بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
درمان فرد مدار
( فصل 7 مشاوره و روان درمانی ، جرالدکری )
اسلاید 2 :
مقدمه
راجرز که اغلب با عنوان پدر پژوهش روان درمانی از او یاد میشود اولین کسی بود که با بررسی دست نوشته های جلسات درمان ، فرایند مشاوره را عمیقاً مطالعه نمود . او اولین کسی بود که نظریه شخصیت و روان درمانی جامعی را تدوین کرد که به آسیب تأکید نداشت بلکه بر توانمندیها و منابع افراد تمرکز داشت . نظریه راجرز بر این فرض استوار است که درمانجویان میتوانند عواملی را که موجب ناخشنودی آنها میشود را درک کنندو از توانایی هدایت کردن خود و تغییر شخصی سازنده نیز برخوردارند . مشاوره درمانی بر پایه رابطه من/تو یا انسان_انسان استوار است که ضرورت دارد درمانگر رابطه ای را برقرار کند که درمانجو آن را اصیل،پذیرا و همدل برداشت کند .در این رویکرد مسئولیت اصلی برعهده درمانجو میباشد زیرا فرض اساسی اینست که هیچکس بهتر ازدرمانجوخودرا نمیشناشدودرواقع درمانجو بعنوان کارشناس زندگی خودش در نظرگرفته میشود.
کارل راجرز سخنگوی اصلی روان شناسی انسانگرا بود. رویکرد فرد مدار راجرزبرمبنای مفاهیم روانشناسی انسان گرا استوار است.
فرض های اساسی راجرز عبارتند از:
الف)افراد اصولا قابل اعتماد هستند.
ب)آنها بدون مداخله مستقیم درمانگرُاستعداد زیادی برای شناختن خود و مشکلاتشان دارند و اگر در نوع خاصی از رابطه درمانی درگیر شوند قادر به رشد هدایت شده توسط خود هستند.(کری،1۸۳،۱3۸۸)
عوامل تعیین کننده نتیجه فرایند درمان از دیدگاه راجرز کیفیت رابطه درمانگرـدرمانجو و نگرشها و خصوصیات درمانگر می باشد.
اسلاید 3 :
کارل راجرز سخنگوی اصلی روان شناسی انسانگرا بود . رویکرد فرد مدار راجرزبرمبنای مفاهیم روانشناسی انسان گرا استوار است.
الف ) افراد اصولا قابل اعتماد هستند.
ب ) آنها بدون مداخله مستقیم درمانگر استعداد زیادی برای شناختن خودو مشکلاتشان دارند.
پ ) اگر در نوع خاصی از رابطه درمانی درگیر شوند قادر به رشد هدایت شده توسط خود هستند .
عوامل تعیین کننده نتیجه فرایند درمان از دیدگاه راجرز کیفیت رابطه درمانگر- درمانجو و نگرشها و خصوصیات درمانگر می باشد.
فرض های اساسی راجرز عبارتند از :
اسلاید 4 :
چهار دوره شکل گیری رویکرد راجرز:
ـ دوره اول (۱۹۴۰) مشاوره بی رهنمود : درواکنش علیه رویکردهای رهنمودی(مستقیم) مرسوم روان کاوی به درمان فردی بوجود آورد. اعتبار روشهای درمانی پذیرفته شده مانند : نصیحت ـ توصیف ـ رهنمود ـ قانع سازی ـ آموزش ـ تشخیص و تعبیر را به چالش طلبید و آنها را از رویکرد خود حذف کرد .تاکید بر روی انعکاس دادن و روشن کردن ارتباطهای کلامی و غیرکلامی درمانجویان بود با این هدف که از احساسهای بیان شده درمانجویان آگاه شوند.
اسلاید 5 :
ـ دوره دوم (دهه ۱۹۵۰) ـ تاکید بر درمانجو به جای روشهای بی رهنمود ـ تمرکز بر دنیای پدیداری درمانجو ـ راجرز فرض کرد بهترین دیدگاه برای آگاه شدن از اینکه افراد چگونه رفتار می کنند ملاک درونی خود آنهاست .
ـ تاکید بر گرایش شکوفاشدن به عنوان نیروی انگیزش اساسی که باعث تغییر درمانجو می شود.
اسلاید 6 :
ـ دوره چهام رویکرد فرد مدار: رویکرد فردمدار عمدتاً در مشاوره فردی و گروهی کاربرد دارد. گسترش این رویکرد در زمینه های دیگر از قبیل آموزش و پرورش ـ زندگی خانوادگی ـ رشد سازمانی ـ روابط بین الملل و فعالیت میان فرهنگی و ..
