بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 2 :
موضوع : اجاره (باتوجه به مبانی فقهی در بازار پول و سرمایه)
اسلاید 3 :
فصل ششم
از گفتار دوم تا گفتار هشتم
از کتاب
مبانی فقهی بازار پول و سرمایه
اسلاید 4 :
چکیده:
در قسمتی از فصل ششم که موضوع این ارائه می باشد موارد ذیل مورد بحث و بررسی قرار می گیرد:
گفتار دوم: اجاره
گفتار سوم: جعاله
گفتار چهارم: استضاع
گفتار پنجم: صلح
گفتار ششم: دین و سفته
گفتار هفتم: بیمه
گفتار هشتم: سرقفلی
اسلاید 5 :
1-1
گفتار دوم: اجاره
اجاره در لغت به معنای اجر، مزد، پاداش و مکافات عمل آمده است و در اصطلاح عقدی است که به موجب آن مستاجر در برابر مال معینی برای مدت معینی ، مالک منفعت عین مستاجره و یا عمل أجیر می شود.
اسلاید 6 :
1-2
جایگاه اجاره در شریعت:
اجاره یکی از معاملاتی است که همواره مورد توجه شرع اسلام بوده و بحث های دقیقی در فقه اسلامی پیرامون آن انجام شده است.
اجاره دو صورت دارد:
اجاره اعیان و اشیاء
اجار اشخاص
آنچه مهم است دیدگاه اسلام در مورد اجاره اشخاص و ضوابط و احکام آن است
اسلاید 7 :
1-3
زندگی اجتماعی شما از طریق تعاون و بهره گیری از یکدیگر امکان پذیر است چون افراد جامعه در همه استعدادها و ذوق ها یکسان نیستند و . از این رو خداوند متعال در قرآن (زخرف-32) میفرماید:
((ما معیشت آنها را در حیات دنیا در میانشان تقسیم کردیم و بعضی را بر بعضی برتری دادیم تا یکدیگر را مسخّرکرده (و با هم تعاون نمایند) ))
اسلاید 8 :
1-4
اجاره اشخاص از منظر نظام اقتصادی اسلام یک تعاون و همکاری در زندگی اجتماعی به شمار می رود نه بهره کشی انسان های زورگو و توانمند از انسان های ناتوان و ضعیف.
در روایتی از حضرت امیرالموئمنین (ع) باتوجه به آیه فوق (زخرف-32) در مورد اجاره اشخاص می فرماید:
((خداوند سبحان خبر داده است که اجاره، یکی از راه های گذراندن زندگی مردم است. زیرا براساس حکمت خود، همت ها، اراده ها و سایر حالات آنان را متفاوت آفریده است و همین اختلاف در آفرینش را رکن زندگی خلق قرار داده است و . ))
اسلاید 9 :
1-5
انواع اجاره:
اجاره اموال: که به آن اجاره اعیان نیز گفته می شود که در آن عین مستاجره، تحویل مستاجر می گردد و مستاجر مالک منافع این اموال می شود.
اجاره اشخاص: که در آن، عمل نیروی کار (اجیر) مورد اجاره قرار گرفته و مستاجر (کارفرما) مالک عمل نیروی کار می شود.
اسلاید 10 :
1-6
ارکان عقد اجاره و شرایط آن:
برای قرارداد اجاره، ارکان و شرایطی وجود دارد که انعقاد اجاره و همچنین صحت آن بسته به تحقق آنها می باشد که هر یک را جداگانه بیان می کنیم:
الف- ایجاب و قبول
ب – طرفین عقد (متعاقدان)
ج - عوضیین
اسلاید 11 :
1-7
الف- ایجاب و قبول:
ایجاب و قبول همان صیغه اجاره است که طرفین قرارداد بواسطه آن ، قصد و رضایت خود را نسبت به اصل قرارداد و نیز مفاد آن ابراز می دارند.
و از آنجایی که مهم، ابراز قصد و رضایت بوده، لفظ خاصی در آن دخالت ندارد از این رو عربی بودن الفاظ ایجاب و قبول شرط نیست بلکه به هر زبانی که طرفین مقصود و رضایت خویش را آشکار سازند صحیح است.
بر این اساس فقیهان، اجاره معاطاتی را نیز صحیح شمرده اند:
برخی در اجاره معاطاتی را فقط در اجاره اعیان پذیرفته اند.
برخی دیگر معاطات را در اجاره اشخاص با تردید قبول کرده اند.
اسلاید 12 :
1-8
ب – طرفین عقد (متعاقدان):
در قرارداد اجاره دو طرف قرارداد به موجر و مستاجر معروف اند که این دو اصطلاح در اجاره اشیاء و اجاره اشخاص متفاوت است:
در اجاره اشیاء موجر کسی است که ملک خود را به دیگری اجاره می دهد و مستاجر آن است که ملک دیگری را اجاره می کند.
