پاورپوینت نظریه پردازان نسل دوم

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

مدیریت توسعه جهانی

اسلاید 2 :

جلسه پنجم نظریه پردازان نسل دوم

اسلاید 3 :

دیوید اپتر

تعریف نوسازی مبتنی بر کارکردگرایی و به صورت تضمین ورود نقش های اجتماعی جدید در دل جامعه سنتی
توسعه ناشی از افزایش نقش های کارکردی جامعه با گذار از سه مرحله: اول جامعه سنتی، دوم مرحله نوسازی، سوم مرحله صنعتی شدن

ویژگی های نوسازی: اول نوآوری دائمی نظام اجتماعی، دوم ساختارهای اجتماعی تمایز یافته و سوم تدوین و ارائه دانش برای زندگی در جهان پیشرفته تکنولوژیک

اسلاید 4 :

دیوید اپتر

از میان این چهار نظام، تنها سه نظام مدعی حل مسائل ناشی از دگرگونی ها و دارای کارایی واقعی نوسازی هستند: نظام بسیجی، نظام آشتی و نظام دیوان سالاری
نظام مذهبی هم فقط به جوامع سنتی مربوط می شود.

اسلاید 5 :

ارگانسکی

اسلاید 6 :

برینگتون مور

نظریه مور با نظریات مارکسیستی نوین و نظریه های توسعه تک خطی مباینت
دارد.
وی عوامل داخلی به ویژه شیوه استثمار مازاد اقتصادی طبقات تولیدکننده به
وسیله طبقه حاکم را عنصر اصلی می داند، علل تعیین کننده را در ساختار اقتصادی و اجتماعی می جوید و عامل فرهنگی را بازتاب عامل اجتماعی می داند.

سه راه عمده نوسازی: ۱- راه دموکراتیک و سرمایه دارانه؛ ۲- راه محافظه کارانه؛ ۳- راه کمونیستی

درهریک از این سه راه، مساله اصلی یافتن وسیله ای برای انباشت و کاربرد مازاد اقتصادی جامعه است.
از دید مور، توسعه سیاسی بر پایه ساختار طبقاتی جامعه در زمان ورود به دوره مشارکت سیاسی، نوع انقلابی که از این ساختار حاصل می شود(بورژوازی، از بالا، دهقانی) و طبیعت رژیم سیاسی برآمده از این انقلاب است.

اسلاید 7 :

آلموند و پاول

توسعه سیاسی علاوه بر تمایز ساختاری، با دنیایی شدن فرهنگ نیزمشخص می شود.

گونه شناسی آلموند و پاول بر اساس دو ملاک فوق:

۱- نظام های بدوی: ساختارهای سیاسی گسیخته و فاقد تنوع
۲- نظام های سنتی: دارای درجه ای از تنوع ساختاری و در مرحله اطاعتی
۳- نظام های جدید: دارای زیربنای سیاسی متنوع و فرهنگ مشارکتی
در مجموع دیدگاه ایشان مبتنی بر فرضیه توسعه خطی است.

اسلاید 8 :

آلموند و پاول

اسلاید 9 :

لوسین پای

نشانه های مشترک توسعه سیاسی:

۱- برابری
۲- کارایی و توان پاسخگویی نظام سیاسی
۳- تمایزگذاری و تخصصی شدن ساختارها
بحران های پیش آمده در فرایند توسعه سیاسی:
۱- بحران هویت
۲- بحران مشروعیت
۳- بحران مشارکت
۴- بحران توزیع
۵- بحران همبستگی و نفوذ

اسلاید 10 :

ساموئل هانتینگتون

تمایز بین نوسازی و توسعه: نوسازی جنبه عام و توسعه جنبه خاص دارد.
متغیرهای تعیین کننده سطح نهادمندی هرنظام سیاسی ، سازمان یا شیوه عمل: تطبیق پذیری، پیچیدگی، استقلال و انسجام
بدون نهادهای سیاسی نیرومند، جامعه وسیله ای برای تصریح و تشخیص مصالح همگانی اش ندارد.
برداشت هانتینگتون از توسعه، اساسا محافظه کارانه و بر پایه ارزش هایی چون ثبات، نظام، تعادل و هماهنگی استوار است و به سوی ثبات نهادی تمایل دارد.