ـ دوره سوم ( اواخر دهه۱۹۵۰ و تا دهه ۱۹۷۰ ادامه داشت) به شرایط لازم و کافی برای درمان مربوط می شود . «تبدیل شدن فرد به کسی که هست » فرضیه ای که به سه دهه تحقیق انجامید
اسلاید 7 :
نظریه راجرز با نظریه های گشتالت و درمان وجودی اشتراکاتی دارد .
شباهتهای رویکرد وجود نگر با انسان گرایی:
ـ محترم شمردن تجربه ذهنی درمانجو و اعتماد به توانایی درمانجو در تصمیم گیری های مثبت و سازنده
ـ تاکید برمفاهیمی نظیر آزادی ـ انتخاب ـ ارزشها ـ مسؤلیت شخصی ـ خودمختاری ـ هدف و معنی
ـ اهمیت پدیدارشناسی : یعنی هردو رویکرد بر برداشتهای درمانجو تمرکز می کنند و لازم می دانند که درمانگر وارد دنیای ذهنی درمانجو شود .
ـ تاکید بر توانایی درمانجو برای خودآگاهی و شفا بخشیدن به خود .
اسلاید 8 :
برداشت از ماهیت انسان :
راجرز قویاً معتقد است که انسانها قابل اعتماد ـ با درایتـ قادر به خود شناسی و خود گردانی ـ قادر به ایجاد کردن تغییرات سازنده وقادر به هدایت کردن زندگی ثمربخش و کارآمد هستند .
در صورتیکه درمانگران بتوانند صداقت،حمایت، اهمیت دادن و درک بدون داوری را تجربه کنند و آن را انتقال دهند به احتمال زیاد تغییرات مهمی در درمانجو ایجاد خواهد کرد .
اسلاید 9 :
درمانگر راجرزی از گردآوری تاریخچه تشخیص، پرسیدن سوالهای جهت دار و کاوشگرانه، تعبیرکردن رفتار درمانجو ، ارزیابی کردن عقاید و برنامه های درمانجو، تصمیم گیری برای تعداد و طول مدت جلسات به جای درمانجو خودداری می کند . درمانگر بایدحضور ملموس داشته و دردسترس درمانجو باشد و روی تجربیات کنونی او تمرکز کند .
نقش درمانـگر :
اسلاید 10 :
سه ویژگی درمانگر از نظر راجرز :
1. همخوانی ( اصالت علنی؛ درمانگر خودش باشد و
نقش بازی نکند .)
۲. توجه مثبت نامشروط (پذیرش و اهمیت دادن)
۳. درک همدلانه (توانایی درک کردن عمیق دنیای ذهنی دیگری)
اسلاید 11 :
از نظر راجرز درمانگر دارای این ویژگیها می تواند جو تقویت کننده رشد را بوجود می آورد . درمانگر باید این ویژگیها را به درمانجو انتقال دهد . در رویکرد فرد مدار راجرز درمانگر مسئولیت اصلی را به درمانجو واگذار میکند . درمانگر فرد مدار روی جنبه سازنده ماهیت انسان و بر استعداد هایی که فرد به درمان می آورد تمرکز می کند . تاکید روی این است که درمانجویان چگونه در دنیای خود با دیگران رفتار می کنند و چگونه می توانند در مسیرهای سازنده پیش بروند و چگونه می توانند به طرز موفقیت آمیزی با موانعی که رشد آنها را سد کرده اند روبرو شوند .
اسلاید 12 :
۱. حل کردن مشکلات
هدفهای درمان در رویکرد فرد مدار راجرز:
2. کمک به درمانجویان در فرآیند رشــــد بطوریکه بتوانند با مشکلات حال و درآینده بهتر مقابله کنند .
به طورکلی پذیرفتن بیشتر تجربه، رسیدن به خودباوری، پرورش دادن منبع درونی ارزیابی و تمایل داشتن به ادامه دادن رشد کردن هدفهای کلی درمان هستند.
۳. تامین کردن جوی که به درمان جو کمک کند فرد کاملی شود .
اسلاید 13 :
هدفـهای درمان فـــرد مدار راجرز با هدفهای رویکردهای سنتی تفاوت دارد . این رویـــکرد به سمت میزان بیشتر استقلال وانسجام فرد تمرکز دارد .
برفرد ، نه بر مشکلاتی که فرد مطرح میکند تمرکز دارد .
