پاورپوینت محصولات غیرچوبی جنگلها و مراتع

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

محصولات غیرچوبی

جنگلها و مراتع

اسلاید 2 :

گز شهداد(گزانگبين تاماريکس . Tamarisk Manna
مادهاي است به رنگ سفيد مايل به زرد تا قهوهاي با طعم تقریباً شيرين و ملايم که در نتيجۀ فعّالیّت حشراتي از سرشاخههای جوان دو گونه گياه گز با نامهای «کورگز» و «گل گيسک»
از نظر توليد گزانگبين نيز گونه «تاماریکس آفیلا» Tammarix aphylla اهمّیّت بيشتري نسبت به «تاماریکس لپتوپِتالا» Tamarix leptopetala دارد.
بر اثر گزش نوعي زنجرک از جنس «اوسلیس» Euscelisو گونهاي سن با نام « توپونیا سوبالترا دروپ» Tuponia subaltera drop در اواسط پاييز ترشح ميشود .
رويشگاههای گونههای مولّد اين مان به صورت نواري باريک در حاشيه کوير لوت در تپههای شني غير فعّال در ارتفاعي کمتر از350 متر از سطح دريا ديده ميشود. اين مناطق داراي آب و هوايي بسـيار گرم و خشـک ميباشند
گونه سن «توپونیا سوبالترا» متعلق به خانوادۀ «میریده» Miridae و راستۀ «هِتِروپترا» Heteroptera ميباشد. از نظر موروفولوژيکي اندازه بدن سنها بين 4 تا10میلیمتر و قطعات دهاني به شکل خرطوم و مکنده ميباشد.
زمستان گذراني اين حشره به صورت حشره بالغ در زير علفهاي هرز و بقاياي گياهي ميباشد.

اسلاید 3 :

گونه زنجرک مولّد گزانگبين نيز متعلّق به جنس « اوسلیس» از خانواده «سیکادلیده» Cicadellidae و راسته «هوموپترا» حشراتي به اشکال مختلف با جثهاي کوچک هستند که طول بدنشان به ندرت از10میلیمتر ميگذرد. .

اسلاید 4 :

Tuponia hippophaes
Tuponia mixticolor

اسلاید 5 :

زمان بهرهبرداری اين محصول معمولاً از خرداد تا شهريور تا زمان بارش اوّلين بارندگي است که معمولاً اواسط آبان تا اوايل آذر مي باشد شروع و تا اواخر دي ادامه پيدا ميکند.
اين مادّه به صورت سنّتی در مداواي بيماريهاي سينه، در بهبودي ناراحتيهاي مربوط به مزاج گرم، ناراحتيهاي کبدي
و يرقان مصرف ميشود. شربت آن به عنوان مسکن سرفه، تببر و شيريني حاصل از آن همراه با چاي مصرف ميشود
اخيراً در توليد گز اصفهان بسيار کاربرد دارد و قيمت آن در منطقۀ توليد رشد نسبتاً زيادي داشته است.
موارد مصرف و خواص دارویی
حشرۀ مولّد گزانگبين زمستان را به صورت تخم يا پورۀ سن پنجم سپري ميکند. پورهها و حشرۀ کامل زنجرکها فعّال بوده و به آساني جهيده و يا پرواز ميکند
در اثر فرو بردن قطعات دهاني حشرات مذکور به درون سرشاخههای جوان گياهان جنس «تاماریکس» که هنوز زياد چوبي نشدهاند و به وجود آمدن منافذي در آوندهاي گياه، شيرۀ پرورده که داراي غلظت زيادي از مواد قندي ميباشد در اوايل صبح که هوا نسبتاً خنک ميباشد از اندامهاي گياه ترشح و پس از مدّتي با گرمتر شدن هوا سرشاخهها رطوبت اوّليه خود را تا حدودي از دست داده و تقریباً خشک ميشوند.
تنها مکان بهرهبرداری از اين محصول که داراي خاصّیّت دارويي ميباشد روستاهاي تکاب در10کيلومتري شهداد در استان کرمان ميباشد. ميزان توليد اين ماده در منطقه مورد نظر در حال حاضر بين 4 تا 5 تن درسال برآورد ميشود که فاقد زمينههای صادراتي ميباشد.

