بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
سیاستهای حمایت از شبکه سازی با هدف توسعه علم و فناوری
اسلاید 2 :
فهرست مطالب
تعریف شبکه
گونهشناسی شبکهها
کارکردهای شبکهسازی
عوامل شکلگیری شبکهها
هزینهها و فرصتها در شبکه
مراحل رشد و تکامل شبکه
مدیریت دانش در شبکه
عضوگیری در شبکهها
چالشهای پیش روی توسعه شبکه
مداخلات دولتی در شبکهها
سیاستهای شبکهسازی
پایداری و شکست در شبکهها
مطالعه موردی 1: شامتک و درسهای شکست آن
مطالعه موردی 2: تحلیل روابط اعضا در یک شبکه بومی
اسلاید 3 :
تعریف شبکه
شبکه مفهومی عام با کاربرد وسیع در حوزههای مختلف است. دو تعریف زیر به مفهوم مورد نظر از شبکههای همکاری علم و فناوری نزدیکتر است:
تعریف اول: "گروهي از شركتها (سازمانها) را كه در پروژة مشتركي در زمينة توسعه، همكاري ميكنند و از لحاظ تخصصي مكمل يكديگرند، شبكه گويند. هدف همکاری باید غلبه بر مشكلات مشترك و دستیابی به بازارهاي جديد باشد".
تعریف دوم: "هر گروهي از افراد يا سازمانها را كه داوطلبانه به تبادل اطلاعات و يا فعاليت مشترك بپردازند و خود را در راستاي اين اهداف سازمان دهند به گونهاي كه فرد يا سازمان استقلال و تماميت خود را نيز حفظ نمايد، شبكه گويند".
اسلاید 4 :
تعریف شبکه (ادامه)
ویژگیهای مهم شبکه در این دو تعریف:
اسلاید 5 :
گونه شناسی شبکههای همکاری علم و فناوری
اسلاید 6 :
مزایای شبکه های همکاری
اسلاید 7 :
انگیزه ها و عوامل شکلگیری شبکهها
اسلاید 8 :
هزینهها و فرصتهای همکاری در شبکه
شبکهها وقتی ایجاد میشوند که هزینههای اداره آنها کمتر از منافع تأمینشده توسط آنها باشد.
اسلاید 9 :
مراحل رشد و تکامل شبکهها (مدل بوچل و رائب)
گام اول: تمركز شبكه بر موضوعات استراتژیک
هماهنگي با موضوعات مهم برای اعضای شبکه
اطمينان از حمايت مديريت
ايجاد پيوندها
گام دوم: ایجاد بافت شبکهای
ايجاد دانشهاي دوطرفه
انتخاب مكانيزم ارتباطي مناسب
تقويت اعتماد
گام سوم: روتینسازی فعالیتهای شبکه
تعريف نقشهاي شبكه
ايجاد نبض براي شبكه
گام چهارم: بهرهبرداری از خروجیهای شبکه
به نمايش گذاشتن خروجيهاي ملموس شبكه
اسلاید 10 :
چرخه عمر شبكههای همکاری
هر شبکه همکاری همانند یک محصول (یا فناوری دارای چرخه عمر است.
شبکهها برای دوام و بقا نیازمند نوآوری هستند
اسلاید 11 :
مدیریت دانش و نوآوری در شبکهها
بنگاههای مشارکتکننده در شبکه، دسترسی بهتری به منابع متنوعتر از اطلاعات و توانمندیها نسبت به بنگاههای فاقد ارتباطات شبکهای دارند.
شبکهها از طریق کمک به شکلگیری داراییهای مکمل و تقسیم کار نوآورانه بینبنگاههای عضو باعث تسریع نوآوری میشود.
نوآوری اغلب نتیجه غیرقابل پیشبینی بازترکیب دانشهای موجود با مسایل و راهحلها در شبکه است.
شبکه محمل خوبی برای انتقال دانشهای ضمنی است چرا که این نوع دانشها برای انتقال، نیازمند روابط مستقیم و رودررو هستند.
اسلاید 12 :
عضوگیری در شبکههای همکاری
در شبكه، پذیرش عضو جديد باید با نظر مثبت اعضاء قبلي باشد.
وقتی تعداد اعضای شبکه به سرعت زیاد می شود، اعضا قبلی قادر به انتخاب شرکای جدید از مسیرهای همکاری نخواهند بود (ظهور فرصتطلبان در شبکه).
بنگاههای مشارکتکننده در شبکه از یک طرف باید بتوانند از ارزشافزوده ناشی از دانش و اطلاعات تولیدشده در شبکه سهم مناسبی را به خود اختصاص دهند.
از سوی دیگر، باید رفتارهای همکارانه خود را تقویت نموده، اعتماد متقابل با سایر اعضای شبکه را بوجود آورند و از تعارضهای احتمالی با دیگران اجتناب کنند.
یکی از آفتها در همکاری شبکهای گردش اطلاعات درون یک گروه کوچک از اعضاست که در این صورت شبکه "محدودکننده و صلب" خواهدشد.
