بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
موضوع درس: روش تحقیق
موضوع کنفرانس: فصل هشتم-تحقیق آزمایشی
اسلاید 3 :
آزمایش:
یک روش مشاهده کنترل شده که در آن ارزش یک یا چند متغییر می کند و اثر آن روی یک یا چند متغییر وابسته ارزیابی می شود امروزه ما در زندگی روزمره خود همیشه با آزمایش سر و کار داریم. برای مثال یک وسیله مکانیکی که کارش را درست انجام نمی دهد و ما تمام اجزاء آن را مورد بررسی قرار می دهیم تا بفهمیم که کدام یک از اجزاء آن دارای اشکال است و کدام جزء باعث عملکرد ناقص وسیله نقلیه شده است. در واقع می خواهیم بفهمیم که کدام جزء یا متغییر باعث عملکرد ناقص وسیله شده است.
دو نوع آزمایش:
1-رسمی مانند آزمایشگاهی که انجام می دهیم.
2- غیر رسمی مانند کارمندان و شاغلین در خدمات دولتی و عمومی که اغلب با مراجعان دارای مشکلات خاصی سعی می کنند راهبردهای مداخله ای جدیدی را به کار گیرند تا ببینند آیا برای مراجعه سودمند واقع می شود یا خیر که اگر تغییر رفتار یا تمرین نقش اثرات مطلوب را به بار نیاورد ممکن است از راهبرد یادگیری شناختی استفاده شود.آزمایشهای سطحی و غیر رسمی چون بدون برنامه ریزی هستند و ما در زندگی روزمره با آنها مواجه می شویم اغلب با شکست مواجه هستند.
اسلاید 4 :
منطق آزمایش کردن
علیت و کنترل
نقطه قوت آزمایش ها به عنوان یک نوع روش تحقیق این است که آزمایش ها به نحوی طراحی می شوند که ما میتوانیم استنباط های علی بکنیم عاملی که این واقعیت را ممکن می سازد کنترل است یعنی پژوهشگر در تعیین این که چه کسانی در تحقییق شرکت کنند و چه اتفاقی تحت چه شرایطی برای آنان تیفتد کنترل زیادی دارد.
اصطلاحات تحقیق آزمایشی
1-محرک آزمایشی: متغییر مستقلی است که مستقیما توسط آزمایشگر دستکاری می شود تا اثر آن روی رفتار ارزیابی شود دو نوع متغییر وجود دارد:
متغییر مستقل و وابسته:متغییری است که در تحقیق فرض شده است که تغییر در متغییر دیگر را ایجاد میکند و متغییر اخیر را متغییر وابسته می نامیم چون ارزش آن وابسته به ارزش متغییر مستقل است.
گروه آزمایشی: گروهی از افراد که محرک های آزمایشی را دریافت میکنند که ما از نمادهایی برای مشخص کردن آنها استفاده میکنیم.
O: مشاهده یا سنجش متغییر وابسته .
X: افراد را در معرض محرک آزمایش یا متغییر مستقل قرار دادن.
R: گمارش تصادفی شرایط.
اسلاید 5 :
تغییرات آزمایش:
یک هدف آزمایش این است که تعیین می کند متغییر مستقل چه تاثیراتی بر متغییر های وابسته ایجاد میکنند تغییرات متغییر وابسته که به وسیله ی متغییر مستقل بوجود می آیند را تغییرات آزمایشی می نامند که توجه اصلی هر آزمایش به این تغییرات است.
تغییرات نا خواسته:
تغییر در متغییر وابسته ممکن است غیر از تغییرات متغییر مستقل باشد مانند خطای اندازه گیری یا افرادی که در آزمایش شرکت می کنند ممکن است دارای خصوصیات ویژه ای باشند که بر متغییر وابسته تاثیر می گذارند، همچنین ممکن است که عوامل شانسی بر متغییر وابسته تاثیر بگذارد. تغییرات در متغییر وابسته که از عواملی غیر از محرک آزمایشی بوجود می آیند تغییرات ناخواسته نامیده می شوند، این تغییرات باعث می شوند. که استنباط در مورد تغییر متغییر وابسته با مشکل روبرو شود.
