پاورپوینت بلوغ جسمانی ، چگونگی و چیستی آن فیزیولوژی ، بهداشت و روانشناسی بلوغ

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

بلوغ جسمانی ،
چگونگی و چیستی آن
فیزیولوژی ،
بهداشت و روانشناسی بلوغ

اسلاید 3 :

بلوغ جسمانی؛ چگونگی و چیستی آن
 
بلوغ جسمانی به مجموعه تغییرات فیزیکی و فیزیولوژیکی در بدن گفته میشود. فرایندی بیولوژیک و شامل تغییرات جسمانی است که نوجوانان هنگام گذرازدوران کودکی به بزگسالی آن را تجربه می کنند. به عبارت دیگر یکسری تغییرات جسمی و روانی که سلسلهوار به دنبال هم اتفاق میافتد و نهایتاً در پایان این دوره، « نوجوان» زمینه و آگاهی کافی جسمی و روانی را برای «زن یا مرد شدن» پیدا میکند.
بلوغ به ویژه برای دختران دوره ی بسیار مهم و حساسی در زندگی به شمار می رود. آنان با ورود به سن بلوغ شاهد تغییرات زیادی در وضعیت «ظاهری»، «روانی» و «رفتارهای اجتماعی» خود می باشند.

اسلاید 4 :

فیزیولوژی بلوغ
 
خصوصیات اولیه جنسی مانند رشد اندامهایی مثل رحم، تخمدانها بتدریج و آهسته و آرام در دوران طفولیت و کودکی صورت می گیرد.
اما خصوصیات ثانویه جنسی مانند رشد سینه ها و لگن خاصره یا رانها و رویش مو و. از جمله تغییراتی است که در دوران بلوغ ایجاد می شود.
علت دقیق این تغییرات هنوز در پرده ابهام است و چیزی که روشن شده این است که در ابتدای بلوغ ترکیبی از علامتهای عصبی و هورمونی پیامهای ویژه ای را به بخش هیپوتالاموس مغزمخابره می کنند که این پدیده به حساسیت بیشتر بدن نسبت به میزان بعضی از هورمونها می انجامد و رشد جسمانی و جنسی سریعتری را سبب میشود.
هیپوتالاموس، غده هیپوفیز را که غده رهبر بدن نیز خوانده می شود تحریک میکند و هیپوفیز با ترشخ دو هورمون «گونادوتروپیک» ((FSH , LHسایر غده های بدن را تحت تاثیر قرار میدهد که بدین ترتیب بلوغ آغاز میشود.

اسلاید 5 :

در دختران غدد فوق کلیه ای هورمونهایی که سبب رشد موهای بدن می شود را ترشح می کنند.
تخمدانها نیز هورمونهای استروژن و پروژسترون را تولید کرده که نقش عمده ای در رشد پستانها و اندامهای جنسی زنانه و کنترل چرخه عادت ماهیانه دارند .
بطور مثال یکی از هورمونهای استروژن، هورمون استرادیول است که توسط تخمدانها ترشح شده و باعث کلان شدن پستانها و عریض شدن رانها می گردد و علاوه بر آن تغییراتی را در قشرهای چربی زیر جلد و نسج خود جلد بوجود می آورد.
هورمونهای ترشح شده از تخمدانها فقط برای بوجود آوردن اندامهای زنانه نیستند بلکه آنها در تعامل مستقیم با سیستم عصبی، بر رفتارهای دختران نیز تأثیر می گذارند.
گفتنی است که پیش از آغاز بلوغ، هورمونهای جنسی به میزان کم و بیش یکسانی در بدن دختران و پسران وجود دارد که با آغاز بلوغ، هورمونهای جنسی ترشحشان تغییر کرده و نسبت استروژن به اندروژن در بدن دختران افزایش می‎یابد و در بدن پسران عکس این کار صورت می‎پذیرد.

