بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
به نام خدا
اسلاید 2 :
فصل5 : حس وحرکت
چشم انسان دارای سه لایه است به نام:سلبیه-شبکیه-مشیمیه
سلبیه:قسمت سفید رنگ چشم است که محافظ قسمت های داخلی چشم است.
انبیه:قسمت رنگی چشم است که در افراد رنگ های مختلفی دارد
مردمک وعدسی چشم محیط شفافی هستند که به وسیله ی دوقسمت به نام زوجاجیه ازداخل وزلالیه از بیرون محافظت میشود
اسلاید 3 :
چگونه اجسام و رنگ ها را می بینیم؟ هرگاه بخواهیم جسمی را ببینیم، به نور نیاز داریم. در تاریکی ما چیزی را نمی بینیم؛ ولی در نور می توانیم اجسام را با رنگ های مختلف ببینیم. چه ارتباطی بین نور و رنگ ها وجود دارد؟
نور موجود در محیط به جسم برخورد می کند و تصویر جسم به سمت چشم ما بازتاب می شود. نور بر سلول های گیرندهٔ نور چشم اثر می کند و پیام عصبی ایجاد می شود. این پیام از طریق عصب بینایی به مغز مخابره می شود. مغز با اطلاعات دریافتی تصویری از جسم را مهیا می کند و ما آن را می بینیم.(شکل1)
اسلاید 4 :
چگونه صداهای مختلف را می شنویم؟ وقتی در خیابان راه می رویم، صداهای مختلفی را می شنویم. صدای بوق ماشین، فروشنده ای که داد می زند، پرندگان روی درختان و… به بعضی از آنها نیز پاسخ می دهیم؛ مثلاً از جلوی ماشین به کنار می رویم یا به سمت فروشنده برای خرید می رویم.
صدا یا صوت به صورت امواجی در اطراف ما پراکنده اند. هر کدام که به گوش ما برسد، به پیام عصبی تبدیل و به مرکز شنوایی در قشرمخ ارسال می شود تا ضمن درک آن در صورت نیاز پاسخ مناسب داده شود. مرکز شنوایی در قسمت گیجگاهی قشر مخ قرار دارد.
می دانید که گوش ما دارای سه بخش است که مهم ترین آن گوش داخلی است. در گوش داخلی سلول های گیرنده وجود دارد و پیام های صوتی را به پیام عصبی تبدیل می کند. گیرنده های صوتی سلول های مژه داری اند که در بخش حلزونی گوش داخلی قرار دارند و با انرژی صوت مژه های آنها تحریک می شود و پیام عصبی تولید می کند )شکل ۳(.با استفاده از مولاژ گوش و پوستر های موجود در آزمایشگاه شکل ساده ای از بخش های مختلف گوش خارجی، میانی و داخلی را رسم و نام گذاری کنید.
اسلاید 5 :
از وجود بو در محیط چگونه آگاه می شویم؟
وقتی گلی را بو می کنیم، حالت خوشایندی به ما دست می دهد و بوهای بد احساس ناخوشایندی در
ما پدید می آورند. همیشه مقداری از مولکول های مواد بودار به حالت بخار در اطراف این مواد وجود دارند.
وقتی این مولکول ها وارد بینی ما می شود، روی گیرنده های
بویایی قرار می گیرند. این گیرنده ها پیام عصبی تولید می کنند
و به قشر مخ می فرستند. به این ترتیب بوی مواد را تشخیص
می دهیم. مرکز حس بویایی در جلوی نیم کره های مخ است.
تنوع گیرنده هایی که در بافت پوشش بینی قرار دارند،
زیاد است و باعث می شود بوهای مختلف را احساس و از هم تشخیص دهیم
اسلاید 6 :
مزه دارد یا ندارد؛ یعنی چه؟
وقتی خودکار، کلید یا جسم پلاستیکی تمیز را در
دهان و روی زبان می گذاریم، مزه ای احساس نمی شود؛
چرا؟ اما مواد غذایی هرکدام مزه ای دارند که احساس
می شود. مزهٔ غذاهای خیلی داغ و خیلی سرد هم
احساس نمی شود.
اسلاید 7 :
سرد است یا گرم؟ نرم است یا زبر؟
وقتی وارد محیطی می شویم، گرمی یا سردی آن را حس می کنیم. همچنین وقتی به جسمی دست
می زنیم، می توانیم گرمی یا سردی و نرمی یا زبری آن را احساس کنیم. درک این موارد با کمک پوست
صورت می گیرد . در پوست، سلول های گیرندهٔ متفاوتی وجود
دارند که اثر محرک های مختلف را تبدیل به پیام
عصبی می کنند و به قشر مخ می فرستند.
گیرنده های پوست شامل گرما، سرما، لمس،
فشار و درد می شوند که با کمک آنها تغییرات
محیط را احساس می کنیم. مغز با توجه به
پیام هایی که از این گیرنده ها دریافت می کند،
پاسخ های حرکتی را برای ماهیچه ها می فرستد.
ماهیچه ها با حرکت دادن قسمتی از بدن، خود
را با تغییر سازگار می کند یا از خطر دور می کند.
اسلاید 8 :
دستگاه حرکتی
در فصل های گذشته گفتیم که پیام های حرکتی از طرف
دستگاه عصبی مرکزی برای ماهیچه ها ارسال می شود تا با
انقباض آنها حرکت اتفاق بیفتد؛ اما برای ایجاد حرکت در بدن ما
چه قسمت های دیگری دخالت دارند؟
به جز دستگاه عصبی و ماهیچه ها وجود استخوان ها نیز
برای حرکت کردن اعضای بدن لازم اند. ماهیچه ها و اسکلت بدن
مجموعاً دستگاه حرکتی بدن را می سازند.
