بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
جریان شناسی سیاسی ایران
(از دوره مشروطه طلبان تا دوره اصولگرایان)
(1285 الی 1385)
اسلاید 2 :
بسم الله الرحمن الرحیم فهرست جریان شناسی
کلیات
1- تعریف جریان شناسی
2- معیارها و شاخصه ها در دسته بندی جریانات
3- ضرورت ها و اهداف شناخت جریانات سیاسی
4- مدل جریان شناسی بر مبنای دین و مذهب
5- ادوار مهم تاریخ معاصر ایران و نقاط عطف
صورت بندی و آرایش جریانات سیاسی ایران
دوره اول: عصر مشروطه طلبان
دوره دوم: عصر ملی شدن صنعت نفت
دوره سوم: عصر نهضت امام خمینی(ره) و پیروزی انقلاب اسلامی
دوره چهارم: عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76
دوره پنجم: عصر حاکمیت دوم خردادیها و اصلاح طلبان
دوره ششم: عصر حاکمیت اصولگرایان
اسلاید 3 :
کلیات:
1- تعریف جریان شناسی: شناخت مبانی و خاستگاه سیاسی اعتقادی برخی از افراد، گروهها و احزاب كه دارای دیدگاهها، جهتگیریها و مواضع و رفتار سیاسی مشابه و نزدیك بهماند.
2- معیارها و شاخصهها در دستهبندی جریانات:
- اندیشه و تفكر و تعاریف و برداشتها از آن تفكر - شیوهها و استدلالهای توجیه آن اندیشه
- ساختار لازم برای اجرایی كردن آن اندیشه
3- ضرورتها و اهداف شناخت جریانات سیاسی:
-تشخیص درست و صحیح دوستان و خودیها از دشمنان و غیرخودیها
-تعیین نوع مواجهه و اتخاذ موضعگیری مناسب در برخورد با جریانات مختلف
اسلاید 4 :
4- مدل جریان شناسی بر مبنای دین و مذهب:
(نقش اجتماعی مذهب و اسلام)
1- جریان ضدمذهبی(ضداسلامی):
به انكار و مقابله با شریعت پرداختند. احزابی مثل حزب توده، چریكهای فدایی و پیكار.
2-جریان غیرمذهبی(غیراسلامی):
به مذهب اعتقاد نداشتهاند. احزابی مثل جبهه ملی، حزب ایران، و اپوزیسیون سلطنت طلب.
3- جریان مذهبی(اسلامگرا): قرائت یكسان از نقش اجتماعی مذهب ندارند، دو طیف تقسیم میشوند: 1-مذهبیون اكثری همانند جر یانات اصولگرا.
2- مذهبیون اقلی همانند برخی احزاب افراطی دوم خردادی.
اسلاید 5 :
5- ادوار مهم تاریخ معاصرایران و نقاط عطف تاریخی:
1: انقلاب مشروطه: تلاش برای استقرار عدالت، پارلمان و قانونگذاری(1285)
2: نهضت ملی شدن نفت: ملی كردن صنعت نفت و رهانیدن از استعمار انگلیس(1332)
3: نهضت امام خمینی و پیروزی انقلاب اسلامی: تلاش برای استقرار نظام جمهوری اسلامی(1342 تا1357)
4: عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76: دوران تثبیت انقلاب و شكلگیری جریانات(57 تا76)
5: عصر حاكمیت اصلاحطلبان (اوایل 76 تا 84)
6: عصر حاكمیت اصولگرایان (از 84 تا بحال)
اسلاید 6 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران
دوره اول: عصر مشروطه طلبان
دوره دوم: عصر ملی شدن صنعت نفت
دوره سوم: عصر نهضت امام خمینی(ره) و پیروزی انقلاب اسلامی
دوره چهارم: عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76
دوره پنجم: عصر حاکمیت دوم خردادیها و اصلاح طلبان
دوره ششم: عصر حاکمیت اصولگرایان (ارزشی ها)
اسلاید 7 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران
دوره اول)عصر مشروطه طلبان:
1)جریان اسلامگرا
2)جریان ملیگرا
3)جریان چپگرا
اسلاید 8 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران- عصر مشروطه طلبان
1)جریان اسلامگرا:
1-1 جریان مشروطه مشروعه، رهبر آن شیخ فضلاله نوری است.
