بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تاریخ (2) درس نهم
ظهور و گسترش تمدن ایرانی - اسلامی
اسلاید 3 :
از ابتدای قرن سوم تا نیمه قرن پنجم هجری، ایرانیان سلسله های حکومتی تشکیل دادندو به تدریج مناطق مختلف ایران را از زیر سلطه مستقیم خلفای عباسی خارج کردند. فعالیت ها و مبارزات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایرانیان در دو قرن نخست هجری، زمینه را برای شکل گیری سلسله های ایرانی و در پی آن تغییر اوضاع سیاسی ایران فراهم آورد.
اسلاید 4 :
نخستین سلسله مسلمان ایرانی))طاهریان
طاهر بن حسین معروف به ذوالیمینین از سوی مأمون، به حکومت خراسان منصوب شد.انتقال قدرت از امیری به امیر دیگر با تأیید و فرمان خلیفه صورت می گرفت.
تشدید جنبش های ضد خلافت در ایران، مأمون را متوجه این نکته کرد که باید تغییری در شیوه اداره قلمرو ایجاد کند.
حکومت در خاندان وی موروثی شد.
طاهریان و سامانیان ریشه در خاندان های کهن دهقانی منطقه خراسان و ماوراءالنهر داشتند.
اسلاید 5 :
قلمرو فرمانروایی طاهریان
اسلاید 6 :
علویان طبرستان
توسط حسن بن زید که از سادات علوی شیعه مذهب بود بنیان گذاشته شد. سادات علوی نقش موثری در ترویج اسلام در میان ایرانیان به ویژه ساکنان طبرستان، دیلم و گیل داشتند. و با اخلاق و رفتار پسندیده خود، مورد اعتماد توده های مردم قرار گرفتند. آنان بدون اجازه و اذن خلیفه عباسی قدرت را در دست گرفتند. و روابطشان با خلافت عباسی همواره خصومت آمیز بود زیرا خود مدعی خلافت بودند و خلافت عباسی را غاصب می شمردند. از این رو دوران حکومت علویان در جنگ با سپاهیان خلیفه لشکریان طاهریان و سامانیان گذشت.
اسلاید 7 :
صفاریان
یعقوب لیث صفاری، رویگرزاده ای از دهی به نام قرنین در سیستان از میان مردم عادی قدرت را به دست گرفت. فعالیت اجتماعی و سیاسی خود را با شرکت در گروه عیاران و جوانمردان سیستان و جنگ علیه خوارج آنجا آغاز کرد.
بدون کسب اجازه از خلیفه قدرت را به دست گرفتند. روابطشان با خلیفه فراز و نشیب بسیاری داشت. موفقیت های یعقوب در سرکوب خوارج و جهاد با کفار مرزهای شرقی، موجب شد که خلیفه فرمان حکومت سیستان، کابل و وبلخ را به وی بدهد. ولی به دو دلیل روابط یعقوب و خلیفه خصمانه شد:
حمله یعقوب به نیشابور و از میان برداشتن طاهریان
لشکرکشی ناموفق امیر صفاری به بغداد
در زمان عمرو لیث، دشمنی و درگیری با خلافت عباسی کمتر شد. ولی در جنگ میان صفاریان و سامانیان خلیفه جانب سامانیان را گرفت و عمر به اسارت در آمد و به بغداد فرستاده شد و به قتل رسید.
اسلاید 8 :
مجسمه یعقوب لیث - زابل
اسلاید 9 :
آل بویه
بویه ماهیگیر شغل صیادی را رها کرد و به همراه پسرانش حرفه نظامی گری را برگزید و به خدمت سرداران دیلمی در آمد.روابط آنان با خلافت عباسی با دیگر حکومت ها بسیار متفاوت بود. احمد با مشاهده اوضاع نابسامان خلافت عباسی بغداد را تسخیر کرد اما خلافت را از بین نبرد امیران آل بویه بیش از یک قرن خلافت عباسی را تحت سلطه خود داشتند و عزل ونصب خلیفه به میل آنان انجام می گرفت اما آنان حرمت و شأن خلیفه را نگاه می داشتند.
