بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مروری بر مکاتب آینده پژوهی
اسلاید 2 :
Ferkiss, V. C. (1977). Futurology: Promise, performance. In Prospects. Beverly Hills and London: SAGE
Mohammad Majid Fouladgar
اسلاید 3 :
آینده پژوهی مدرن، پس از جنگ جهانی دوم آغاز شد و از آن پس ادبیات آن توسعه یافت.
تحقیقات علمی آینده پژوهی، به شکل پیوسته تغییر یافته است.
پنج سنت فکری، از منظر فلسفی و بستر تاریخی، مبانی آینده پژوهی را متاثر کرده اند:
مذهب: تمایلات از پیش تعیین شده و فرا بشری
اتوپیا: توسعه آینده های هنجاری و مرجح
تاریخ گرایان: هموارسازی مسیر، تفکر تعینی و تحول تدریجی
داستان علمی تخیلی: آینده های جایگزین تخیلی که ایده های خارق العاده را به تصویر می کشد
تفکر سیستمی: توسعه چند وجهی آینده پژوهی همچون معرفت شناسی میان رشته ای، مفهوم کنترل آینده، رویکرد متدولوژی سیستمی و ایده گذار فراصنعتی
اسلاید 4 :
جمهوری
یاترومانتیس
قانون گذار شهر
اسلاید 5 :
وصف دنیای کمونیستی با فردیت بی معنا که خواب دیدن و داشتن روح در آن بیماری محسوب می شود.
1920
۲۵۴۰ لندن
مهندسی ژنتیک به آفرینش انسانها با ویژگیهای از پیش تعیین شده منجر شده، نظام اخلاقی جامعه با تشکیل حکومت جهانی و از میان بردن جنگ و فقر و نابودی کامل خانواده و تولید مثل به کلی پوست انداخته است. 1932
نژاد آینده، داستان تمدنی از موجودات فرشته گون که زیر زمین زندگی می کنند و به منبعی از انژی ویرانگر دسترسی دارند. 1871
اسلاید 6 :
الگوها
قوانین
روندها
ریتم ها
1794
1994
1883
1831
1857
سه فاز توسعه بشر:
خداشناسی
متافیزیک
علم
پیش بینی پایان کاپیتالیسم و رشد سوسیالیزم
انتقاد به رویکرد تاریخ گرایان و قائل بودن به فلسفه تاریخ معین
سیر تاریخی معین بشریت و حرکت به سوی خودآگاهی کامل و آزادی
بشر ذاتا به سمت حقیقت و تعالی در حرکت است
Bell, W. (1997b). Foundations of futures studies: Human science for a new era: Values, objectivity, and the good society (2).
اسلاید 7 :
Capra, F. (1985). Criteria of systems thinking. Futures, 17(5), 475–478.
اسلاید 8 :
Castellani, B., & Hafferty, F. (2009). Sociology and complexity science: A new field of inquiry. Berlin: Springer Verlag
اسلاید 9 :
تاثیر تفکر سیستمی بر توسعه آینده پژوهی از پنج مسیر
Bishop, P. (2008). Teaching systems thinking. Futures Research Quarterly, 24(2), 7–38
اسلاید 10 :
دوره های تغییرات آینده پژوهی
Son, Hyeonju. "The history of Western futures studies: An exploration of the intellectual traditions and three-phase periodization." Futures 66 (2015): 120-137.
مباحث جهانی و فعالیت های مرتبط با آینده جهان
توسعه آینده های هنجاری
ورود جامعه کسب و کار به تفکر آینده نگر
بسیاری از شرکت ها مفاهیم آینده پژوهی را مزیت رقابتی خود قرار دادند
عوامل اصلی:
توسعه فناوری اطلاعات
کاهش ریسک محیطی
پراکندگی به ارتباط ضعیف میان آینده پژوهان و عدم وفاق در مطالعات آینده
و تنوع مطالعات مربوط است
که موجب غلبه آینده نگری و پیشرفت مطالعات انتقادی آینده شده است
اسلاید 13 :
بحران نفتی 1973
بحران ها، شیوه تفکر در خصوص آینده را تغییر داد
1972
سناریو پردازی شل برای بحران نفتی و موفقیت شگفت انگیز آن
Herman Kahn
1976
1980
1982
شکل گیری جامعه فراصنعتی
(جامعه برنامه ریزی شده)
اسلاید 14 :
توسعه آینده پژوهی انتقادی (وندل بل و اسلاتر، عنایت الله .)
آینده پژوهی اسلاتر ، متاثر از هابرماس و گفتمان انتقادی اوست.
افق 2020
The Future of Mobility
Energy Scenarios
Shell
World Bank
مقولات محوری جامعه جهانی آینده دارای چهار پیشران می باشند:
روند جمعیتی ، ذخیره سازی ( پس انداز) ، رفتار سرمایه گذاری ، نقش تغییرات فناوری
اسلاید 15 :
رویکرد وندل بل به معرفت شناسی آینده پژوهی
آینده پژوهی از نبود نظریه معرفتی مناسب که مورد اجماع نقش آفرینان باشد، رنج می برد.