اسلاید 6 :
متغییرهای کنترل:
به متغییر هایی گفته می شود که ارزش آن ها در همه ی شرایط آزمایش ثابت نگه داشته می شود با ثابت نگه داشتن این متغییرها در تمامی شرایط آزمایش تاثیراتی که ممکن است بر متغییر وابسته ایجاد کنند حذف می شود.
گروه گواه:
گروهی از آزمودنی های تحقیق است که در همه ی تجارب، مشابه گروه آزمایش هستند به جزء در یک مورد، گروه گوا در معرض محرک آزمایشی قرار نمی گیرند.
شرایط کنترل:
به موقعیت بودن در گروهی که هیچ محرک آزمایشی دریافت نمی کند گفته می شود.
در آزمایش ها گروه گواه اهمیت زیادی دارد چون خط پایه ای فراهم می کند تا اثرات متغییر مستقل محاسبه شود
اسلاید 7 :
همتا کردن و گمارش تصادفی:
همتا کردن به معنی جور کردن افراد در گروه آزمایشی با آزمودنی های گواه است افراد بر اساس متغییر هایی که فکر می کنیم ممکن است جدای از اثر متغییر مستقل تاثیراتی بر متغییر وابسته داشته باشند همتا میشوند با همتا کردن دو گروه آزمایشی و گواه را از نظر این متغییر ها هم ارز میکنیم تا بتوانیم نتیجه بگیریم که این متغییر ها عامل تفاوت بین دو گروه در متغییر وابسته نیستند. مثال: معلمی که می خواهد یک روش تدریس جدید را بین دو گروه دانش آموزان در نوبت صبح یا بعد از ظهر اجرا کند که روش قدیمی را در نوبت صبح و روش جدید را در نوبت بعد از ظهر انجام میدهد، که روش قدیمی تدریس گروه گواه و روش جدید تدریس گروه آزمایش هستند، اما این دو گروه از دانش آموزان ممکن است از نظر هوش،نژاد،جنسیت یا موقعیت اقتصادی.با هم متفاوت باشند که باید از روش همتا کردن یعنی انتخاب از بین دو نوبت صبح و بعد از ظهر انجام شود تا بتوانیم نتیجه ی قابل قبول از آزمایش را بگیریم.
اسلاید 8 :
روش دوم: روش گمارش تصادفی
همان طور که از نامش پیداست برای کاهش تفاوت ها بین دو گروه آزمایشی و گروه گواه از عامل تصادفی یا شانسی استفاده میشود که این کار از چند طریق انجام میشود ، مثلا به هر شخص در آزمایش یک نمره تصادفی داده میشود سپس نمره ها مرتب میشوند و افراد لیست شده یکی در میان در داخل گروه آزمایشی قرار می گیرند. یا اسامی شرکت کنندگان به ترتیب حروف الفبا مرتب شده به هر کدام شماره ای داده می شود سپس کامپیوتر به طور تصادف هر شماره را یا در گروه آزمایشی قرار می دهد یا در گروه گواه.
نکته مهم این است که مطمئن شویم هر فرد شانس مساوی برای قرار گرفتن در گروه آزمایش و گروه گواه را داشته باشد
روایی درونی:
روایی درونی:در آزمایش ها مقدار تاثیر واقعی متغییر مستقل بر متغییر وابسته را نشان میدهد این مسئله هم بر یافتن منابع تغییرات ناخواسته توجه دارد و هم به اینکه مطمئن شویم تغییرات متغییر وابسته توسط تغییرات متغییر مستقل بوجود آمده اند.