اسلاید 6 :

گز علفي . Oak Manna
گز علفي که به نامهای مان کردي، گزانگبین، گزوله نامیده میشود، در زبان کردي به آن «گزو» میگویند.
به صورت شهدي غليظ بر روي برگها و شاخههای جوان سه گونه بلوط بنامهای برودار، Quercus brantii Lind مازودار Quercus infectoria Oliv و بلوط ليباني Quercus libani Oliv به وجود ميآيد. .
مناطق پراکنش گياهان ميزبان و همچنين حشرات مولّد گز علفي در استانهاي آذربايجان غربي، کردستان، کرمانشاه، لرستان و ايلام ميباشد که بر اساس مطالعات اخير تنها در دو استان آذربايجان غربي و کردستان شتههای مولّد در شرايط مساعد قادر به توليد گز علفي قابل بهرهبرداری بوده و اهمّیّت غذايي دارويي و اقتصادي مناسبي دارند
طبّق بررسي محققين و نمونهبرداري و شناسايي نمونههای جمعآوری شده مشخص گرديد که اين محصول در واقع ترشحات قندي موسوم به عسلک است که در نتيجۀ فعّالیّت پورهها و حشرات کامل دو گونه شته بنامهای «تِلاکسس سوبِری» و Thelaxes suberi Del. 1914 «توبِرکولویدز آنولاتوس» Tuberculoides annulatus Hart. 1841 در سطح برگ درختان بلوط به شکل قطرات شبنم مانندي در فاصله زماني محدودي ظاهر شده و در نهايت در مجاورت هوا تقریباً سفت و متبلور ميشود و به صورت دانههای ريز شکر مانند در میآید.

اسلاید 7 :

مورفولوژيکي شتههای مذکور حشراتي هستند کوچک و به اندازۀ 0/5تا 1 میلیمتر و به رنگ سبز خاکي تيره با بدني کشيده که حشرات بالغ آنها به دو فرم بالدار و بدون بال ديده ميشوند.
اين حشرات به تعداد زياد به صورت پوره و حشرۀ کامل در سطح رويين برگ و گاهي اوقات سطح زيرين برگها و شاخههای جوان درختان بلوط فعّالیّت مينمايند. زمان فعّالیّت آنها اغلب شبها و هنگام صبح قبل از طلوع آفتاب ميباشد.
شته جهت تغذيه از شيرۀ پروردۀ گياه بلوط استفاده مینماید و گز علفي به دست آمده در واقع مدفوع حشره ميباشد که به صورت لايهاي شهد مانند سطح برگ گياه مولّد را فرا ميگيرد.
اين ماده به طور عام روي برگها حالت براق و چسبنده با جلاي خاصي به آنها ميدهد. بهعلاوه گزعلفي گاهي بر روي بذر و پوسته بلوط نيز ظاهر ميشود. در بعضي سالها به ويژه بعد از بارندگيهاي بهاره ترشح شيره بر روي درختان بلوط آن قدر زياد است که روي زمين ميچکد و زير درخت خيس به نظر ميرسد.
زمان توليد و بهرهبرداری از اين محصول در دو فصل از سال يعني در اوخر بهار و اوايل پاييز است که با تغيير ناگهاني هوا و فعّال شدن حشرات مولّد انجام میشود.

اسلاید 8 :

براي به دست آوردن گز علفي عمليّات گز تکاني معمولاً در سپيدهدم يا در ساعات معتدل صبح يا بعد از ظهر به صورت
سرشاخه زني توسّط گروه بهره برداران انجام ميگيرد. سرشاخهها پس از خشک شدن کوبيده شده قطعات گز تا حد امکان
از مواد زائد جدا و با شستشوي برگها شربت مان جدا ميشود.

گز علفي معمولاً به صورت خام مصرف نمیشود و براي استفاده باید حتماً جوشانده و تصفيه شود؛ تا به صورت
غليظ درآيد.
گزعلفي حاوي بيش از 50 درصد ساکارز، 19 درصد گلوکز، تقریبا 10 درصد فروکتوز و قندهاي ديگر ميباشد.
در فصل بهرهبرداری از هر اصله درخت به طور متوسّط 3 تا 5 کيلوگرم گز علفي جمعآوری ميشود که قيمت هر کيلوی از آن در مناطق توليد بين8000 تا 10000ريال ميباشد (سال 1385).
مصارف سنّتی گز علفي به عنوان مادّۀ شيرين کننده و در رديف گز خوانسار جزو ملينهاي قندي محسوب ميشود و از نظر طبّ قديم ايران گرم و خشک است. در طبّ سنّتی به عنوان داروي سينه درد و مادّۀ مسکن همراه با ساير داروها استفاده میشود. بيشترين مصرف آن در توليد انواع شيريني گز ميباشد.
قابض است، خونريزي را متوقف ميکند، مقوي معده و تقويت کنندۀ دستگاه تنفسي است، سينه را نرم و صدا را صاف ميکند، سرفه را برطرف و تنگي نفس را درمان ميکند، براي معالجۀ بواسير آن را با عسل مخلوط کرده و بر روي بواسير میگذارند
موارد مصرف و خواص دارویی گز علفی