بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
پتنت يا حق ثبت اختراع و شرايط چهارگانه آن
اسلاید 2 :
تجاری سازی فناوری نانو
مالکیت فکری
اسلاید 3 :
تاريخچه ثبت اختراع
واژه پتنت از كلمه لاتین patere آمده است كه به معناي تحت نظارت عمومي قرار دادن است.
در حقيقيت پتنت خلاصه عبارت letters patent است.
اولین سیستم غیررسمی ثبت اختراع در ایتالیای زمان رنسانس رواج داشته است. این سیستم از طریق شیشه کاران برای حفظ اسرار و مهارت های شغلی شان در مقابل کارگران محلی به سراسر اروپا معرفی شد.
به تدریج حق اختراع در قوانین برخی دیگر از کشورها
به رسمیت شناخته شد و لزوم تدوین کنوانسیون های بین المللی
برای متحدالشکل کردن و رعايت نمودن قوانین مربوط به
حق اختراع برای حمایت از اختراعات احساس شد.
اسلاید 4 :
تعريف حق ثبت اختراع يا پتنت
پتنت (Patent) حقي انحصاري است كه در قبال اختراع انجام شده به مخترع يا نمايندة قانوني او اعطا (grant) ميشود.
پتنت سندي است كه توصيف كنندة يك اختراع بوده و بر اساس درخواست متقاضي به وسيلة يك ادارة دولتي يا توسط يك ادارة منطقهاي به نيابت از چند كشور صادر ميشود و حمايت قانوني و اختيار بهرهبرداري يك اختراع را به صاحب آن در محدوة زماني خاصي اعطا مينمايد.
پتنت مجوز توليد محصول اختراعي نيست بلكه تنها ديگران را از توليد آن باز ميدارد.
اختراع
یک ایده ی نوین است که راه عملی برای یک مشکل مشخص در زمینه ی فناوری ارایه می دهد.
به عنوان راه حل جدید برای حل یک مشکل مشخص در زمینه ی فناوری دانسته اند.
قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری ایران مصوب 1386: اختراع نتیجه ی فکر فرد یا افراد است که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کند و مشکلی را در یک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آنها حل می نماید.
اسلاید 5 :
گواهي ثبت اختراع
باید بین اختراع و گواهی ثبت اختراع تفاوت گذاشت،
گواهی ثبت اختراع سندی است که برای حمایت از اختراع صادر می شود که در آن امتیاز انحصاری از طرف دولت به مخترع برای مدت معین واگذار می شود.
نوآوری ها برای اینکه حایز وصف اختراع شوند باید سه ویژگی ماهوي مهم را داشته باشند: جدید باشند، دربردارنده ی گام ابتکاری باشند و کاربرد صنعتی داشته باشند.
در قوانین برخی کشورها شرط اول و دوم در هم آمیخته شده اند، ولی بر اساس موافقتنامه تریپس این دو شرط کاملاً از یکدیگر متمایز هستند.
اسلاید 6 :
اختيارات دارندة پتنت
دارندة پتنت حق دارد تصميم بگيرد چه كسي ميتواند در طول مدت حمايت، از اختراع وي بهرهبرداري نمايد.
ميتواند با عقد قرارداد اجازه يا ليسانس استفاده از اختراع را به افراد ديگر واگذار نمايد.
دارندة پتنت همچنين ميتواند حق اختراع خود را به طور كامل به ديگري بفروشد كه در اين صورت خريدار، صاحب جديد آن اختراع خواهد بود.
با انقضاي دورة زماني پتنت، حمايت از اختراع پايان گرفته و استفاده از آن در اختيار عموم خواهد بود. يعني دارندة پتنت ديگر، حقوق خود را از اختراع دارا نبوده و هر شخصي ميتواند از آن بهرهبرداري كند.
اسلاید 7 :
لزوم اعطاي حق اختراع به مخترع
براي اين كه دارندة حق اختراع بتواند ديگران را از استفاده و توليد
محصول يا فرآيند به ثبت رسيده منع كند، حق اختراع به وي اعطا ميشود.
دارندگان پتنت موظفند در ازای دريافت حمايت از اختراع، اطلاعات
مربوط به اختراع خود را در اختيار عموم قرار دهد.
فلسفه حق اختراع
بهره برداري و بكارگيري اختراعات
خارج نمودن فناوري هاي مرتبط با اختراع از حالت مخفي، در راستاي رشد توسعة صنعتي
تضمين حقوق مادي و معنوي
اگر دارندة حق اختراع پس از يك دورة معين از اين حق به صورت اقتصادي بهرهبرداري نكند «مجوز اجباري» صادر خواهد شد.
اسلاید 8 :
شرايط پتنت شدن يك اختراع (Patentability)
بند 1 ماده 27 موافقت نامه تریپس:
«حق ثبت برای هرگونه اختراعی اعم از فرآورده ها یا فرآیندها، در تمام رشته های فناوری وجود دارد. مشروط بر این که اختراعات، جدید و متضمن گامی ابداعی بوده و دارای کاربرد صنعتی باشد. ثبت و برخورداری از حق ثبت بدون تبعیض از لحاظ محل اختراع، رشته ی فناوری و این که محصولات وارد شده اند یا در محل تولید شده اند، وجود خواهد داشت».
شرايط چهارگانه برای قابل ثبت بودن یک ایده:
جديد بودن (Novelty)
گام ابتكاري (Inventive step)
كاربرد صنعتي داشتن (Industrial applicability)
افشاء اختراع (Disclosure of Invention)
اسلاید 9 :
جديد بودن (Novelty)
در هيچ بانک اطلاعات کتبي و يا اسناد شفاهي اطلاعاتي مبني بر سابقه
انجام کاري شبيه به اثر مورد ثبت وجود نداشته باشد.
