بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
به نام خدا
عنوان بحث: قدرت بازاری
اسلاید 2 :
تعريف قدرت بازاري (انحصاري)
قدرت بازاري عبارت است از توانايي يك يا گروهي از مشاركتكنندگان در بازار در تعيين قيمت و مقدار محصول در بازار.
قدرت بازاري عبارت است از توانايي بنگاه در تثبيت قيمت، بالاتر از هزينه نهايي، به طوري كه سهم بازارش به طور اساسي كاهش نيابد.
قدرت بازاری در بازار رقابت کامل صفر و هر چه بازار انحصاری تر می شود ، قدرت بازاری بنگاه نیز بیشتر می شود.
بنگاه ها قدرت بازاری متفاوتی ممکن است کسب نمایند که بستگی به توانایی آنها در استفاده از قدرت انحصاریشان دارد.
اسلاید 3 :
قدرت بازاري بنگاه:
اسلاید 4 :
دلايل بروز قدرت انحصاري
شانس و تصادف و يا به عنوان نتيجه فرعي ابداع، اختراع، تحقيق و توسعه
حمايتهاي قانوني و رفتارهاي غيرقانوني
خواست بنگاه براي كسب سود بيشتر دليل اصلي براي بروز قدرت انحصاري است.
ادغام دو يا چند بنگاه موجب بزرگ شدن اندازه بنگاه و افزايش قدرت تأثيرگذاري بنگاه جديد بر بازار ميشود.
صرفههاي مقياس كه اين نيز به دليل بزرگ بودن اندازه بنگاه حاصل ميشود نيز عاملي براي ايجاد قدرت انحصاري در بازار ميباشد.
پيشرفت فني، ابداع و نوآوري نيز ممكن است يك يا چند بنگاه را براي مدتي بر بازار مسلط كند.
اسلاید 5 :
ادامه:
رفتارهاي غيررقابتي مثل همكاري بنگاهها يا ايجاد مانع ورود در مقابل بنگاههاي بالقوه، افزايش هزينه رقيبها، تسلط بر منابع و عوامل توليد نيز موجب بروز قدرت انحصاري يك يا چند بنگاه ميشود.
برخورداري انحصاري از اطلاعات و همچنين حمايتهاي دولتي ، منبع ديگر بروز قدرت انحصاري است.
كارايي برتر يك يا چند بنگاه نسبت به ساير رقيبها منبع ديگري براي تسلط آنها بر بازار ميباشد.
اسلاید 6 :
شاخص لرنر
شاخص لرنر يعني شكاف نسبي بين قيمت و هزينه نهايي شاخص آرماني براي محاسبه قدرت انحصاري است.
برای استخراج شاخص لرنر لازم است رابطه بین درآمد نهایی و کشش قیمتی تقاضا محاسبه شود.
اسلاید 7 :
رابطه بین درآمد نهایی و کشش قیمتی تقاضا:
برای محاسبه این رابطه اگر درآمد بنگاه برابر با TR باشد، در آن صورت می توان درآمد نهایی بنگاه را به صورت زیر به دست اورد:
با بازنویسی رابطه فوق، می توان رابطه بین درآمد نهایی و کشش قیمتی تقاضا را به صورت زیر نوشت:
اسلاید 8 :
ادامه:
با تقسیم درآمد نهایی به قیمت و مرتب نمودن رابطه خواهیم داشت:
با توجه به اینکه در بازار انحصاری برابری درآمد نهایی با هزینه نهایی برقرار است، لذا با جایگذاری آن در رابطه فوق می توان شاخص لرنر را به صورت زیر به دست آورد:
اسلاید 9 :
ادامه:
سمت چپ رابطه فوق، بیانگر حاشیه سود هر واحد محصول تولیدی بنگاه می باشد که شاخصی از عملکرد بازار نیز می باشد. بالا بودن مقدار آن دلالت بر قدرت بازاری بنگاه در تعیین هر چه بیشتر قیمت نسبت به هزینه نهایی دارد.
بر اساس این رابطه، یک رابطه معکوس بین کشش قیمتی تقاضا و شاخص لرنر برقرار می باشد.
اسلاید 10 :
رابطه بین قدرت بازاری و سهم بازار:
شاخص لرنر محاسبه شده قبلی یعنی مربوط به بازاری است که در آن n بنگاه فعالیت می نمایند و مجموع سهم بازاری آنها یک می باشد.
