بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
فصل سوم مبانی آموزش و پرورش
اسلاید 2 :
پداگوژی یا علم تربیت
تعریف علم تربیت دشوار است؛زیراعلم بودن آن مورد تردید است. درقدیم تربیت نوعی آفرینش شخصی محسوب می شد.
اسلاید 3 :
نظریه های مخالف تعلیم و تربیت طبیعی
ژان ژاک روسو: به کارایی روش علمی معتقد بود اما زمان را برای تحقق تعلیم و تربیت علمی
مناسب نمی دید، به نظر او تعلیم و تربیت نوعی مخاطره است ما باید وظایف خود را به نحو احسن
انجام دهیم بقیه علل خارجی به ما مربوط نیست.
کانت: تعلیم و تربیت هنری است که فقط با جمع شدن نتیجه ی تجربه ی چند نسل کامل می شود در
واقع تعلیم و تربیت جنبه ی علمی ندارد، جنبه ی هنری دارد.
اسلاید 4 :
با وجود اینکه خیلی از صاحب نظران معتقد بودند که تربیت فرایندی تصادفی است که روش علمی در آن راه نیافته است اما با تجزیه و تحلیل علمی نسبتا دقیق ،موقعیت های تربیتی کم و بیش به تحقق علم تربیت و به پیدایش آنچه امروزه علوم تربیتی نامیده میشود انجامید.
کتاب فلسفی لالند می نویسد: پداگوژی از ریشه ی یونانی است و آن وظیفه ی برده ای بوده که اداره کودکان را بر عهده داشته است. در ادامه این کتاب آمده است: معنی مجازی پداگوژی تربیت و به خصوص تربیت اخلاقی است.
ولی لغت نامه بویسون از این تعریف انتقاد می کند و متذکر می شود که:
اولا پداگوژی با تربیت و حتی با هنرفرق دارد.
ثانیا قلمرو ی پداگوژی منحصر به تربیت اخلاقی نیست و به تن و هوش نیز مربوط است.
اسلاید 5 :
دورکیم: تفاوت پداگوژی را با تربیت و هنر تایید می کند اما پداگوژی رایک نظریه عملی می داند که موضوعش تفکردرباره ی نظام ها وشیوه های تربیتی است.
پل لاپی: خطوط اساسی علم تربیت ترسیم شده است. علم تربیت می کوشد روش های مثبت علوم را بگیرد. هفتادسال بعداز پل لاپی بعضی ازمتخصصان هنوز عبارت علوم تربیتی را با احتیاط به کار می برند. این مربیان معتقدند تعلیم و تربیت حرفه است نه علم.
قضاوت درباره ی اینکه پداگوژی علم است یا هنر یاتکنیک،قبل از اینکه تفاوت این ها معلوم شود امکان پذیر نیست.
پداگوژی علمی: کلاپارد:آنچه مطالعات علمی راازتحقیقات عملی متمایزمیکند این است که مطالعات علمی به کشف قوانین کلی علمی می پردازد امادر تحقیقات عملی به بیان قواعد عملی می پردازد.
اسلاید 6 :
پداگوژی با تکنیک های دیگر متفاوت است زیرا تکنیک کاری به حل مسايل مربوط به غایات ندارد امااین از مسايل اساسی پداگوژی به شمار می آید.
پس باید پداگوژی راکلاً همچون ساختمانی پند طبقه در نظر گرفت که یکی از طبقات باعلم، دیگری با اخلاق، سومی با فنون مختلف و آخرین آن با آفرینش آثارزیبا پهلو می زند.
پداگوژی در عین حال علم، اندیشه عملی، تکنیک و هنر است.
اسلاید 7 :
مبانی مختلف تعلیم و تربیت
موفقیت مربی در گرواستقلال عملی است که معمولا از آن برخوردار است،این استقلال در صورتی پدید می آید که دردوره های مجاز آموزشی پربار شرکت کرده باشدو باافراد با تجربه ارتباط بر قرار کرده باشد تا بتواند در موقعیت های تربیتی خاص وضعیت را برآورد کند و با آگاهی کامل تدابیر مقتضی اتخاذ کند.
مبانی علمی
مبانی تعلیم و تربیت را می توان به دو دسته تقسیم کرد:
مبانی فلسفی 1)مبانی علمی: با توجه به ویژگی های زیستی،اجتماعی وروانی متربی مشخص می شود.
2)مبانی فلسفی:ازملاحظات فلسفی مربوط به طبیعت آدمی واهداف تربیت افراد استنتاج می شود.
پستالوتسی در اثرخود تحت عنوان تتبعات من درباره ی سیرطبیعت دررشد انسان، انسان را همچون موجودی حیوانی، اجتماعی ودر مقام شخصی آزاد در نظر می گیرد،و نتیجه می گیرد:وقتی از آنچه وظیفه دارم قاعده ای برای آنچه خواهان آنم ساختم، گامی در جهت کمال خویش برداشته ام.
