بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
نام کتاب الکترونیکی
آموزش روش تحقیق با مثال عینی
اسلاید 3 :
ارزش انسان به داشته هايش نيست، به چيزي است كه آرزوي بدست آوردنش را دارد. جبران خليل جبران
اسلاید 4 :
روش تحقیق
اسلاید 5 :
تعریف تحقیق
تحقیق یعنی به کنه مطلب رسیدن و واقع چیزی را به دست آوردن.
عملی منظم و دقیق برای دست یازیدن به حقایق، رسیدن به دانشی نو و ارتباط آن با کل زندگی.
هدف اصلی تحقيق حل یک مساله، پاسخگویی به یک سوال یا دستیابی به تاثیر و تاثرات، روابط علت و معلولی یا همبستگی بین دو یا چند مفهوم یا عامل متغیر است.
چگونه میتوان به کنه مطالب دست یافت و به حقایق امور رسید؟
از راه تجربه
با کمک صاحب نظران
از طریق منطق
به روش علمی
اسلاید 6 :
تجربه
انسان به کمک تجربه قادراست بسیاری از مشکلات خود را حل کند.
قسمت اعظم شناختی که از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است حاصل تجربه میباشد.
چنانچه انسان توانایی استفاده از تجربههای خود و دیگران را نداشت، پیشرفت امروزی او غیرممکن بود.
توانایی یادگیری از طریق تجربه یکی از ویژگی های عمده رفتار هوشمندانه بشر است.
تجربه از یک نقص کلی و عمده به نام محدودیت برخوردار است.
اسلاید 7 :
صاحب نظران
گاهی مسایلی وجود دارد که انسان از طریق تجربه قادر به پاسخگویی به آنها نیست. در چنین شرایطی دست نیاز به طرف کسانی که صاحب نظران لقب گرفتهاند دراز میکند.
اتکای به نظرات خبرگان و صاحبنظران در قرون وسطی، زمانی که نظر دانشمندانی نظیر افلاطون، ارسطو و اربابان کلیسا بر هرچیزی حتی مشاهدههای مستقیم ارجحیت یافته بود به کار برده می شد.
معايب
افراد صاحب نظر ممکن است مرتکب اشتباه شوند.
نظرهای آنها ممكن است براساس عقاید شخصی باشد و لزوماً واقعیتها بیان نشود.
همواره تعداد صاحبنظران در مسایل نو وجدید محدود و دانش آنها نسبت به آینده کامل نیست.
اسلاید 8 :
منطق
علم قواعد و قوانینی است که فکر را هدایت و ازخطا مصون مي دارد.
علم حقیقت است زیرا تفاوت بين حقیقت و خطا را نشان می دهد.
مطالعه و علم قوانین استدلالی است.
چگونگی استدلال های فکری را بررسی و بیان میکند.
از قواعد عقلانی درحل مسایل صحبت میکند.
انواع استدلال
الف ) استدلال قیاسی
ب ) استدلال استقرایی
اسلاید 9 :
استدلال قیاسی
در این نوع استدلال فکر از طریق معلومات کلی، مجهولات جزیی تری را کشف می کند، یا از طریق انطباق معلومات کلی و قوانین علمی با مصادیق و جزییات متعلق به آن به کشف مجهول می پردازد. در واقع استدلال قیاسی یک رابطه منطقی بین کبری، صغری و نتیجه برقرارمیکند.
کبری عبارتست از فرض مسلمی که قبلاً براساس حقایق ماورالطبیعه و یا عقاید جزمی شناخته شده است و واقعیتی را نشان میدهد.
صغری بیانگر رابطه کوچکتری است که حالت خاصی از کبری است.
نتیجه حکمی است که ار مقایسه رابطه بین کبری و صغری در باره موضوع و پدیده مورد نظر داده می شود و غیر قابل اجتناب می نماید.
مثال:
همه انسانها فانی هستند (کبری)، سقراط یک انسان است (صغری)، سقراط یک انسان است پس سقراط فانی است (نتیجه).
همه پستانداران دستگاه تنفس دارند، همه خرگوش ها پستاندارند، درنتیجه همه خرگوش ها دستگاه تنفس دارند.
اسلاید 10 :
محدودیت های استدلال قیاسی
هیچگاه نمیتواند از محدوده مقدمه تجاوز نماید. بنابراین برای دست یابی به یک نتیجه درست باید مقدمه را صحیح تدوین کرد.
این روش به محقق کمک میکند فقط با استفاده از نظریه های موجود پدیده هایی را که به وقوع میپیوندند پیشبینی کند.
استدلال استقرایی
استدلالی است که ذهن از معلومات و امور جزیی و برقراری ارتباط بین آنها به قوانین و اصول کلی می رسد و حکم کلی و در واقع قانون علمی را استنتاج می کند.