بنابراین اگر بخواهیم شاخص لرنر را برای قدرت بازاری بنگاه i ام بازنویسی نماییم به رابطه زیر خواهیم رسید:
در این رابطه سهم بازار بنگاه i ام بوده که به صورت زیر محاسبه می شود:
از رابطه فوق می توان ارتباط بین سهم بازار و شاخص لرنر را به عنوان شاخص سودآوری ملاحظه نمود که هر چه سهم بازار بیشتر باشد، شاخص لرنر و در نتیجه سودآوری بالاتر می باشد.
اسلاید 11 :
قدرت بازاری و تبعيض قيمت:
قدرت بازاری اگر چه موجب افزايش قيمتها ميشود ولي اين افزايش ممكن است براي تمام مصرفكنندگان يكسان نباشد. علت اين است كه قدرت بازاری اين امكان را براي انحصارگر فراهم ميسازد كه از طريق تبعيض قيمت سود كل خود را حداكثر سازد. بنگاهي كه داراي قدرت انحصاري است ميتواند از خريداراني كه تقاضاي آنها كمكشش است نسبت به خريداران با تقاضاي با كشش، قيمت بالاتري دريافت نمايد.
اسلاید 12 :
قدرت بازاری و سودآوري:
سود بيشتر پاداش قدرت بازاری است و اساساً علت اصلي تلاش بنگاه براي كسب قدرت انحصاري چيزي نيست جز سود بيشتر. اگر قدرت انحصاري سود بالاتر را به همراه نداشت بنگاهها براي كسب قدرت انحصاري تلاش نميكردند. عدهاي معتقدند كه سود بالا و پايدار نشانهاي از عملكرد برتر ميباشد ولي بسياري از اقتصاددانان آنرا علامتي از وجود و اعمال قدرت انحصاري ميدانند و آن را خطري براي عملكرد اقتصادي ميپندارند. سود بيشتر امكان كسب قدرت انحصاري بيشتر را فراهم ميسازد. سود شاخص مهمي براي ارزيابي قدرت و سلامت بنگاههاي خصوصي است.
اسلاید 13 :
قدرت بازاری و عدم كارايي:
قدرت بازاري به سه شكل موجب اتلاف و اخلال در تخصيص منابع ميشود.
اولين شكل اتلاف منابع به شكل عدم كارايي در درون بنگاه ظاهر ميشود. بنگاهي كه داراي قدرت انحصاري است فارغ از تهديد رقبا و به دليل سود بالايي كه كسب ميكند از امنيت بالا برخوردار است و لذا ممكن است در كاربرد منابع و انجام هزينهها دچار سهلانگاري شود. بنگاهي كه داراي قدرت انحصاري است به دليل سهلانگاري در مورد هزينهها ممكن است بالاتر از منحني هزينه متوسط (منحني مقياس) قرار گيرد و دچار عدم كاراييX شود.
اسلاید 14 :
ادامه:
كارايي X به معني پايين نگهداشتن هزينهها در حداقل ممكن ميباشد.
اسلاید 15 :
ادامه:
اخلال در تخصيص منابع شكل ديگري از عدم كارايي ناشي از قدرت بازاری است. قدرت بازاری موجب كاهش سطح توليد و افزايش قيمت نسبت به شرايط رقابتي ميشود كه نهايتاً موجب كاهش رفاه اجتماعي ميشود. در سطح توليد انحصاري، مصرفكنندگان قيمتي كه براي محصول انحصارگر حاضرند بپردازند بيشتر از هزينه توليد آخرين واحد است. در چنين شرايطي كارايي حكم ميكند كه ميزان محصول افزايش يابد و مصرفكنندگان به كالا و خدمات بيشتري دسترسي داشته باشند ولي عملاً انحصارگر جامعه را از كالا و خدمات بيشتر محروم ميسازد و موجب بيكاري منابع و يا انحراف آنها به بخشهايي ميشود كه كارايي آنها در اين فعاليتهاي جديد كمتر است.
اسلاید 16 :
ادامه:
تبليغات بيش از حد سومين شكل اتلاف منابع به دليل قدرت بازاری است. انحصارگر از طريق ايجاد تمايز كالا ميتواند قدرت انحصاري خود را افزايش دهد. يكي از راههاي مؤثر در ايجاد تمايز كالا، تبليغات ميباشد. قدرت بازاری نيز به نوبه خود امكان افزايش تمايز كالا را از طريق تبليغات بيشتر فراهم ميسازد.
