بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
دانستنيهايي در باره
نخاع
اسلاید 2 :
نخاع چيست ؟
نخاع شبيه يک لوله تو پر است که وقتی آن را به صورت عرضی برش دهيم، در قسمت داخلی آن، ماده خاکستری و در قسمت خارجی آن ماده سفيدی را می بينيم. نخاع پر از سلولهای عصبی است . اين سلولها رابط بين مغز و اعصاب حسی و حرکتی هستند که از ستون فقرات ما منشعب می شوند. جريان عصبی در اعصاب ناحيه نخاع پيامها را از مغز به اندامها می رساند. ما 21 جفت عصب نخاعی داريم که هر کدام از اين اعصاب پس از خروج از نخاع منشعب می شوند. نخاع شامل پرده های سخت شامه، عنکبوتيه،نرم شامه، مايع مغزی نخاعی و سلولهای عصبی است.
اسلاید 3 :
انعکاس نخاعی :
هيچوقت به اين موضوع فکر کرديد که چرا وقی دستتان با جسم داغی برخورد می کند، قبل از اينکه فرصت فکر کردن داشته باشيد، دستتان را عقب می کشيد؟ واقعيت اين است که در مواقع بروز خطرات ناگهانی، اتفاقی به نام انعکاس نخاعی در بدن رخ می دهد که سرعت عمل آن بسيار بيشتر از واکنشهای ارادی بدن ماست. در روند يک انعکاس نخاعی، موج عصبی که در اثر تحريک يک تار عصبی حسی به وجود آمده به نخاع می آيد و به يک عصب حرکتی منتقل می شود و بلافاصله به اندام درگير می رسد و مثلا" در مثال فوق باعث عقب کشيدن فوری دست ما می شود.
اسلاید 4 :
اندازه نخاع :
نخاع ما 38-45 سانتی متر طول و حدود 30-40 گرم وزن دارد!
عوارض آسيب های نخاعی:
بيمارانی که دچار آسيب نخاعی يا مسائلی چون عفونت ريه ها و عفونتها و مشکلات مجاری ادراری می شوند، کنترل ادرار و مدفوع خود را از دست می دهند و در اغلب موارد به دليل بی تحرکی، از زخمهای بستر شديد و عفونی رنج می برند . به جز اين عوارض فرعی، بسته به نوع و سطح آسيب نخاعی، مصدومين ، همه يا بخشی از حسها و حرکات ارادی خود را برای هميشه از دست می دهند.
اسلاید 5 :
مايع نخاع:
مايع نخاع يا ال پی، مايعی است که در نخاع ما وجود دارد و يکی از مهمترين خواص آن، ضربه گيری برای سلسله اعصاب ارزشمندی است که در نخاع قرار دارند. مننژيت يا سرسام، بيماری خطرناکی است که اگر به موقع به دادش نرسند، باعث عوارضی چون کری، کوری، فلج اندامها، عقب ماندگی ذهنی، صرع و حتی مرگ می شود. مطمئن ترين راه تشخيص بيماری مننژيت، آزمايشی است که بر روی مايع نخاع انجام می شود.
برای اين آزمايش سوزن مخصوصی از فضای بين مهره های تحتانی کمری وارد حفره ميانی ستون مهره ها که در آن مايع نخاعی وجود دارد می شود و مقدار کمی از اين مايع برای بررسی عفونت و کشت خارج می شود. در هر دقيقه حدود 5 ميلی متر مايع نخاعی در بدن ما توليد می شود و خارج کردن کمی از اين مايع برای آزمايشات ، هيچ خطری ندارد. اين موضوع اهميت زيادی دارد چون خيلی از افراد از صدمه ديدن نخاع در اين آزمايش وحشت دارند و با ممانعت از انجام آن خطرات زيادی را برای خود يا فرزند بيمارشان ايجاد می کنند در حاليکه مايع نخاعی از حد فاصل مهره های تحتانی کمری بيرون کشيده می شود و در اين محل نخاع وجود ندارد.