این نوع استدلال بر این فرض استوار است که آنچه در نمونه صدق میکند در مورد تمام اعضای جامعه صادق است. محقق ابتدا به مشاهده میپردازد و سپس اطلاعات جمعآوری شده را دستهبندی میکند و نتایج با مشاهده نمونه و تعمیم به کل حاصل میشود. مثال:
آهن، مس، روی و . دراثر گرما منبسط میشوند، لذا میتوان نتیجه گرفت کلیه فلزات با افزایش دما منبسط می شوند.
هر خرگوش تا به حال مشاهده شده، دستگاه تنفس داشته است، بنابراین تمام خرگوشها دستگاه تنفس دارند.
روش استقراء در علوم انسانی و اجتماعی، یک استنتاج ناقص شناخته شده است. .
اسلاید 11 :
روش علمی
دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که باید مهمترین جنبههای دو روش قیاسی و استقرایی را ترکیب کنند و در نتیجه روش جدیدی به نام روش علمی ابداع و معرفی شده است.
به کلیه وسایل و مراحل جمعآوری سیستماتیک اطلاعات و نحوه تجزیه و تحلیل منطقی آنها برای نیل به یک هدف معین روش علمی تحقیق می گویند.
به طور کلی روش علمی به فرآیندی اطلاق میشود که ازطریق آن پژوهشگر ابتدا به صورت استقرایی با استفاده از مشاهدات خود فرضیه یا فرضیههایی را صورتبندی میکند و سپس با عنایت به اصول استدلال قیاسی به بررسی وکاربرد منطقی فرضیه میپردازد و درنتیجه با آزمون و تایید فرضیه تدوین شده رابطه بین متغیرها را پیشبینی و تبیین می کند. روش علمی عبارت است از شرح اصول اساسی که در هر کار تحقیقی به اجرا گذاشته می شوند. روش های تحقیق صورت های خاصی از روش علمی هستند
اسلاید 12 :
مراحل روش علمی
احساس مشکل یا مساله.
تعیین و تعریف مشکل یا مساله.
پیشنهاد راه حل یا راه حل هایی برای مشکل یا مساله (صورتبندی فرضیه).
استدلال به شیوه قیاسی درباره نتایج راه حل های پیشنهاد شده.
آزمون فرضیه.
نتیجه گیری.
اسلاید 13 :
ویژگیهای روش علمی تحقیق
قابلیت اثبات : روش علمی بر پایه یافته های قابل اثبات و مهمتر از آن قابل تجربه پایهگذاری شده است، یعنی هرکس همان تجربه را آزمون نماید، به همان نتایج خواهد رسید.
قابلیت تعمیمپذیری : تحقیق به نحوی انجام می شود که حاصل کار را بتوان به جامعه آماری که از آن نمونهگیری انجام شده تعمیم داد.
نیازمند تلاش مضاعف است: رسیدن به حقایق از طریق روش علمی مستلزم کوششی سخت، دقیق و منطقی است.
نیازمند زمان است: تحقیق علمی نیاز به زمان کافی دارد.
دانش نو ارایه می کند (اندیشههای نو): از ویژگیهای بسیار اساسی تحقیق علمی بیان حقیقتی است که تاکنون آشکار نشده و یا ارایه دانشی نو میباشد. در تحقیق باید اندیشههای نو ایجاد شود، باید راه حل مسالهای را آشکار ساخت. تحقیق علمی یک تالیف یا صرفاً گردآوری اطلاعات نمیباشد.
اسلاید 14 :
فرایند تحقیق علمی و استدلال قیاسی و استقرایی
قضایا و معلومات کلی
تعریف مساله و ساخت مدل نظری تحقیق
نتیجه گیری و تعمیم
تجزیه و تحلیل
تدوین فرضیه ها و ساخت الگوی مفهومی
طراحی ابزارها و روشهای کار (روش تحقیق)
طبقه بندی و تلخیص
گردآوری اطلاعات
استدلال قیاسی
استدلال استقزایی
اسلاید 15 :
انواع تحقیقات علمی
تحقیقات بر اساس هدف، به سه دسته تقسیم می شوند:
تحقیق بنیادی (نتیجه گرا)
تحقیقات کاربردی(تصمیم گرا)
تحقیقات توسعه ای (بنیادی-کاربردی)
تحقیق بنیادی (نتیجه گرا)
هدف تحقیق بنیادی افزایش علم در زمینه مورد پژوهش است.
اساس تحقیق بنیادی را کشف حقیقت، شناخت پدیده ها و ارایه دانش نو تشکیل میدهد.
تحقیقی است که به تولید علم و گسترش مرزهای دانش عمومی بشر و کشف قوانین علمی می انجامد.
