پاورپوینت توسعه اقتصادی - نظریه های رشد درون زا

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

توسعه اقتصادی

نظریه های رشد درون زا

اسلاید 2 :

نظریات رشد نوین یا درون زا

در اواخر دهۀ 1980 و اوايل دهۀ1990 معدودي از اقتصاد دانان نئو كلاسيك و نهادي، اقدام به توسعۀ نظريۀ رشد نوين يا درونزا نمودند. در اين روش، تلاش مي شود كه نظريۀ رشد سنتي به طريقي اصلاح شود، كه بتواند دلائل توسعۀ سريع برخي كشورها، و يا ركود برخي كشورهاي ديگر را توضيح دهد. بر پايۀ اين روش حتي در بازارهاي افسانه اي نئوكلاسيك، دولت ها ممكن است، نقش مهمي در فرآيندتوسعه ايجاد كنند.

اسلاید 3 :

تئوري مراحل رشد روستو -حركت عامل حركت است

بعد از جنگ جهاني دوم، هنگامي كه كشور هاي فقير جهان موجوديت خود را باز يافتند، اقتصاد دانان در كشورهاي صنعتي غافلگير شدند، زيرا هيچ نوع ابزار فكري در اختيار نداشتند كه به كمك آنها، جريان رشد اقتصادي جوامع بزرگ روستائي و كشاورزي را كه با فقدان ساختهاي جديد اقتصادي مشخص مي شوند، تحليل كنند.

تنها تجربۀ تازه، برنامۀ مارشال بود كه با پيروي از آن، مقادير انبوه كمك هاي مالي و فني ايالات متحده، كشور هاي از جنگ پاشيده شدۀ اروپائي را قادر ساخته بود تا در مدت كوتاهي به ساختن و نوسازي اقتصادشان بپردازند. و اقتصاد خود را از يك جامعۀ عقب مانده معيشتي و كشاورزي فقير به غولهاي صنعتي جديد تبديل كنند.

اسلاید 4 :

آموزۀ "مراحل رشد اقتصادي "در يك چنين محيط نازاي روشنفكرانه اي، و با نيرو گرفتن از سياستهاي جنگ سرد دهۀ1950 و اوائل دهۀ 1960 كه منجر به رقابت براي جلب كشورهاي تازه به استقلال رسيده شده بود، بوجود آمد. با نفوذ ترين مدافع چنين آموزه اي، تاريخدان اقتصادي آمريكائي، روستو بود. بر طبق آموزه هاي روستو، انتقال از عقب ماندگي به توسعه يافتگي، مي تواند بر حسب يك رشته از مراحل، كه تمام كشورها بايد از آن بگذرند، توصيف شود. اين مراحل عبارتند از:

1- مرحلۀ سنتي
2- مرحلۀ ما قبل خيز
3- مرحلۀ خيز
4-مرحلۀ بلوغ اقتصادي
5- عصر مصرف انبوه

اسلاید 5 :

نظريات رشد متوازن و نا متوازن

بحثهاي مربوط به استراتژي هاي رشد در دو دهه 1950 و 1960 را كه طرفداران كينز بيان كرده اند مي توان در چارچوب دو نظريۀ متفاوت رشد متوازن و نا متوازن بيان كرد. نخستين كسي كه بدون اشاره به عنوان رشد متوازن، نظريۀ رشد متوازن را مطرح كرد، اقتصاد دان آلماني بنام روزنشتاين رودن است، بعداً راگنار نوركس بحث نظري رودن را تحت عنوان استراتژي رشد متوازن بسط داد و تكميل كرد.
اين نظريات را مورد بررسي قرار مي دهيم .

اسلاید 6 :

تئوري بيكاري پنهان نوركس

مفهوم بيكاري پنهان براي اولين بار توسط روزنشتاين رودن مطرح و بعدها توسط نوركس تكميل شد.
بيكاري پنهان بطور كلي عبارتست از اينكه، در شرايط مشخص بودن تكنيكها و منابع توليد، توليد نهائي در بخش كشاورزي صفر بوده، در حاليكه رشد جرشد جمعيت از يك سوو منفي و يا صفر بودن توليد نهائي بخش كشاورزي، كه قدرت جذب واحد هاي اضافي كار را ندارد، از سوي ديگر، بر تعداد بيكاران پنهان مي افزايد. ظا هراً بيكاران پنهان داراي درآمد هستند، ولي در حقيقت توليد نهائي نيروي كار آنها صفر است. يعني بود و نبود آنها، تغييري در توليد ايجاد نمي كندمعيت مثبت است.