اسلاید 8 :
تعلیم و تربیت طی قرون متمادی تنها برملاحظات فلسفی و اخلاقی مبتنی بوده و قلمروی نظریه پردازان محسوب می شده است.
پیشرفت دانش بشری به ویژه در زمینه های زیست شناسی،جامعه شناسی و روان شناسی در صدسال اخیر سبب شده است که روز به روز برتاثیر یافته های علمی بر جریان تعلیم و تربیت افزوده شود.
فلسفه باید همه ی داده ها رابه هم مربوط ساخته و وحدت لازم را به وجود آورد.
زیست شناسی روان شناسی
جامعه شناسی
فلسفه
اسلاید 9 :
مبانی علمی تربیت
کمال هرموجود در تقویت صفت یا صفاتی است که اورا از سایرموجودات متمایز می کندو این وجه تمایزهمان قوت ادراک است که باید به تقویت آن توجه کرد.
اما آدمی غیراز این صفات،صفات دیگری که باجانوران،گیاهان یا موجودات بی جان مشترک است، دارد که کمال آدمی در تقویت این صفات نیست ولی تا جایی باید به آنها توجه کرد که سبب خسران انسان در رسیدن به کمال نشود و اینکه خودشان هم ضایع نشوند. مبانی علمی تعلیم و تربیت برای شناخت این امکانات وآشنایی با محدودیت های هر یک از آنها سودمند است.
بی واسطه:مخصوص انسان
ادراک دو نوع است:
باواسطه:مشترک بین انسان و حیوان
اسلاید 10 :
رابطه ی علم تربیت با زیست شناسی
زیست شناسی نخستین دانشی است که علم تربیت باآن ارتباط آشکار دارد.
بعضی از صاحبنظران پیشنهاد کرده اند که علم تربیت شاخه ای از زیست شناسی است زیرا این علم،کودک وقابلیت سازگاری اش را مطالعه می کند.
علم تربیت مستلزم آشنایی با:1) زیست شناسی عمومی 2) زیست شناسی انسانی 3) سلسله تغییرات فرد از انعقاد نطفه تا کمال 4) مسأله بنیه 5) زیست شناسی پرورشی است.
نظریه ی تربیت طبیعی
اگرتربیت را مجموعه اعمالی بدانیم که در مورد موجود زنده اعمال می شود تا اورا در نیل به غایاتی که در سرنوشتش مقدر شده است یاری کند که هدف عمل تربیتی تسهیل ظهور و تحقق آنها باشد منطقی به نظر می رسد.
مرحوم مطهری مینویسد: اگر انسان دارای یک سلسله فطریات باشد،قطعا تربیت باید با در نظر گرفتن همان فطریات صورت بگیرد.
اسلاید 11 :
معنا ی طبیعت
طبیعت معانی مختلفی دارد.
ماده، حیات، جامعه، وجدان طبیعت دارند.
ماده: حکما برای ماده هم طبیعتی در نظر گرفته اندجرم، وزن،قابلیت ترکیب مواد مبین طبیعت
خاص آنهاست.
حیات: طبیعت دارد که وقتی به ماده تعلق گرفت،آن را برای تحولات سریع آماده می کند.جلوه های
طبیعت مختلف نفس نباتی، نفس حیوانی و نفس ناطقه از این مقوله است.
جامعه: طبیعتی دارد که منشأ پدیده های اجتماعی است؛ پدیده هایی که جز براساس ویژگی های
جوامع قابل تبیین نیست.
وجدان: طبیعتی دارد که آن رااز دیگر نمودهای عالم متمایز می کندمثلأ ازلحاظ حساسیت نسبت به
حقایق.
اسلاید 12 :
همچون اصل حیاتی که رشد مولود آن است.
طبیعت در یک موجود خاص اینکه طبیعت را جوهر یک نوع یعنی مجموعه خصوصیات مشخصه ی
آن بدانیم.
آنچه دریک نوع یا جنس و به ویژه در انسان مادر زادی، غریزی وخود به
خودی باشد طبیعت نامیده می شود.
مونتسکیو: طبیعت یک حکومت آن چیزی است که آن را آن چنان می کند که هست.
بیکن و دکارت: هریک از خصوصیات متشکله یک جسم را طبیعت می نامند.
اسلاید 13 :
ساده:صفت غیر قابل تجزیه شي
طبیعت
مرکب: محصول ترکیب صفت غیر قابل تجزیه شي
اسلاید 14 :
فطرت و طبیعت
استاد مطهری راجع به معنای فطرت در قرآن کریم می نویسد: فطرت در همه جای قرآن کریم به معنای ابداع و خلق آمده است.
طبیعت :در مورد بی جان ها به کار می رود.
غریزه:راجع به حیوانات به کار می رود،کمتر برای انسان و برای
تفاوت بین فطرت،غریزه و طبیعت جمادو نبات اصلاً به کار نمی رود.