ماده 4 قانون ثبت اختراع ایران (مصوب 1386)
« اختراعی جدید است که در فن یا صنعت قبلی پیش ینی نشده باشد. منظور از فن یا صنعت قبلی عبارت است از هر چیزی که در نقطه ای از جهان از طریق انتشار کتبی یا شفاهی یا از طریق استفاده عملی و یا هر طریق دیگر، قبل از تقاضا و یا در موارد حق تقدم ناشي از اظهارنامه ثبت اختراع برای عموم مردم افشا نشده باشد. درصورتي كه افشاء اختراع ظرف مدت شش ماه قبل از تاريخ تقاضا يا در موارد مقتضي قبل از تاريخ حق تقدم اختراع صورت گرفته باشد، مانع ثبت نخواهد بود»
اختراع مورد نظر تا تاريخ تسليم اظهارنامة اختراع نبايد در جايي مطرح شده باشد.
از لحاظ ماهيتي تازه و بديع باشد.
جديد بودن، موردي نيست كه بايد به اثبات برسد بلكه عدم وجود آن مي تواند ثابت گردد.
اختراعي، جديد است كه با اختراعات و يا دانش موجود در اختراعات قبلي قابل پيش بيني نباشد.
اسلاید 10 :
گام ابتكاري (Inventive step)
اختراع زمانی حاوی یک گام ابتکاری است که با در نظر گرفتن فن یا صنعت قبلی مربوط به اظهار نامه ی اختراع و با توجه به تعریف اختراع برای شخصی که دارای مهارت معمولی در فن مذکور است، معلوم و آشکار نباشد.
می توان «ابداعی بودن» را به عنوان «غیربدیهی»(Non- obvious) بودن نیز اطلاق کرد.
بین این شرط و شرط جدید بودن اختراع تفاوت وجود دارد .
اختراع با توجه به مجموعه اطلاعات و دانش موجود يك شخص كه
در رشتة اختراع مهارت معمولي داشته باشد، قابل پيش بيني نباشد.
داشتن گام ابتكاري، تنها بعد از احراز جديد بودن مطرح مي شود.
اختراع بايد ابتكاري باشد، به اين معنا كه نتيجة فعاليتي خلاقانه باشد.
اسلاید 11 :
كاربرد صنعتي داشتن (Industrial applicability)
صرف نظر از توجيهات اقتصادي، باید بتوان اختراع را به طور انبوه توليد و يا در صنعت بكار گرفت.
بايد توجه کرد که ثبت اختراع تنها به عنوان ابزار حفاظتي از اختراع است و هيچ تضميني براي توليد آن نيست. توليد تنها به مسائل بازار و اقتصاد توليد باز مي گردد. گاهی اختراعاتي بوده که در گذشته داراي توجيه اقتصادي نبوده ولي با تغيير شرايط توليد آن، توجيه پذير شده اند.
اختراع بايد كاربردي عملي داشته و صرفاً، تئوري جديدي را ارايه نكرده باشد.
در صورتي كه موضوع اختراع ناظر به توليد يك محصول باشد، بايد امكان ساخت و توليد آن فراهم باشد.
اگر موضوع اختراع مرتبط با فرآيند توليدي است، بايد امكان
انجام آن فرآيند عملاً ميسر باشد.
اسلاید 12 :
افشاء اختراع (Disclosure of Invention)
از نظر شکلی نوآوری متقاضی ثبت باید به اندازه ی کافی افشا(Disclosure) شود،
این افشا اطلاعات باید به نحوی باشد که یک فرد متخصص در رشته ی آن اختراع با توسل به اطلاعات ارائه شده قادر باشد اختراع را باز سازی نماید.
اين شرط را برخي از منابع (نظير موافقت نامةTRIPS و معاهده اروپايي ثبت اختراع) جزء شرايط ذاتي اختراع آورده اند.
اختراع بايد به اندازة كافي توسط مخترع توضيح داده شده باشد. به گونه اي باشد كه پياده كردن اختراع توسط يك فرد مطلع يا يك استاد كار ماهر امكان پذير باشد.
انتشار بايستي در صورت لزوم متناسب با موضوع اختراع، همراه با ارائه نقشة فني ترسيم شده باشد.
بنابراين مخترع مي بايست روش ساخت اختراع خود را به طور کامل، شفاف و بي کم و کاست افشا کند. اين موضوع بايد براي سازمان ثبت کننده اختراع کاملاً محرز گردد. ناگفته نماند كه افشاي كامل اختراع هم بهنوعي بهنفع خود مخترع است به طوري كه سازمان ثبت اختراع كشور متبوع می تواند از كل چارچوب ترسيم شده در اختراع حفاظت نمايد.
اسلاید 13 :
بحث و نتیجه گیری
بر اساس تعريف سازمان جهاني مالكيت فكري، پتنت حقي انحصاري است كه در قبال اختراع انجام شده به مخترع يا نمايندة قانوني او اعطا ميشود. باید بین اختراع و گواهی ثبت اختراع تفاوت گذاشت.
گواهی ثبت اختراع، سندی است که در هر کشوری به وسیله ی اداره ی ثبت اختراع صادر می شود و دارنده ی آن (مخترع یا مالک اختراع) برای مدت معینی - عموماً بیست سال- نوعی انحصار برای استفاده از اختراع خود اعم از استفاده، توسعه یا فروش و جلوگیری از واردات آن به دست می آورد.
هر ایده و ابتکار جدید به شرطی بر اساس قانون ثبت اختراع، قابل ثبت می باشد که شرايط چهارگانه جديد بودن، گام ابتكاري، كاربرد صنعتي و افشاء اختراع را داشته باشد.
