بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
درس برنامه ریزی حمل و نقل Transportation Planning Course
اسلاید 2 :
مقدمه
تعريف برنامه ريزي حمل و نقل
برنامه ريزي حمل و نقل پروسه ای است که به تصميم گيري پيرامون خط مشی ها و برنامه هاي حمل و نقل منجر مي شود و اقدامات احتمالي آينده را براي سوق دادن سيستم به جهت مورد نظر بررسي مي نمايد.
هدف از برنامه ريزي حمل و نقل
هدف از پروسه برنامه ريزي حمل و نقل، تهيه اطلاعات مورد نياز براي تصميم گيري درباره زمان و مکان و انواع اصلاحاتي است که بايد در سيستم حمل و نقل ايجاد گردد تا سفر و الگوها ي کاربري زمين هماهنگ با اهداف، نيازها و اولويت هاي جامعه ارتقا و بهبود يابند.
هدف از برنامه ریزی حمل و نقل شهری ایجاد سیستمی است که بتواند جابجایی انسان و کالا را در سطح شهر به نحو ایمن، راحت،اقتصادی و سازگار با محیط زیست فراهم سازد.
اسلاید 3 :
مقدمه
انواع برنامه ريزي حمل و نقل به لحاظ محدوده زمانی:
برنامه ريزي کوتاه مدت، ميان مدت، ساماندهی يا مديريت سيستمهاي حمل و نقل
(Short-term, Medium Term Planning, Transportation Improvement Program, or Transportation System Management)
برنامه ريزي بلند مدت يا استراتژيک يا جامع
( Long Term, Strategic, Master or Comprehensive Transportation Planning)
اسلاید 4 :
مقدمه
انواع برنامه ريزي حمل و نقل به لحاظ محدوده مکانی یا جغرافیائی:
برنامه ریزی محلی (neighborhood transportation planning)
برنامه ریزی شهری (urban transportation planning)
برنامه ریزی منطقه ای (regional transportation planning)
برنامه ریزی ملی یا کشوری (national transportation planning)
انواع برنامه ريزي حمل و نقل به لحاظ شیوه جابجایی یا مد حمل و نقلی:
برنامه ريزي حمل و نقل زمینی
برنامه ريزي حمل و نقل دریائی
برنامه ريزي حمل و نقل هوایی
اسلاید 5 :
مقدمه
برنامه ريزي کوتاه مدت يا ساماندهی حمل و نقل شهری
هدف از انجام اين نوع برنامه ريزي دستيابي به ظرفيت حداکثر و بهره برداري بهينه از تسهيلات موجود حمل و نقل مي باشد.
مشخصات اين نوع برنامه ريزي عبارتند
مدت زمان انجام و اجراي آن کوتاه (بين 3تا 5 سال) مي باشد
نيازمند سرمايه گذاري کلان و ساخت و سازهاي وسيع نمي باشد
پيشنهاد راه حل ها و راهكارها بر اساس بودجه تخصيص داده شده انجام مي شود
تعداد راهكارها و راه حل هاي پيشنهادي محدود خواهد بود
در مرحله بررسي و ارز يابي گزينه هاي پيشنهادي با تعداد معدود ي معيار سروکار دارد، لذا از پيچيدگي کمتري برخوردار است
اسلاید 6 :
مقدمه
برنامه ريزي بلند مدت (استراتژيک يا جامع):
هدف از انجام اين نوع برنامه ريزي تحقق اهداف و مقاصد جامعه در مسائل مربوط به جابجايي مي باشد ، به گونه اي که محدوديت هايي نظير امکان پذيري، منابع و تأ ثيرات متقابل آنها در نظر گرفته شود .
مشخصات اين نوع برنامه ريزي عبارتند از:
مدت برنامه ريزي (مدت انجام و اجرا) طولاني است(حد ود ۲۰ سال).
نيازمند سرمايه گذاري کلان و ساخت و سازهاي وسيع مي باشد
تا حدودي يک مسئله پيچيده است و در مرحله ارائه ، بررسي و ارز يابي گزينه هاي پيشنهادي با يد تاثيرات متقابل مسائلي همچون اقتصاد، محيط زيست و وضعيت اجتماعي محدوده مورد مطالعه را در نظر گرفت.
اسلاید 7 :
مقدمه
برنامه ريزي بلند مدت (استراتژيک يا جامع):.
اين نوع از بر نامه ريزي پس از اينكه در سال ۱۹۶۲ ميلادي، اداره راه هاي فدرال ايالت متحده اعلام نمود كه همه شهرها ي با جمعيت بيش از ۵۰ هزار نفر مي بايست دار اي طرح هاي حمل و نقل جامع باشند، كاربرد فراواني يافت و تا سال ۱۹۷۵ ، تنها شيوه برنامه ريزي حمل و نقل محسوب مي شد.
