بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مفاهیم کاربردی شاخصهای حیاتی
اسلاید 2 :
تعریف شاخص
ابزاری است برای ارزیابی و ارزش گذاری کردن از یک یا چند فعالیت برنامه یا هدف های مورد نظر.
ابزاری که نظام اطلاعات بهداشتی آن را مورد استفاده قرار می دهد تا داده خام را به اطلاعات مفید تبدیل سازد و شرایطی را برای مقایسه های مختلف فراهم آورد.
شاخص ها ممکن است یک مبنا یا یک وضعیت خاص یا یک استاندارد و یا ترکیبی از آنها را پایه سنجش قرار دهند.
اسلاید 3 :
ابزارهای اندازه گیری
نسبت
تناسب
میزان
اسلاید 4 :
نسبت
حاصل تقسیم دو عدد
صورت کسر جزئی از مخرج کسر نیست
می توان کمیت های متفاوت را با هم قیاس کرد
مثال : نسبت جنسی (تعداد مرد/تعداد زن)
اسلاید 5 :
تناسب
حاصل تقسیم دو عدد
صورت کسر لزوماًجزئی از مخرج کسر است
صورت و مخرج کسر از یک جنس هستند
ارتباط جزء به کل را بیان می کند
بین صفر و یک تغییر می کند
مثال : درصد افراد شرکت کننده در کلاس
تعداد افراد دعوت شده 50 نفر –تعداد افراد حاضر 20 نفر
20/50=0.4 0.4*100=40%
--- = 0.5 = 50%
اسلاید 6 :
میزان
حاصل تقسیم دو عدد
وقوع یک پیامد در جمعیت خاص در زمان معین
زمان را نیز شامل می شود
سرعت وقوع یک پیامد را در طی زمان نشان می دهد
صورت کسر
تعداد پیامدهایی که در طی یک دوره زمانی اتفاق افتاده (تعداد افراد دارای پیامد)
مخرج کسر
تعداد جمعیتی که پیامد در آن اتفاق افتاده (جمعیتی که افراد دارای پیامد متعلق به آن هستند)
میزان ها را معمولاً در توانی از 10ضرب می کنند (100، 1000، 100000)
اسلاید 7 :
مثال
میزان مرگ و میر خام
در سال 1392 تعداد مرگ در یک منطقه 80000نفری 400 مورد بوده است میزان مرگ و میر خام این منطقه چند است؟
400/80000=0.005 0.005*1000=5
از هر 1000 نفر جمعیت 5 نفر فوت نموده اند
اسلاید 8 :
انواع میزانها
ميزانهاي خام:
مخرج اين ميزانها را كل جمعيت تشكيل ميدهند مثل ميزان خام مرگ یا ميزان خام تولد در سال
نام دیگر: میزان غیر استاندارد
ميزانهاي خاص:
مخرج اين ميزانها را گروههاي خاصي تشكيل ميدهند مثل میزانهای اختصاصیسنی مرگومير برای گروههای مختلف سنی (با فاصله 5 سال)
ميزانهاي استاندارد:
اين ميزانها برحسب سن يا جنس استانداردسازی شده یا تطبیق داده ميشوند.
اسلاید 9 :
برخی شاخصهای استخراجی از زیج حیاتی
میزان موالید خام
میزان باروری عمومی
میزان باروری کلی
میزان مرگ ومیر خام
میزان مرگ کودکان زیر 5 سال
نسبت جنسی
درصد مرده زایی
درصد چند قلویی
اسلاید 11 :
شاخصهای قابل استخراج از جدول جمعیت
درصد گروه سنی زیر یکسال
درصد گروه سنی زیر 5 سال
درصد گروه سنی زیر 15 سال
درصد گروه سنی 15-64 سال
درصد گروه سنی بالای 65 سال
اسلاید 12 :
توجه:
ساختار جمعیتی دارای ابعاد اجتماعی ، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است ؛ چرا که تغییر در ساختار سنی جمعیت، تعداد جمعیت فعال آن جامعه را که در تولید، مصرف و تصمیم گیریها نقش دارند، تحت تاثیر قرار می دهد و از سوی دیگر با توجه به حجم جمعیت در گروههای سنی مختلف، نیاز جامعه به امکانات آموزشی، رفاهی، درمانی، اشتغال، ازدواج و مسکن، متفاوت و متنوع می گردد و لذا برنامه ریزی جهت اصلاح سبک زندگی در راستای کاهش رفتارهای پر خطر و نیز کاهش هزینه های توانبخشی و درمانی دوره سالمندی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
اگر درصد افراد زیر 15 سال، 40 یا بیشتر باشد آن جمعیت جوان؛ اگر بین 30 تا 40 درصد باشد ، میانسال؛ و اگر کمتر از 30 درصد باشد سالخورده است و یا اگر درصد جمعیت 65 سال و بیشتر کمتر از 5درصد باشد آن جمعیت جوان ؛ اگر بین 5 تا 10 درصد باشد میانسال؛ و اگر 10 یا بیشتر باشد سالخورده است.
