بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
الگوها و روشهای نیازسنجی
اسلاید 2 :
در يك دسته بندي كلي ، روشها و فنون نيازسنجي را مي توان به چهار طبقه زير تقسيم كرد :
1- الگوهاي هدف محور
2- الگوهاي توافق محور
3- الگوهاي مساله محور
4- الگوهاي تركيبي
روش هاي نيازسنجي
اسلاید 3 :
در اين دسته از الگوهاي نيازسنجي، شناسايي وضع موجود ، تعيين آرمانها و مقايسه اين دو ، اساس كار سنجش نيازها را تشكيل مي دهند .
از مهمترين الگوهايي كه در اين طبقه بندي جاي مي گيرند عبارتند از : الگوي كلاسيك كافمن ، الگوي استقرايي كافمن ، الگوي قياسي كافمن ، الگوي پيشنهادي كلاين .
نقطه مشترك تمام اين الگوها آن است كه اولاً از مجموعه اي از تكنيك ها بهره مي گيرند و ثانياً با وجود تفاوتهاي موجود ميان آنها ، همواره به نحوي با تعيين اهداف سازمان يا برنامه سر و كار دارند .
روش هاي نيازسنجي1- الگوهای هدف محور
اسلاید 4 :
کافمن نیاز سنجی آموزشی را برای برنامه ریزی آموزشی استراتژیک طراحی کرده است.
در الگوی استقرایی کافمن، عملکرد و رفتار فعلی از طریق پرسشنامه ، مصاحبه و همچنین مشاهده فعالیتهای افراد مورد نظر شناسایی می گردد.
از طرف دیگر عملکرد و رفتار مورد انتظار از طریق پرسش از مدیران و کارشناسان زبده مشخص می شود. آن گاه با استفاده از تجزیه و تحلیل تفاوتهای آن دو عملکرد ، نیاز آموزشی مشخص می شود.
1- الگوهاي هدف محور
1-1- الگوی استقرایی کافمن
اسلاید 5 :
مراحل مهم این الگو عبارتند از :
شناسایی رفتار های موجود ، عملکرد های افراد در صحنه عمل
تدوین و طبقه بندی رفتار های مشاهده شده در قالب دستجات کلی ( انتظارات رفتاری)
بررسی دقیق اختلاف بین هدفها و انتظارات رفتاری شده در صحنه عمل
مشخص کردن نیاز ها و بیان آنها در قالب هدفهای ویژه یا جزئی
تدوین برنامه آموزشی
اجرای برنامه آموزشی
ارزیابی از برنامه آموزشی
بازنگری
اسلاید 6 :
حرکت از کل به جزء
انتخاب هدفهای کلی آموزش و تجزیه آنها به اهداف جزئی به سوی تعیین رفتار مورد انتظار و معیار های ارزیابی و تحلیل رفتار موجود،
مقایسه با رفتار موجود و در نهایت تعیین نیاز آموزشی
نقطه آغازین این الگو ،شناسایی و انتخاب هدفها ی فعلی آموزشی است.
قدم بعد انتخاب معیار های واقعی متناسب با هدفهای کلی است.
قدم بعدی انتخاب یک هدف و تدارک شرایط حصول آن ، با استفاده از نظر شرکت کنندگان مختلف در سیستم آموزش خواهد بود.
2-1- الگوی قیاسی کافمن
اسلاید 7 :
مراحل این الگو عبارتند از :
شناسایی و انتخاب هدف کلی
مشخص نمودن معیار ها
حصول شرایط تغییر از شرکت کنندگان
گرد آوری اطلاعات جزئی
تعیین اهداف جزئی
گسترش برنامه آموزشی
اجرای برنامه
ارزیابی برون داده ها
باز نگری
اسلاید 8 :
نیاز سنجی آموزشی را در یک چارچوب قیاسی مد نظر قرار می دهد.
بر جلب مشارکت همگانی با رویکرد های اجرایی و کاربردی نتایج حاصل از نیاز سنجی تاکید می ورزد.
این الگوی پیشنهادی را می توان در سطوح ( ملی ، محلی ، منطقه ای و. ) به کار گرفت .
3-1- الگوی پیشنهادی کلاین
اسلاید 9 :
مراحل این الگو عبارتند از :
شناسایی هدفها
مرتب کردن اهداف بر حسب اهمیت آنها
مشخص کردن اولویتها برای اجرا
1- الگوهاي هدف محور 3-1- الگوی پیشنهادی کلاین
دکتر مجید توکلی
وزارت بهداشت و آموزش پزشکی
اسلاید 10 :
مرحله اول - شناسایی هدفها:
کمیته ای متشکل از مخاطبان، سرپرستان و مدیران ، کارشناسان آموزشی ، کارشناسان محتوا و سایر صاحب نظران تشکیل می شود.
این کمیته با استفاده از روشهای مختلف مانند بررسی ها ، جلسات گروهی، فن دلفی، بارش افکار ، لیست هدفها را تعیین می کنند.
در این مرحله سعی می شود کلیه هدفها، صرف نظر از کیفیت آنها مد نظر قرار گیرند و سپس به صورت عبارات قابل اندازگیری بیان شوند.
اسلاید 11 :
مرحله دوم - مرتب کردن اهداف بر حسب اهمیت آنها:
برای این کار باید تمام کسانی که نتایج نیاز سنجی آنها را متاثر می سازد، مشارکت داشته باشند.
