزی در جای خود و دادن هر حقی به صاحبش به کار می برد.
امیرمؤمنان(ع) به عدل بیشتر از جنبه های اجتماعی می نگریست، نه از جنبه فردی و شخصی.آن حضرت در توصیه خود به کارگزاران سیاسی اش، گسترش و استقرار عدالت در جامعه را مطرح می نماید و از آنان می خواهد که اجرای حق و عدالت و جلب رضایت افراد جامعه در نزدشان از محبوب ترین امور باشد.
اسلاید 8 :
عدالت محوری بهترین تقسیم کننده مؤمنان است و آن قدر اهمیت دارد که حضرت می فرماید: «حاضر نیستم حتی لحظه ای از سیره پیامبر(ص) که مبنای عدالت است کناره گیرم» بنابراین زمامدارانش را موظف می نماید تا از حکومت های عادل پیش از خود درس بیاموزندو در چیزی که با دیگران برابرند، خود را برتر نپندارند. برابر انگاری حضرت تا جایی پیش رفت که در اجرای عدالت بین دوست و دشمن یعنی حضرت عقیل و معاویه تفاوتی ننهاد.
اسلاید 9 :
3. ابزارانگاری قدرت
در تعریف قدرت گفته اند که «مجموعه منابع و ابزارهایی است برای به انجام رساندن کار. قدرت بنابراین تعریف، به دو صورت بهره برداری می شود. گاه واقع گرایانی چون ماکیاولیست ها آن را هدفی غایی می پندارند و از هر وسیله ای برای دستیابی به آن سود می جویندو گاه آرمان گرایانی چون افلاطون و ارسطو آن را ابزاری برای دستیابی به اهداف والا انسانی.
اسلاید 10 :
در جهان بینی امیرمؤمنان(ع) قدرت، نعمتی الهی به شمار می اید که چون امانتی در دست مردم قرار دارد؛ امانتی که هرگونه سوء استفاده از آن خیانت به حساب می اید.در این نگاه، قدرت امر فاسدی نیست تا در برابر حق قرار گیرد، مگر آن که ابزار سوء استفاده شود. از گفتار حضرت امیر(ع) چنین برمی اید که خیانت در امانت یا سوء استفاده از قدرت، تنها زمانی تحقق می یابد که قدرت، ابزاری برای ارضای غرائز نفسانی و شهوانی، حیله گری، ستم گری، ثروت اندوزی و برتری جویی گردد.
اسلاید 11 :
4. تقوای سیاسی
این مؤلفه به روشنی در ابتدای نامه آن حضرت به مالک اشتر دیده می شود؛ آن جایی که مالک به تقوای الهی؛ یعنی تنظیم رابطه با زیردستان در مسیر کمال مطلق مأمور می گردد.به علاوه از آنجا که حضرت هرچه برای خود می پسندید برای دیگران هم پسند می نمود، این فرمان از حالت شخصی و فردی بودن صرف خارج می شود و بر تقوای سیاسی زمامداران تأکید می کند.
اسلاید 12 :
ضرورت وجود این مؤلفه با تأکیدهای امام علی(ع) رنگ واقعی تری به خود می گیرد. زمانی که مولای متقیان به نابرابر بودن بی تقوایان و باتقوایان اشاره می کند و آن هنگامی که متقی بودن را شرطی برای کارگزاران و ارتشیان خود به حساب می آورد می توان جلای این مؤلفه را به چشم دید.
اسلاید 13 :
در نهایت باید توجه داشت که تقوای سیاسی حالتی یک سویه ندارد. به عبارت دیگر، وجود صرف این ویژگی در سیاستمدار کمال جامعه را در پی نخواهد داشت، بلکه مردم جامعه نیز باید فرهنگ و درک استفاده از زمامدار باتقوا را داشته باشند. در غیر این صورت، زمامداری که در حد اعلای رشد و کمال تقوای سیاسی باشد، به زجر و شکنجه و دلشکستگی دچار می گردد.