دیدگاه فكری: پیرو مكتب سامرا به رهبری میرزای شیرازی و به دنبال تعمیم ولایت در حوزه سیاست و طرح ولایت و اطاعت از فقیه جامع الشرایط بودهاند.
2-1 جریان مشروطه مذهبی ضدغرب، نظریهپرداز آن آیتا… نائینی است.
دیدگاه فكری: ریشه آن در مكتب نجف به رهبری آخوند خراسانی و به دنبال تعمیم سیاست در حوزه ولایت، و در پی اثبات مشروعیت گذار از رژیم استبدادی به مشروطه است.
اسلاید 9 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران- عصر مشروطه طلبان
3-1 جریان مشروطهخواه آزادی طلب:
الف)مشروطه ترقیخواه: روشنفكران غربگرای ضداستبداد و عضو فراماسونری
ب) مشروطهمیان رو به گرایشات دینی: آیتاله بهبهانی و طباطبایی، در تحصن
در سفارت انگلیس مخالف نبوده و با روشنفكران رابطه خوبی داشتند.
4-1 جریان عالمانی كه سیاست سكوت را برگزیدند. (به دلیل اختلاف بین علماء) همچون آیتا… میرزای شیرازی دوم رهبر انقلاب 20(ثوره العشرین) عراق.
اسلاید 10 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران- عصر مشروطه طلبان
2)جریان ملیگرا: (ناسیونالیسم) از رهبران آن تقیزاده، میرزا ملكم خان، میرزا فتحعلی آخوندزاده
- مهمترین مبانی: باستانگرایی، شاهمحوری، سكولاریسم و غربزدگی.
حزب دمكرات(عامیون) مهمترین مصداق آن است كه تقیزاده شعار از فرق سر تا ناخن پا باید فرنگی شد
ر هبر آن بود.
3) جریان چپگرا: از رهبران آن حیدر عمواوغلی، جعفر پیشهوری در حزب كمونیست، در دوران
جنگ جهانی اول بودند.
اسلاید 11 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران
دوره دوم)عصر ملی شدن صنعت نفت:
1) جریان اسلامگرا
2) جریانملیگرا
3) جریان چپگرا
اسلاید 12 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران- عصر ملی شدن صنعت نفت
1) جریان اسلامگرا
1-1 جریان اسلامگرای سیاست پرهیز:
در رأس آن آیتا… بروجردی زعامت حوزههای علمیه قم بود كه به دلیل احساس خطر از كمونیسم، نقش مقدس نماها از حركتهای انقلابی و مصلحانه، نقش افراد نفوذی و… از ورود به سیاست پرهیز داشت. اگر چه منشأ تربیت نسلی از فضلا چون امام خمینی، بهبود وضعیت حوزه قم، حمایت از تشیع و… بودند.
2-1 جریان اسلامگرای مبارز:
درصدر آن آیتا… كاشانی است. تلاش این جریان مبارزه پارلمانی برای رفع سلطه استعمارگران انگلیسی و محدود كردن سلطنت به چارچوبهای قانون اساسی و رعایت دستورات اسلامی در حد امكان بود. از مهمترین دستاوردهای آن، تصویب طرح ملی شدن نفت در مجلس شانزدهم و حمایت از دولت ملی مصدق و برپایی قیام 30 تیر 1331 بود.
اسلاید 13 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران- عصر ملی شدن صنعت نفت
3-1 جریان اسلامگرای دینمدار:
در رأس آن شهید نواب صفوی رهبر فدائیان اسلام بود. مهمترین اهداف آنان، مبارزه با تمام اشكال بیدینی، تلاش برای ایجاد حكومت اسلامی و اجرای قوانین اسلامی و… بود. از دیگر رهبران آن، خلیل طهماسبی سیدحسن امامی، مظفر ذوالقدر عبدالحسین واحدی و… بودند.
4-1جریان اسلام چپگرا:
درصدر آن محمد نَخشب رهبر خداپرستان سوسیالیست بود. آنها درصدد مصادره عدالتگرایی و سوسیالیسم به نفع اسلام بودند كه از مهمترین چهرههای آن حسین راضی، جلال آشتیانی، دكتر شریعتمداری، ابراهیم یزدی و… بودند. علایق شریعتی در دهه سی باعث ترجمه كتاب جوده السحار بود كه نام آن را ابوذر، خداپرست سوسیالیست گذاشت.
