بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
سیاست جمعیتی
براساس نگرش اسلام
به «معنی زندگی و جامعهسازی»
جمعیت و توسعه
هو الله
رب العالمين
الاسلام يعلو ولايعلي عليه
اسلاید 2 :
مراحل بحث:
درسه مرحله:
موضوع شناسی: جمعیت شناسی
حکمشناسی: نگرش و راهبرد دین
آیندهسازی: سیاست جمعیتی آینده
اسلاید 4 :
جمعیتشناسی (دموگرافی):
مطالعه حجم، ترکیب، ساختار، توزیع، رشد، تحولات، فعالیتها، حرکتهای جمعیتی
و بررسی رابطه آنها با عوامل فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، امنیتی، اجتماعی
مرحله اول: موضوعشناسی
مباحث جمعیتی برای کسانی قابل تحلیل و درک است که:
در مقیاس بیننسلی و در بستر تمدنی، جمعیت را مطالعه کنند؛
توان تحلیلهای آیندهپژوهانه در تشخیص روندها و محیطها داشته باشند؛
نسبت به سرنوشت آیندگان حساس باشند؛
در مقیاس «کل بشر» احساس و تفکر داشته باشند.
اسلاید 5 :
توسعه در صورتی پایدار است که:
بهینهسازی رفاه برای یک نسل موجب گسترش آن برای نسلهای آتی نیز باشد.
در رویکرد «توسعه انسانی»،
میزان توسعه = میزان نیروی انسانی مولّد نسبت به جمعیت کل
توسعه و پیشرفت:
توسعه فرآيندی است که با بهرهگیری از اندیشه جمعی و ابزارها، بهرهبرداری بهینه از منابع، برای بهینهسازی رفاه بشر در امید به زندگی، سلامت، درآمد کافی و دستیابی به دانش انجام شود.
اسلاید 6 :
سیاست جمعیتی:
سیاست جمعیتی یعنی:
مجموعه تدابیر برای کاهش یا افزایش جمعیت در یک منطقه یا مناطق مختلف، در بازه زمانی مشخص، بهطوریکه منجر به توسعه پایدار گردد.
اسلاید 7 :
معادله مبنایی سیاستگذاری جمعیتی
شاخص جمعیت مناسب
سیاست جمعیتی
قواعد جمعیتشناسی
(برآیند وضعیت سرزمین، منابع، جمعیت و قانون)
حداکثرسازی تولید
تناسب بین جمعیت و منابع موجود
اولویت رفاه
اولویت امنیت
متناسب با کدام معنی از زندگی؟
اسلاید 8 :
سیاستهای کلان جمعیتی: 1. راهبرد کاهش:
رویکرد و دیدگاه مالتوسگرایان:
رشد جمعیت تصاعد هندسی و رشد مواد غذایی تصاعد حسابی است پس با این رشد جمعیت، غذای کافی برای بقاء وجود نخواهد داشت.
مالتوس، جمعیت زیاد را تجمعهای کارگری و فقرا در حاشیههای شهر تصویر کرد و به صراحت فقرا را عامل فقر و بدبختی دانست.
براساس تئوری خودش، کاهش دستمزد کارگران را پیشنهاد داد تا بیشتر زیر بار فشار بروند و تولید نسل نکنند و با اینکار به کارخانهداران خدمت کرد.
نومالتوسیها مانند میدوز اعتقاد به شتاب تخلیه منابع دارند و میگویند با این رشد جمعیتی منابع روی زمین تا 100سال آینده به پایان خواهد رسید.
اسلاید 9 :
مالتوس در انتهای قرن 17 که جمعیت جهان حدود 300 میلیون بود ادعا کرد:
تا قرن بیستم جمعیت جهان به یک میلیارد میرسد و نسل بشر بواسطه نزاعها بر سر غذا و آب از بین میرود.
اسلاید 10 :
دیدگاه و رویکرد مایکل تودارو (نظریهپرداز توسعه):
تاثیر افزایش جمعیت: گسترش بازار، افزایش تحرّک نیروی کار، سرمایهگذاری بیشتر در منابع جدید + تغییر روش کار و زندگی و فعالسازی حرکت به سوی توسعه
دومیرابو از تئوریپردازان توسعه:
جمعیت و مواد غذایی متقابلا افزایش یکدیگر را موجب میشوند و این افزایش سبب حرکت به سمت کشف منابع دستنخورده میشود
بوسروپ اقتصاددان دانمارکی: فشار جمعیت باعث تغییرات مفید تکنولوژیک میشود.
منابع زمین برای جمعیت در حال افزایش کافی است.
رشد جمعیت پیشنیاز توسعه کشاورزی نوین با بهرهوری بالاست.
سیاستهای کلان جمعیتی: 2. راهبرد افزایش:
اسلاید 11 :
روستو تئوریسین توسعه:
رشد جمعیت علت اصلی پایین بودن سطح زندگی جهان سوم نیست؛ مدیریت غلط منابع جهانی عامل انهدام است.
منابع مورد نیاز بشر، مساوی با منابع داخلی هر کشور نیست بلکه منابع کلان جهانی است و مرزبندیها سبب عدم توزیع مناسب منابع شده است.
مشکلات واقعی جمعیت از حجم جمعیت پدید نمیآید بلکه از
تراکم غلط جمعیت در مناطق شهری که عموماً نیروهای توزیعی و مصرفکننده هستند حاصل میشود.
اسلاید 12 :
مخالفان مالتوس: گودوین (اقتصاددان قرن 18):
زمین قادر به تغذیه 9 میلیارد نفر است.
جامعهگرایان بر علیه مالتوس قد علم کردند و کاربرد قانون بازده نزولی با انتقادهای سخت مواجه شد.