از سال ۱۹۷۵ به بعد، برنامه ريزي هاي كوتاه مدت و ميان مدت نيز در كنار برنامه ريزي ها ي بلند مدت، جايگاه خاصي در برنامه ريزي هاي حمل و نقل يافتند.
در ادامه روند انجام رايج ترين شكل برنامه ريزي حمل ونقل بلند مدت ارائه مي شود
اسلاید 8 :
مقدمه
برنامه ريزي حمل و نقل شهري
برنامه ريزي حمل و نقل شهري، ر ايج ترين شكل برنامه ريزي حمل ونقل بلند مدت است .
اين فر آيند تلاشي گسترده، پر هزينه و زمان بر مي باشد كه با وجود شكلهاي مختلفي كه در حين اجرا دارد، مراحل اصلي انجام آن مشابه مي باشد.
اين مراحل با يكديگر در ارتباط هستند و ممكن است اطلاعاتي كه از يك مرحله بدست مي آيد در مرحله قبل و يا بعد مورد استفاده قرار گيرد.
لازم به ذكر است كه مهندسان و برنامه ريزان حمل و نقل در طول دهه هاي گذشته تلاش زيادي برای تکامل آن داشته اند و كماكان رشته برنامه ريزي حمل و نقل شهري به رشد خود ادامه مي دهد تا روشها و روندها ي آن بتواند پاسخگوي مسائل بسيار پيچيده امروزي باشد.
اسلاید 9 :
مقدمه
دلایل نیاز به برنامه ریزی حمل و نقل شهری:
کمبودهایی که در شبکه و امکانات موجود حمل و نقل یک شهر حس می شود.
روشهای مدیریت ترافیک و تغییرات جزئی در شبکه تنها به بهبود وضع شبکه در کوتاه مدت کمک می نمایند.
نیاز به برنامه ریزی بلند مدت و جامع نگرانه برای سیستم حمل و نقل شهرها بدلیل:
ضرورت ارتباط دادن کاربری زمین و برنامه های بهبود شبکه حمل ونقل
نمی توان اجزای شبکه که تحت بار اضافی ترافیک هستند را بصورت مستقل از کل شبکه بررسی و تحلیل نمود
اسلاید 10 :
تاریخچه و سوابق برنامه ریزی حمل و نقل شهری در ایران
افزایش شدید جمعیت کشور در دهه 1340 مسئولین شهرهای بزرگ را بر آن داشت تا طرحهایی را تهیه نمایند که در آن خط مشی ساخت و ساز در شهرها و جهت های توسعه مشخص شده باشد.
اولین طرح از این مجموعه در سال 1348 برای شهر تهران با یک افق 25 ساله تهیه شد . بدنبال آن مطالعات سیستم حمل و نقل شهری نیز در دستور کار قرار گرفت.
در اسفند ماه سال 1351 سازمان برنامه و بودجه قراردادهای تیپ تهیه طرحهای جامع شهرها را تهیه و ابلاغ نمود. مطالعات طرحهای جامع بسیاری از شهرهای کشور بر اساس مفاد این قرارداد انجام شد.
چون در پروسه تهیه این طرحها نیازهای حمل و نقل و ترافیک شهرها توجه کافی نشده بود، قراردادهایی جهت انجام مطالعات برنامه ریزی حمل و نقل و ترافیک با مهندسین خارجی منعقد گردید.
اسلاید 11 :
تاریخچه و سوابق برنامه ریزی حمل و نقل شهری در ایران
از جمله این قراردادها می توان به مطالعات مهندسین مشاور سوفرتو (Sofretu) فرانسوی تحت عنوان طرح جامع حمل و نقل شهر تهران می توان اشاره نمود
در سال 1363 سازمان برنامه و بودجه قراردادهای تیپ مطالعات جامع شهری را تغییر داد و از آن سال مطالعات جامع تمامی شهرهای بزرگ کشور انجام شد.
در سال 1368 مطالعات طرح جامع تهران به انجام رسید.
سر انجام از آنجایی که در مطالعات جامع شهری اهداف و نیازهای حمل و نقلی و ترافیکی شهرها پاسخ داده نشد، در سال 1371 از سوی وزارت کشور برای مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیکی شهر تهران شرح خدماتی تهیه شد که بعدا به عنوان الگوی سایر شهرهای بزرگ نیز بکار گرفته شد.
اسلاید 12 :
تاریخچه و سوابق برنامه ریزی حمل و نقل شهری در ایران
مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیکی شهر تهران از سال 1371 شروع شد. این مطالعات عمدتا مبتنی بر روش کلاسیکی است که در سایر کشورها انجام شده است.
خلاصه این روش، پیش بینی تقاضای سفر در سال طرح (20 تا 30 سال آینده) با توجه به وضعیت موجود و پیشنهاد شبکه و سیستم حمل و نقل مناسب با آن است.
