بخشی از پاورپوینت
اسلاید 3 :
حقوق و جرایم سایبری
اسلاید 4 :
مقدمه
امروزه بسیاری از مردم از شبکه اینترنت یا اینترنت برای مبادله پیام یا فعالیت های دیگر استفاده می کنند. این شبکه ها فاصله زمانی و مکانی را از بین برده و قدرت زیادی در اختیار بشر قرار داده است. چون این فناوری فضای اشتراکی ایجاد کرده و مفاهیم جدیدی چون حاکمیت سایبری و غیره را به منصه ظهور رسانده است، برای استفاده از آن نیازمند تدوین قوانین جدیدی هستیم که حقوق سایبری نام دارد. از طرفی این فضا شرایط سوء استفاده را برای افراد بزهکار فراهم کرده است از این روی در این فضا نیز ممکن است انسان مرتکب جرم شود. چون چنین جرمی در فضای اینترنتی روی می دهد آن را جرم الکترونیکی یا سایبری نام می نهند.
اسلاید 5 :
ماهیت جرایم سایبری
چون جرایم کامپیوتری و سایبری ناشی از فناوری مدرن است از این روی آثار جالبی دارد که در ادامه بررسی می شود :
١- جرایم کامپیوتری تصنعی هستند.
جرایم را به دو دسته طبیعی و تصنعی تقسیم می کنند که جرایم طبیعی بیشتر تحت سیطره قوانین مذهبی و شرعی است لکن جرایم تصنعی امور حادثند و تحت شمول مقررات جدید قرار می گیرند.
اسلاید 6 :
٢- تأثیر وجدانی اندکی برفاعل دارند.
فاعل بعضی از جرم ها نظیر سرقت یا قتل بعد از انجام جرم احساس سرزنش می کند (نوعا یا شخصا) اما فردی که چراغ قرمز را رد می کند و به مقررات راهنمایی و رانندگی در این خصوص توجه نمی نماید غالبا احساس شرمساری نمی کند. جرایم سایبری نیز جزو دسته دوم بوده و به علت ماهیت تکنولوژیک آن احساس غرور نیز در فاعل آن پدید می آید.
اسلاید 7 :
٣- عنصر مادی جرایم سایبری مشابه است(شکل یکسان ارتکاب).
به دلیل بسترهای متفاوت ارتکاب جرم های کلاسیک وشکل های متفاوت سناریوی مجرمانه طبعا عنصر مادی جرم ها با یکدیگر متفاوتند. لکن در اکثر جرایم کامپیوتری عنصر مادی یکسان بوده و امروزه بستر فناوری این جرم ها نیز یکی شده است. شکل یکسان ارتکاب از حیث اجزای عنصر مادی یا یکسانی به واسطه بستر فناوری است که موارد ذیل نمونه ای از آن است :
قوانین ماهوی و شکل یکسان دارند.
رویه های یکسان برای مبارزه وجود دارد.
الزامات یکسان داخلی/ بین المللی دارند.
پلیس واحد برای آن نیاز است.
اسلاید 8 :
٤- زمان ارتکاب جرم به حداقل رسیده است.
در حالت سنتی برای جرم مراحل ذیل تصور می شود :
قصد مجرمانه
تهیه مقدمات
عملیات اجرایی جرم
درتمام مراحل فوق گذشت زمان مشهود است و ممکن است قصد تا عملیات اجرایی جرم از چند ثانیه تا چند ماه زمان نیاز داشته باشد. لکن در جرایم سایبری این زمان به چند ثانیه یا کسر ثانیه تبدیل می شود. فرد مرتکب از لحظه ارسال تا دریافت مطالب افتراآمیز در کل شبکه کمتر از چند ثانیه زمان نیاز دارد.
اسلاید 9 :
٤- زمان ارتکاب جرم به حداقل رسیده است.
در حالت سنتی برای جرم مراحل ذیل تصور می شود :
قصد مجرمانه
تهیه مقدمات
عملیات اجرایی جرم
درتمام مراحل فوق گذشت زمان مشهود است و ممکن است قصد تا عملیات اجرایی جرم از چند ثانیه تا چند ماه زمان نیاز داشته باشد. لکن در جرایم سایبری این زمان به چند ثانیه یا کسر ثانیه تبدیل می شود. فرد مرتکب از لحظه ارسال تا دریافت مطالب افتراآمیز در کل شبکه کمتر از چند ثانیه زمان نیاز دارد.
اسلاید 10 :
٥- مکان ارتکاب بین المللی شده است.
بعضی ازعواملی که تعدد مکان جرم را موجب می شود عبارتنداز :
محل ارتکاب
محل وقوع نتیجه
محل وجود ادله
محل فرار مرتکب
در جرایم سایبری به واسطه زیرساخت جهانی مکان ارتکاب جرم به تمام کره زمین توسعه یافته است. فردی که مطالب افتراآمیز در شبکه منشر می کند در زمان بسیار کوتاه پیام خود را به منطقه وسیعی از زمین می رساند. یا کسی که ویروسی نوشته و منتشر می کند چندین کامپیوتر را در کشورهای مختلف آلوده می کند. به دلیل ماهیت بین المللی جرایم سایبر مبارزه با آن نیز تشریک مساعی تمام کشورها را می طلبد.