اسلاید 7 :

نوركس معتقد بود كه بيكاري پنهان، مي تواند در كشورهاي پر جمعيت توسعه نيافته، منبعي براي تمركز سرمايه باشد. به عقيدۀ نوركس بيكاري پنهان در كشورهاي پر جمعيت، مي تواند به مثابۀ يك عامل بالقوۀ پس انداز، عمل كند. و با تجمع مهارتهاي تكنيكي در بخش كشاورزي، مي توان اين نيروي كار مازاد را از بخش كشاورزي، به ساير بخشهاي اقتصادي منتقل كرد، بدون آنكه توليد كشاورزي تغيير يابد. اين نيروي كار را مي توان در ساير بخشها ي سرمايه بر اقتصادي، مانند جاده سازي، حفر كانال هاي آبرساني، ريل گذاري، ساختمان سازي و دركارخانه ها بكار گرفت. براي افزايش كارائي اين مازاد نيروي كار، بايستي مؤسسات آموزشي و فني ايجاد كرد. بدين ترتيب بيكاري پنهان در مناطق روستائي، مي تواند به عنوان منبعي براي تشكيل سرمايه مورد استفاده قرار گيرد.

اسلاید 8 :

نوركس همچنين براي رفع مشكلات بسيج بيكاران پنهان، به عنوان نيروهاي بالقوه جهت پس انداز، پيشنهاد مي دهدكه، مي توان از طريق پس اندازهاي اضافي در ساير بخشها ي اقتصادي، ايجاد تسهيلات لازم توسط دولت به منظور حمل و توزيع محصولات مازاد كشارزي، در مناطق شهري و بالاخره از طريق واردات، مي توان ميزان كسري بين عرضه و تقاضا براي مواد غذائي را تا حدي تخفيف داد.
در ضمن وي بر لزوم بستن ماليات غير مستقيم بر كالاهاي مصرفي دهقانان، افزايش ماليات بر زمين ويا اجاره بها تأكيد داشت. و از آن به عنوان ابزاري جهت جمع آوري مازاد توليد كشاورزي ياد مي كند

اسلاید 9 :

در ضمن به عقيدۀ وي ادغام زمينهاي كوچك، منجر به استفاده از ابزارهاي كشاورزي كمتر خواهد شد. كه اين ابزار مي تواند به پروژه هاي ديگر منتقل شود و در آنجا استفاده گردد. البته يك نكته در امر واردات ضروري است، كه تنها آن دسته از ابزار هاي كار وارد شوند كه، منطبق بر شرايط اقتصادي كشور ميز بان از قبيل مهارت، نحوۀ استفاده و غيره باشد.

اسلاید 10 :

نظريۀ دور باطل فقر ناركس
به عقيدۀ ناركس كشور هاي توسعه نيافته دچار دايرۀ شوم فقر هستند. واين دايرۀ بستۀ فقر مانع توسعۀ اين كشور ها مي شود. بر طبق اين نظريه كه بوسيلۀ او در كتاب " مسائل تشكيل سرمايه در كشور هاي در حال توسعه " ارائه شده است، دو نيروي متقابل موجب پائين آمدن در آمد سرانه در كشور هاي در حال توسعه مي شود. از يك طرف چون در آمد پائين است، ظرفيت پس انداز كم است. از طرف ديگر در آمد پائين نتيجۀ سطح پائين بهره وري است، كه خود تا حد زيادي، ناشي از كمبود سرمايه مي باشد.

اسلاید 11 :

كمبود سرمايه هم، خود نتيجۀ ظرفيت پائين پس انداز است. به اين ترتيب دايرۀ بسته اي بين پس انداز و در آمد بوجود مي آيد . نيروي ديگر در ارتباط بين ظرفيت بازار، در آمد و سر مايه گذاري است. به عقيدۀ ناركس، به دليل پائين بودن قدرت خريد مردم، انگيزۀ لازم براي سرمايه گذاري محدود است

. به عقيدۀ وي سرمايه گذاري انفرادي نمي تواند شرايط لازم را براي خروج از اين دايرۀ بسته فراهم آورد، و آنچه ضرورت دارد، جهش وسيع در نرخ رشد توليد ناخالص داخلي است، كه فقط از طريق سرمايه گذاريهاي زياد بوجود مي آيد. در واقع فرايند رشد يك جهش بزرگ را ايجاب مي كند، تا كشور بتواند بر چندين قرن عقب ماندگي چيره شود.

