بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
دستور العمل ارایه خدمات مراقبت باروری ویژه
در زنان واجد شرایط پزشکی
اسلاید 3 :
در راستای سیاست های کلی جمعیت ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری) 1393)و مسئله جدی تغییر ترکیب جمعیت کشور و حرکت به سمت پیر شدن و سالخوردگی، ضروری است سیاست های اجتماعی- اقتصادی و همچنین سلامت به طور همه جانبه در راستای افزایش نرخ باروری کلی و تشویق جدی زنان و مردان به فرزندآوری، برنامه ریزی شود. مطالعات و آمارهای دردسترس نشان دهنده آن است که میزان نرخ باروری کلی زیر حد جایگزینی بوده و روند نزولی دارد. افزایش سن ازدواج و تاخیر درفرزندآوری در زنان ایرانی، دو عامل تهدیدکننده سلامت باروری زنان است .
در همین زمینه، اتخاذ و بازنگری سیاست ها و برنامه های سلامت باروری با هدف ارتقای نرخ باروری کلی و به منظور تامین سلامت زنان و دختران ضروری می باشد تا عوارض بارداری و زایمان در زنان مبتلا به بیماری که نیاز به مراقبت باروری ویژه دارند، کاهش یابد و زنان در سنین باروری، بارداری و زایمان سالم و ایمن تری را تجربه نمایند .
اسلاید 4 :
ممکن است برخی زنان به دلایل پزشکی امکان تجربه بارداری سالم را نداشته باشند. بنابراین انجام مراقبت و مشاوره های قبل ازبارداری با رویکرد ترویج شیوه زندگی سالم و نیز کنترل بیماری در این افراد از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. بدیهی است زن وشوهر باید از لحاظ جسمی- روانی آمادگی لازم برای باروری و فرزندآوری را داشته باشند و با توجه به سن و وضعیت سلامت تصمیم گیری مناسبی صورت گیرد .
پیرو ابلاغ سیاست های کلی جمعیت توسط مقام معظم رهبری در سال ،1393ارایه خدمات پیشگیری از بارداری به موارد پرخطرمحدود گردید و طی دستور عمل های تایید شده توسط کمیته کشوری سلامت مادران، فهرست موارد مجاز پیشگیری موقت ازبارداری وبستن لوله های رحمی صرفا برای زنانی که در معرض بارداری تهدید کننده سلامت مادر و کودک هستند، ابلاغ گردید.
با توجه به لزوم شفاف سازی موارد مجاز و نحوه ارایه این خدمات، از انتهای سال 1396فرایند بازنگری دستور عمل حاضر آغاز شد .
اسلاید 5 :
در مرحله اول نظرات انجمن های علمی تخصصی پزشکی و دبیران هیات ممتحنه دانشنامه تخصصی در خصوص دستور عمل های موجود در قالب طیف لیکرت جمع آوری گردید و در مراحل بعدی نظرات دفاتر و مراکز معاونت بهداشت دانشگاه های علوم پزشکی10کلان منطقه نیز جمع بندی شد. در نهایت ضمن جمع بندی نظرات متخصصین پریناتولوژی، با دفاتر و مراکز ذیربط معاونت درمان هماهنگی صورت گرفت و دستور عمل کنونی نهایی شد.
انتظار می رود معاونین بهداشت و درمان دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور مطابق با این دستور عمل، نسبت به ارایه خدمات مراقبت باروری ویژه در زنان واجد شرایط پزشکی در سیستم خدمات بهداشتی و درمانی در بخش های دولتی و خصوصی اقدام نموده و بر عملکرد آن ها نظارت دقیق داشته باشند .
اسلاید 6 :
فصل اول: کلیات ارایه خدمات مراقبت باروری ویژه در زنان واجد شرایط پزشکی
اسلاید 7 :
بارداری و فرزندآوری نیاز فطری انسان ها است. در اسناد ملی و بین المللی، یکی از اصول ارایه خدمات سلامت، حفظ وارتقای سلامت باروری زنان و مردان می باشد. در این راستا همه زنان و مردان حق دارند در مورد باروری خود آزادانه و مسئولانه تصمیم بگیرند. بنابراین هرگونه اجباروالقای تصمیمات در زمینه باروری، تکریم و کرامت انسانی را زیر سوال خواهد برد .
