بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
پیشگیری و کنترل مصرف دخانیات در نظام ارایه خدمات بهداشتی بر اساس برنامه ایراپن
دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات
اسلاید 3 :
در حال حاضر یک ميليارد و چهارصد میلیون نفر از جمعيت جهان مصرف کننده دخانیات هستند.
حدود 6 ميليون مرگ ناشي از استعمال دخانيات در سال
مرگ بيش از 600 هزار نفر در سال بدليل مواجهه با دود دست دوم دخانيات
مرگ 100 میلیون نفر در قرن بیستم
مرگ یک میلیارد نفر تا پایان قرن 21
افزایش مرگ و میر ناشی از دخانیات به میزان 8 میلیون در سال تا سال 2030 که 80 درصد آن در کشورهای در حال توسعه صورت می گیرد
دخانیات مهمترین عامل خطر بیماریهای غیر واگیر
اسلاید 4 :
وضعیت شیوع مصرف مواد دخانی در بین افراد 15 تا 64 سال کشور (طرح STEPs در سال 1390)
اسلاید 5 :
روند شيوع مصرف روزانه قليان در بین افراد 15 تا 64 سال كشور (STEPS 1386-1390)
اسلاید 6 :
تبعات مصرف دخانیات در کشور
با فرض 50 ميليارد نخ مصرف:
هدر رفت سالانه 10000 ميليارد تومان ( معادل یک درصد تولید ناخالص ملی / GDP)
هزینه کرد سالانه بين 20 تا 30 هزار ميليارد تومان صرف درمان بیماری های مرتبط
وقوع 50 هزار مورد مرگ با برآورد نسبت یک مرگ بازای هر یک میلیون نخ مصرف سالیانه سیگار
درصورت عدم برنامه ریزی و پیشگیری لازم در مهار اپیدمی دخانیات، کشورهای ایران، مصر و پاکستان تا 40 سال آینده بیشترین میزان مصرف دخانیات را خواهند داشت
اسلاید 7 :
الزامات قانونی كنترل دخانيات
کنوانسیون کنترل دخانیات مصوب سال 2003 مجمع جهانی بهداشت و مصوب مجلس شوراي اسلامي در تیرماه 1384
قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات مصوب سال 1385
آیین نامه اجرایی قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات سال 1386
مصوبات ستاد کشوری کنترل دخانیات
تعهدات کشور در کاهش 30 درصدی مصرف دخانیات تا سال 2025 نزد سازمان ملل متحد در سال 2011
سند ملی پیشگیری از بیماری های غیر واگیر مصوب شورای عالی سلامت سال 1394
پروتکل ریشه کنی تجارت غیر قانونی محصولات دخانی مصوب سال 1394 مجلس
اسلاید 8 :
ماده دخانی: به هر ماده یا فرآوردهای که تمام یا بخشی از ماده خام تشکیل دهنده آن گیاه توتون یا تنباکو یا مشتقات آن (به استثنای مواد داروئی مجاز ترک دخانیات به تشخیص وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکی) باشد، اطلاق میشود.
مواد دخانی بر اساس نوع مصرف به دو گروه انواع تدخینی و انواع غیر تدخینی عمده تقسیم میشوند:
1)انواع مواد دخانی دود زا:
سیگارت، سیگاربرگ،پيپ،قليان،چپق و سيگار دست پيچ
2)انواع محصولات دخاني بدون دود:
تنباكوي جويدني، انفيه ای و مکیدنی
ماده دخانی و انواع آن:
اسلاید 9 :
تعریف فرد سیگاری (مصرفکننده مواد دخانی):
فرد سيگاري: كسي است كه در یک ماه اخیر یک یا چند نوع از انواع فرآوردههاي دخانی را بطور روزانه يا غیر روزانه مصرف ميكند.