اسلاید 6 :

بلوغ ازچه زمانی آغاز می شود؟
سن آغاز بلوغ در افراد مختلف متفاوت می باشد . بنابراین صحبت درباره سن «معمول»  شروع بلوغ تا حدودی گمراه کننده است.دردختران بلوغ زودرس در۷ سالگی و بلوغ دیررس در ۱۳سالگی آغاز می شود.در پسران بلوغ زود رس در9.5 سالگی و بلوغ دیررس در13.5سالگی آغاز می شود. ولی درکل فرایند بلوغ به ۲ تا ۵ سال زمان برای کامل شدن نیاز دارد به طور کلی ،بلوغ در دختران ۲ سال زودتر آغاز می شود و پایان می پذیرد.

اسلاید 7 :

چه نوع تغییراتی در دوران بلوغ بوجود می آید ؟
بلوغ حد اقل دارای ۴ نوع پیشرفت جسمانی است.
اولین نشانه های بلوغ رشد سریع و ناگهانی نوجوان است. در این دوران قد و وزن نوجوان به سرعت افزایش می یابد. در نقطه اوج رشد ، بدن نوجوان مانند بدن نوزاد رشد می کند.
دومین تغییر فیزیکی ، کامل شدن ویژگی های اولیه جنسی یا سیستم تناسلی است .
سومین تغییر تکامل ویژگی های ثانویه جنسی است. ویژگی های ثانویه جنسی ویژگی هایی هستند که سبب تمایز مردان از زنان می شوند.
چهارمین تغییر فیزیکی در دوران بلوغ تغییر ریخت بدنی است . بدن نوجوانان چه دختر و چه پسر دارای ماهیچه ها و چربی بیشتری می شود . ولی این افزایش در دختران و پسران دارای سرعت متفاوتی است ، بطوریکه در پایان دوران بلوغ نسبت عضله به چربی در بدن پسران ۳ به۱ است، درصورتی که در دختران میزان عضله و چربی با یکدیگر برابراست .

اسلاید 8 :

تغییرات جسمی دوره بلوغ دختران چیست؟
تغییرات جسمی بلوغ در دختران همزمان با تغییرات هورمونی به ترتیب شامل جوانه زدن نوک پستان ها و رشد آنها، سریع شدن رشد، پیدایش موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل و عادت ماهیانه است.
 
رشد پستان ها:
اولین نشانه بلوغ در دختران، جوانه زدن پستان ها است که معمولا در سنین بین 7.5 تا 12.5 سالگی روی می دهد. البته به طور متوسط در 9.5 سالگی پستان ها رشد می کنند..
در طول بلوغ تخمدانها شروع به ترشح هورمونهای استروژن و پروژسترون می کنند که به بافت همبند در سینه اجازه تجمع چربی مناسب برای حجم مناسب سینه ها را می دهد. جوانه زدن پستان ها از نوک پستان شروع می شود . در طول این زمان سیستم مجاری شیر نیز شروع به رشد کرده و اندازه پستان افزایش می یابد. برای بسیاری از دختران جوان این رشد اولیه بافت سینه می تواند دردناک باشد

اسلاید 9 :

رشد قد:
دومین تغییر مهم بلوغ افزایش سرعت رشد جسمی(جهش رشد) است. رشد سریع را به صورت قد کشیدن می توان دید. قد دخترها در زمان بلوغ، در طی یک سال، 6 تا 11 سانتی متر بیشتر می شود. این رشد سریع معمولا 2 سال بعد از جوانه زدن پستان ها و یک سال قبل از شروع عادت ماهیانه اتفاق می افتد. بعد از شروع عادت ماهیانه سرعت رشد قد کند شده و معمولا بیشتر از 6 سانتی متر افزایش نمی یابد. در مواردی که کوتاهی غیر طبیعی قد به دلیل کمبود هورمون رشد وجود دارد، مراجعه به متخصص غدد و اقدامات درمانی باید قبل از شروع عادت ماهیانه انجام شود.
 