اسلاید 6 :
سانحه خبر نمی کند:
ببينيد سانحه خبر نمی کند و هر کدام از ما ممکن است با مصدومين مواجه شويم. در مورد آسيبهای ناحيه نخاع، يک نکته را به خاطر بسپاريد . ما فرض را بر آسيب ديدگی نخاع می گذاريم. البته تا زمانی که عکس آن ثابت شود. اين فرضيه اوليه يادمان می آورد که مريض مشکوک به آسيب نخاعی را نبايد به هيچ قيمتی حتی به اندازه سر سوزنی تکان دهيم، مگر وقتی که جانش در خطر مرگ باشد و مثلا" در ماشينی اسير شده باشد که آتش گرفته است . در غير اين موارد حاد، تا حد امکان به مصدوم دست نزنيدو او را تکان ندهيد چون بسياری از چرخ نشينان امروز، کسانی هستند که در اثر نابلدی رهگذران ، دچار آسيب جدی نخاعی شده اند . آسيبی که شايد با جابجايی درست و با کمک متخصص ، هرگز آنقدر جدی نمی شد.
اسلاید 7 :
مراقب باشيم اگر :
با مصدومی مواجه شديم که در ناحيه کمر يا گردن مورد حمايت اصابت گلوله يا چاقو قرار گرفته بود.
با مصدومی مواجه شديم که در اثر تصادف، سقوط از بلندی يا هر سانحه ديگری در ناحيه گردن و يا کمر آسيب ديده بود.
مصدومی که موقع شيرجه زدن صدمه ديده بود.
مصدومی که به شدت زمين خورده بود.
مصدومی که در اثر چرخش سريع و ناگهانی بدن آسيب ديده بود.
مصدومی که در حين ورزش صدمه ديده بود.
اسلاید 8 :
علائم اصلی آسيب به نخاع:
خشک شدن و بی حرکت ماندن گردن، ماندن سر در وضعيتی غیر معمولی، مشکل داشتن يا ناتوان بودن از راه رفتن، فلج شدن ، سردرد، گردن درد يا کمر درد، کرختی و سوزن سوزن شدن پا، ناتوانی در کنترل ادرار و بی هوشی و علائم شوک مثل رنگ پريدگی، سرد شدن پوست ، کبودی ناخنها و لبها و کاهش هشياری ، از علائم هشدار دهنده ای هستند که در سوانح می توانند نشانه ای از بروز آسيبهای نخاعی باشند و دقت بيشتری را می طلبند.
اسلاید 9 :
کمک های اوليه برای مصدومين گردن و کمر :
سر و تنه مصدوم را کاملا" بی حرکت نگهداريد.
اگر حرکت دادن مصدوم ضروری است ، از چندين نفر کمک بگيريد که يکی از آنها فقط بايد سر و گردن بيمار را نگهدارد. همه گروه بايد بدن مصدوم را در حاليکه سر و گردن و کمر او کاملا" ثابت است ، روی برانکارد قرار دهند.
در اطراف سر و بدن بيمار، حوله، پارچه و پتو قرار دهيد و بيمار را به برانکارد ببنديد تا موقع جابجايی، کوچکترين تکانی نخورد.
لباسها و يا کلاه بيمار را از تنش در نياوريد.
اسلاید 10 :
آسيب نخاعی چيست ؟
نخاع ما درست مثل کابل تلفنی است که بين مغز به عنوان مرکز تلفن و اندامهای حسی و حرکتی به عنوان مشترکين قرار گرفته است . با آسيب ديدن نخاع در محل ضربه، اول خونريزی و تورم در نخاع ايجاد می شود و بعد، بسته به سطح ضايعه، يک حباب در نخاع به وجود می آيد. که باعث قطع شدن مسير و از دست دادن همه يا بخشی از حسها و حرکات می شود. نقطه آسيب در هر کجای نخاع که باشد . بالای آن درست عمل می کند و صدمه ها در نواحی پايين آن ديده می شود. مثلا" کسانی که از آسيبهای گردن رنج می برند، همه يا بخشی از حرکات دستها و پاهايشان را از دست داده اند در حاليکه کسانی که از ناحيه کمر آسيب ديده اند، مشکلی در حس و حرکت دستهايشان ندارند بلکه مشکلات آنها مثلا" در پاهايشان بروز می کند.
اسلاید 11 :
راههای پيشگيری از آسيب نخاعی :
هميشه پيشگيری بهتر از درمان است. در مورد آسيب نخاعی انجام اقداماتی مثل بستن کمربند ايمنی در خودرو، ورزش کردن و بلند کردن اجسام به روش درست، شيرجه نزدن در جاهايی که عمق آن کافی نيست. موتور سيکلت سوار نشدن و ضربه نزدن با سر از بهترين راههای پيشگيری از آسيب نخاعی است.
