بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
جامعه شناسی یک
درس چهارم
تشریح
جهان اجتماعی
اسلاید 2 :
درس چهارم
جهان اجتماعی از چه اجزایی تشکیل شده است ؟
در دروس گذشته بیان کردیم که بعضی اوقات انسان ها برای اینکه
پدیده های ناشناخته را بشناسند، آنها را با پدیده های آشنا مقایسه
می کنند.
در این باره لازم است به یک نکتۀ بسیار مهم توجه کنیم که استفادۀ نادرست از مقایسه،آسیب های جبران ناپذیری دارد.
یکی از استفادههای نادرست، این است که صرفاً بر شباهت های
پدیده های مورد مقایسه تأکید کنیم و تفاوت هایآنها را نادیده بگیریم.
به همین دلیل ما در درس گدشته برای مقایسۀ جهان اجتماعی و
موجود زنده، هم به تفاوت ها و هم به شباهت های آنهاتوجه کردیم .
بنابراین باید متوجه باشیم که جهان اجتماعی و موجود زنده کاملا
یکسان نیستند و تفاوتهای آنها بسیار عمیق است.
مثلاً نباید گمان کنیم دانش تشریح یا کالبد شکافی که در پزشکی
انجام می گیرد، در جهان اجتماعی نیز ممکن است.
علمی است درباره اعضای بدن ، محل قرارگرفتن و چگونگی ترکیب آن ها بحث می کند .
برخی از اهدافی این علم عبارتند از :
معرفت به کمال صنع الهی
دست یافتن به علل امراض و درمان آنها.
علم تشریح یا کالبد شکافی چیست ؟
تشریح اساس پزشکی است.
ازاین رو گفته اند: طبیب بی بهره از تشریح، به ندانستن علم طب شهره است !
اسلاید 3 :
جهان اجتماعی از چه اجزایی تشکیل شده است ؟
جهان اجتماعی همانند بدن انسان از اجزای مختلفی تشیکل شده است.
به نظر شما اجزای جهان اجتماعی را چگونه می توان شناخت ؟
پدیده های اجتماعی، اجزای جهان اجتماعی را تشکیل می دهند .
دانشمندان جهان اجتماعی را بر اساس معیارهای زیر تقسیم بندی کرده
و اجزای آن را شناسایی می کنند .
اندازه و دامنه
ابعاد ذهنی و عینی
اسلاید 4 :
اندازه و دامنه
پدیده های اجتماعی، اجزای جهان اجتماعی هستند و
می توان آن ها را بر اساس اندازه و دامنه بر روی یک طیف یا پیوستار از خرد تا کلان تقسیم بندی کرد .
خرد
کلان
میانه
مانند:
مانند:
مانند:
کلاس درس
کنش های اجتماعی افراد
فرهنگ و جامعه
مدرسه
نظام آموزشی
سوپر مارکت
نظام توزیع
نظام اقتصادی
گروه ها و سازمان ها
برای تعیین جایگاه پدیده های اجتماعی بر روی پیوستار باید آن ها را از نظر اندازه و دامنه با یکدیگر مقایسه کنیم .
هایپر مارکت
اداره آموزش و پرورش
اسلاید 5 :
اندازه و دامنه
فایده تقسیم بندی پدیده های اجتماعی به پدیده های خرد و کلان چیست ؟
ما باید پدیده های اجتماعی را به پدیده های خرد و کلان تقسیم بندی کنیم زیرا :
میزان اثر گذاری انسان ها بر پدیده ها و میزان اثر گذاری پدیده ها بر انسان ها و راه درمان آنها بر حسب خرد و کلان بودن پدیده ها متفاوت است .
مثلا :
راه درمان بیکاری در سه حالت زیر با یکدیگر متفاوت است .
الف: بیکاری فردی که خود شایستگی و مهارت لازم را ندارد.
ب: بیکاری افراد یک شهر که سیستم اطلاع رسانی مناسبی در آن شهر وجود ندارد .
ج : بیکاری افراد زیادی که به دلیل نبود مشاغل کافی در جامعه بیکارند .
اسلاید 6 :
ابعاد ذهنی و عینی
همه پدیده های اجتماعی هویت معنایی و ذهنی دارند اما همه آن ها دارای بعد محسوس و عینی نیستند
و برهمین اساس می توانیم پدیده ها را در طول یک پیوستار از عینی به ذهنی طبقه بندی کنیم .در یک سوی پیوستار
پدیده هایی که بعد محسوس و مادی قوی دارند و در سوی دیگر پدیده هایی که بعد معنایی و ذهنی بیشتری دارند .
عینی
ذهنی
میانه
مانند:
مانند:
مانند:
سلام کردن
کنش های بیرونی
و پدیده هایی که قابل دیدن هستند
کنش های بیرونی
و عقاید و ارزش ها
احترام به والدین
عدالت
ساختمان ها
تفکر کردن
برای تعیین جایگاه پدیده های اجتماعی بر روی پیوستار باید آن ها را از نظر عینی و ذهنی بودن با یکدیگر مقایسه کنیم .
علائم راهنمایی و رانندگی
نظم
قوانین راهنمایی و رانندگی
سرعت کاه
اسلاید 7 :
چرا درجهان اجتماعی بعد ذهنی پدیدها اهمیت زیادی دارند ؟
دریک بحران اقتصادی که کشورهای صنعتی دچار مشکل شده بودند ، بنا به محاسبات اقتصادی می بایست نفت را به
گرانترین قیمت از کشورهای نفت خیز خریداری می کردند ولی جالب است بدانید به ارزان ترین قیمت ممکن ، نفت مورد نیاز
خود را خریدند ، زیرا در کشورهای نفت خیز ، بعد عینی نفت به عنوان یک سرمایه وجود داشت ولی بعد ذهنی (عدم آگاهی نسبت به علوم اقتصادی و سیاست های اقتصادی جهان ) آن مفقود بود .