اسلاید 10 :
قلمرو سامانیان و آل بویه
اسلاید 11 :
زیاریان
مرداویج بر پا کننده زیاریان بدون اذن و اجازه خلیفه روی کار آمد، برای همین روابطشان با عباسیان فراز و نشیب بسیاری داشت. وی با شکست سپاهیان خلیفه، شهرها و ولایات مختلف ایران را گرفت و عاملان خلیفه را از آنجا راند. مرداویج حتی خیال حمله به بغداد را در سر می پروراند اما به دست غلامانش کشته شد. جانشینان وی که قلمروشان به گرگان و طبرستان محدود شده بود، نسبت به خلیفه اظهار اطاعت کردند.
اسلاید 12 :
آثار و پیامدها
سیاسی و اجتماعی
کاهش و زوال تدریجی سلطه سیاسی و نظامی خلفای عباسی بر ایران
قرار گرفتن اداره امور مناطق مختلف کشور بر عهده کارگزاران ایرانی
ایجاد آرامش نسبی بر جامعه و کاهش آشوب ها و جنبش ها
اسلاید 13 :
اقتصادی
کشاورزی، تجارت و صنعت رشد چشمگیری یافت. شهر و شهر نشینی در قلمرو آل بویه گسترش پیدا کرد، بخارا، نیشابور، ری، اصفهان، شیراز و همدان از جمله شهرهای بزرگ و آباد آن عصر بودند.
اسلاید 14 :
بند امیر از آثار دوره عضدالدوله فرمانروای ال بویه – مرودشت فارس
اسلاید 15 :
مذهبی
روند گسترش اسلام شتاب بیشتری گرفت و اکثریت مردم ایران به دین اسلام در آمدند. امیران سلسله های علویان طبرستان و آل بویه پیرو مذهب تشیع بودند و به تقویت و گسترش آن در ایران کمک کردند. در عصر آل بویه مراسم عزاداری امام حسینعلیه السلام در عاشورا و جشن غدیر خم با شکوه و عظمت برگزار می شد.
اسلاید 16 :
فرهنگ و تمدن
زبان فارسی
زبان دری در اکثر نقاط ایران رواج داشت. تاسیس حکومت های ایرانی در سده سوم هجری، سرآغازی بر توجه و حمایت رسمی از زبان و ادب فارسی بود.
رودکی پدر شعر فارسی در این زمان می زیست.
حکیم ابوالقاسم فردوسی نیز در اواخر دوره سامانی شروع به سرودن شاهنامه کرد.
اسلاید 17 :
بسی رنج بردم در این سال سی عجم زنده کردم بدین پارسی
اسلاید 18 :
در دوره سامانیان، زبان فارسی به عنوان زبان علم و دین در کنار زبان عربی قرار گرفت.
چندین اثر علمی و دینی به زبان فارسی تألیف یا ترجمه شدند.
تاریخ طبری با عنوان تاریخ بلعمی
ترجمه و تفسیر طبری بر قرآن از آن جمله اند.
تألیف نخستین کتاب جغرافیایی به زبان فارسی با عنوان حدودالعالم من المشرق الی المغرب.
اسلاید 19 :
علم و آموزش
مساجد مهمترین مراکز آموزشی بودند.
مدرسه پزشکی جندی شاپور تا قرن سوم هجری به فعالیت خود ادامه داد.
1- معارف اسلامی: ایرانیان به تدوین و ترویج معارف اسلامی اهتمام ورزیدند.
2- فلسفه: ازجمله فارابی از خراسان به بغداد رفت و فلسفه مشایی را پایه گذاری کرد.ابو .علی سینا آن را به اوج رساند
