بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
نقشه ایران در دوره هخامنشی
اسلاید 2 :
هخامنشیان
نام دودمانی و یک سلسله پادشاهی در ایران دوره باستان است.پادشاهان این دودمان از پارسیان بودند و تبار خود را به هخامنش میرساندند که سرکردهٔ خاندان پاسارگاد از خاندانهای پارسیان بودهاست.پارسیان مردمانی آریایی نژاد بودند که تاریخ آمدن ایشان به ایران به طور دقيق معلوم نیست. هرچند برخی آمدن آنها را به 3000 یا 35000 سال قبل می دانند.
هخامنشیان، در آغاز پادشاهان بومی پارس و سپس انشان بودند ولی با شکستی که کوروش بزرگ بر ایشتوویگو آخرين پادشاه ماد وارد آورد و سپس گرفتن لیدیه و بابل، پادشاهی هخامنشیان تبدیل به شاهنشاهی بزرگی شد. از این رو کوروش بزرگ را بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی میدانند.
اسلاید 3 :
پایتخت های هخامنشی
1- انشان 2- اکباتان3-پاسارگارد4-بابل5-تخت جمشید
اسلاید 4 :
انشان
پژوهشگران سرزمین انشان را دارای یکی از ژرفترین و پربهاترین فرهنگهای جهان می دانند که تا امروز تاریخ به خود دیده است و به باور آنها هر گوشه این سرزمين داراي فرهنگ و جهانی است پرشکوه و با عظمت که تاریخ جهان به خود دیده است . انشان ميراث تمدن ايلاميان و زادگاه پارسیان است. سرزمینی که از آنجا هخامنشيان اولین پايتخت خود را البته زير تسلط مادها برگزيدند البته برخي معقتند كه انشان به يك شهر اطلاق نمي شده بلكه به يك منطقه گفته مي شده برخي معتقدند كه انشان ، نام قديم پيش از نام ايراني پارس ( فارس ) بوده و نام اخير با ورود پارسيان ايراني به اين ناحيه اطلاق شده است. و شاهان هخامنشي انشان را با القاب خود ذكر مي كردند.
اسلاید 5 :
اکباتان ( همدان )
بعد از پيروزي كوروش بر كرزوس آخرين پادشاه ماد و تصرف قلمرو ماد همدان يا اكباتان به عنوان يك پايتخت مورد توجه كورش كبير قرار گرفت و آن شهر پايگاه مناسبي براي تدارك حمله به ليديه مورد استفاده قرار گرفت و چه به روايت كتيبه نبونيد ( حاكم بابل ) كوروش تمامي گنج هاي اكباتان پايتخت دولت ماد را به انشان منتقل كرد اما بسياري از امور اداري و وظايف كشور داري در همدان باقي ماند و كورش دستور داد تا دستگاه اداري و اسناد مهم كشوري را در آنجا قرار دهند.
اسلاید 6 :
پاسارگارد
پاسارگارد
كوروش كبير بعد از تصرف بابل و تسلط بر سرزمين هاي تحت سيطره دولت ماد و بابل ، گرچه توجهي به اكباتان و بابل داشت ، اما در ذهنش هيچ وقت سرزمين پارس را از زياد نبرد و مي خواست در سرزمين اصلي پارس ها دست به تاسيس مركزي بزند كه سنگ بناي يك امپراطوري باشد. دليل انتخاب پاسارگاد به عنوان مركز علاوه بر آن كه مركز قوم پارس و مقرر بزرگترين قبيله آن ، قرار داشتن شهر مذكور در كنار شاهراه شمالي – جنوبي فلات ايران كه از اكباتان به سوي خيلج فارس مي گذشت ، بود. كوروش از اين جهت پاسارگاد را به عنوان كانون سياسي انتخاب كرد زيرا مي خواست پايتختي اصيل و ملي و پايگاهي خاص در خاستگاه خاندان هخامنشي و قوم پارسي بوجود آورد. بطور كلي پاسارگارد به عنوان خاستگاه هخامنشيان از لحاظ سياسي و جغرافيايي از پشتيباني كامل ملي قوم پارس برخوردار بود. يعني وزن ژئوپليتيكي پارسارگاد به اين دليل بود كه پاسارگاد هسته اصلي جمعيتي پارس ها به حساب مي آمد. علي رغم اين با توجه به گستردگي جغرافيايي كشور ، يك پايتخت پاسخگويي اين امپراطوري بزرگ نبود. بنابراين چند نقطه راهبردي ديگر نيز به عنوان پايتخت انتخاب مي شد.