اسلاید 12 :

نظريۀ رشد متوازن ناركس
رشد متعادل اقتصادي تنها به منظور شكستن سد فقر، كه در نتيجۀ دورهاي باطل موجود در كشورهاي در حال توسعه است، بنا شده است. به عقيدۀ نوركس علت اصلي فقر در اين كشورها كمبود سرمايه است. به دليل اينكه تنها منبع پس اندازها در كشور هاي در حال توسعه، مازاد عرضۀ نيروي كار در بخش كشاورزي است، لذا انتقال مازاد نيروي كار از بخش كشاورزي توأم با مواد مورد نياز روزمرۀ آنها، و گسيل مازاد نيروي كارجهت استفاده در پروژه هاي بالا سري اجتماعي، مي تواند به منزلۀ عاملي براي از بين بردن فقر و شكستن حلقه هاي فقر محسوب ميشود.

اسلاید 13 :

به عقيدۀ ناركس رشد متوازن از ورود موجي از سرمايه گذاري در صنايع گوناگون حاصل مي شود. در اين نظريه موفقيت يك پروژۀ سرمايه گذاري بستگي به موفقيت در سرمايه گذاريهاي ديگر دارد.
بنابر اين رشد متعادل به معناي ايجاد تعادل صنايع مختلف توليد كنندۀ كالاهاي مصرفي و توليد كنندگان كالاهاي سرمايه اي است. رشد متعادل، نمايانگر ايجاد تعادل در بخش صنعت و كشاورزي و نيز بخشهاي داخلي و صادرات است.

اسلاید 14 :

بطور كلي رشد متعادل اقتصادي به معني ايجاد تعادل بين سرمايه گذاريهاي بالا سري اجتماعي و اقتصادي، و سرمايه گذاري هاي مستقيم مولد از يك طرف و تعادل بين صرفه جوئيهاي خارجي از طرف ديگر است.
همچنين سرمايه گذاري هاي همزمان و هماهنگ در بخشهاي مختلف اقتصادي به منظور رشد همزمان تمام بخشهاي اقتصادي است.
همچنين تعادل در طرف عرضه، شامل توسعۀ همزمان و هماهنگ بخشهاي توليد كالاهاي واسطه اي، مواد اوليه، نيرو، انرژي، كشاورزي، حمل ونقل، آبرساني، ارتباطات و تمام صنايعي كه كالاهاي مصرفي توليد مي كنند.

اسلاید 15 :

ازطرف تقاضا ايجاد فرصت هاي مناسب براي اشتغال و افزايش در آمد هاي سرانه ارتباط دارد. هدف از اشتغال و درآمد، ايجاد يك طرف تقاضاي قوي جهت مصرف كالاها و خدمات توليد شده در طرف عرضه مي باشد.

اسلاید 16 :

ناركس هستۀ اصلي تز رشد متعادل را از قانون معروف سي و نظريات والراس، اخذ مي كند.
بنا به اعتقاد وي سرمايه گذاري ها حتي به مقدار زياد يك بنگاه خصوصي توليدي، به علت محدود بودن ابعاد بازار، فروش سود آور نخواهد بود. برعكس، اگر بطور همزمان در گروهي از پروژه هاي صنعتي، سرمايه گذاري كنيم، نه تنها كارائي توليد افزايش مي يابد، بلكه بازار نيز گسترده تر خواهد شد. بنابراين سرمايه گذاريهاي همه جانبه و موجي، در پروژه هاي مختلف صنعتي بطور همزمان، افزايش تقاضا، گسترش بازار، افزايش درآمد، افزايش بازدهي و كاهش فقر را به همراه خواهد داشت. اين روند چيزي است كه ناركس آن را رشد متعادل اقتصادي مي خواند.

اسلاید 17 :

نركس معتقد است كه طرحهاي بالا سري اجتماعي و اقتصادي بايد قبل از ايجاد تقاضا صورت پذيرد تا راه براي توسعۀ ساير بخشها هموار گردد. همچنين رشد متعادل مي تواند بنيان خوبي براي تجارت خارجي و راهي مناسب براي پر كردن فضاي خالي در سرزمينهاي پيراموني باشد.

اصلاً به عقيدۀ وي، كشور هاي توسعه نيافته مي بايستي تبديل به بازارهاي يكديگر شوند، تا از اين طريق بتوانند مصرف سرانۀ خود را از محصولات كشاورزي و صنعتي افزايش دهند.

اين كار از طريق افزايش كشش درآمدي تقاضا امكان پذير خواهد بود. همچنين نركس سياستهاي اقتصاد در هاي باز را تجويز مي كند تا با گسترش بازار هاي داخلي و خارجي، افزايش اشتغال و در آمد حاصل شود.

اسلاید 18 :

نركس كمك خارجي براي دستيا بي به سرمايه را نفي نمي كند، اما تأكيد اصلي را بر پس انداز هاي داخلي گذاشته و بر ضرورت تشكيل سرمايه در داخل تأكيد كرده است. او مي گويد : "كوشش و تلاش مردم كشور است كه بايد نيروي اصلي توسعه را تشكيل دهد."