در این مرحله فهرستی از هدفها بر حسب اهمیت آنها بدست می آید.
در واقع مرحله اول و دوم گام هایی است که در جهت مشخص کردن آنچه باید باشد، در الگوی کلاین برداشته می شود.
3-1- الگوی پیشنهادی کلاین
اسلاید 12 :
مرحله سوم - مشخص کردن اولویتها برای اجرا:
در این مرحله نیاز ها ی تعیین شده جهت مشخص کردن مهمترین موارد و اقدام برای رفع آنها با در نظر گرفتن ملاک های ذیل، اولویت بندی می شوند.
منفعت حاصل از نیاز ها
طول مدتی که نیاز وجود دارد.
تعداد افراد متاثر از نیاز
توافق لازم در خصوص اولویت نیاز ها با نظر سنجی
زمان موردنظر برای رفع هر نیاز
اسلاید 13 :
اين تكنيك ها ابزار كار نيازسنجي را تشكيل مي دهند و در صورتي كه در قالب يك طرح تدوين شوند ، اطلاعات مفيدي را به دست مي دهند .
هسته مشترك تمام اين تكنيك ها آن است كه در صدد جمع آوري و ايجاد توافق بين نظرات و عقايد افراد مختلف در ارتباط با مسئله يا نياز خاصي هستند.
مهمترين تكنيك هايي كه در اين طبقه جاي مي گيرند عبارتند از : فن دلفي ، فن فيش بول ، فن تِل استار و مدل سه بُعدي .
روش هاي نيازسنجي
2- الگوهاي توافق محور
اسلاید 14 :
تكنيكي است كه در آن بدون حضور افراد در محل معيني و از راه دور؛ نظرات ، قضاوتها و نگرشهاي افراد در مورد نيازها ، اهداف و مقاصد سازمان يا مشاغل خاص و موجود در آن مورد بررسي قرار مي گيرد و سپس سعي مي شود به نقطه توافق معيني دست يافته شود . آنچه كه عمدتاً مورد توافق همه قرار ميگيرد ، نياز را تشكيل مي دهد .
2- الگوهاي توافق محور
1-2- فن دلفی
اسلاید 15 :
روش اجرا:
با استفاده از مجموعه اي از سوالاتي اجرا مي شود كه به صورت تدريجي و مرحله به مرحله به افراد ارائه مي شود.
اين سوالات به مجموعه اي از كارشناسان ارائه مي شود . پاسخ هر سوال كه توسط كارشناسان ارائه مي شود ، توسط نيازسنج يا گروه نيازسنجي ، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و در طرح سوال بعدي مورد استفاده قرار مي گيرد .
اين كار در چند مرحله پياپي صورت مي گيرد تا اينكه سر انجام كارشناسان به نقطه توافق معيني در مورد اهداف يا نيازهاي سيستم دست يابند .
2- الگوهاي توافق محور
1-2- فن دلفی
اسلاید 16 :
مراحل اجرایی:
مشخص کردن سووالات اولیه که باید به آن پاسخ داده شود.
شناسایی کارشناسان و صاحب نظران ذیصلاح به منظور شرکت در طرح نیاز سنجی
ارائه سوالات اولیه برای کارشناسان و دریافت پاسخ برای آنها
تجزیه و تحلیل پاسخ های کارشناسان و گنجاندن پاسخ ها در یک سئوال دیگر برای دور بعدی
تجزیه و تحلیل محور پاسخ های کارشناسان و گنجاندن اطلاعات حاصله در سئوال دیگر
دریافت پاسخ کارشناسان و تجزیه و تحلیل آنها
اسلاید 17 :
2- الگوهاي توافق محور 1-2- محاسن فن دلفي
امكان تعامل افراد دور از هم (از نظر جغرافيايي) را فراهم مي كند
به افراد مختلف امكان اظهارنظر مي دهد
نسبتاً ارزان و كم خرج است
حداكثر اطلاعات را در زمان كم فراهم مي سازد
اسلاید 18 :
ممكن است داده ها جمع آوري شده مبهم باشد
داده ها از عينيت كافي برخوردار نباشند
به علت فقدان تماس حضوري انگيزه كافي براي مشاركت وجود ندارد
اسلاید 19 :
2- الگوهاي توافق محور 2-2- فن فيش بول
تعدادی از افراد را که قرار است از آنها در مورد نیاز های آموزشی گروه خاصی سئوال شده و نظر خواهی شود، مورد توجه قرار داده و آنها را در یک مکان گرد هم آورده و ملاقات می کند
نیاز سنج کل گروه را به گروههای فرعی ۶تا ۸ نفره تقسیم می کند تا نظرات و عقاید آنها را در خصوص نیاز های گروه مشخصی جویا شود.
سپس آنها، نظرات و عقاید خود را در خصوص نیاز های یک گروه مشخص با توافق هم ( تمام افراد گروه فرعی ) مشخص می نمایند.
سپس از طریق نماینده گروه، نظرات آنها به گروه اصلی انتقال داده می شود. نیاز هایی که مورد قبول نظرات گروههای اصلی و فرعی قرار گیرند، فهرست نهایی را تشکیل می دهند.
اسلاید 20 :
2- الگوهاي توافق محور
2-2- معايب فن فیش بول
گردهمایی کارشناسان کار ساده ای نیست.
در صورت گردهمایی ، بوجود آوردن توافق در تمام نیاز ها به سختی صورت می پذیرد.
بسیار زمان بر است