اسلاید 8 :
در خدمات بهداشتی درمانی نیز رعایت حقوق فرد و توجه به آزادی انتخاب ایشان بسیار تاکید شده است. نکته کلیدی در ارایه خدمات مراقبت باروری ویژه، توجه به حقوق زوجین می باشد. ارایه اطلاعات در مورد عوارض و خطرات احتمالی هر یک از روش های موقت و بستن لوله های رحمی، در فرایند مشاوره ضروری است. یادآور می شود کسب رضایت نامه برای بستن لوله های رحمی در زمانی که زوج به دلیل نگرانی از سلامت جنین و نوزاد خود و یا درد زایمان و . از آمادگی لازم برخوردار نیستند، اخلاقی نبوده و ممکن است حقوق زوجین نادیده گرفته شود. از آنجا که از یک سو وضعیت سلامت نوزاد تازه متولد شده مشخص نبوده و از سوی دیگر ممکن است بستن لوله های رحمی در شرایط حاد، سلامت مادر را به خطر انداخته و مسائل بالینی بیشتری را برای سلامت مادر و نوزاد به همراه داشته باشد، بستن لوله های رحمی به عنوان اورژانس و یا تحت عنوان شرایط اورژانسی ممنوع می باشد .
اسلاید 9 :
نرخ باروری کلی: میانگین تعداد فرزندان زنده ای است که یک زن در طول دوره باروری میتواند به دنیا بیاورد، اگر در تمام سال های باروری زنده بماند و در هر سنی از دوره باروری که بخواهد، بارداری را تجربه کند. سطح جانشینی برای نرخ باروری کلی 2/1می باشد. یعنی برای حفظ ترکیب جمعیت جوان، هر زن حداقل باید دو فرزند داشته باشد.
درکشورهای پیشرفته همانند انگلیس این میزان حدود 2/07برآورد شده است و در کشورهای در حال توسعه، میزان سطح جانشینی، اعدادی بالاتر از 2/1مدنظر گرفته می شود.
سلامت باروری: سلامت و رفاه جسمی، روانی و اجتماعی فرد در رابطه با تولیدمثل و باروری و صرفا به معنی نبودن بیماری یا اختلال در فرایند باروری نیست .
ماده 1:تعاریف
اسلاید 10 :
زنان سنین باروری: منظور زنانی هستند که در رده سنی 10تا 54سال قرار دارند .
زنان واجد شرایط پزشکی: زنان 54-10ساله همسردار می باشند که حداقل یکی از شرایط/ بیماری های مندرج در دستور عمل دریافت خدمات مراقبت باروری ویژه (روش های موقت و بستن لوله های رحمی) را دارا می باشند .
مراقبت باروری ویژه: مجموعه خدمات و مراقبت هایی است که برای گروه هدف (زنان 10-54ساله همسردار) که واجد شرایط پزشکی هستند ارایه می شود. بدیهی است زنان واجد شرایط دریافت خدمات موقت تا زمان کنترل بیماری، به طور موقت خدمات پیشگیری از بارداری را دریافت می نمایند و زنان متقاضی بستن لوله های رحمی، پس از معرفی توسط پزشک معالج و طرح و تاییددر کمیته، واجد شرایط دریافت این خدمت می باشند .
اسلاید 11 :
مراکز بهداشتی- درمانی: شامل کلیه مراکز بهداشتی که در ساختار شبکه بهداشتی درمانی کشور خدمات مراقبت اولیه سلامت راارایه می دهند که شامل خانه بهداشت، پایگاه سلامت، پایگاه ضمیمه، مراکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی می باشند.
همچنین کلیه مراکز درمانی اعم از بیمارستان های دولتی و غیر دولتی (خصوصی، خیریه و .)، مراکز جراحی محدود و مراکز درمان ناباروری نیز مد نظر می باشند .