روایی درونی با تهدیداتی مواجه است که این تهدیدات عبارتند از
اسلاید 9 :
1-رخدادهای همزمان با اجراء تحقیق:
به حوادثی اطلاق میشود که در طی دوره ی آزمایش اتفاق می افتد و ممکن است جدای از اثر متغییر آزمایشی بر متغییر وابسته تاثیر بگذارند.
2-بلوغ:
به تغییراتی اطلاق میشود که آزمودنی های گروه آزمایش در طی زمان میکنند، عواملی مثل:بزرگ تر شدن، گرسنه تر شدن، عاقل تر شدن.
3-اثرات آزمون:
تهدید مربوط به آزمون ممکن است هر وقت آزمودنی ها بیش از یک بار در معرض ابزار سنجش قرار بگیرند رخ دهد مثلا افراد در آزمون های هوش و پیشرفت در اجرای دوم معمولا نمره ای بهتر از اجرای اول آزمون بدست می آورند.
4-ابزار اندازه گیری:
در این روش تهدید مربوط به ابزار اندازه گیری گویای این واقعیت است که سنجش متغییر ها ممکن است به طرق نظامداری در طی دوره ی آزمایشی تغییر کند و در نتیجه سنجش مشاهدات انجام شده در پایان متفاوت از سنجش انجام شده در آغاز آزمایش باشند.مثلا ممکن است مشاهده گران در مشاهده و ثبت رفتار کلامی ماهر تر شده و سریعتر عمل کنند.
اسلاید 10 :
5-بازگشت آماری:
هر گاه در یک تحقیق آزمودنی ها بر اساس نمرات بسیار بالا و پائین در گروه آزمایشی یا گروه گواه قرار داده شوند نه بر اساس نمره معدل کل گروه ،خطر بازگشت آماری بوجود می آید.
6-انتخاب:
وقتی افرادی که برای شرایط آزمایشی انتخاب میشوند با افرادی که برای شرایط دیگر انتخاب میشوند متفاوت با شند عامل انتخاب تهدیدی برای روائی درونی است این تهدید از تشکیل گروه های آزمایشی و گواه نامناسب بوجود می آید.
7-افت آزمودنی:
تهدید افت آزمودنی زمانی اتفاق می افتد که افت آزمودنی ها باعث تفاوت بین گروه آزمایش و گروه گواه شود به خصوص در آزمایش هایی که در دوره ی زمانی طولانی انجام میشوند بعضی از افراد نمی توانند تا پایان آزمایش حاضر باشند ،بعضی ار افراد فوت میکنند، بعضی نقل مکان میکنند و.
اسلاید 11 :
انواع طرح های آزمایشی:
الف) طرح پیش آزمایشی(شبه آزمایشی):
طرح های پیش آزمایشی هم فاقد گمارش و جایگزینی تصادفی هستند و هم فاقد گروه گواه و از نظر روائی درونی واقعا ضعیف هستند.
