بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
دبيرخانه شوراي فرهنگي - کارگروه مديريت دانش
اسلاید 2 :
شيوه هاي بررسي مباحث مديريت در قرآن
اسلاید 3 :
فعاليت اول:
در بررسي مباحث مديريت از منظر قرآن يک راه اين است که مباحث مطرح در مديريت رايج را بر قرآن عرضه و ديدگاه قرآن درباره آنها بررسي شود.
براي مثال يک بحث متداول مطرح براي مديريت، برنامهريزي است؛ بر اين اساس ميتوان اين سؤال را مطرح کرد که ديدگاه قرآن درباره برنامهريزي چيست.
نظر شما درباره اين شيوه چيست؟ (مزايا معايب و مشکلات اين شيوه چيست؟)
اسلاید 4 :
هاشمي:
مزايا: سهل الوصول است
معايب: تفسير به راي؛ خيلي از نکات مديريتي قرآن مغفول واقع مي شود.
سجاد منش:
مباحث مديريتي به صورت غيرمستقيم در برداشت از قرآن تاثيرگذار است.
تاثير مستقيم از مباحث رايج هم بلااشکال است.
اين شيوه بلااشکال است.
باغبان پور:
اگر بخواهيم نظر قرآن را بگوييم بايد مستقيم به قرآن مراجعه کنيم؛ اما مراجعه بعد از انس گرفتن با مباحث مديريت بلااشکال است. مشروط به اينکه نخواهيم نظر قرآن را بگوييم.
اسلاید 5 :
موضوع اول: بررسي تکتک وظايف مديريت از منظر قرآن (نقد و بررسي)
شايد اولين راهي که براي بررسي وظايف مديريت در قرآن به ذهن خطور کند؛ همين شيوه باشد.
بر اساس اين شيوه ميتوان درباره تکتک وظايف مديريت بحث و ديدگاه قرآن درباره آن را بيان کرد.
در اين شيوه اصل وظايف، پذيرفته شده و فقط درباره کم و کيف آنها از منظر قرآن بحث ميشود.
اين شيوه براي تعامل با علم روز مناسب است چرا که از همان مفاهيم کلي استفاده ميکند و براي متخصصين مديريت تا حد زيادي قابل فهم است.
اسلاید 6 :
يک مشکل جدي اجراي اين شيوه، شکاف مفهومي ميان مفاهيم قرآني و مفاهيم مديريتي است.
معمولا نميتوان وظايف مديريت را به صورت مستقل در قرآن جستجو کرد
براي مثال نميتوان در قرآن مفاهيمي يافت که دقيقا معادل برنامهريزي يا سازماندهي باشد.
يک راه حل اين مشکل يافتن واژههاي معادل در قرآن است.
مثلا ادعا شده که واژه تدبير به معنا ديدن عاقبت کار معادل برنامهريزي است
اسلاید 7 :
راهحل ديگر ارجاع مفاهيم مديريتي به مفاهيم پايهاي آن و پيگيري آن مفاهيم پايهاي است.
براي مثال در مفهوم سازماندهي، چند مفهوم پايهاي مثل تقسيم کار، ايجاد عنوان و جايگاه (پست)، واگذاري کار به يک جايگاه و عنوان، شرايط احراز پست و . مطرح است که ميتوان به صورت مفهومي اين مفاهيم را دنبال کرد.
با پيگيري نگاه قرآن به اين مفاهيم پايهاي و ترکيب آنها، ميتوان به ديدگاه قرآن درباره آن وظيفه مديريت دست يافت.
اسلاید 8 :
مشکل اصلي اين شيوه، انقطاع مفاهيم از مباني فکري است.
مشکل فقط اين نيست که واژههاي معادل يافت نميشود؛ اصل مشکل اين است که مفاهيم از مباني فکري خود جدا شدهاند.
مفاهيم علمي خصوصا در علو م انساني؛ در ارتباط با ساير مفاهيم شکل مي گيرند و معنا مي شوند.
مفاهيم مديريتي مانند وظايف مديريت در يک چارچوب فکري مشخص شکل گرفته که با چارچوب فکري قرآن متفاوت است.
اسلاید 9 :
فعاليت دوم: شيوه مبناگرايي
شيوه ديگري که در موضوع مباحث مديريت در قرآن قابل پيشنهاد است، شيوه مبناگرايي است.
در اين شيوه کار پژوهش از قرآن آغاز ميشود و محقق تلاش ميکند که بر اساس مباني قرآني، مباحث مديريت را مشخص کند.
در اين شيوه مديريت يک مفهوم بسيار اجمالي و کلي است که از قبل مباحثي براي آن فرض نشده است. (وظايف مديريت رايج پيشفرض نيست)
محقق با همين نگاه کلي به مديريت، به سراغ قرآن رفته و به دنبال اين است که مباحث جزيي و مرتبط با اين مفهوم کلي را بيابد.