مصرف كننده روزانه: افرادي هستند كه نوعي از فرآوردههاي دخاني را حداقل يك بار در روز مصرف ميكنند
مصرفكنندگان غیر روزانه : افرادي هستند كه مواد دخاني مصرف ميكنند و اما نه بطور روزانه (چند بار در هفته و . در طول یکماه)
اسلاید 10 :
استنشاق تحميلي دود مواد دخاني :
تعریف دود دست دوم: دود حاصل از استعمال مواد مواد دخانی توسط افراد مصرف کننده که توسط افراد غیر مصرف کننده استنشاق می شود.
تعریف دود دست سوم: ذرات سمی ناشی از مصرف مواد دخانی است که بر روی قسمت های مختلف وسایل و سطوح موجود در منزل، خودرو، پوست، مو و لباس افراد می نشیند تحت عنوان دود دست سوم شناخته می شود.
اسلاید 11 :
برای همه افراد
آموزش در مورد مضرات استعمال دخانیات، مواجهه با دود مواد دخانی و تاثیر آن به افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، تنفسی، سرطان و دیابت
تشویق همه غیر سیگاری ها به هرگز سیگار نکشیدن
برای مصرف کنندگان دخانیات
تشويق و ایجاد انگیزش برای ترك مصرف دخانیات:
در صورت عدم تمایل به ترک: آموزش و توصیه به ادامه مراقبت ها و پیگیری برای ایجاد انگیزش به ترك در آينده
در صورت داشتن تمایل به ترک، حمايت از تلاش آن ها برای ترک دخانیات طبق متن آموزشی
مداخلات آموزشی برای پیشگیری و ترک دخانیات
اسلاید 12 :
از فرد در خصوص مصرف دخانيات طي 30 روز گذشته سوال كنيد (منظور مصرف هر يک ازانواع مواد دخاني دودزا شامل سيگار، قليان، چپق، پيپ و مواد دخاني بدون دود مثل ناس، مواد جويدني، مکيدني و انفیه ای است):
اگر جواب مثبت بود تحت مراقبت قرار دهيد. (در صورت دسترسی به سامانه سیب فرم طراحی شده در صورت عدم دسترسی فرم ارزیابی در صفحه بعد امده است.)
اگر جواب منفي بود از فرد در مورد مصرف دخانيات طي يکسال گذشته سوال کنيد. اگر پاسخ بلي بود، فرد داراي مشکل (در معرض خطر) است و در فواصل 3، 6،و 12 ماه از زمان شناسايي مراقبت شود و اگر بيش از يکسال از ترک گذشته فاقد مشکل در نظر گرفته شود.
در مورد مضرات استعمال دخانيات و مواجهه با دود مواد دخاني و در مورد اين که مصرف دخانيات و مواجهه با دود آن خطر ابتلاء به بيماريهاي قلبي عروقي، تنفسي، سرطان و ديابت را افزايش ميدهد، آموزش دهيد.
مداخلات آموزشی برای پیشگیری و ترک دخانیات (ادامه)
اسلاید 14 :
چه مدت پس از برخاستن از خواب اولین سیگار خود را روشن می کنید؟
طی 5 دقیقه (امتياز3) 30-5 دقیقه (2) بعد از 30 دقیقه (1)
آیا خودداری از سیگار کشیدن در مکان های ممنوع نظیر مسجد، کتابخانه، سینما و مکان های مشابه برای شما مشکل است؟
بلی (1) خیر (2)
صرفنظر از کدام سیگار در طی روز بیش از همه شما را آزار می دهد؟
اولین سیگار صبح (1) سایر سیگارهای طول روز (0)
چه تعداد سیگار در روز می کشید؟
10 نخ و کمتر (0) 11 تا 20 نخ (1) 21-30نخ (2) 31 نخ یا بيشتر(3)
آیا در ساعات اولیه صبح بیشتر از سایر مواقع سیگار می کشید؟
بلی (1) خیر(0)
آیا هنگامی که آنقدر بیمارید که بیشتر روز را در بستر به سر می برید، بازهم سیگار می کشید؟
بلی (1) خیر (0)
تشخیص: آزمون تعیین میزان وابستگی به نیکوتین (فاگراشتروم)
اسلاید 15 :
در صورتي که فرد سيگار مصرف ميکند:
براي فرد فرم مراقبت بيماري تشکيل دهيد. در اولين مراقبت پرسشنامه وابستگي به نيکوتين را تکميل کنيد.