طرح جامع حمل و نقل تهران هم اکنون به تصویب نهایی رسیده است.
اسلاید 13 :
ارگانهای دست اندرکار برنامه ریزی حمل و نقل شهری در ایران
شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور متشکل از 7 عضو از وزارتخانه و سازمانهای ذیربط (کشور، راه و شهرسازی، ارتباطات، سازمان مدیریت، سازمان محیط زیست، نیروی انتظامی). وزارت کشور عهده دار دبیرخانه این شورا.
شورای هماهنگی ترافیک استان که وظیفه تهیه شرح خدمات و بررسی و تصویب طرحهای جامع حمل و نقل و ترافیک درون شهری و سایر مطالعات حمل و نقل و ترافیک شهرهای استان را به عهده دارد.
شرح خدمات و طرحهای جامع حمل و نقل و ترافیک درون شهری بایستی به تصویب شورای عالی هماهنگی ترافیک نیز برسد.
برای سامان دادن و بهبود وضعیت فعلی جابجایی کالا و مسافر در شهر و حوزه نفوذ آن به کمک برنامه ریزی و اصلاح مناسب شبکه معابر و سیستمهای حمل و نقل و تسهیلات ترافیک شهری، شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور در سال 1376 راهنما و دستورالعمل تهیه طرح ساماندهی سیستم حمل و نقل و ترفیک شهری (راه حلهای فوری و کوتاه مدت) به همراه چارچوب شرح خدمات مربوطه را به تصویب رساند.
اسلاید 14 :
مقررات برنامه ریزی حمل و نقل در ایران
در حال حاضر در شهرهای با بیش از 1 میلیون نفر جمعیت مطالعات برنامه ریزی جامع حمل و نقل و در شهرهای با بیش از 100هزار نفر جمعیت مطالعات ساماندهی سیستم حمل و نقل و ترافیک انجام می شود.
طرح ساماندهی سیستم حمل و نقل شهرشامل بررسی وضعیت موجود حمل و نقل و ترافیک شهری و تعیین روشهایی برای اصلاح و ساماندهی ساختار فعلی شبکه حمل و نقل و آماده سازی زمینه مناسب برای رفع نیازهای آتی آن است.
افق مطالعه طرحهای ساماندهی عموما 5 سال است.
قرارداد مطالعات ساماندهی سیستم حمل و نقل و نقل و ترافیک شهرها 2 مرحله ای است:
شناخت وضع موجود و تعیین مشکلات برا اساس مذاکره، مطالعه و بازدیدهای محلی و تعیین امکانات و محدودیتها
جمع آوری و تجزیه و تحلیل آمار و اطلاعات مطالعه و تهیه برنامه برای اقدامات ساماندهی
اسلاید 15 :
مقررات برنامه ریزی حمل و نقل در ایران
در حال حاضر عموما مرحله دوم مطالعات برای سه پروژه زیر انجام می شود:
ساماندهی بافت مرکزی شهرها
ساماندهی سیستم حمل و نقل عمومی
ساماندهی شبکه معابر و تقاطعها
اسلاید 16 :
روند مطالعات برنامه ریزی حمل ونقل شهری
شناسایی وضعیت موجود و مسائل (Problem identification) و تعیین اهداف (Goals) و مقاصد (Objectives)
بررسی و جمع آوری آمار و اطلاعات لازم در رابطه با وضع موجود ترابری، الگوی سفر (travel pattern)، کاربری زمین (land use)، وضعیت اقتصادی- اجتماعی، و بالنتیجه شناسایی دقیق تر مسائل و مشکلات موجود؛
ساختن مدلهایی بر اساس آمار حاصله برای تشخیص رابطه بین کاربری زمین و مشخصات اقتصادی-اجتماعی محدوده مطالعاتی با الگو و وضعیت سفر
بکارگیری این مدلها جهت پیش بینی وضعیت و الگوی سفر در آینده
ارائه گزینه ها و راه حلها برای پاسخگویی به نیازهای حمل ونقلی و حصول اهداف
ارزیابی خط مشی ها وسیستمهای حمل ونقلی مختلف پیشنهادی و انتخاب مناسب ترین آنها بمنظور جوابگویی به نیاز های آینده با در تظر گرفتن ملاحظات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، محیط زیست وغیره
تصمیم گیری به طرح و اجرای گزینه انتخابی
کنترل و ارزیابی مستمر عملکرد سیستم حمل ونقل شهری و تکرار پروسه فوق در صورت نیاز
اسلاید 17 :
روند مطالعات برنامه ریزی حمل ونقل شهری
اسلاید 18 :
رویکرد مهندسی سیستمها در روند مطالعات برنامه ریزی حمل ونقل شهری