در اجاره اشخاص موجر کسی است که خود را به اجاره دیگری در آورده و عمل خود را به دیگری تملیک می کند که به او (اجیر) نیز گفته می شود و مستاجر آن است که دیگری را برای انجام کاری اجیر می کند.
طرفین قرارداد باید اهلیّت (بالغ، عاقل و رشید بوده) انجام قرارداد را دارا باشند (سفی یا ورشکسته نباشند).
اسلاید 13 :
1-9
ج – عوضین:
در قرارداد اجاره، اجرتی که در قبال منفعت ملک یا عمل شخص پرداخت می شود یکی از دو عوضی است که در قرارداد اجاره ثابت است و عوض دیگر یا عمل انسان است در صورتی که اجاره اشخاص باشد و یا منفعت ملک است چنانچه اعیان و اشیاء باشد.
در فقه اسلامی برای هر یک از عوض ها و نیز منافع اعیان، شرایط و ضوابطی بیان شده است که هر یک را جداگانه بیان می شود.
اسلاید 14 :
1-10
شرایط عین مستاجره:
با اینکه در اجاره اعیان ، منفعت عین مستاجره معاوضه می شود نه خود عین، اما از آنجایی که استیفاء منافع، منوط به در اختیار داشتن مستاجره است از این رو شرایطی هم در عین مستاجره معتبر است که صحت قرارداد اجاره بسته به تحقق این شرایط می باشد که عبارتند از:
دوام عین مستاجره
تعیین عین مستاجره
علم به عین مستاجره
قابلیت تسلیم عین مستاجره
ملکیت عین مستاجره
امکان انتفاع از عین مستاجره
اسلاید 15 :
1-11
خلاصه شش مورد عین مستاجره
اسلاید 16 :
1-12
ضوابط منفعت در قرارداد اجاره:
منافعی که قرارداد اجاره از طرف موجر به مستاجر واگذار می شود ضوابط و شرایطی باید داشته باشد که به بیان آنها می پردازیم:
تعیین منفعت
حلیت و مشروعیت منفعت
ارزش مالی و عقلایی منفعت
علم به منفعت (الف- تعیین مدت ، ب- تعیین نوع کار و خدمات)
مالکیت منفعت
اسلاید 17 :
1-13
1-تعیین منفعت: منفعتی که در قرارداد اجاره به دیگری واگذار می شود باید معین بوده و مردّد بین چند منفعت نباشد و این شرط در اعیانی معتبر است.
2-حلیت و مشروعیت منفعت: منفعتی که در اجاره مدنظر است باید مشروع و قانونی باشد. لذا اجاره مغازه برای فروش کالای حرام یا اجاره کارگر به منظور ارائه خدمات حرام و نامشروع مثل حمل مشروب باطل است.
3-ارزش مالی و عقلایی منفعت: در بین عقلاء از ارزش مالی برخوردار باشد به گونه ای که قابلیت پرداخت مال در قبال آن وجود داشته باشد.
اسلاید 18 :
1-14
4-علم به منفعت:
منفعت باید معلوم باشد (اجاره ملک برای مدت نامعلوم درست نیست)
الف- تعیین مدت: مدت بهره برداری باید معلوم باشد
ب – تعیین نوع کار و خدمات: در مواردی از اجاره، معلوم شدن مقدار منفعت به نوع کاری است که در اجاره مدنظر می باشد (مانند بنایی کردن برای ساختمان)، البته در برخی از این موارد زمان نیز در تعیین اجرت، دخالت دارد.
اسلاید 19 :
1-15
مالکیت منفعت:
مالکیت تبعی و مالکیت مستقل
چنانچه موجر، مالک عین مستاجره بوده و آن را برای انتفاع، به دیگری واگذار کند در این صورت موجر هم مالک عین بوده و هم مالک منافع آن است با این تفاوت که ملکیت عین، مستقل و ملکیت منافع تابع ملکیت عین است.
اسلاید 20 :
16-1
شرایط عوض (اجراه بها):
صحت قرارداد اجاره بها منوط به تحقق این شرایط می باشد. این شرایط عبارتند از:
اجاره بها باید همچون منفعت، معلوم و معین باشد، اگر اجاره بها را یک چیز مجهولی قرار دهند اجاره باطل می شود.
در صورت متنوع بودن اجاره بها اگر نوع آن را مشخص نکنند قرارداد باطل می شود.
اجاره بها باید ملک مستاجر باشد
هر مالی که قابل معاوضه باشد می توان آن را به عنوان اجاره بها قرار داد.
بنابراین اجاره بها می تواند عین خارجی، کلّی در ذمَه ، عمل ، منفعت و یا حق قابل انتقال باشد.