در مواقع انتخابات برخی مردم برای داشتن مشارکت سیاسی پای صندوق رای می روند ، اما بدون آگاهی به شخصی رای
می دهند یا رای سفید در داخل صندوق می اندازند . در این نوع رای دادن فقط به بعد عینی توجه شده است و به بعد ذهنی و معنایی انتخابات توجه نشده است .
با چند مثال به توضیح این موضوع می پردازیم .
دانش آموزی که از استعداد سرشار خود آگاه نیست ( مفقود بودن بعد ذهنی ) نمی تواند از استعداد خود بهره چندانی ببرد .
ابعاد ذهنی و عینی
اسلاید 8 :
لایه های جهان اجتماعی کدامند ؟
2-آیا همۀ اجزای جهان اجتماعی ( پدیده های اجتماعی ) اهمیت یکسانی دارند ؟
چند سوال :
خیر - در میان اعضای بدن، قلب و مغز به دلیل داشتن نقش اساسی در زنده ماندن موجود زنده ، از اهمیت بیشتری نسبت به چشم و دست برخوردارند.
1-آیا همۀ اعضای یک موجود زنده ( قلب ، مغز ، چشم و . ) اهمیت یکسانی دارند ؟
خیر – برخی پدیده های اجتماعی به دلیل داشتن نقشِ حیاتی و تعیین کننده در جهان اجتماعی ، از اهمیت بیشتری نسبت به پدیده های دیگر برخوردارند.
اسلاید 9 :
لایه های جهان اجتماعی کدامند ؟
لایه های جهان اجتماعی عبارتند از :
لایه های عمیق
لایه های سطحی
عقاید
ارزش ها
هنجارها
نمادها
بخش هایی که تاثیر تعیین کننده و حیاتی بر جهان اجتماعی دارند .
کمتر در معرض تغییر قرارمی گیرند و به آسانی تغییر نمی کنند .
در صورتی که تغییر کنند یا حذف شوند جهان اجتماعی فرو می ریزد و دگرگون می شود .
لایه های عمیق
لایه های سطحی
بخش هایی که تاثیر تعیین کننده و حیاتی بر جهان اجتماعی ندارند .
بیشتر در معرض تغییر قرارمی گیرند و به آسانی تغییر می کنند .
در صورتی که تغییر کنند یا حذف شوند جهان اجتماعی تداوم می یاید .
اسلاید 10 :
لایه های جهان اجتماعی کدامند ؟
نکاتی در مورد هنجارها و نمادها
همه جوامع به هنجارها و نمادها نیازمند هستند.
نهادها و هنجارها بر حسب شرایط قابل تغییرند.
تغییر نمادها و هنجارها تا زمانی که باعث تغییر در لایه های عمیق نشود ،موجب تحول و تغییر بنیادین جهان اجتماعی نمی گردد.
اسلاید 11 :
لایه های جهان اجتماعی کدامند ؟
عقاید کلانی که بر ارزش های اجتماعی تاثیر می گذارند.
یعنی : باور و اعتقاد انسان نسبت به اصل جهان ، جایگاه انسان در جهان و تفسیر انسان از زندگی و مرگ خود .
عمیق ترین لایه جهان اجتماعی چیست ؟
مثال :
جامعه ای که جهان را به زندگی دنیا محدود می کند و دل به آن می سپارد،
ارزش ها، هنجارها و نمادهای خود را متناسب با همین عقیده شکل می دهد.
جامعه ای که هستی فراتر از زندگی دنیا می بیند ،
ارزش ها، هنجارها و نمادهای خود را متناسب با همین عقیده شکل می دهد.
جامعه دنیوی
جامعه معنوی
اسلاید 12 :
نهادها
جهان اجتماعی و انسانها برای بقا خود نیازهای متنوع و فراوانی دارند .
برای تامین این نیازها راه ها و روش های متفاوتی وجود دارد.
معمولا در هر جهان اجتماعی نوع خاصی از راه و روش ها برای رفع نیاز پذیرفته شده و قابل قبول است .
رفع نیازها در هر جهان اجتماعی توسط نهادهای اجتماعی صورت می گیرد .
ولی
وقتی لایه ها و اجزاء جهان اجتماعی را درارتباط با یکدیگر در نظربگیریم نهادهای اجتماعی آشکار می شود .
اسلاید 13 :
نهادها
نهاد اجتماعی
مجموعه ای از عقاید ، ارزش ها ، هنجارها و نمادهایی است که برای رفع نیازهای معینی از افراد و جهان اجتماعی اختصاص پیدا می کند .
مهم ترین نهاد اجتماعی عبارتند از :
خانواده - تعلیم و تربیت - سیاست - اقتصاد
نهاد های اجتماعی شیوه قابل قبول تامین نیازهای انسان را معین می کند و شیوه های غیر قابل قبول را طرد می نماید .
مثلا نهاد اقتصاد راه درست و نادرست به دست آوردن ثروت را در جهان اجتماعی تعیین می کند .
نهادها در تمامی جهان های اجتماعی وجود دارند ولی شکل و نوع آنها متفاوت است .
چرا شکل و نوع نهادهای اجتماعی در جهان های اجتماعی مختلف یکسان نیست ؟
زیرا عقاید ، ارزش ها ، هنجارها و نمادهای جوامع مختلف با یکدیگر تفاوت دارند .
پایان