رویش موهای زائد:
در حدود 5/13 سالگی موهای زائد در ناحیه تناسلی(فرج) و زیر بغل رشد می کند. همچنین میزان عرق کردن نیز بیشتر می شود.

اسلاید 10 :

عادت ماهیانه:
آخرین مرحله بلوغ، عادت ماهیانه است که در سن 9 تا 16 سالگی و به طور متوسط در 13 سالگی اتفاق می افتد. عامل وراثت در زمان شروع عادت ماهیانه تاثیر دارد. معمولا عادت ماهیانه دختران در سنی که مادرشان، عادت ماهیانه شده است، شروع می شود اما باید در نظر داشت که عوامل دیگری مانند وضعیت تغذیه و سلامتی، شرایط جغرافیایی محل زندگی، تماس با نور و شرایط روانی نیز در سن شروع عادت ماهیانه اثر دارند. دخترانی که در مناطق گرم و یا نقاط شهری زندگی می کنند و یا چاق هستند، زودتر بالغ می شوند.
 
در پایان دوره بلوغ، تغییر فرم بدن و پیدایش هیکل زنانه رخ میدهد. به طوری که چربی به شکل زنانه در بدن توزیع میشود. یعنی لگن پهن و رانها کلفت میشود، پستانها کاملاً رشد میکند. همچنین علاوه بر قاعدگی، رحم، مهبل و اعضای تناسلی زن نیز به اندازه کافی رشد میکنند. این مراحل معمولاً در ۱۸ سالگی کامل میشوند. بر اثر ترشحات هورمونی، فعالیت غدد چربی و عرق نیز در دختران افزایش پیدا کرده و ممکن است باعث پیدایش جوش در صورت و یا سایر اعضا بدن شود.

اسلاید 11 :

آشنایی با قاعدگی ، پریود و عادت ماهانه
در تخمدان میلیون ها تخمک وجود دارد که هر تخمک به همراه سلو ل های اطرافش، مجموعه ای به نام فولیکول را شکل می دهد. این فولیکول ها تحت اثر ترشحات قسمتی از مغز به نام هیپوفیز قرار دارند.  هر تخمدان داراي چندين هزار فوليکول است که در هر ماه 1 الي 2 عدد از آن ها شروع به فعاليت مي کنند.
گرچه انسان مونث تقريباً با 400 هزار فوليکول اوليه در هر دو تخمدان متولد مي شود، اما بيش از 400 تخمک از زمان بلوغ تا يائسگي آزاد نمي شوند و بقيه ي فوليکول ها نابود مي شوند.
زنان از زمان شروع قاعدگي تا سن يائسگي به طور متوسط حدود 275 هزار دوره ي قاعدگي را پشت سر مي گذارند.
 
 چرخه ي قاعدگي را مي توان به چهار مرحله تقسيم کرد که در هر مرحله تغييرات خاصي روي مي دهد( توجه داشته باشید که در شمارش روزهاي قاعدگي و چرخه: نخستين روز قاعدگي را روز اول چرخه مي نامند).

اسلاید 13 :

مرحله ي1: مرحله ي فوليکولي است که با رشد ،تورم و پارگي فوليکول مشخص مي شود.
مرحله ي2: مرحله ي تخمک گذاري است که تحت تاثیر افزایش هورمون LH با آزاد شدن تخمک از فوليکول رسيده يا رشد کرده مشخص مي شود.
در ابتداي بلوغ دوره هاي ماهيانه بدون تخمک گذاري هستند ولي با تنظيم سيستم هورموني و شيميايي، فواصل خون ريزي ها منظم و تخمک گذاري شروع مي شود.
مرحله ی3: مرحله ي جسم زرد است که از تبديل مابقي فوليکول بدون تخمک به سلول هاي ترشح کننده ي پروژسترون حاصل مي شود.
مرحله ي4: يا مرحله ي آخر که با رگل مشخص مي شود، در حقيقت خون ريزي عادت ماهانه، ريزش يا پوست اندازي جداره ي دروني رحم است.
 