اسلاید 10 :
براي مثال گفته ميشود که قرآن بر مبناي توحيد و خدامحوري تاکيد بسياري دارد، بنابراين مهمترين مباحث مديريت و يکي از اصول آن، خدامحوري است.
مثال ديگر: در آيه 41 سوره حج چنين آمده است:
الَّذينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَر
در اين آيه تمکن يافتن در زمين به صورت اجمالي معادل مفهوم مديريت است، بنابراين وظايف مديريت عبارت است از: اقامه نماز، پرداخت زکات، امر به معروف و نهي از منکر
اسلاید 11 :
مثال سوم: در آيه 159سوره آلعمران چنين آمده است:
فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَليظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّه
در اين آيه پيامبر نماد مديريت اسلامي است، بنابراين از منظر قرآن مدير وظيفه دارد که
نرمي و ملايمت داشته باشد.
نسبت به زيردستان چشمپوشي کند و براي آنها طلب بخشش داشته باشد.
با آنها مشورت کند. (اصل مشورت)
و در زمان تصميمگيري بر خدا توکل کند. (اصل توکل)
اسلاید 12 :
از منظر يک طلبه حوزه دانشپژوه رشته مديريت (با لحاظ دو تخصص ديني و مديريتي) شيوه مبناگرايي را نقد و بررسي کنيد. (ابتدا نقاط قوت اين شيوه و سپس محدوديتهاي آن را بيان کنيد.)
اسلاید 13 :
سجادمنش: احتمال تفسیر به رای در آن مطرح است.
اسلاید 14 :
نقاط قوت شيوه مبناگرايي
مفاهيم توليدشده در اين شيوه مفاهيم قرآني است (توکل، توحيد، مشورت و .) و از اين جهت تحميل به قرآن در اين شيوه کمتر است.
نتايج از حجيت نسبتا خوبي برخوردار است. (در صورتي که اين شيوه به صورت صحيح اجرا شود با اطمينان زيادي ميتوان نتايج آن را به قرآن استناد داد)
اسلاید 15 :
محقق در اين شيوه نياز چنداني به صرف وقت زياد براي درک مفاهيم مديريتي ندارد و با يک نگاه اجمالي درباره مديريت ميتواند اين شيوه را اجرا کند.
در اين شيوه به خوبي ميتوان با افراد متدين تفاهم کرد و نتايج براي آنها قابل پذيرش است.(هم ادبيات بحث ديني و قرآني است و هم منبع از منظر متدينين از حجيت کافي برخوردار است)
اسلاید 16 :
محدوديتهاي شيوه مبناگرايي
مفاهيم توليدشده در اين شيوه داراي شکاف مفهومي با مفاهيم مديريتي است. (رابطه توکل با برنامهريزي فهم نميشود)
نتايج اين شيوه قابل اجرا در فضاي مديريتي رايج نيست. (يک مدير اجرايي در مقام اقدامات مديريتي خود چگونه خدامحور باشد)
اسلاید 17 :
زبان و ادبيات اين شيوه براي متخصصين مديريت قابل فهم نيست.
يا گفته ميشود که اين مباحث بيربط به مديريت است و يا محترمانه بيان ميشود که نتايج آن صرفا به عنوان توصيههاي اخلاقي براي مديران کاربرد دارد.
روش تحقيق مشخصي براي اين شيوه وجود ندارد.
اسلاید 18 :
فعاليت سوم: شيوه ترکيبي
با توجه به نقاط قوت و ضعف دو شيوه مطرحشده، معمولا گفته ميشود که راه حل مشکل و روش استفاده از نقاط قوت هر دو شيوه و رفع مشکلات آنها، روش ترکيب دو شيوه است.
ترکيب صحيح دو شيوه باعث ميشود نقاط قوت هر دو شيوه جمع شود و نقاط ضعف دو شيوه پوشش داده شود.
اسلاید 19 :
گفته ميشود که بايد حد وسط را گرفت؛ اما سؤال اصلي اين است که حد وسط کجاست؟
چگونه ميتوان دو شيوه را به گونهاي ترکيب کرد که مزايا هر دو شيوه حاصل شود و معايب هر دو شيوه برطرف شود.
نه اينکه مزاياي هر دو شيوه از بين رود و معايب آن تجميع شود!!!
اسلاید 20 :
شيوه ترکيبي (مقدمه)
بايد توجه داشت که شيوه اصلي و صحيح همان شيوه شروع از قرآن است.
حقيقت قرآن درمان همه مشکلات بشر است و قرآن براي پاسخ به سؤالات انسان در مقام ثبوت نيازمند هيچ مکملي نيست.
