بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
ذخایر سلولی Cells Inclusions
شامل :
مواد ترشحی
لیپوفوشین
ملانین
گلیکوژن
ذخایر کریستالی
چربی و ..
اسلاید 2 :
ذخایر سلولی درسلولهای جانوری گروهی از ضما ئم را بوجود می آورند که منشا لیزوزومی دارند
Secretive Materials مواد ترشحی
اشک، اسیدکلریدریک، آنزیمهای گوارشی، لعاب، شیر، آنتی کر و رشته های پروتئینی
اسلاید 3 :
Lipofuscin لیپوفوشین
در جانوران جوان وجود ندارد. ولی در جانوران مسن در بافتهای معینی مواد ترشحی به رنگ قهوه ای یا طلایی بنام لیپوفوشین مشاهده می شود ( گاهی بنام پیگمانهای پیری)
منشا ، نحوه تولید و عملکرد آنها به درستی روشن نیست
اسلاید 4 :
ملانین Melanin
رنگدانه قهوه ای پوست، مو و پوششهای مغز در پستانداران
در دوزیستان، خزندگان و ماهیان این ماده گسترده تر و پوشش حفره های سروزی بدن را بوجود می آورد
ملانین در مقابل تاثیر بسیاری از مواد شیمیایی و اسیدها مقاومند
در مقابل آب اکسیژنه به رنگ زرد در می آید
ملانین در ملانوسیتها (ریبوزوم) ساخته می شود
ملانین با جذب اشعه ماوراء بنفش خورشید در پوست مانع نفوذ آن به اعماق این لایه و در نتیجه مانع آسیب های کروموزومی می گردد
سنتز ملانین توسط ژنی هدایت میشود که با اشعه خورشید فعال می گردد
اسلاید 5 :
گلیکوژن Glycogene
ذخیره گاه اصلی کبد و عضلات مخطط
در مقادیر کمتر در سلولهای دیگرنیز مشاهده می شود
گلیکوژن بصورت اجسام همشکل و منفرد با حاشیه نامنظم بنام ذرات بتا ( β-Bodies) در سلولهای کبد دیده می شود.
اسلاید 6 :
چربیها Lipids
بصورت قطراتی در سلول ذخیره می شود
در سلولهای تخصص یافته بطور عمده و در سایرسلولها به مقدار کمتر ذخیره می شود
در fat cell تا 95 درصد سلول از لیپید تشکیل شده است
اسلاید 7 :
ذخایرکریستالی یا بلور مانند Cristalline Inclusion
در سلولهای :
سرتولی بیضه انسان
اووسیت ها ی موش
هسته سلولهای کبد سگ ، روباه وشغال مشاهده شده
با کمک میکروسکوپ الکترونی در تمام اجزای سلول از قبیل هسته، میتوکندری، دانه های ترشحی و بطور آزاد در سیتوپلاسم مشاهده شده اند.
اهمیت فیزیولوژیک و شیمیایی آنها ناشناخته است
اسلاید 8 :
هر سلول محتوي سيتوپلاسم و ارگانل ها بوده كه توسط غشاء از محيط خارج جدا مي گردد.
از خصوصيات غشاء سلول اين است كه به صورت فيلتر انتخابي عمل مي نمايد. به عبارتي اولاً فقط به بعضي از مواد اجازه عبور مي دهد و ثانياً سرعت عبور و مرور يونها از داخل به خارج سلول و به عكس متفاوت است .
نفوذپذيري متفاوت غشاء به عبور يونها، سبب پيدايش اختلاف غلظت بين داخل و خارج سلول مي شود. براي مثال، بدليل كاهش نفوذپذيري غشاء به يون سديم Na+در شرايط استراحت سلول، اين يون داراي غلظت بالايي در مايع خارج سلولي است . در حاليكه بدليل نفوذپذيري بالاي غشاء به يون پتاسيم، اين يون داراي غلظت زياد در داخل سلول است.
اختلاف غلظت واضح و مشخصي براي مواد داخل و خارج سلول وجود دارد . اين اختلاف غلظت براي ادامة حيات سلول ضروري است و اگر انتخابي بودن غشاء در عبور و مرور مواد به داخل و خارج سلول وجود نداشت، غلظت مواد در دو سوي غشاء برابر مي شد و به دنبال آن حيات سلول از بين مي رفت.
اسلاید 9 :
اگر چه ساختمان شيميايي غشاء و خواص آن از بافتي به بافت ديگر متغير است اما در كل، تمام غشاها داراي يك تصوير كلي مشابهي مي باشند.
غشاها داراي ضخامت 5نانومتر بوده و مواد اصلي تشكيل دهنده آنها ليپيدها و پروتئينها مي باشند.
ساختمان ليپيدي غشاء :
ليپيدهاي غشاء تقريباً 42 % جرم غشاء پلاسمائي را تشكيل مي دهند. ليپيدهاي اصلي غشاء رامي توان به سه دسته تقسيم نمود:
الف- فسفوليپيدهاPhospholipids
فسفوليپيدهاي اصلي غشاء، %25 ليپيدهاي غشاء را تشكيل مي دهند. اسفنگوميلين، فسفاتيديل سرين، فسفاتيديل كولين و فسفاتيديل اتانول آمين مي باشند.