اسلاید 13 :
مدیریت شبکهها و چالشهای پیش رو (چند تجربه عملی)
اسلاید 14 :
خردمایه مداخلات دولتی در شبکهها
شبکههای رسمی همکاری اغلب به عنوان یک ابزار سیاستی توسط یک نهاد دولتی و در قالب یک سازمان رسمی ایجاد شده و مورد استفاده قرار گرفتهاند.
بیانکی و بِلینی معتقدند شبكههاي محلي نوآوري اگر بخواهند بدون دخالت حمايتي دولتهاي محلي توسعه یابند، رشد آنها بسيار كند خواهد بود.
در کشورهای توسعهیافته معمولاً شبکهها حول بنگاههای بزرگ و در طول زنجیره تحقیقات، تامین و توزیع آنها شکل میگیرند.
با توجه به دولتی بودن بخش عمدة اقتصاد در کشورهای در حال توسعه نمیتوان امیدوار بود که شبکههای همکاری بدون حمایت دولت شکل گیرند.
اسلاید 15 :
سیاستهای حمایت از شبکهسازی
اسلاید 16 :
برخی از ریسکهای شکست یک شبکه همکاری
اسلاید 17 :
شبکههای همکاری علم و فناوری در ایران
در اواسط دهة 1370 شمسی، "شبکه آزمایشگاههای ملی تحقیقاتی کشور" یا "شامتک" توسط شورای پژوهشهای علمی کشورایجاد گردید.
شبکه شامتک بیش از چند سال دوام نیاورد و در سال 1380 منحل شد.
موج بعدی شبکهسازی در حوزه علم و فناوری کشور، در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شکل گرفت.
سه شبکه با عناوین، شبکه پزشکی مولکولی، شبکه بیوتکنولوژی پزشکی و شبکه تحقیقات گیاهان دارویی در سالهای 1379-1381 ایجاد شدند.
دو شبکه اول همچنان فعال هستند ولی شبکه سوم پس از چند سال از فعالیت بازماند.
اسلاید 18 :
شبکههای همکاری علم و فناوری در ایران (ادامه)
شبکه تحقیقات سلولهای بنیادی، شبکه دیگری است که در وزارت بهداشت در سال 1384 ایجاد شد و هم اکنون در حال فعالیت است.
شبکه ملی پژوهش و فناوری گیاهان دارویی در سال 1383 توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با مشارکت چند وزارتخانه دیگر تشکیل شد.
شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو در سال 1383 توسط ستاد ویژه توسعه فناوری نانو و شبکه شاعا توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1388 ایجاد شدند.
همه شبکههای مذکور از نوع شبکههای رسمی هستند که یک نهاد دولتی متولی ایجاد آنها بوده است و همه آنها از الگوی "بالا به پایین" در مرحله شکلگیری پیروی کردهاند.
اسلاید 19 :
مطالعه موردی 1: شبکه شامتک
شورای پژوهشهای علمی کشور، در سال 1375 برنامه ملی تحقیقات را تهیه کرد .
در سال 1376، حدود 5600 پروژه تحقیقاتی برای 5 سال در کمیسیونهای تخصصی این شورا به تصویب رسید.
برای پاسخگویی به این حجم از پروژهها، شورا به این نتیجه رسید که ایجاد شبکههای آزمایشگاهی تحقیقاتی کشور–شامتک- را در دستور کار قرار دهد.
شبکه آزمایشگاههای ملی تحقیقاتی کشور (شامتک)، اولین تجربه جدی کشور در زمینه شبکهسازی زیرساختهای علم و فناوری به صورت رسمی و در سطح ملی بوده است.
شکست این تجربه، تردیدهای جدی در بین سیاستگذاران و مدیران کلان حوزه علم و فناوری کشور نسبت به امکانپذیری ایجاد شبکههای همکاری در ایران ایجاد کرد.
شبکههای شامتک نسل اول با وجود برنامهریزیهای زیاد انجامشده و هزینههای بسیار صورتگرفته، در سال 1381 همزمان با انحلال شورای پژوهشهای علمی کشور از فعالیت باز ماندند.
اسلاید 20 :
مطالعه موردی 1: شبکه شامتک (ادامه)
موج دوم ایجاد شبکههای شامتک در سال 1382 شروع شد.
در این دوره جدید، اداره کل پشتیبانی پژوهشی وزارت علوم، ایجاد 4 شبکه شامتک کشاورزی، فوتونیک، شیمی و روانشناسی را در دستور کار قرار داد.
در دوره دوم، عمر شبکهها کوتاهتر بود و تنها شامتک کشاورزی حدود 3 سال فعالیت نمود.
موج سوم ایجاد شبکههای آزمایشگاهی در وزارت علوم، در سال 1389 با عنوان شبکه آزمایشگاههای علمی ایران –شاعا - شروع به فعالیت کرد.
منظور از شکست شبکه شامتک، انحلال آن (در دورههای اول و دوم) چند سال پس از شروع فعالیت آن بوده است.
بررسیها نشان میدهد فعالیت بلندمدت شبکه به عنوان یک الزام مهم در نیت ایجادکنندگان شامتک بوده است و اهداف ذکرشده برای آن اغلب در کوتاهمدت قابل دستیابی نیست.