اسلاید 11 :
٦- بزه دیده به جای انسان ماشین است.
درحالت سنتی بزه دیده یا که هدف جرم است انسان می باشد و در جرایم علیه اشخاص، تمامیت جهانی و معنوی فرد هدف ارتکاب جرم است. در جرایم علیه اموال جرم علیه مال متعلق به انسان است. شکل اولیه بزه دیده در جرایم سایبری رابطه انسان و ماشین بود. در کلاه برداری کامپیوتری اولیه و کلاسیک فرد مرتکب، با دادن دستورالعمل اضافی بدون این که آنان را بفریبد یا حتی دیده باشد وجوه دیگران را به خود اختصاص می داد. در شکل جدید و اخیر این شکل از بزه دیده به صورت ماشین- ماشین تغییر یافته است که بیشترین مورد تحقق آن در جرایم تجارت الکترونیکی و جرایم بانکداری الکترونیکی است.
اسلاید 12 :
تاريخچه جرائم كامپيوتري
با پيدايش كامپيوتر، جرائم كامپيوتري نيز بوجود آمد. تاريخچة جرائم كامپيوتري را ميتوان به سه نسل طبقه بندي نمود
نسل اول : جرایم رایانه ای كه تا اواخر دهة 1980 ميباشد شامل سرقت و كپي برداري از برنامهها و جرائم عليه حريم خصوصي اشخاص مانند سرقت از آثار و تحقيقات افراد بود.
نسل دوم: كه تحت عنوان جرائم دادههاناميده ميشود تا اواخر دهه 1990 ادامه داشته است
در اين دهه تمامي جرائم عليه تكنولوژي اطلاعاتي، ارتباطاتي، كامپيوتري، ماهواره اي و شبكههاي بين المللي تحت عنوان جرائم عليه دادهها اطلاق ميشود
اسلاید 13 :
نسل سوم كه از اواسط دهة 1990 شروع ميشود جرائم كامپيوتري تحت عنوان جرائم سايبريا جرائم در محيط سايبرمعروف گرديد
اسلاید 14 :
حقوق فضای سایبر( حقوق فناوری اطلاعات ) : کلیه ابعاد مدنی , تجارت جزایی , بین الملل و فنی را شامل می شود .
از حیث ابعاد حقوقی یعنی بعد حقوق خصوصی در حقوق سایبری دو بحث عمده مطرح است , یکی بعد مدنی و دیگر بعد تجاری .
1- بعد مدنی :
الف قراردادهای انفورماتیک: از حیث نوع شناسی ، قرارداد ، بسته به خرید ، توزیع ، سفارش و پشتیبانی تفاوت می کند.نوع شناسی قراردادهای انفور ماتیک کاملا برگرفته از منطق برنامه نویسی و مراحل ان است .شامل
1- طراحی و ظهور در برنامه ، پیاده سازی سیستم و نرم افزار ، پشتیبانی سیستم یا برنامه ، راه اندازی سیستم و برنامه
2-خرید بسته های نرم افزاری ، مراحل ازمون (الفا)و استفاده موقت (بتا)و بکارگیری دائم و نهایی(فینال)
3-مالکیت فکری ، که بیشتر در بحث مالکیت کپی رایت مطرح میشود.
اسلاید 15 :
ب مسئولیت مدنی قراردادی : مسئولیت ناشی از قرارداد که بسته به نوع تعهد و تخلف قراردادی به وجود می آید.این نوع مسئولیت می تواند در امور مختلف بروز کندو نتابج گوناگونی بوجود آورد.مانند مسئولیت ناشی از نرم افزارهای معیوب در امور بیمارستانی برای درمان بیماران که موجب مرگ بیمار می شود .
دکترین مراقبت مانند اینکه فرد داده ها و اطلاعاتی را روی شبکه می گذارد که گاهی نادرست است (مانند استفاده از قارچ های خوراکی ، اطلاعاتی ارائه می شود که و یک کاربراینترنت از ان استفاده می کند و مسموم میشود)در اینجا به نوعی مسئولیت مدنی بروز و تحقق می یابد .
استانداردها : برای اینکه بتوان بگونه ا ی عادلانه مسئولیت را بر افرادمستقر کرد ، باید در ابتدا استاندارد های مختلفی برای انواع کالا ها و خدمات و.. اعلام شود . و اگراین استانداردها موحود بود آنگاه باید میزان مراقبت را سنحید
ج ادله ا ثبات دبجیتالی: نکته مهم برشمردن دلایل است . کلا به اقرار ،اسناد کتبی ،شهادت ،امارات وقسم تقسیم می شود. ویژگی دلیل در امور مدنی احصا شدن است و بسته به نوع دلیل قواعدی بر آن حاکم است.در اسناد مهم ترین مسئله فرایند حاکم بر ایجاد سند است . سند رسمی باید برابر قانون ثبت اسناد تشکیل شود تا بتواند رسمی تلقی شود .