ب – كلسترولCholestrol ، %13 ليپيدهاي غشاء را تشكيل مي دهد.
ج- گليكوليپيدها Glycolipids ، %4 ليپيدهاي غشاء را شامل مي شود.
: در آزمايشاتي كه در سال 1925 بر روي گلبول قرمز انجام گرفت، مشخص شد كه مولكولهاي ليپيد در غشاهاي بيولوژيك بصورت دو لايه منظم شده اند، بعبارتي، مولكولهاي ليپيد در ضخامت غشاء در دو رديف در كنار هم قرار دارند و تشكيل يك غشاء ليپيدي دو لايه را مي دهند.
اسلاید 10 :
از خصوصيات هر مولكول ليپيد اين است كه داراي یک قسمت قطبي آبدوست و قسمت غيرقطبي آب گريز مي باشد. به عبارت ديگر، در ساختمان هر مولكول ليپيد، يك سر و يك بدنه هيدروكربني كه به ترتيب همان قسمتهاي آبدوست و آب گريزمي باشند، ديده مي شود.
به اين ترتيب، مولكولهاي ليپيد بصورت دو لايه در ضخامت غشاء تنظيم مي شوند كه قسمت آبدوست آنها در سمت مايع خارج سلول و داخل سلول (سيتوپلاسم) قرار مي گيرد و قسمت آب گريز در قسمت داخلي غشاء جاي مي گيرد.
گليكوليپيدهاي غشاء در لايه بيروني قرار دارند.
گليكوليپيدها، مولكولهاي ليپيدي حاوي قندها مي باشند. بيشترين مقدار گليكوليپيدهاي غشاء را گانگليوزيدها تشكيل مي دهند كه محتوي اليگوساكاريدهايي با يك يا بيشتر باقيمانده اسيدسياليك است كه سبب بار منفي گانگليوزيدها مي شوند.
گانگليوزيدها به مقدار زياد در غشاء پلاسمائي سلولهاي عصبي وجود دارند
اسلاید 11 :
گليكوليپيدها در غشاء پلا سمايي سلولهاي اپيتليال وجود دارند .
اين تركيب در سطح غشاء قاعده اي سلولي حضور داشته و احتمالا سلول را در شرايط آسيب رسان مانند كاهش pH و يا آنزيمهاي هضم كننده محافظت مي نمايند.
گليكوليپيدهاي باردار (گانگليوزيدها) به دليل داشتن بارالكتريكي داراي اهميت مي باشند. زيرا، حضور اين بار منفي سبب تغيير ميدان الكتريكي در سطح خارج سلولي غشاء گشته و منجر به تغيير غلظت يونها بويژه كلسيم در اين محيط در نزديكي غشاء مي گردد.
گليكوليپيدها ممكن است بعنوان گيرنده براي بعضي مواد و مولكولهاي نرمال در خارج سلول عمل نمايند.
اسلاید 13 :
ساختمان پروتئيني غشاء :
اگر چه ساختمان پايه اي غشاء را ليپيدها تشكيل مي دهند اما بخش پروتئيني غشاء سلول اهميت حياتي براي انجام اعمال مختلف سلول دارد . به اين دليل، مقدار و نوع پروتئين ها در غشاء بسيار متغير است .
براي مثال، درغشاء ميلينه كه بعنوان عايق الكتريكي در آكسون سلول عصبي بكار مي رود كمتر از 25 % جرم غشاء را پروتئين تشكيل مي دهد، درحاليكه در غشاهاي دخيل در توليد انرژي مثل غشاء داخلي ميتوكندري، 75 % غشاء را پروتئين تشكيل مي دهد.
مي توان گفت بطورمتوسط، ميزان پروتئين غشاء 55 % جرم غشاء است . اغلب پروتئين هاي غشاء همانند ليپيدها به زنجيره هاي اليگوساكاريدي متصل
مي باشند.
پروتئينهاي مختلف غشاء بصورتهاي مختلف در ارتباط با غشاء قرار مي گيرند
اسلاید 14 :
بيشتر پر وتئينهاي غشاء درضخامت آن قرار داشته و تحت نام پروتئينهاي سرتاسري Integral یا transmembrane proteinاطلاق مي شوند. اين مولكولهاي پروتئيني داراي ناحيه آب گريز وآبدوست مي باشند كه به ترتيب در ضخامت غشاء و در معرض محيط آبي قرار مي گيرند. تصور مي شود قرار گرفتن پروتئينهاي سرتاسری بصورت حضور يك يا چندαهليكس باشد.
تعدادي از پروتئينها فقط در ضخامت غشاء توسط اتصالات كووالان به لبه بيروني يا لبه داخلي غشاء وصل مي گردند.
تعدادي از پروتئينهاتوسط اتصالات غيركووالان به پروتئينهاي ديگر با غشاء ارتباط حاصل مي نمايند. این پروتئينها را از نقطه نظر علمي، پروتئينهاي محيطي peripheral membrane نامیده مي شوند.