اسلاید 11 :

پل باران

از اولین نظریه پردازان مکتب وابستگی

عوامل موثر بر فروپاشی نظام تولید سنتی مبتنی بر کشاورزی:

۱- شورش های دهقانی در نتیجه فشارهای جامعه فئودالی و پیدایش نیروی کار آزاد
2- رشد و توسعه شهرها و طبقات تاجرپیشه و صنعتگر
3- تجاری شدن کشاورزی و انباشت سرمایه اولیه در دست بورژوازی نوپا

اهمیت یافتن صادرات و واردات در اقتصاد بین الملل
رخنه روابط پولی و بازاری در اقتصادهای معیشتی، نوعی سرمایه داری وابسته ایجاد کرد.
تنها راه پیش روی کشورها در شرایط وابستگی و توسعه نیافتگی، انقلاب سوسیالیستی است.

اسلاید 12 :

آندره گوندر فرانک

وی با ارائه تبیین برونگرا از توسعه جهان سوم، به مقابله با تبیین درونگرایانه مکتب نوسازی برخاست.
توسعه و توسعه نیافتگی لازم و ملزوم یکدیگر است و سه ویژگی سرمایه داری علت اصلی توسعه نیافتگی دیگر کشورهاست:

۱- تصاحب مازاد بسیاری از کشورها(توسعه نیافته) توسط معدودی از کشورها(توسعه یافته) و استفاده از آن.
۲- قطبی شدن نظام سرمایه داری و تبدیل آن به مرکزها و پیرامون ها
۳- استمرار ساختار اصلی نظام سرمایه داری به نحوی که به تداوم ویژگی های اول و دوم منجر شود.

برخورداری اقتصاد جهانی و هر اقتصاد ملی از مرکزها و پیرامون ها به صورت شبکه ای پیوسته
برایند کلی این جریان، انتقال ارزش مازاد از کشورهای پیرامونی به مراکز سرمایه داری جهانی است و کلید توسعه نیافتگی هرکشور را باید در روابط تاریخی با چنین مراکزی جست.
ارزش مازاد تولید شده در پیرامون، به جای بسط بازار داخلی به مرکز راه یافته و باقی آن صرف تجملات طبقات انگلی می شود.

دولت پیرامونی، ابزار اجرای نقش وابسته و مکمل اقتصاد پیرامونی در درون تقسیم کار جهانی سرمایه داری است.
بر اساس دیدگاه های متاخر وی، توسعه نیافتگی به واسطه وابستگی تنها جزئی از کل نظام اقتصاد سرمایه داری جهانی است و تحلیل بحران جهانی انباشت سرمایه باید در دستورکار نظریه پردازان قرار گیرد.
سیاست توسعه از طریق پیوند با نظام جهانی غیرعملی است و خط اصلی در قطع پیوند ناخواسته با فرایند انباشت جهانی است که موجب حاشیه ای شدن کشورها می شود.

اسلاید 13 :

سمیر امین

وابستگی بخشی از طبیعت نظام سرمایه داری است که این نظام محرک های خود را از مرکز(کشورهای پیشرفته صنعتی) که قادر به توسعه خودمحور و مستقل هستند می گیرد.
ویژگی های کشورهای توسعه نیافته پیرامون: ۱- نابرابری سطوح بهره وری، ۲- از هم گسیختگی اقتصاد، ۳- سلطه نیروهای خارجی

دو تحول مهم در رابطه مرکز-پیرامون: ۱- گسترش شرکت های چندملیتی؛ ۲- انقلاب تکنولوژیک

وی در نهایت استراتژی توسعه سوسیالیستی را برای تامین نیازهای اساسی توده ها و گسستن پیوندهای وابستگی مرکز-پیرامون تجویز می کند.

اسلاید 14 :

کاردوزو

کاردوزو از تعبیر «توسعه وابسته» استفاده می کند و مدعی است با ظهور شرکت های چندملیتی، ورود سرمایه صنعتی به کشورهای پیرامونی و پیدایش تقسیم کار جدید بین المللی، مرحله ای نوین آغاز شده است.
منافع شرکت های خارجی با رونق داخلی کشورهای وابسته سازگار شده و آنها خود به ارتقاء توسعه کشور پیرامونی کمک می کنند.