اسلاید 7 :
بابل
پايتخت ديگر مهم هخامنشيان شهر بابل بود كه با توجه به موقعيت راهبردي جاده هاي شمالي – جنوبي و شرق – غربي بابل ، كنترل آن براي هخامنشيان امري حياتي به شمار مي رفت . اين شهر كانون اصلي يكي از كهن ترين تمدن هاي بشري است كه قبل از شكل گيري دولت هخامنشيان ، در اين شهر بسياري از امور تجاري – اقتصادي و صنعتي دنياي كهن در جريان بود . در مدارس آن نجوم ، طب ، فلسفه و . تدريس مي شد . همچنين ، اين شهر در امور ديواني و اداري در دوره هخامنشيان سرمشق بود ، چرا كه تاثير بسياري در تشكيلات تمام بخش هاي در دولت هخامنشي داشت . اين شهر در واقع مركز مطالعات مالي و تجاري امپراطوري بود و ثروت آن در دست بازرگانان و برده داران بزرگ قرار داشت كوروش كبير بعد از تصرفت ليديه و آرام بخشي نواحي شرقي كشور يعني حدود 6 سال بعد از تصرف ليديه كم كم توجهش را به بابل معطوف كرد ، كوروش بعد از تصرف بابل اين شهر باستاني و يادگار تمدني فرهنگها و تمدنهاي مختلف را به عنوان يكي ديگر از مراكز قدرت هخامنشي برگزيد
اسلاید 8 :
از ديگر پايتخت هاي دولت هخامنشي شهر شوش بود. سابقه تاريخي شهر مذكور به هزاره چهارم قبل از ميلاد مي رسد كه به مراتب قديمي تر از نخستين ايالت و حكومت ايراني است . شهر شوش ، در واقع مركز سياسي و اقتصادي عيلامي ها بود. از همين شهر بود كه ارتباط پستي و مسافرتي با سارد آغاز گرديد . موقعيت جغرافيايي شهر شوش نسبت به همدان ، پاسارگارد و تخت جمشيد بهتر بود و به سرزمين اصلي پارسيان نيز نزديك بود و بخش مهمي از ثروت شوش نيز از داد و ستد با خيلج فارس بدست مي آمد شوش مركز مهم سياسي و اقتصادي ايران بود و راههاي ارتباطي مهمي از آن مي گذشت و اين راهها شوش را به كشورهاي مختلف آن روز پيوند مي داد .
شوش
اسلاید 9 :
تخت جمشید( پرسپولیس )
داريوش اول بعد از فرونشاندن شورشيان و تثبت پادشاهي خود ، تصميم گرفت پايتختي فراخور امپراطوري خود بنا نمايد او در سرزمين پارس جلگه حاصلخيز مرودشت را براي احدث اين مركز انتخاب كرد در حقيقت كارهاي ساختماني تخت جمشيد در حدود سال 519 ق. م به دستور داريوش اول آغاز شد. نام اصلي تخت جمشيد همچنان كه در كتيبههاي اين كاخ موجود است پارسه بود كه ريشه از نام قوم پارس داشت. نام مشهور غربي اين محل پرسه پليس به معني شهر پارسيان است كه بعدها به پرسپوليس تبديل شد.
اسلاید 10 :
دلایل انتخاب پایتخت ها توسط هخامنشیان
1- دلایل سیاسی
2- جغرافیایی(توسعه قلمرو )
3- اقتصادی ( مثل راهها )
4- اجتماعی( برخورداری از حمایت پارس ها و مادها )
اسلاید 11 :
جمع بندي
هخامنشيان دولتي تاسيس كردند كه مي توان گفت بزرگترين امپراطوري بود كه جهان تا آن روزگار بخود ديده بود ، بنيانگذاران اين امپراطوري به فراخور موقعيت و وسعت كشور و ضروريات سياسي ، اقتصادي و اداري ناچار شدند تا پايتخت هاي متعددي برگزيند و بنا بر شرايط حتي ناگزير بودند كه به طور موقت در برخي شهرها مستقر شوند و از آن مكان عمليات نظامي را رهبري نمايند . اما هنگامي كه نگاه دقيق به پايتخت هاي هخامنشي بيندازيم بيشتر پايتخت هاي هخامنشيان در قلمرو و خاستگاههاي قومي و نژادي آنها بنا شده و پايتختي هاي ديگري كه نيز انتخاب مي شدند هيج وقت از سرزمين مادري يعني خاستگاه قومي و نژادي آنها دور نبوده است .
بي شك هخامنشيان علاوه بر در نظر گرفتن موقعيت سياسي ، نظامي پايتخت هاي خود برخورداري از پشتيباني اقوام آريايي ( اعم از پارسي و مادي ) را نيز ، مد نظر داشتند . هرچند تعدادي از پژوهشگران انتخاب شهرهاي شوش ، بابل ، اكباتان ، تخت جمشيد و پاسارگارد را تنها از راه تفنن و روحيه عشايري هخامنشيان مي دانند كه به ييلاق و قشلاق عادت كرده بودند به همين خاطر تابستان را در اكباتان ( همدان ) ، پاييز و زمستان را در شوش و بابل و بهار را در تخت جمشيد مي گذرانند ، و كمتر به به نقش راهبردي و استراتژيكي پايتخت هاي هخامنشي پرداخت اند اما واقعيت اينست كه انتخاب پايتخت هاي متفاوت از سوي هخامنشيان علاوه بر اهميت فرهنگي بدليل اهميت سياسي و نظامي مكانهاي مذكور بوده است. دولت هخامنشي يكي از وسيعترين حكومتهاي دوران باستان بود كه از يك سو به اروپا و از سوي ديگر به هندوستان گسترش يافته بود ، بنابراين همين وسعت گسترده و ضرورت سياسي ، نظامي و امنيتي ، هخامنشيان را الزام به انتخاب پايتختهاي چندگانه كرده بود و موضوع ييلاق و قشلاق جنبه فرعي داشته است.