وقتی از اسکلت سخن می گوییم، شاید فردی، مرده و
ترسناک را در ذهن خود مجسّم کنید؛ ولی اسکلت نیز بخشی زنده
و پر اهمّیت بدن است و همانند دستگاه های دیگر بدن وظایف
بسیار مهمی را برعهده دارد.
در ادامهٔ این فصل دربارهٔ ساختمان و عمل اسکلت، ماهیچه ها
و چگونگی همکاری آنها مطالبی را خواهید آموخت.
اسلاید 9 :
اسکلت
به مجموعهٔ استخوان ها، غضروف ها و اتصالات
آنها در بدن ما اسکلت می گویند .بیشتر استخوان های ما ابتدا از غضروف
ساخته شده اند. این بخش های غضروفی در
هنگام رشد، با جذب مواد معدنی مثل کلسیم و
فسفر سخت و به استخوان تبدیل می شوند.
استخوان ها در بدن ما وظایف گوناگونی را
بر عهده دارند. از اندام های مهم مثل قلب، مغز
و شش ها محافظت می کنند؛ به بدن ما شکل و
فرم می دهند؛ در حرکت بدن به ماهیچه ها کمک
می کنند و همچنین ذخیرهٔ مواد معدنی و تولید
سلول های خونی را انجام می دهند.
اسلاید 10 :
در ساختار اسکلت، استخوان و غضروف به کار رفته است.
می دانید که این دو بافت، انواعی از بافت پیوندی اند. سلول های
این بافت ها در ماده ای به نام مادهٔ زمینه ای قرار دارند. در مادهٔ
زمینه رشته های پروتئینی و مواد معدنی وجود دارد.
استخوان
استخوان استحکام و مقاومت زیادی دارد و در مادهٔ زمینهٔ آن
کلسیم و فسفر فراوان است. در ساختار استخوان بافت استخوانی
به دو صورت متراکم و حفره دار دیده می شود.
اسلاید 11 :
غضروف
در نوک بینی، لاله گوش و محل اتصال استخوان ها غضروف وجود دارد. غضروف نرم و قابل انعطاف
است و مانع اصطکاک استخوان ها در مفاصل می شود.
اسلاید 12 :
محل اتصال استخوان ها به یکدیگر را مفصل می گویند. مفصل ها در بدن ما انواع متفاوتی دارند.
بعضی از مفصل ها در جهت های مختلفی می چرخند؛ مانند مفصل بین بازو و شانه. بعضی از آنها فقط در
یک جهت خاص حرکت می کنند؛ مثل آرنج.
بعضی از آنها حرکت محدودی دارند؛ مثل مفصل بین دنده ها و ستون مهره ها. بعضی از مفصل ها نیز
حرکت ندارند و کاملاً ثابت اند؛ مثل مفصل بین استخوان های جمجمه )شکل ۱۰ (.
بافت پیوندی محکمی که استخوان ها را در محل مفصل های متحرک به هم وصل می کند، رباط
نام دارد.
مفصل
اسلاید 13 :
هنگام دررفتگی، استخوان از محل مفصل خارج شده است.
در پیچ خوردگی، مفصل در جهت خلاف حرکت خود حرکت کرده است.
در بیماری آرتروز غضروف یا سراستخوان در محل مفصل تخریب شده است.
اسلاید 14 :
ماهیچه ها
اسکلت به تنهایی قادر به حرکت نیست. اتصال و همکاری بین ماهیچه ها و استخوان های یک اندام،
باعث حرکت می شوند. ماهیچه ها استخوان ها را تکیه گاه خود قرار می دهند و با انقباض و انبساط باعث
حرکت آنها می شوند.
حرکات ارادی بدن که می توانیم آنها را کنترل کنیم، توسط ماهیچه های اسکلتی یا مخطط انجام
می شود؛ ولی بدن ما حرکات غیر ارادی نیز دارد؛ مثل تپش قلب که توسط ماهیچه های قلبی انجام
می شود. حرکات دستگاه گوارش و باز و بسته شدن مردمک را نیز ماهیچه های صاف انجام می دهند
اسلاید 15 :
بافت در ماهیچۀ اسکلتی
سلول های ماهیچه ای دراز و نازک اند و در طول، در
کنار هم قرار گرفته اند. درون آنها رشته های پروتئینی
وجود دارد که می توانند منقبض و کوتاه تر شوند. بافت
پیوندی سلول های ماهیچه ای را به هم متصل می کند و
رشته های ماهیچه ای بزرگ و بزرگ تری را می سازد که
مجموعهٔ آنها ماهیچه را تشکیل می دهند.
بافت پیوندی بین رشته ها و روی ماهیچه ها تا دو
سر آن ادامه می یابند و طناب سفیدرنگی به نام زردپی
)تاندون( را می سازند که معمولاً به استخوان متصل
می شود.
وقتی همهٔ سلول ها با هم منقبض می شوند،
ماهیچه کوتاه تر و ضخیم می شود و چون زردپی آن
به استخوان متصل است، باعث حرکت آن می گردد
اسلاید 16 :
وقتی همهٔ سلول ها با هم منقبض می شوند،
ماهیچه کوتاه تر و ضخیم می شود و چون زردپی آن
به استخوان متصل است، باعث حرکت آن می گردد
ماهیچه ها معمولاً به صورت جفت و عکس هم کار
می کنند.
وقتی ماهیچه ای منقبض و کوتاه می شود،
استخوانی را به یک سمت حرکت می دهد. در حالت
استراحت این ماهیچه نمی تواند استخوان را به جای
قبلی خود برگرداند. این عمل را باید یک یا چند ماهیچه
در سمت دیگر استخوان انجام دهند. به همین دلیل
بیشتر ماهیچه های اسکلتی عمل متقابل دارند و
جفت جفت کار می کنند