اسلاید 14 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران- عصر ملی شدن صنعت نفت
5-1جریان اسلام راست گرا:
شاخص آن بازرگان است. این جریان درصدد ارائه چهره جدید از دین و انطباق با علوم تجربی بودند. كتاب ”مطهرات در اسلام“ و ”راه طی شده“ در این راستاست. پیروی بیچون و چرای بازرگان از مصدق در صحنه سیاسی ملاك راهنمای او بود.
اسلاید 15 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران- عصر ملی شدن صنعت نفت
2) جریانملیگرا:
در رأس آن جبهه ملی و مصدقاند.
-دو شاخه ملیگرایی در ایران:
الف- ملیگرایی دولتی، كه شاه مبلغ آن بود. و آمیزهای از غرب گرایی، باستان گرایی و زرتشتیگری بود.
ب- ملیگرایی مبارز، که جبهه ملی از احزاب مختلف در 1328 تشكیل شد.
از مهمترین رهبران آن مصدق، بختیار و سنجابی بودند .
مبانی این تفكر:
اصالت ملیت به جای دیانت، باستانگرایی، قانون اساسی مشروطه، سكولاریسم و… است.
اسلاید 16 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران- عصر ملی شدن صنعت نفت
3) جریان چپگرا:
از مهمترین این جریان، حزب توده و رهبر آن شامل نورالدین كیانوری و احسان طبری بودند. شیوههای این جریان بهرهگیری از شیوههای تروریستی، جاسوسی به نفع شوروی و ادای مسلمانی به منظور فریب مردم بود.
فعالیت سازمان مخفی این حزب، دارا بودن تشکیلات صنفی، آنرا متشكلترین حزب در طول تاریخ معاصر کرده است.
اسلاید 17 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران
دوره سوم) عصر نهضت امام خمینی(ره) و پیروزی انقلاب اسلامی:
1)جریان اسلامگرا
2)جریان ملیگرا
3)جریان چپگرا
اسلاید 18 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران- عصر نهضت امام خمینی و پیروزی انقلاب اسلامی
1) جریان اسلامگرا
1-1 جریان اسلام فقاهتی:
در رأس آن حضرت امام خمینی است. این جریان اعتقاد دارد اسلام نه تنها برای زندگی فردی انسانها، بلكه برای جامعه دارای قوانین حقوقی و كاملی است و توانایی تشكیل و اداره حكومت اسلامی را داراست. این جریان فقه آل محمد(ص) را برنامه عملی و تئوری زندگی بشر دانسته و معتقد به اصل ولایت مطلقه فقیه، استقرار عدالت، مردم سالاری دینی، استقلال و پیشرفت مادی و معنوی در سایه دین است.
اسلاید 19 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران- عصر نهضت امام خمینی و پیروزی انقلاب اسلامی
2-1 جریان اسلام راستگرا:
جریانهای التقاطی كه اسلام را با لیبرالیسم مخلوط كردند. مصداق برجسته آن نهضت آزادی و مهندس بازرگان است كه مهمترین شاخصه فكری آن، سكولاریسم، اعتقاد به جمهوری دمكراتیك اسلامی، دین شناسی با رویكرد روشنفكری است.
3-1 جریان اسلام چپگرا:
تبلور آن در جریان سازمان مجاهدین خلق(منافقین) و گروهك فرقان است. آنها علمی بودن مارکسیسم را پذیرفتند. مخالفت با اسلام شناسی حوزوی و انحرافات فكری آنان، مهمترین دلیل عدم تایید در نجف از سوی امام خمینی بود. گروهك فرقان نیز با قرائت ماركیسستی از اسلام، روحانیت را سدی در راه پیشرفت و تمدن ایران میدانست و در سال 58 درصدد ترور 22 چهره روحانی و 15 نفر غیرروحانی بودند.
اسلاید 20 :
صورتبندی و آرایش جریانات سیاسی ایران- عصر نهضت امام خمینی و پیروزی انقلاب اسلامی
4-1 جریان اسلام متحجر:
نماد آن انجمن خیریه حجتیه مهدویه بود، که در سال 1335 به رهبری شیخ محمود حلبی تشكیل شد.
از مهمترین شاخصههای آن: توجه به مسایل فرعی مثل انجمن مبارزه با بهائیت، مخالفت با مبارزه علیه طاغوت، جدایی دین از سیاست، انتظار منفی، عدم اعتقاد به ولایت فقیه و مخالفت با فلسفه بوده است.