اسلاید 12 :
آسيب نخاعی با قطع نخاع چه فرقی دارد؟
همانطور که پيشتر گفته شد، اگر نخاع را مثل يک کابل تلفن در نظر بگيريم، در آسيب نخاعی بخشی از اين کابل از ميان رفته و عملکرد آن مختل ميشود در حاليکه در قطع نخاع، ارتباط ميان مغز و اندامها به طور کامل قطع شده و کليه حرکات ارادی و غير ارادی و حسهای زير محل آسيب ، از دست داده می رود.
اسلاید 13 :
مهره های بدن ما :
مهره ها، استخوانهايی هستند که از نخاع ما محافظت، می کنند و نخاع در وسط آين مهره ها قرار گرفته است. مهره ها به صورت منظم بر روی يکديگر قرار گرفته اند. آنها ستون فقرات را می سازد که در مواقع ستون بدن است ولی حالت انعطاف پذيری دارد. مهره ها به وسيله رباطهايی به هم وصل شده اند که وجود همين رباطها باعث ايستايی ستون فقرات ما می شود. ما 30 مهره داريم: 7 مهره گردنی، 12 مهره پشتی، 5 مهره کمری، 5 مهره خارجی و يک مهره دنبالچه .
اسلاید 14 :
دسته بندی آسيب نخاعی :
بطور معمول، بيمارانی که دچار آسيب نخاعی می شوند به دو دسته پاراپلژی و تتراپلژی تقسيم می شوند. بيمار پاراپلژی ، بيماری است که منطقه آسيب نخاعی او در ناحيه سينه، کمر، يا خاجی باشد. اين بيماران حس و حرکت تنه و اندامهای تحتانی خود را از دست داده اند. بيماران تتراپلژی بيمارانی هستند که از ناحيه گردن صدمه ديده اند و کنترل حس و حرکت اندام فوقانی ، تنه و اندام تحتانی خود را از دست داده اند.
اسلاید 15 :
نخاع ده ميليون ساله :
در بيست و پنجم ماه اوت سال 2006 ميلادی يعنی همين امسال، خبر شگفت آوری منتشر شد. يک ديرين شناس ايرلندی، نخاع حيوانی فسيل شده به قدمت 10 ميليون سال را کشف کرد. به نظر می رسد اين کشف، اطلاعات فراوانی راجع به حيوانات ما قبل تاريخ به انسانها بدهد. ماريا مکنا مارا، ديرين شناس اين دانشگاه ضمن اعلام اين خبر توضيح داد که اين نخاع در بين رسوبات درياچه منطقه ليبروس واقع در شمال شرقی اسپانيا و در بقايای بدن يک قورباغه و مقدار کمی از آن در بدن يک نوزاد قورباغه و يک سمندر فسيل شده کشف شده است.
اسلاید 16 :
اسپاسم های بيماران آسيب نخاعی چه هستند؟
اسپاسم عضلانی، تعريف ساده ای دارد. به حرکات خود به خود اندامها به صورت انقباض عضلات يا حرکات اندامها، اسپاسم عضلانی می گويند. در بيماران آسيب نخاعی بعد از گذشتن چند هفته تا چند ماه، اسپاسم به وجود می آيد. اين اسپاسم ها به معنی برگشت حرکات اندامها نيست چون تحت کنترل بيمار نيستند. علت اصلی بروز اسپاسم، فرمان های اشتباهی است که از زير ناحيه صدمه ديده نخاع صادر می شوند. اسپاسمها برای بيماران مفيدند چون باعث انقباض عضلات و جلوگيری از لاغر شدن بيش از حد عضلات بيماران می شوند. اگر اسپاسمها بيش از حد افزايش يابند، اسپاستيسيتی در بيمار رخ داده است. اسپاستيسيتی معمولا" نشانه عفونتهای ادراری يا ساير عفونتهاست.
اسلاید 20 :
اعصاب نخاع :
سی و يک جفت عصب از نخاع خارج می شود و عملکرد قسمتهای مختلف بدن را کنترل می کند. اين اعصاب عبارتند از :
8 عصب گردنی که کنترل گردن ، بازو و دستها را به عهده دارند.
12 عصب پشتی که کنترل تنه و عضلات بالايی شکم را به عهده دارند.
5 عصب کمری که کنترل عضلات پايين شکم و اندامهای تحتانی را به عهده دارند.
5 عصب خارجی که کنترل قسمتهای پايينی اندام تحتانی و عملکرد روده و مثانه را کنترل می کنند و يک عصب دنبالچه .