اسلاید 14 :
5. کرامت انسانی
مواردی که زیرمجموعه این مؤلفه قرار می گیرند، شاید در مؤلفه های دیگر نیز کم و بیش یافت شوند. "کرامت انسانی" خصیصه ای است که جلوه هایش از فطرت انسان برمی اید و به زیباترین وجه، زیبایی های اخلاق را به تصویر می کشد. به نظر می اید جلوه های این مؤلفه در مواردی چون شهوت گریزی، حسن ظن، دگردوستی و گذشت، نفی عیب جویی، چشم پوشی، نفی خودپسندی، انتقاد خیرخواهانه و عزت و شرافت و آزادی نمود پیدا کند.
اسلاید 15 :
آن حضرت به کرامت ذاتی انسان ها اعتقاد داشت و بر اساس کرامت انسان با مردم رفتار می نمود.به علاوه، بر این باور بود که حکومت مبتنی بر کرامت انسانی نمی تواند اخلاق و اصول آن را در برخورد با مردم زیر پا نهد.امام علی(ع) یکایک جلوه های کرامت انسان را تبیین می کند تا مردم و زمامداران از آن سرمشق بگیرند.
اسلاید 16 :
6. مردم گرایی
این عنصر چنان با اهمیت است که اکنون حمایت سیاسی مردم از حکومت به یکی از مهم ترین عناصر تحکیم بخش حکومت تبدیل گردیده است.در اسلام نیز حاکم شدن روح مدیریتی مردم بر صفات و فعالیت های انسانی از مردم گرایی یا حکومت مردم بر مردم حکایت می کند.در این باره عادل ترین حاکم اسلامی نیز از مردم گرایی خود چنین یاد می کند: «تنها به اصرار مردم حکومت را پذیرفتم تا در احقاق حق آنان تلاش نمایم.» به دیگر سخن، زمامداری مولای متقیان تنها زمانی پاگرفت که مردم با جان و دل از وی تقاضای پذیرش حکومت نمودند.
اسلاید 17 :
مردم گرایی" علی بن ابیطالب(ع) در چند مورد جلوه های بارز خود را به نمایش می گذارد. این نمودها در مواردی چون مشورت خواهی، حق استیضاح، رضایت اکثریت، مشارکت فعال مردم و ایجاد دوستی میان ملت ها به چشم می اید. در این راستا امیرمؤمنان(ع) هچنان که زمامدارانش را به مشورت با اندیشمندان و عاقلان فرا می خواند، به آنان نیز سفارش می نماید تا اجازه دهند ملت بر اعمال آنان احاطه داشته باشد و آن ها را به استیضاح بکشاند.
اسلاید 18 :
به علاوه، مهم ترین نمود مردم گرایی آن حضرت جلب رضایت اکثریت است. این جلوه، حاکمان را به جلب خشنودی عوام –اکثریت- در برابر خواص –اقلیت- فرامی خواند؛ چرا که مخالفت اقلیت در رضایت اکثریت حل می گردد.عوام در نگاه امام علی(ع) بر توده مردم اطلاق می شود و خواص بر گروهی که به دلیل قدرت سیاسی، اقتصادی، نظامی و فکری- فرهنگی از دیگران متمایزند.
اسلاید 19 :
7. صلح مداری
اهمیت این مؤلفه آن گاه بارزتر می گردد که دریابیم اساس اسلام بر صلح بنا شده است.در این راستا امام علی(ع) به صلح محوری اسلام باور دارد و جهاد را برای اصلاح و ایجاد حیات طیبه معرفی می کند، نه کشتن بی دلیل. از این رو در میان جنگ صفین، برقراری صلح را از خداوند می طلبد.
اسلاید 20 :
از مهم ترین دلایل صلح محوری مولای متقیان، کوشش هدفمند وی در حکومت برای اصلاح بلاد و برقراری امنیت می باشد. از این رو به کارگزاران خود توصیه می کند که در کارهای منجر به تثبیت صلح و امنیت، پیوسته با دانشمندان و عاقلان و حکمیان کشور مشاوره نماینداز این رو، حضرت به زمامداران توصیه می نماید تا صلحی را که از سوی دشمن پیشنهاد شده رد نکنند چراکه رضایت خداوند با آن همراه است و آسایش ارتش و امنیت مملکت را به دنبال خواهد داشت.
