بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
فصل سوم متابولومیکس گیاهان دارویی
اسلاید 2 :
مقدمه
1-3- مقدمه
استفاده از داروها با منشا گیاهی بدون انجام فرآوری خاصی، یعنی استفاده از پودر گیاه یا مواد موثره آن بدون خالصسازی عصاره گیاهی، از قدیم رواج داشته و حتی در حال حاضر و در پزشکی مدرن از طیف وسیعی از داروهای با منشا گیاهی استفاده میشود. گرچه تعدادی از این داروها به طور مصنوعی برای مصارف ساخته میشوند ولی هنوز بسیاری از آنها از منابع طبیعی به دست میآیند.
اسلاید 3 :
به محض اینکه اثر فیزیولوژیک یک گیاه دارویی خاص کشف شود، تلاشها برای یافتن خصوصیات دقیق شیمیایی ماده موثره آن (داروی گیاهی) و در پی آن، یافتن روش تولید شیمیایی این ترکیبات به طور تجارتی صورت میگیرد.
برای تعیین خصوصیات شیمیایی و شناسایی یک متابولیت ثانویه، جداسازی آن به صورت کاملاً خالص الزامی و اولین قدم است. روشهای جداسازی ،گوناگون و مراحل آن اکثراً طولانی است.
اسلاید 4 :
2-3- تعاریف
متابولیت
هر چیزی که در واکنشهای متابولیسم تولید میشود متابولیت نام می گیرد.
این مواد برای زندهماندن و رشد بافت زنده مصرف میشوند و در اثر شکستهشدن انرژی تولید میکنند. سلول ها خصوصاً سلول های گیاهی دو دسته از ترکیبات را تولید می کنند؛ متابولیت های اولیه و متابولیت های ثانویه.
اسلاید 5 :
در طی این فصل بدنبال شناخت و پیگیری فرایند های درون سلولی هستیم. این کار، چگونگی تشکیل مواد سودمند دارویی در چرخه ی سلول را به ما نشان می دهد.
اسلاید 6 :
در مرحله ی اول لازم است شناختی از اصطلاحات کاربردی داشته باشیم. شناخت این اصطلاحات در ادامه ی کار راه را برای درک هرچه بهتر مفاهیم، آسان تر می کند.
اسلاید 7 :
متابولیت
هر چیزی که در واکنشهای متابولیسم تولید میشود متابولیت نام می گیرد. این مواد برای زندهماندن و رشد بافت زنده مصرف میشوند و در اثر شکستهشدن انرژی تولید میکنند. سلول ها خصوصاً سلول های گیاهی دو دسته از ترکیبات را تولید می کنند؛ متابولیت های اولیه و متابولیت های ثانویه.
اسلاید 8 :
متابولیت های اولیه
متابولیت های اولیه مستقیماً در رشد و متابولیسم درگیر هستند و شامل کربوهیدرات ها، لیپیدها، پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک می شوند.
اسلاید 9 :
در گیاهان متابولیت های اولیه طی فرآیند فتوسنتز تولید شده و سپس در ساخت ترکیبات سلول نقش آفرینی می کنند. این ترکیبات در حجم زیاد و با ارزش اقتصادی پایین تولید می شوند و عمدتاً به عنوان ماده خام صنعت، مواد غذایی و افزودنی ها کاربرد دارند. روغن های گیاهی، اسیدهای چرب (برای ساخت صابون و شوینده ها) و کربوهیدرات هایی مانند ساکاروز، نشاسته، پکتین و سلولز مثال هایی از متابولیت های اولیه هستند.
اسلاید 11 :
. قیمت این قبیل ترکیبات به طور میانگین دو دلار در هر کیلو بوده و تولید آنها در حجم انبوه امکان پذیر است. البته برخی از متابولیت های اولیه مانند میواینوزیتول و بتاکاروتن گران هستند که علت قیمت بالای آنها، سختی استخراج و تخلیص آنها می باشد.
اسلاید 12 :
متابولیت های اولیه
متابولیت های اولیه مستقیماً در رشد و متابولیسم درگیر هستند و شامل کربوهیدرات ها، لیپیدها، پروتئین ها و اسیدهای نوکلئیک می شوند.
اسلاید 13 :
در گیاهان متابولیت های اولیه طی فرآیند فتوسنتز تولید شده و سپس در ساخت ترکیبات سلول نقش آفرینی می کنند.
این ترکیبات در حجم زیاد و با ارزش اقتصادی پایین تولید می شوند و عمدتاً به عنوان ماده خام صنعت، مواد غذایی و افزودنی ها کاربرد دارند. روغن های گیاهی، اسیدهای چرب (برای ساخت صابون و شوینده ها) و کربوهیدرات هایی مانند ساکاروز، نشاسته، پکتین و سلولز مثال هایی از متابولیت های اولیه هستند.
قیمت این قبیل ترکیبات به طور میانگین دو دلار در هر کیلو بوده و تولید آنها در حجم انبوه امکان پذیر است. البته برخی از متابولیت های اولیه مانند میواینوزیتول و بتاکاروتن گران هستند که علت قیمت بالای آنها، سختی استخراج و تخلیص آنها می باشد.
اسلاید 14 :
متابولیتهای ثانویه
متابولیت های ثانویه از بیوسنتز متابولیت های اولیه به دست می آیند و به عنوان ترکیبات فرعی و انتهایی متابولیسم اولیه در نظر گرفته می شوند. همچنین این ترکیبات در فرآیندهای متابولیسمی وارد نمی شوند. مهمترین متابولیت های ثانویه آلکالوئیدها، فنولیک ها، روغن های ضروری، استروئیدها، لیگنین ها، تانن ها، فلاوونوئیدها می باشند.
اسلاید 15 :
متابولیت های ثانویه عمدتاً در گونه ها و خانواده های خاصی از سلسله گیاهان تولید می شوند. این ترکیبات به مقدار کمی در سلول ذخیره شده و عمدتاً در سلول های تخصصی و در مرحله خاصی از چرخه زندگی گیاه تولید می شوند و همین امر استخراج و تلخیص آنها را در مقایسه با متابولیت های اولیه که در تمام سلول ها تولید می شوند، دشوار می کند.
اسلاید 16 :
یکی از نقش های مهم متابولیت های ثانویه، حفاظت گیاه در برابر تنش های محیطی است. به همین دلیل بیوسنتز آن ها اغلب توسط عواملی مانند آسیب پاتوژن ها القا می شود.
اسلاید 17 :
استفاده از محرک ها و عوامل تنش زا در گیاه مانند متابولیت های قارچی، یون های فلزی سنگین، پرتو های UV شوک اسمزی و استرس نمکی روش های موثری برای افزایش تولید متابولیت های ثانویه در روش های کشت سلولی گیاهان است.
اسلاید 18 :
گیاهان دارویی از لحاظ میزان متابولیت های ثانویه بسیار غنی می باشند و ترکیبات آنها را در انگلیسی Medicinal یا Officinal می نامند. این ترکیبات که از گروه متابولیت های ثانویه می باشند، اثرات فیزیولوژیکی عمیقی بر پستانداران دارند و از مهم ترین ترکیبات دارویی هستند.
اسلاید 19 :
از گیاهان دارویی و اثرات فیزیولوژیک ترکیبات موثره آنها به عنوان داروی خوراکی استفاده شده و در نتیجه این ترکیبات، داروهای گیاهی یا داروهای طبیعی نام گرفته اند.