کمیته بررسی و تایید بستن لوله های رحمی:
این کمیته درسطح شبکه بهداشت و درمان شهرستان تشکیل می شود و کمیته ای تخصصی است که وظیفه آن بررسی مستندات و تایید موارد مجاز بستن لوله های رحمی می باشد. این کمیته متشکل از رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان، رئیس مرکز بهداشت شهرستان، نماینده معاونت درمان یک متخصص زنان و زایمان، یک متخصص داخلی، یک متخصص جراحی، یک روانپزشک، نماینده پزشکی قانونی، مسئول بهداشت خانواده و کارشناسان باروری سالم شهرستان،می باشد . رئیس این کمیته رئیس شبکه بهداشت و درمان و دبیر آن رئیس مرکز بهداشت شهرستان می باشد
اسلاید 12 :
آموزش به ارایه دهندگان خدمات و عموم مردم در زمینه مراقبت باروری ویژه در قالب سرفصل ها و چارچوب های ابلاغ شده از سوی معاونت بهداشت باشد.
چاپ و انتشار هر گونه بسته آموزشی مربوط به این خدمت در راستای مصوبات و سرفصل های آموزشی بوده و دانشگاهها/دانشکده های علوم پزشکی بعد از کسب مجوز از سوی معاونت بهداشت اقدام نمایند.
هر گونه تبلیغ وسایل پیشگیری از بارداری، خدمت بستن لوله های رحمی به صورت چاپی، الکترونیکی و رسانه ای و همچنین درج در سایت مراکز بهداشتی- درمانی مجاز نمی باشد.
ارایه خدمت بستن لوله های رحمی صرفا برای زنان واجد شرایط پزشکی متقاضی می باشد و در مواردی غیر از فهرست قیدشده در این دستور عمل مجاز نیست.
ضروری است کلیه برنامه ریزی ها، تشکیل کمیته ها، هماهنگی های درون و برون بخشی و همچنین ارسال مکاتبات مرتبط،در مسیر حفظ و ارتقای باروری جمعیت تحت پوشش، باشد.
ارایه خدمت بستن لوله های رحمی به عنوان اورژانس و یا تحت عنوان شرایط اورژانسی، ممنوع می باشد.
ماده 2 : اجرایی سازی سیاست های کلی جمعیت
اسلاید 13 :
ماده 3:الزامات ارائه خدمات مراقبت باروری ویژه
ضروری است در تمام سطوح بهداشتی و درمانی خدمات مراقبت باروری ویژه با رعایت الزامات زیر ارایه گردد
ارایه این خدمات صرفاً به زنانی ارایه شود که شخصا متقاضی هستند.
مراقبت باروری ویژه (روش های موقت و بستن لوله های رحمی) صرفاً بر اساس فهرست موارد مجاز موجود در دستور عمل،ارایه گردد.
در همه موارد دریافت خدمات مراقبت باروری ویژه (روش های موقت و بستن لوله های رحمی) حداقل یک بار مشاوره بازن واجد شرایط به همراه همسر وی صورت گیرد.
در صورتی که نیاز به خدمات مراقبت باروری ویژه وجود داشت ولی در عین حال زن و شوهر تمایل به بارداری داشتند، وقوع احتمالی عوارض آموزش داده شده و تحت مراقبت قرار گیرد.
اسلاید 14 :
در هنگام مشاوره، شرایط بیماری و وضعیت فرزندآوری زن واجد شرایط متقاضی در نظر گرفته شود.
عوارض مربوط به ارایه خدمات مراقبت باروری ویژه (روش های موقت و بستن لوله های رحمی) با توجه به شرایط پزشکی فرد وهمچنین وضعیت فرزندآوری توسط ارایه دهندگان خدمت توضیح داده شود.
پس از حصول اطمینان از کنترل بیماری، مشاوره فرزندآوری انجام گردد
رعایت حق حفظ و ارتقای باروری برای همه مراجعین در هر وضعیت اجتماعی – اقتصادی الزامی است .
اصول مشاوره صحیح و برقراری ارتباط خوب در ارزیابی وضعیت سلامت باروری و فرزندآوری مراجعه کننده رعایت شود .