کتبی نبودن دادها و اطلاعات و راحتی اصلاح و محو شدن فایل ها موجب می شود که بقا به معنی فیزیکی ومعمولی وجود نداشته باشد بنابراین اصالت مرسوم اسناد رسمی وجود ندارد.
اسلاید 17 :
حقوق مالکیت فکری : خود شامل چند نوع است که مهم ترین آنها شامل حق اختراع طرح های صنعتی و علایم تجاری و حق طبع یا کپی رایت است.
ه پایگا داده ها: پایگاه داده ها به دلیل نوع ارایه و انتخاب و نیز ارزش اقتصادی و ماهیت خود ماهیتی جدا از نظام مالکیت فکری و به ویژه کپی رایت را می طلبد.
2 - بعد تجاری: حقوق تجارت دارای دو بعد داخلی و خارجی است که باپیدایش و تکامل شبکه های رایانه ای بین المللی این تفکیک از بین رفت. ابتدا بحث تبادل الکترونیک داده های بسته , مبنا و معیار تجارت بود و سپس جای خود را به تبادل داده های باز داد و امروزه بعد تجارت فضای سایبر به تجارت الکترونیکی , تبادلات الکترونیکی و مانند ان پرداخته است
اسلاید 18 :
ابعادعمومی ( حقوق اساسی – اداری) سایبر : از بعد حقوق عمومی در سایبرلا دو بحث عمده حمایت از داده ها و جریان آزاد اطلاعات مطرح است که هم حقوق اساسی و هم حقوق اداری را شامل می شود .
الف- حمایت از داده ها :داده های شخصی ناظر برداده های هویتی شخص است . که موجب تمایز انسان و حریم خصوصی شخص از دیگری می شود حمایت از داده هاناظر برحمایت از افراد در قبال پردازش داده های شخصی در حالت اتوماتیک , نیمه اتوماتیک یا غیراتوماتیک است.این داده ها با داده های عمومی ،داده های احتماعی – اعم از پزشکی ،سوابق کیفری و قضایی- داده های علمی و آماری تفاوت دارد.
هرگونه دسترسی , افشا , در اختیار داشتن , نشر,توزیع و پردازش غیرقانونی جرم است و بسته به سیستم قضایی و قانونی مورد نظر در یک یا دو دسته از جرایم اداری و جرایم کیفری به طور مجزا مشخص می شود.
اسلاید 19 :
ب -جریان آزاد اطلاعات : در محیط دیجیتالی و شبکه های رایانه ای اصل بر آزاد بودن جریان اطلاعات و دسترسی افراد به اطلاعات است . اما این آزادی بی حد و مرز نیست . در مسایل امنیتی , حریم خصوصی افراد , اسرار دولتی مهم و مسایل بهداشتی این آزادی نفی می شود.
شاخه های جریان آزاد اطلاعات با گسترش و پیشرفت رایانه ، محدوده و وسعت بیشتری یافته ومباحثی مانند دموکراسی الکترونیکی ، دولت الکترونیکی ،پارلمان الکترونیکی و رای گیری الکترونیکی نیز مطرح شده.
ابعاد بین المللی حقوق سایبر : در فضای سایبر مرزی به آن معنا در داخل کشورها وجود ندارد . اصل حاکمیت دولت و اصل استقلال عدم مداخله در حاکمیت در فضای سایبر به شدت دچار تنش شده است , فضای سایبرفضای واحد جهانی الکترونیکی محض است . به همین دلیل باید این فضا نظامند و قاعده مند شود.
اسلاید 20 :
انواع جرايم اينترنتي
جرايم اينترنتي شامل انواع مختلفي مي شوند از جمله:
1- جرايم عليه محرمانه بودن و تماميت و در دسترس بودن داده ها.
2- جرايم عليه سيستم هاي رايانه اي و اينترنتي مانند اخلال در سيستم ها.
3- جرايم عليه اموال مانند كلاهبرداري اينترنتي.
4- جرايم عليه امنيت و آسايش عمومي مانند توهين به مقدسات و اصول كلي يك كشور.
5- جرايم عليه مالكيت فكري.
6- جرايم عليه محتوي مانند پرنوگرافي (تصاوير و فيلم هاي مستهجن جنسي).
به طور كلي اين شش دسته در تمام كشورها جرم شناخته شده و به طور كلي آن چه مبنا و محور اين نوع تقسيم بندي قرار گرفته است ارزش هايي هستند كه مورد حمايت قانونگذار بوده و مورد تجاوز و تعدي مجرمان قرار گرفته است و شايد ارزش ها از كشوري تا كشور ديگري متفاوت باشند.