اسلاید 14 :
درمانجویان با حالتی از ناهمخوانی نزد مشاور میروند . یعنی بین خودپنداره و تجربه واقعی آنها اختلاف وجود دارد .
اگربین خودپنداره واقعی یعنی نحوه ای که فرد خود را تصور می کند و خود پنداره آرمانی(نحوه ای که فرد دوست دارد خود را تصور کند) اختلاف وجود داشته باشد، اضطراب و آسیب پذیری به وجود می آید.
تجربه درمانجو در فرآیند درمان
یکی از دلایلی که درمانجویان درصدد درمان بر می آیند احساس درماندگی عجز و ناتوانی در تصمیم گیری یا هدایت کردن ثمربخش زندگی شان است.
اسلاید 15 :
درمانجویان در چارچوب فردمداری می فهمند که آنها در این رابطه مسئول خودشان هستند و می توانند با استفاده از این رابطه خودرابیشتر بشناسند. افراد در جلسات درمان کمتر تحریف می کنند و احساسهای متناقض و گیج کننده را بیشتر می پذیرند . افراد در درمان خود را بیشتر از آنچه که هستند درک می کنند و رفتار آنها انعطاف پذیری و خلاقیت بیشتری را نشان می دهد . افراد کمتر گرایش دارند تا انتظارات دیگران را برآورده کنند و بنابراین رفتار کردن به شیوه هایی را آغاز می کنند که برای خودآنها واقعی تراست.
اسلاید 16 :
راجرز فرضیه"شرایط لازم و کافی برای تغییر شخصیت درمانی" را برکیفیت رابطه استوار کرد .
راجرز این را نیز فرض کرد که "به جز در رابطه" تغییر شخصیت مثبت مهم روی نخواهد داد . این فرضیه بصورت زیر بیان شده است :
1. دو نفر رابطه روانشناختی با هم دارند .
2. نفر اول که او را درمانجو می نامیم در حالت ناهمخوانی قرار دارد . یعنی آسیب پذیر و مضطرب است.
3. نفر دوم که او را درمانگر می نامیم در این رابطه همخوان یا اصیل است .
رابطه بین درمانگر و درمانجو
اسلاید 17 :
4. درمانگر توجه مثبت نامشروط را برای درمانجو تامین می کند .
5. درمانگر درک همدلانه ای را در مورد چارچوب داوری درونی و تلاشهای درمانجو تجربه می کند و این تجربه را به وی انتقال می دهد .
6. درمانگر توجه مثبت نامشروط و درک همدلانه را به درمانجو انتقال میدهد .
این شرایط مطابق با نوع درمانجو تغییر نمی کند .
اسلاید 18 :
نقش ارزیابی در رویکرد فرد مدار راجرز :
خود سنجی درمانجویان اهمیت دارد نه اینکه مشـاور چگونه درمانجـو را ارزیابی می کند . بهتـرین منبـع آگـاهی دربـاره درمانجو خود وی می باشد . سعی می شود که درمانجـویان تا حد ممکن بتوانند در ارزیــابی و فــرآیند درمان خود دخالت داشته باشند .
اسلاید 19 :
از درمان فرد مدار برای کارکردن با افراد وگروهها و خانواده ها استفاده شده است. ـ مداخله در بحران مانند حاملگی ناخواسته ، بیماری یا از دست دادن فردی عزیز ـ آموزش دادن به افراد حرفه ای و غیر حرفه ای که در انواع موقعیتها با افراد کارمیکنند.
بوزارت ـ زیمرینگ ـ و تاش تحقیقاتی را نقل می کنند که در دهه ۱۹۹۰ اجرا شده اند و اثر بخشی درمان فرد مدار را در مورد انواع مشکلات از جمله اختلال های اظطرابی ـ الکلیسم ـ مشکلات روان تنی ـ مشکلات میان فردی ـ افسردگی ـ سرطان ـ و اختلالهای شخصیت نشان می دهند .
زمینه های کاربرد :
اسلاید 20 :
درمان هنرهای نمایشی با هدف رشد ، شفا و خودیابی ،از انواع هنرها نظیر حرکت ، خطاطی ، نقاشی ،مجسمه سازی ، موسیقی ، نویسندگی و بدیهه سرایی استفاده می کنند .
به عقیده ناتالی راجرز اعتقاد عمیق وانگیزه فطری فرد برای خویشتن بودن اساس کار در هنرهای نمایشی فرد مدار را تشکیل میدهد .
درمان هنرهای نمایشی فرد مدار