مراجعه کننده نباید از دریافت اطلاعات درست و کافی محروم شود و باید با ایجاد محیط حمایتی و تشویق به سوال کردن،ابهامات وی در زمینه مراقبت باروری ویژه و همچنین فرزندآوری به هنگام، مرتفع گردد.
اسلاید 15 :
حین مراقبت و مشاوره، محدودیت در تعداد فرزندان و فرزندآوری به مراجعین القا نشود. از القای پرخطر بودن بارداری وفرزندآوری و ایجاد ترس و دلهره در مراجعین خودداری شود .
آموزش و مشاوره صرفا به دریافت خدمات مراقبت باروری ویژه محدود نشود و آموزش شیوه زندگی سالم با رویکرد ارتقای باروری وفرزندآوری به هنگام به کلیه افراد گروه هدف ارایه گردد .
در صورت تمایل زن واجد شرایط متقاضی به فرزندآوری برای مراقبت پیش از بارداری ارجاع داده شود .
اسلاید 16 :
فصل دوم: ارکان اجرایی و نظارتی
اسلاید 17 :
ماده 4:وظایف معاونت بهداشت دانشگاه/ مرکز بهداشت شهرستان
جلب همکاری معاونت درمان در راستای اجرای دستور عمل ارایه خدمات مراقبت باروری ویژه
ارایه مداخلات لازم در جهت شناسایی به موقع و کنترل بیماری های زمینه ای زنان برای حفظ و ارتقای باروری آن ها و کاهش موارد نیاز به مراقبت ویژه باروری
آموزش و توانمند سازی نیروی انسانی در همه سطوح (پزشکان، مراقب سلامت ماما، مراقب سلامت، بهورز) در جهت حفظ و ارتقای باروری خانواده ها و مدیریت موارد نیازمند مراقبت باروری ویژه
گردآوری، تحلیل و گزارش اطلاعات مربوط به خدمات مراقبت باروری ویژه در زنان واجد شرایط پزشکی
اسلاید 18 :
اجرای فرایند دریافت خدمت بستن لوله های رحمی از زمان ورود فرد متقاضی، طرح درخواست در کمیته تا زمان دریافت خدمت، فواصل برگزاری کمیته ها به تفکیک شهرستان
اطلاع رسانی برای شفاف سازی فرایند ارایه خدمات به دریافت کنندگان و ارایه دهندگان خدمات مراقبت باروری ویژه
پایش و رصد عملکرد کمیته و تشویق کمیته های با عملکرد خوب
پایش و نظارت بر اجرای دستور عمل و رصد شاخص های ابلاغی
اسلاید 19 :
حضور فعال نماینده معاونت درمان در کمیته و انجام امور محوله
آموزش کلیه ارایه دهندگان خدمت در مراکز درمان تحت پوشش در راستای دستورعمل ابلاغ شده
اخذ رضایت کتبی تکمیل شده در مراکز درمانی
پایش و نظارت مستمر مراکز درمانی در راستای اجرای دستور عمل و استانداردهای خدمت بستن لوله های رحمی
ثبت کلیه رخدادهای بستن لوله های رحمی در سیستم S HI
اطلاع رسانی برای شفاف سازی فرایند ارایه خدمات به دریافت کنندگان و ارایه دهندگان خدمات مراقبت باروری ویژه
ماده 5:وظایف معاونت درمان دانشگاه
اسلاید 20 :
ماده 6:وظایف کمیته بررسی و تایید بستن لوله های رحمی:
تشکیل منظم و زمان بندی شده جلسات کمیته و دعوت از اعضا (حداقل ماهی یک بار، مگر این که درخواستی موجودنباشد
دریافت و بررسی همه مستندات تشخیصی، آزمایشگاهی، تصویر برداری و خلاصه پرونده بیمار در افراد متقاضی ارجاع داده شده از مراکز بهداشتی- درمانی
جمع بندی گزارش های موارد ارجاعی به کمیته و مرکز درمانی و گزارش دهی منظم به معاونت بهداشتی دانشگاه