اگر امتياز 5 و بالاتر بود، ارجاع به پزشك
اگر امتياز زير 5 بود، اقدامات زير را انجام دهيد:
فرد را به ترك مصرف تشويق کنيد و از تلاش آنها براي ترک دخانيات حمايت کنيد و طبق متن آموزشي اقدام کنيد.
استفاده از تكنيك توصيههاي مختصر و تعيين يك روز مشخص براي ترك بعد از7-10 روز:
پيگيري براي مراجعه فرد در روز ترك (7 تا 10 روز بعد از توصيه مختصر) و آموزش تكنيكهاي هوس
پيگيري هفته اي يك بار به مدت 4 هفته ديگر براي بررسي وضعيت ترك (باقي ماندن در ترك):
اگر در پيگيري فرد به وضعيت قبلي برگردد، بر آموزش تكنيكهاي هوس تاكيد شود.
در صورت عدم موفقيت بعد از 4 هفته پيگيري، ارجاع به پزشك شود.
اسلاید 16 :
نيازي به انجام آزمون وابستگي به نيکوتين نيست. فرد به مدت يک ماه طبق روش هاي فوق براي ترک تحت مراقبت قرار گيرد، در صورت عدم موفقيت به ترک به پزشک ارجاع شود.
در صورت مصرف قليان، چپق، پيپ و مواد دخاني بدون دود (انواع تنباکو که به روش مکیدنی، انفيه اي و جويدني مصرف می شود)
اسلاید 17 :
نوع سیگار خود را عوض کنید.
سیگارها را نصفه بکشید.
دست سیگار کشیدنتان را عوض کنید.
بستهای سیگار نخرید.
هر روز روشن کردن اولین سیگار روز را به تاخیر بیندازید.
به هر کدام از سیگارهائی که روشن میکنید فکر کنید.
آب بنوشید.
بدون سیگار از منزل یا محل کار خارج شوید.
زیر سیگاریها را خالی نکنید.
برای آمادگی تا روز ترک به دستورات زیر عمل کنید:
اسلاید 18 :
توصيههاي رفتاري(کنترل هوس):
روش DEAD
تاخير (روشن کردن سیگار را به تاخیر می اندازیم(
فرار (دور شدن موقت از مکان یا موقعیتی قرار که دچار هوس سیگار می شوید)
اجتناب (از رفتن به محل ها و مهمانی هایی که خطر سیگار کشیدن در آنها زیاد است خودداری کنید)
انحراف ذهن (سعی کنید به چیز دیگری فکر کنید)
روش دو D
تنفس عميق (5 بار هر پنج ثانیه دم عمیق، پنج ثانیه نفس را در سینه حبس و پنج ثانیه نفس را بیرون بدهید)
نوشيدن آب (نوشیدن یک لیوان آب یخ طی 7 جرعه)
اسلاید 19 :
روش چهار R
یادآوری (به برگه طلائی خودتان رجوع کنید و به خودتان یادآوری کنید که شما به چه دلیلی می خواستید سیگار را ترک کنید)
شرح دادن و گفتن به ديگري (مراجعه به یکی از نزدیکان یا همکاران و شرح وضعیت در حال ترک سیگار و درخواست کمک برای از بین بردن هوس)
مقاومت (در مقابل تعارف سیگار توسط دوستان، استفاده از دو جمله کلیدی :"من سیگاری نیستم" و "من با زحمت زیادی ترک کرده ام " )
پاداش (خرید هدیه از محل پول های پس انداز شده ناشی از ترک سیگار)
توصيههاي رفتاري کنترل هوس (ادامه):