مثال: نیوتن افتادن سیب را از درخت میبیند و سپس با تحقیق، نیروی جاذبه زمین را کشف می کند. ادیسون الکتریسته را کشف کرده ولی دیگران آن را در ابزارهای مختلف به کاربرد برده اند. وات حرکت در کتری را در اثر جوشیدن آب مشاهده مینماید و ماشین بخار را ابداع می کند. انیشتن تئوری نسبیت را مطرح و انرژی هسته ای را کشف کرده ولی نیروگاه هسته ای را با کاربرد آن دیگران ساخته اند. این اختراعات و اکتشافات از نوع تحقیق بنیادی بوده که ابتدا دیدگاه ها و نظریه هایی را ابراز نموده اند و بعدها به صورت کاربردی درآمده اند.
اسلاید 16 :
تحقیقات کاربردی(تصمیم گرا)
هدف تحقیق کاربردی، سودمندی عملی است.
تحقیقی است که نظریه های علمی ابراز شده را به ابزارهای قابل استفاده بشر تبدیل می کند. مثل تئوری نسبیت انیشتن و کاربرد انرژی هسته ای در نیروگاه های هسته ای یا بمب اتمی.
در این نوع تحقیقات محقق در فکر آن است که در انجام کار و زندگی انسان ها سهولت ایجاد نماید و مشکلی را حل کند.
مثال:
با مساله ترافیک تهران چه کنیم؟
با تورم در جامعه چگونه برخورد کنیم؟
مشکل آموزش یگانهای ارتش را چگونه حل کنیم؟
با مشکل غیبت و فرار سربازان چگونه برخورد کنیم؟
چرا بعضی از فرماندهان موفق نیستند؟
در این نوع تحقیق، محقق در این اندیشه است که مساله و مشکلی که وجود دارد را به کمک نظریه های علمی ابراز شده حل نماید و نتایج تحقیق برای حل مشکل سریعاً به کار گرفته شود.
اسلاید 17 :
این نوع تحقیقات که در واقع ترکیبی از دو نوع تحقیق پیش گفته می باشد و به آن تحقیق عملی هم گفته می شود، همچون تحقیقات کاربردی به منظور به کاربردن نتایج تحقیقات بنیادی و کاربردی نمودن نظریه های علمی ابراز شده برای رفع مشکلی از زندگی بشر اجرا می شوند.تفاوت آنها با تحقیقات کاربردی در این است که معمولاً در فرایند این نوع تحقیق علاوه بر کاربردی نمودن تئوریها، تولید علم و ارایه نظرات علمی جدید نیز صورت می گیرد تا مبنای تحقیقات کاربردی دیگر قرار بگیرند.
تحقیقات توسعه ای یا بنیادی-کاربردی
تحقیقات بنیادی و کاربردی چگونه شکل میگیرند
هر دو نوع تحقیق میتوانند از تجارب فردی یا از دیدگاههای نظری نشأت بگیرند.
مثال: افتادن سیب از درخت برای نیوتن تجربهای بوده است که تحقیق بنیادی را شکل داده و یا کشف لیزر و القاء الکتریکی از نوع تحقیق بنیادی و نشأت گرفته از دیدگاههای نظری و فرضیه هایی بوده که بعدها به صورت کاربردی درآمده است.
اسلاید 18 :
ساختار مقالات علمی
مقالات علمی به طور کلی به دو دسته مقالات پژوهشی (بنیادی یا کاربردی) و مطالعاتی- ترویجی (مروری، تدوینی، ترجمه ای یا تحلیلی) تقسیم می شوند. یک مقاله علمی- پژوهشی با حدود 5000 تا 10000 کلمه شامل بخش های اصلی به شرح زیر می باشد:
1- مشخصات مقاله
2- چکیده مقاله
3- کلید واژه ها
4- مقدمه
5- متن مقاله شامل ادبیات، مبانی نظری و روش اجرای تحقیق
6- جمع بندی و نتیجه گیری
7- فهرست منابع و مآخذ
8- ضمایم
اسلاید 19 :
مؤلفههاي ضروري یک مقاله علمي- پژوهشي
«ساختار مقاله»
(Article)
اسلاید 20 :
1- مشخصات مقاله
الف- موضوع یا عنوان مقاله
عنوان مقاله باید رسا، مختصر و معرف مقصود محقق باشد.
موضوع باید طوری انتخاب شود که تحقیق در باره آن و تبیین آن در حد توانایی و متناسب با دانش، تخصص و علاقه محقق باشد. بزرگترین اشکال در اجرای تحقیق هنگامی پیش می آید که موضوع خیال پردازانه باشد.
در انتخاب موضوع تحقیق لازم است به امکان دسترسی به منابع علمی، جامعه مورد تحقیق، امکان نمونه گیری، امکانات مالی، تجهیزات و زمان مورد نیاز توجه شود.
ب- نام نویسنده یا نویسندگان.
پ- زمان و مکان تهیه مقاله.
ت- نام دانشگاه یا موسسه مربوطه.
ث- عنوان و رتبه نویسندگان.
ج- آدرس پستی، الکترونیکی و نمابر نویسنده عهده دار مکاتبات و اقدامات مربوط به مقاله.