اکثر آینده پژوهان، تحت تاثیر دو نظریه هستند: پوزیتیویسم و پست مدرنیسم
پوزیتیویسم : دانشمندان علوم تجربی و اجتماعی که در سنت پوزیتیویسم آموزش دیدند.
شاخص های تفکر پوزیتیویسم در آینده پژوهی
زبان ریاضیاتی
علیت
تجربه گرایی
آزمون پذیری
عقلانیت
آفاقیت
معرفت انباشتنی
فرافرهنگی
اسلاید 16 :
رویکرد وندل بل به معرفت شناسی آینده پژوهی
سال های آغازین دهه 60 موجی از مخالفت با پوزیتیویسم شکل گرفت.
انتشار کتاب ساختار انقلاب های علمی توماس کوهن
نظریه معرفتی پساپوزیتیویسم
تاریخ توسعه جوامع علمی
عملکرد واقعی دانشمندان
رد بسیاری از ایده های پوزیتیویستی
انباشتی بودن علم
ساختارهای استنتاجی منظم نظریه های علمی
شواهد مستقل از نظریه ها
خالص بودن علم از فرهنگ و جامعه
گزینش نظریه های از آزمون تجربی
اسلاید 17 :
رویکرد وندل بل به معرفت شناسی آینده پژوهی
آینده پژوهی با ظهور پساتجددگرایی (پست مدرنیسم) شکل گرفته که پساپوزیتیویسم هم بخشی از آن است در نتیجه بیشتر تحت تاثیر پساپوزیتیویسم است.
پساپوزیتیویسم ، مسیر پذیرش غیر نقادانه علم را اصلاح کرد ولی منجر به نتیجه گیری منطقی نمی شود و به زوال اندیشه می انجامد.
علیت، موجبیت، ضرورت، عقلانیت و . و حتی آینده پژوهی برچیده می شود.
پساتجددگرایی نمی تواند بنیان معرفت شناسی استواری برای آینده پژوهی باشد.
واقع گرایی انتقادی نظریه معرفتی مناسب آینده پژوهی می باشد.
اسلاید 18 :
رویکرد وندل بل به معرفت شناسی آینده پژوهی
واقع گرایی انتقادی
ادعای باورپذیری بجای قطعیت
وجود واقعیت خارجی مستقل از ذهن
امکان حصول شناخت آفاقی
معرفت حدسی بجای معرفت قطعی
ابطال گرایی و رویکرد انتقادی
پذیرش معرفت های ابطال نشده
آینده پژوهان با رویکرد واقع گرایی انتقادی می توانند ، گذشته و حال را به شیوه علمی بررسی کنند.
اسلاید 19 :
رویکرد وندل بل به معرفت شناسی آینده پژوهی
واقع گرایی انتقادی بعنوان مبنای معرفت شناسی آینده پژوهی
مفهوم معرفت جانشین
گزاره ای درباره آینده که درستی و نادرستی آن را نمی دانیم ولی درست می انگاریم
مفهوم فرض
دسته ای از فرض ها که بعنوان معرفت حدسی می پذیریم زیرا با تحلیل انتقادی ابطال نشده اند.
کاربرد فرض ها: تصمیم گیری برای حرکت اجتماعی، بررسی فرضی رویدادهای گوناگون، توصیه های سیاستی بدیل و پیامدهای محتمل گوناگون
دو راه آزمون: اول ، انسجام بنیان های آشکار، قابل فهم و منطقی و دوم، تلاش برای ابطال آن ها
اسلاید 20 :
(ژان انتوان دو کندرسه – ریاضی دان - فرانسه – کتاب ، طرح بررسی تاریخی پیشرفت اندیشه انسان –اواخر ق هجدهم – 1793 اوج انقلاب فرانسه )
”این لحظه روزی فرا خواهد رسید که خورشید تنها برفراز مردمانی آزاد بدرخشد که هیچ سروری جز عقل خود نمی شناسند ”
کندرسه: انسان کم کم از جهل و ناتوانی به اوج پیشرفت رسیده است ، به آینده چشم دوخته و جهانی شگفت انگیز پیش روی خود می بیند که هرچه او را آزار می دهد از میان رفته (مذهب با کشیشان و جباران و مزدورانش ، برده داری ، عمر کوتاه ، بیماری ، عدم دانش ، سختی و . )
دانش به اوج می رسد و تکنولوژی زندگی را راحت و خوشایند می کند ، قوانین شهروندان را به منافع همگانی سوق می دهند
جهانی رهایی یافته و خوش بخت
کندرسه در مورد برابری انسان ها نظریه داد و نقش مهمی در انقلاب فرانسه داشت.
او نماینده جریان روشنگری قرن 18 فرانسه بود.
کندرسه: در آینده انسان هایی که به خاطر حرص، ترس و آز رنج می برند و به فساد دچار می شوند ، دیگر وجود ندارند
نگاه کندرسه (قرن 18) به آینده