1-طرح پیش آزمون و پس آزمون یک گروهی:
که از آزمون پیش آزمون گرفنه شده در معرض محرک یا متغییر آزمایشی قرار گرفته اند و دوباره آزمون اجراء شده است و به نظر میرسد که هر گونه تفاوت بین نتایج پیش آزمون و پس آزمون نا شی از محرک آزمایشی باشد در این طرح گروه گواه وجود ندارد و به جزء مسائل مربوط به انتخاب و افت که به علت فقدان گروه گواه رخ نمیدهند در معرض پنج خطر دیگر که مربوط به روائی درونی است قرار دارد
اسلاید 12 :
2- طرح مقایسه ی گروه ایستا :
ب) طرح آزمایشی واقعی:
طرح های پیچیده تری هستند که از عامل انتخاب و گمارش تصادفی و فنون دیگر برای کنترلل خطراط مربوط به روایی درونی استفاده میکنند وانواع آن عبارتند از :
1- طرح آزمایشی کلاسیک
2- طرح چهار گروهی سولومون
3- طرح پس آزمون با گروه گواه
4- طرح چند گروهی آزمایشی
5- طرح عاملی
اسلاید 13 :
1- طرح آزمایشی کلاسیک :
2- طرح چهار گروهی سولومون:
اسلاید 14 :
3- طرح پس آزمون با گروه گواه:
4- طرح چند گروهی آزمایشی با یک گروه گواه:
اسلاید 15 :
5- طرح عاملی :
ج) طرح های نیمه آزمایشی:
طرح های ویژه ای هستند برای نزیک شدن به کنترل آزمایشی در شرایط غیر آزمایشی به کار می روند
اسلاید 16 :
1) طرح های سری های زمانی:
اسلاید 17 :
طرح چند سری زمانی:
روشهای جمع آوری داده ها در آزمایشها:
در مطالعات پیمایشی داده ها به صورت گزارش های کلامی،استفاده از داده های موجود در اسناد بایگانی شده و مشاهده مستقیم در تحقیقات میدانی جمع آوری می شود و از سوی دیگر در مطالعات آزمایشی میتوان داده ها را از طریق پیمایش ها،داده های موجود ومشاهدات مستقیم جمع آوری کرد که بعضی از آزمایش ها از طریق پاسخ های مردم به سوالات پیمایشی متغیر ها را می سنجد مثل: طرح چند سری زمانی که در مثال تصادفات مربوط به مشروبات الکلی از اسناد بایگانی شده برای جمع آوری داده ها استفاده شد.
اسلاید 18 :
روایی بیرونی :
منظور از روایی بیرونی میزانی است که می توان استنباط علُی انجام شده در یک آزمایش را بر زمان ها،موقعیت ها وگروه های افراد دیگرتعمیم داد.چهار عامل عمده که روایی بیرونی را به خطر می اندازد عبارتند از : 1.اثرات واکنشی نسبت به آزمون 2.نمونه های غیر معرف 3.موقعیت های واکنش زا 4. تداخل چند متغیر مستقل .
1.اثرات واکنشی نسبت به آزمون:
در هر طرحی که از پیش آزمون استفاده شود این امکان وجود دارد که آزمودنی ها را هوشیار کند تا به متغیر مستقل واکنش نشان دهند.
2. نمونه های غیر معرف
3. موقعیت واکنش زا:
علاوه بر واکنش ناشی از آزمون موقعیت آزمایش نیز ممکن است باعث شود افراد به شیوه های متفاوت از زندگی روزمره رفتار کند یک دلیل این مسئله این است که موقعیت های آزمایشی دارای ویژگی های مطالبه آمیز خاصی است آزمایش ها نشان ها به آزمودنی ها در مورد اینکه چگونه بایدرفتار کنند ارائه میدهد.
اسلاید 19 :
4. تداخل چند متغیر مستقل :
در آزمایش که چند متغیر مستقل وجود داشته باشد ممکن است ترکیب خاص وترتیب متغیر های آزمایشی نتایجی را در نتغیر وابسته به بار آورد اگر همین ترکیب متفیر ها وهمین ترتیب درخارج از موقعیت آزمایش وجود نداشته باشد نتایج آزمایش قابل تعمیم نیستند .
بالا بردن روایی بیرونی آزمایش ها:
برای بالا بردن روایی بیرونی میتوانیم یا از طرح های پیچیده استفاده کنیم که امکان دارد مشکل حفظ یکپارچگی در طرح تحقیق را به وجود بیاورد واینکه به جای آزمایش های آزمایشگاهی از آزمایش های میدانی استفاده شود البته در آزمایش های میدانی هم مسائل مربوط به روایی بیرونی وجود دارد.اما به طور کلی آزمایش ها دارای روایی بیرونی بیشتری هستند دلیل این مسئله هم این است که این آزمایش ها در دنیای واقعی انجام میشوند واین امر باعث میشود نتایج آنها بیشتر قابل تعمیم باشند.