فطرت :جز سرشت انسان و غیر اکتسابی است. از غریزه آگاهانه تر
است.
انسان آنچه را که می داند میتواند بداند که می داند یعنی انسان بر
فطریات خود آگاه است.
اسلاید 15 :
تاریخچه ی پیدایش وتحول فکر تربیت طبیعی
تربیت طبیعی با توجه به مقتضیات زیستی انسانها کاملاً قابل توجیه است .
نظامهای تربیتی قدیم هیچ گونه تمایزی میان انواع تربیت قائل نمی شدند.
دردوره های باستان صورت بنی جوامع کاملا ابتدایی وبه حالت طبیعی نزدیک بود.
یونانیان منحصرا متوجه دنیا بودند وبرای انان مانند موجود ملکوتی محسوب می شد.
آدمی خود را در مقام فرد نسبت به نهادها بیگانه احساس کند.
تربیت طبیعی زمانی پیدا می شود
از جنبه های ساختگی زندگی بیزار شده باشد.
تربیت طبیعی بر اصل خوشبختی استواراست وبه هماهنگ درونی موجود می انجامد.
اصل طبیعت گرایی در قرن 18 از نو پیروز شد.
اسلاید 16 :
معانی مختلف تربیت طبیعی:
1) طبیعی می تواند مطلقاً منفی باشد وتصور روسو از تربیت طبیعی این چنین بود؛که این نوع تربیت با شکست مواجه شد.
2) تربیتی که هدفی جز اهداف تربیتی مندرج در طبیعت را نمی پذیرد.
3) تربیتی که برای فراهم کردن وسایل خود یعنی تدوین دروس به طبیعت متوسل گردد تربیت طبیعی می نامند.
4) وقتی تربیت بیعی از هر گونه پرورش کورکورانه بپرهیزد در معنای وسیع خود به کار رفته است.
5) تربیت طبیعی عبارت است از مورد بازخواست قرار دادن طبیعت غریزی به منظور رسدن به طبیعتی هوشیارتر.
اسلاید 17 :
نقد نظریه ی تربیت طبیعی
دو اندیشه ی پربار را مدیون نظریه پردازان تربیت طبیعی هستیم:
1)فکر لزوم انطباق تربیت با پیشرفت های موجود در زمینه های جسمی و ذهنی
2)فکر استفاده از یافته های علوم مثبته برای دستیابی بر انطباق مذکور
اسلاید 18 :
نارسایی های تعلیم و تربیت طبیعی
الف) آیا طبیعت ساده مادی و زیستی مطرح است، یا طبیعت اجتماعی یا طبیعت روانی؟
ب) اگر آنچه ذکر شد به تناقضی در درون طبیعت مربوط می شود،از دیدگاهی دیگر به تناقض بین طبیعت (در معنای محدود) و اجتماع برمی خوریم.
ج) علاوه بر تناقض بین طبیعت و اجتماع، بین طبیعت و آدمیت یعنی خصیصه ی انسانی مربوط به موجود مورد تربیت، نیز تناقض وجود دارد.
د) ملاحظات اخیر مارا به تناقض عالیه ای که سایر تناقضات فرع بر آن است می رساند.تناقض اصلی خود از تضاد داخلی مفهوم طبیعت نا شی می شود.
ه) اما روشن است که در یک چشم انداز صرفاً اثباتی نظیر چشم انداز تربیتی طبیعت گرا، سازش دادن طبیعت علّی با طبیعت غایی دشوار است.
و) به طوری که ملاحظه می شود، تا طبیعت را به آنچه طبیعت نیست مجهز نکرده ایم،از تربیت طبیعی سخن نتوان گفت.
اسلاید 19 :
از ملا حظات فوق چنین نتیجه می شود که هیچ تربیتی را نمی توان به صفت خاص «منطبق بر طبیعت» متصف کرد. تربیت نمی تواند اصولاً و منظماً ضد طبیعت باشد.
اسلاید 20 :
تربیت و نسل های اجتماعی
ویژگی تربیتی که همچون نماد اجتماعی در نظر گرفته شود این است که نه چون تأثیرفردی بر فرد دیگر
بلکه همچون تأثیر نسلی (بزرگسالان) بر نسل دیگر(جوانان) ظاهر می شود. هر نسل سرمایه های فکری
خود را از طریق تعلیم و تربیت بلافاصله به نسل بعد منتقل می کنند.
از نظردورکیم: تعلیم و تربیت تأثیر والدین و معلمان بر فرزندان است.
تربیت نه به صورت انتقال مجموعه ای از حرکات بلکه به صورت مبادله نظام افکارو احساسات و به
عبارت کوتاه تر به اجتماعی شدن فنی و روانی فردمی گویند.
تربیت امری کاملاً اجتماعی هست چون انسان نمی تواند دور از اجتماع باشد.