اسلاید 13 :
نسبت درصد سرباری
بار تکفل یا نسبت سرباری: سربار یا وابسته به کسی گفته می شود که هزینه زندگی او را فرد دیگری تامین نماید و حاصل تقسیم جمعیت غیر فعال به جمعیت فعال می باشد در حالت کلی هر قدر جمعیت فعال کشوری نسبت به جمعیت کل آن بیشتر باشد به همان اندازه سرباری و وابستگی آن کمتر خواهد بود. در کشورهای در حال رشد که دارای جمعیتی جوان و سطح اشتغال پایین هستند بار تکفل از عدد یک بیشتر ولی در کشورهای توسعه یافته و صنعتی به علت دارا بودن جمعیت نسبتا سالخورده این شاخص برابر و یا کمتر از یک است.
شاخصهای قابل استخراج از جدول جمعیت
اسلاید 14 :
درصد زنان شوهردار در هر گروه سنی
درصد زنان شوهردار 15 تا 49 سال به کل زنان
شاخصهای قابل استخراج از جدول جمعیت
اسلاید 15 :
مثال:
تعداد کودکان زیر 5 سال در یک روستای 1500 نفره، 30 نفر می باشد درصد کودکان زیر 5 سال در این روستا چند است؟
20%
تعداد افراد زیر 15 سال در یک روستای 1100 نفره 30 نفر و تعداد افراد بالای 64 سال هم 70 نفر می باشد نسبت درصد سرباری در این منطقه چند است؟
10%
تعداد زنان 15 تا 49 سال روستایی 500 نفر می باشد که از این تعداد 250 نفر ازدواج کرده اند و در حال حاضر شوهر دارند. درصد زنان واجد شرایط این روستا چند است؟
50%
اسلاید 17 :
میزان تولد خام
میزان باروری عمومی
این شاخص بیانگر تعداد موالید با ازای هر هزار زن در سن باروری می باشد که همواره بزرگتر از میزان موالید است بطوریکه برآورد گردیده در جمعیت های جوان این میزان 4 تا 5 برابر میزان موالید است.
شاخصهای قابل استخراج از جدول تولد
اسلاید 18 :
میزان باروری اختصاصی سنی
میزان باروری کلی
این شاخص عبارتست از متوسط تعداد فرزندان متولد شده هر زن در طول دوره فرزندآوری و تابع الگوی میزان باروری اختصاصی سنی است. گفته می شود که اگر این میزان برابر با عدد 2/1 شود جمعیت، باروری در حد جانشینی را تجربه خواهد کرد.
شاخصهای قابل استخراج از جدول تولد
اسلاید 19 :
درصد زایمان در بیمارستان
درصد چند قلویی
درصد مرده زایی
درصد متولدین وزن شده
درصد متولدین با وزن کمتر از 2500 گرم
درصد متولدین با وزن بیشتر از 2500 گرم
اسلاید 20 :
نسبت جنسی در بدو تولد
نسبت جنسی بیانگر تعداد تولد پسر به ازای هر 100 تولد دختر است . این تعداد در دنیا یکسان و پایدار و برابر 105 پسر به 100 دختر است.این شاخص معمولا بصورت درصد بیان می شود.