مخالفان گفتند: تفکر کاهش جمعیت یک تئوری آدمخوری است که ثروتمندان برای رفاه خود اختراع کردهاند.
عوامل جمعیتی به خودی خود مشکل ساز نیستند مگر اینکه در ارتباط با متغیر معیوب دیگری قرار گیرند.
اسلاید 13 :
نتایج دیدگاه افزایشیها
از دید راهبردی و برنامههای توسعه:
توسعه تابعی از گسترش جمعیت است و جمعیت از پیشرانهای توسعه است.
از دید اقتصادی:
توسعه مساوی با گسترش کمی منابع نیست بلکه مساوی است با بهرهبرداری بهینه از منابع و نیروی انسانی.
از دید اجتماعی:
توسعه مساوی با خانواده هستهای (زوج + یک فرزند) نیست بلکه مساوی است با خانواده پایدار نیازمند روابط بین نسلی و میان فامیلی.
اسلاید 14 :
برخی نتایج که پاسخ به نقدها بر دیدگاه افزایشیهاست
عامل اصلی توسعه، افزایش درآمد و مصرفی شدن یک جامعه نیست، بلکه افزایش مهارت تولید در افراد آن جامعه است.
راه حل خروج از بحرانهای مدیریتی، اقتصادی، اجتماعی، از بین بردن صورت مساله با سیاست کاهش جمعیت نیست بلکه حل مساله با افزایش مهارت زندگی و تولید در آحاد جامعه است.
حتی در صورت پذیرش استناد مشکلات به جمعیت، جامعه آگاه و معقول، حفظ سپر امنیت ملّی و یا سپر امنیت اعتقادی خود را بر افزایش سطح رفاه ترجیح میدهد.
اسلاید 15 :
برخی نکات که پاسخ به نقدها بر دیدگاه افزایشیهاست
تمرکز بر سیستم آموزشی، و در سیستم آموزشی تمرکز بر آموزش مهارتهای زندگی، و در مهارتهای زندگی تمرکز بر مهارتهای شغلی، راه برونرفت از تلة جمعیت زیادِ مشکلساز است.
تربیت افراد در فضای اجتماعی، در ساختارها و روابط اجتماعی صورت میپذیرد و کاهش از تعداد فرزندان به بهانة افزایش کیفیت تربیت، فقط همخوان با برخی از رویکردهای رفتارگرایی در تربیت است که منسوخ شده است.
توسعه اجتماعی نیازمند سرمایه اجتماعی است و سرمایه اجتماعی، نیروی انسانی مرتبط با دیگر نیروهای انسانی است و خانوادههای تکفرزند یا دو فرزندی در فعالسازی این روابط ضعیفتر از خانوادههای چهار فرزندی هستند.
اسلاید 16 :
برخی نکات که پاسخ به نقدها بر دیدگاه افزایشیهاست
تا وقتی جوهره دموکراسی بر «هر فرد یک رای + ضریب آراء مساوی» قرار دارد، هر کشور یا منطقه یا گروهی که دارای جمعیت بیشتر باشند دارای آراء بیشتر و در نتیجه موثرتر در تصمیمسازیها خواهند بود. (مومنین و متدینین به این نکته دقت کنند)
برای از بین بردن تراکم جمعیت در شهرها، باید مدل آمایش سرزمین از وضعیت فعلی به وضعیت گسترش شهرهای واسطهای در تمام نقاط ممکن با ظرفیت جمعیتی متناسب تغییر کند.
اسلاید 17 :
ضریب باروری
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی WHO باروری ایمن در زنان در بازه سنّی بین 20 تا 36 است. (بهمدت 16 سال)
و طبق پروتکل بهداشت جهانی، دو سال شیردهی و یک سال استراحت میان دو باروری لازم است بنابراین طبق استاندارد جهانی، هر زن در حالت کاملا ایمن و معقول میتواند چهار فرزند بیاورد.
(تعداد فرزندانی که از یک زن در طول دوران باروی متولد میشوندTER= ضریب باروری کل)
اسلاید 18 :
نتایج ضریب باروری
با توجه به ناباروری 20 درصد از جمعیت، و رسوخ فرهنگ فرزند کمتر زندگی بهتر، حتی با ضریب باروری چهار نیز نمیتوان تا 50 سال آینده از حیث سرمایه اجتماعی و امنیت جمعیتی در سطح منطقه، قطب تصمیم و تاثیر و گسترش شد.
اسلاید 19 :
حکم شناسی
وَ أَنْكِحُوا الْأَيامى مِنْكُمْ وَ الصَّالِحينَ مِنْ عِبادِكُمْ وَ إِمائِكُمْ إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ 32 سوره نور (تصمیم به ازدواج تابعی از مهیا بودن امکانات نیست.)
وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَ إِيَّاكُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ كانَ خِطْأً كَبيراً 31 سوره اسراء (تصمیم برای باروری و حفظ نسل تابعی از فراهم بودن امکانات نیست.)
أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ كِفاتاً 25 سوره مرسلات (منابع موجود در زمین برای رشد بشر تا نهایت امکانِ رشد متناسب است.)
َ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلیاللهعلیهوآله: مَا يَمْنَعُ الْمُؤْمِنَ أَنْ يَتَّخِذَ أَهْلًا لَعَلَّ اللَّهُ أَنْ يَرْزُقَهُ نَسَمَةً تُثْقِلُ الْأَرْضَ بِلَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ.
(در نگرش دین، افزایش میزان افراد حیّ، افزایش آگاهی و نیرو در کل هستی است.)
مرحله دوم
اسلاید 20 :
جهان هاي آسماني
ماوراء ديد ما آدميان قرار دارند امّا
همانقدر حقيقي هستند كه
زمين زير پايمان حقيقي است.
تغيير ديد بدهيم