بنابراين يک چرخه ي قاعدگي شامل رهايي يک تخمک از فوليکول است که امکان حرکت آن را به سوي پايين در لوله ي رحم براي باروري احتمالي و لانه گزيني در رحم ميسر مي کند.

اسلاید 15 :

خونريزي قاعدگي قسمتي از سيكل قاعدگي مي باشد.متوسط زمان يك سيكل قاعدگي نرمال ۲۸ روز است.اما يك سيكل نرمال ممكن است از ۲۳ تا ۳۵ روز متفاوت باشد. از روز اول این پریود تا روز اول پریود بعدی ، یک چرخه یا سیکل نام دارد .
همانگونه که سن شروع بلوغ در دختران متفاوت است، دورههای قاعدگی نیز برای دختران متفاوت است. دوره ی قاعدگی برای بعضی دختران ممکن است ۲۸روز، برای بعضی دیگر ۲۴روز، ۳۰روز و یا حتی ۳۵روز طول بکشد. حتی ممکن است در یک فرد ، سیکل طبیعی بطور ثابت ، یک عدد نباشد . مثلا ماه قبل 32 روزه و این ماه 30 روزه باشد.
دختران نوجوان و جوان ممکن است قاعدگی نامنظم داشته باشند که بخصوص در اولین دورههای قاعدگی بیشتر دیده میشود. برای مثال یک دختر که به تازگی قاعده شده است ممکن است ۲ماه متوالی دورههای ۲۸روزه داشته باشد و در طی یک ماه بعد هیچ خونریزی نداشته باشد یا حتی دو خونریزی متوالی با فاصله زمانی بسیار کم بین آنها داشته باشد. معمولاً پس از چندین ماه، دورههای قاعدگی از نظم بهتری برخوردار میشود.

اسلاید 16 :

مدت زمان خونریزی ثابت نیست و ممکن است تغییر کند. بعضی دختران فقط 3 روز خونریزی دارند. بعضی دیگر ممکن است ۷روز و یا حتی بیشتر خونریزی داشته باشند.
مقدار خونریزی نیز ممکن است متفاوت باشد. بعضی از دختران آنقدر مقدار خونریزی اندکی دارند که حتی ممکن است شک کنند که آیا قاعده شدهاند یا نه. بعضی دیگر ممکن است خونریزی شدیدتری داشته باشند.
باید متوجه بود که حتی از یک ماه به ماه بعد ممکن است مقدار خونریزی و تعداد روزهای خونریزی در یک دختر متفاوت باشد. در صورتیکه از بینظمی و یا مقدار خونریزی خود نگرانی دارید بهتر است تا با یک پزشک مشورت کنید.
در ابتدا قاعدگي نامنظم است ولي پس از گذشت چند سال منظم مي شود. در دختران جوان قاعدگي هاي ابتدايي بدون تخمک گذاري است، اما پس از گذشت مدتي، عادت ماهانه منظم و همراه با تخمک گذاري انجام مي گيرد.
اگر اولين قاعدگي تا 16 سالگي روي ندهد نياز به بررسي دارد و به آن آمنوره (قطع قاعدگي) گويند. اين تأخير اغلب با اختلالات ژنتيکي يا مادرزادي همراه است. اگر در دختران تا سن 14 سالگي تکامل پستاني روي ندهد بايد هم زمان ارزيابي براي آمنوره نيز انجام بگيرد.

اسلاید 17 :

قاعدگی کم و قاعدگی زیاد :
 
نکته : اگر خونریزی کمتر از 3 روز یا میزان آن کمتر از 30 میلی لیتر باشد به آن هیپومنوره گفته میشود و غیر طبیعی است.
اگر مدت خونریزی بیشتر از 8 روز یا میزان آن بیشتر از 80 میلی لیتر باشد به آن هیپرمنوره گفته میشود و غیر طبیعی است.
فواصل بین قاعدگی ها نباید کمتر از 21 روز و بیشتر از 35 روز باشد.
برای تعیین میزان خونریزی به تعداد پدهای که استفاده می کنید دقت کنید.