کاردوزو از نظر قبول هزینه ها و محدودیت های ساختاری توسعه وابسته، هنوز درون مرزهای مکتب وابستگی قرار دارد.

سه نوع بازیگر سیاسی در الگوی کاردوزو: ۱- دولت(دیوان سالار- فن سالار) نظامی؛ ۲- شرکت های چندملیتی؛ ۳- بورژوازی محلی

اسلاید 15 :

کاردوزو و فالتو

این دو از متفکرین جدید وابستگی به شمار می روند و به نقد نظریه وابستگی و بررسی نقش نیروهای اجتماعی و سیاسی محلی در این چارچوب می پردازند.

دولت پیرامونی، کارگزار منفعل سرمایه خارجی نیست بلکه دستگاه سلطه ای است که به صورت دیالکتیکی با عوامل بین المللی ارتباط دارد.

تفاوت راه های توسعه کشورها ناشی از میزان منابع طبیعی آنها، میزان حضور سرمایه خارجی، شیوه جهت گیری نیروی طبقات محلی نسبت به سرمایه بین المللی، شیوه سازماندهی به دولت توسط طبقات داخلی، میزان قدرت بورژوازی و برهه تاریخی ادغام کشور پیرامونی در مرکز است.

دولت پیرامونی نه به عنوان مظهر سلطه بورژوازی بین المللی، بلکه به عنوان عرصه مبازرات طبقاتی ظاهر شده و ساخت دولت در معرض تحولات تاریخی قرار می گیرد.

اسلاید 16 :

گیلرمو اودانل ویژگی های دولت دیوان سالار-اقتدارگرا

اسلاید 17 :

گیلرمو اودانل

این کشورها با نابود کردن رهبران مردمی، تبدیل سازمان های کارگری به بازوی دولت، ممنوعیت اعتصابات، توقف انتخابات دوره ای و . بخش مردمی را از صحنه سیاست حذف و اقتدارگرایی دولت را تقویت کرده اند.
سرمایه بین المللی شرط لازم و ضروری فرایند تعمیق ساخت تولید است چراکه تنها شرکت های چندملیتی هستند که از سرمایه کافی، فناوری پیشرفته و تجهیزات مدرن برای این امر برخوردارند.

نخستین اقدامات دولت های دیوان سالار اقتدارگرا: ۱- جدایی سیاسی از بخش مردمی؛ ۲- ابهام زدایی از متحدین اولیه؛ ۳- وابستگی به سرمایه های بین المللی

روش های فروپاشی و استحاله این دولت ها:

۱- جامعه مدنی با فعالیت خود، دولت را مضمحل کرده و وادار می کند ویژگی های دیوان سالارانه و اقتدارگرایانه خود را تعدیل کند.

۲- پس از تحکیم خود دوباره سیاست های ملی گرایانه را در پیش گرفته و ترتیبات ورود مجدد بورژوازی ملی را فراهم سازد.

اسلاید 18 :

امانوئل والرشتاین

منابع فکری دیدگاه نظام جهانی:

۱- ادبیات نومارکسیستی در زمینه توسعه(مکتب وابستگی)
۲-دیدگاه های فرنان برودل مورخ فرانسوی
او تاریخ اقتصاد جهانی سرمایه داری را به دو دوره تقسیم می کند:
۱- دوره پیش از ۱۹۴۵: با دو ویژگی قطبی شدن و الحاق
۲- دوره ۱۹۴۵ به بعد: اقتصاد جهانی در این دوره به اندازه تمام سال های ۱۵۰۰-۱۹۴۵ رشد مطلق داشته است؛

قدرت سیاسی نیروهای مخالف سرمایه داری تاحد شگفت آوری افزایش یافته است.
حرکت های مخالف نظام سرمایه داری: تاسیس کشورهای سوسیالیستی، پیروزی جنبش های آزادی بخش ملی، به قدرت رسیدن احزاب سوسیال دموکرات و کارگری در جهان غرب
همه نیروهای فوق، به دلیل ناتوانی در کسب اهداف دوگانه رشد اقتصادی و عدالت اجتماعی، مورد نقد واقع شده اند.
روح غالب دهه 1980، سرخوردگی جنبش های مخالف نظام بود.
وی جهان را به سه قسمت مناطق مرکزی، مناطق پیرامونی و مناطق نیمه پیرامونی تقسیم کرد.