اسلاید 18 :

چرا خونریزی؟
 
یک دوره قاعدگی طبیعی را، براساس وضعیت جدار داخلی رحم، می توان به سه مرحله تقسیم نمود:
۱) مرحله رشد
۲) مرحله ترشحی
۳) مرحله تخریب
در مرحله رشد که زمانی بین اتمام خونریزی و تخمک گذاری است، فولیکول های تخمدان تحت تاثیر ترشحات هیپوفیز، هورمونی به نام استروژن تولید می نمایند. استروژن بر لایه داخلی جدار رحم اثر کرده و موجب افزایش رشد آن می شود. در روزهای میانی دوره قاعدگی (تقریبا روز )۱۴ یک تخمک از یکی از تخمدان ها رها می شود. پس از رها شدن تخمک، سلول های باقی مانده فولیکول (که در این زمان، اصطلاحا جسم زرد نامیده می شوند) تغییر کرده و شروع به ترشح هورمونی به نام پروژسترون می نمایند. هورمون پروژسترون باعث افزایش ضخیم شدن جدار داخلی رحم می شود. بنابراین، با رها شدن تخمک و ترشح هورمون پروژسترون، نیمه دوم قاعدگی آغاز می شود.
در صورتی که تخمک رها شده توسط اسپرم بارور شود و تبدیل به سلول تخم شود، در جدار داخلی رحم جایگزین شده و با کنش های پیچیده ای مانع از بین رفتن جسم زرد می شود. اما اگر تخمک بارور نشود و یا به هر دلیلی در جدار رحم جایگزین نگردد، جسم زرد پس از چند روز ترشح پروژسترون، از بین می رود. در نتیجه جدار داخلی رحم در اثر افت ناگهانی استروژن و پروژسترون دچار تخریب شده و تکه تکه فرو می ریزد. این ریزش جدار داخلی رحم، همان خونریزی عادت ماهیانه است.

اسلاید 19 :

علل خونریزی غیرطبیعی
 
در خونریزی غیرطبیعی رحم، طول دوره قاعدگی، میزان و یا زمان خونریزی دچار اختلال می شوند. طول دوره قاعدگی زمانی غیرطبیعی است که بیش از ۳۵ روز یا کمتر از ۲۱ روز طول بکشد و یا دوره های آن نامنظم باشند. دوره قاعدگی از وضعیت سلامت سایر ارگان ها نیز تاثیرمی پذیرد؛ به همین علت نه تنها بیماری های دستگاه تناسلی، بلکه بسیاری از بیماری های ارگان های دیگر نیز می توانند خونریزی را تحت تاثیر قرار دهند.

اسلاید 20 :

درد قاعدگی
 
درد قاعدگی عبارت است از بروز درد شدید دل پیچه مانندبه هنگام عادت ماهانه. درد قاعدگی ممکن است یکی دوسال بعد از بلوغ آغاز و بطور مرتب رخ دهد ( درد قاعدگی اولیه )، یا اینکه سالها بعد از وقوع اولین قاعدگی شروع شده باشد ( درد قاعدگی ثانویه ).
درد کمر، درد دست ها و پاها،سفت و دردناک شدن سینه ها از درد های قاعدگی هستند.
شدت علایم بیماری از یک فرد به فرد دیگر بسیار متغیر است و حتی در یک خانم نیز ممکن است از یک قاعدگی به قاعدگی دیگر متفاوت باشد. معمولا با بالارفتن سن و به دنیا آوردن بچه علایم بیماری کمتر می شود. درد قاعدگی در ۱ تا ۲ درصد از زنان به حدی شدید است که مخل فعالیت های روزانه آنها می شود.
درد دل پیچه مانند و گاهی تیز در قسمتهای پایین شکم، کمر و رانها. این درد با شروع قاعدگی آغاز شده و به مدت چند ساعت تا چند روز ادامه می یابد.