بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
بهایابی جذبی ، متغیر و غیرمتغیر
اسلاید 3 :
در عرصه فعالیت واحدهای تجاری ، حسابداری همواره به عنوان ابزاری موثر در فرایند تهیه و ارائه اطلاعات سودمند برای قضاوت و تصمیم گیری استفاده کنندگان تلقی می شود . در همین ارتباط ، مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی کشورهای مختلف جهان ، ضمن اتکا بر سطح رفتاری نظریه حسابداری ، بر گزینش اطلاعات مناسب برای برآوردن نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان گوناگون در فرایند قضاوت و تصمیم گیری ، تاکید دارند.گسترش فعالیتهای اقتصادی و نیاز مبرم به اطلاعات دقیق از طریق سیستم های حسابداری ، ابداع روشها و راه حل های نوین ،حسابداری را می طلبد و ارائه اطلاعات مفید درباره واحدهای تجاری به استفاده کنندگان صورتهای مالی از قبیل سرمایه گذاران ، اعتباردهندگان ، مدیران ، مراجع قانونی و . نیز از اهداف اولیه حسابداری به شمار می رود .
مقدمه
اسلاید 4 :
سه روش عمده جهت بهایابی محصولات و تعیین بهای تمام شده محصولات ارائه شده است که عبارتند از:
1- روش بهایابی جذبی(کامل ، توافقی )
2-روش بهایابی متغیر(مستقیم ،نهایی )
3-روش بهایابی غیر متغیر(میان داد )
سیستم هزینه یابی و انواع آن
اسلاید 5 :
سربار ثابت + سربارمتغیر ساخت + دستمزد مستقیم + مواد مستقیم = بهای تمام شده محصول
در روش هزینه یابی جذبی کلیه هزینه های تولید ، بدون توجه به ثابت یا متغیر بودن آنها ، در بهای تمام شده محصول منظور میشود. به عبارت دیگر در این روش بهای تمام شده محصول متشکل از هزینه های مواد مستقیم ، دستمزد مستقیم و سربار ساخت ( اعم از ثابت و متغیر ) است. در این روش هزینه های عمومی و اداری و فروش به عنوان هزینه دوره در صورت سود و زیان منظور می گردد.
روش بهایابی جذبی
اسلاید 6 :
نمونه صورت سود و زیان در روش هزینه یابی جذبی ارائه شده است.
شرکت تولیدی ..
صورت سود و زیان
برای دوره مالی منتهی به ..
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
فروش: **
بهای تمام شده کالای فروش رفته :
مواد مستقیم **
دستمزد مستقیم **
سربار متغیر **
سرباز ثابت **
---------------
جمع هزینه تولید : **
+ موجودی کالای ساخته شده اول دوره **
------------------
جمع کل کالای ساخته شده **
- موجودی کالای پایان دوره (**) (**)
---------------
سود ناخالص **
- هزینه متغیر اداری و فروش (**)
هزینه ثابت اداری (**)
----------------
سود خالص **
اسلاید 7 :
در روش هزینه یابی مستقیم که هزینه یابی متغیر نیز نامیده میشود تنها آن گروه از هزینه های ساخت به محصولات منظور می شوند که مستقیما با حجم فعالیت تغییر می کنند یعنی با افزایش تولید، افزایش و با کاهش تولید ، کاهش می یابند. به عبارت دیگر در این روش بهای تمام شده محصول متشکل از هزینه های مواد مستقیم ، دستمزد مستقیم و سربار متغیر ساخت است. در این روش هزینه های سربارثابت ساخت کلا به عنوان هزینه دوره محسوب می گردد و هزینه های عمومی و اداری و فروش نیز همانند روش هزینه یابی جذبی به عنوان هزینه دوره در نظر گرفته می شوند.
سربارمتغیر ساخت + دستمزد مستقیم + مواد مستقیم = بهای تمام شده محصول
روش بهایابی متغیر (مستقیم)
اسلاید 8 :
در روش هزینه یابی مستقیم ، بر خلاف روش هزینه یابی جذبی ، تاکید زیادی بر تفکیک هزینه ها به ثابت و متغیر می شود ، لذا در این روش ، هزینه های ثابت و متغیر باید در حسابهای جداگانه ای ثبت شوند . بدین منظور دو حساب کنترل سربار ساخت و دو حساب سربار جذب شده ، یکی برای سربار ثابت و دیگری برای سربار متغیر ، مورد استفاده قرار می گیرد.
برای تهیه صورت سود و زیان در روش هزینه یابی مستقیم از مفهوم حاشیه فروش استفاده می شود.
اسلاید 9 :
نمونه صورت سود و زیان در روش هزینه یابی متغیر ( مستقیم) ارائه شده است.
شرکت تولیدی ..
صورت سود و زیان
برای دوره مالی منتهی به ..
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
فروش: **
بهای تمام شده کالای فروش رفته :
مواد مستقیم **
دستمزد مستقیم **
سربار متغیر **
---------------
جمع هزینه تولید : **
+ بهای تمام شده موجودی کالای اول دوره **
------------
جمع کل کالای ساخته شده **
- موجودی کالای پایان دوره (**) (**)
---------------
حاشیه سود اولیه **
- هزینه متغیر اداری و فروش (**)
حاشیه سود خالص **
- هزینه ثابت سربار (**)
هزینه ثابت اداری و فروش (**)
----------------
سود خالص **
اسلاید 10 :
... .
بهای تمام شده محصول
مراحل تولید محصول
سربار متغیر ساخت
دستمزد مستقیم
کالای در جریان ساخت
کالای ساخته شده
بهای تمام شده کالای فروش رفته
سربار ثابت ساخت
هزینه های اداری و تشکیلاتی
هزینه های دوره
مواد مستقیم
هزینه های توزیع و فروش
مراحل فروش محصول
اسلاید 11 :
1- صورتهای مالی را به نحو قابل فهم تر و ساده تری نسبت به روش جذبی به مدیران ارائه میکند .
2- رابطه بین هزینه ،حجم تولید وسود را مشخص تراز روش جذبی نشان میدهد .
3- هزینه های ثابت و متغیر را به تفکیک نشان میدهد و در نتیجه کنترل این هزینه ها را آسان تر میکند.
4- روی مفهوم ((حاشیه سود فروش)) تاکید میکند و لذا تصمیم گیری در مورد اموری مانند قیمت گذاری محصول ، اقدام به ساخت یا خرید و همچنین حذف محصول را امکان پذیر میکند .
5- به طور واضح نشان میدهد سود تابعی از فروش است و مانند روش جذبی روی تولید و فروش تکیه نمیکند .
6- دقیقا عوامل قابل کنترل و غیر قابل کنترل را نشان میدهد و لذا قادر است به عنوان یکی از تکنیک های سنجش مسئولیت مدیران به کاررود .
7- اقدامات مهم سازمان از قبیل تهیه بودجه ، برنامه ریزی تولید و فروش و سود را امکان پذیر میکند .
مزایای روش هزینه یابی متغیر
اسلاید 12 :
1- تهیه کردن صورتهای مالی جدید بر اساس این روش برای مدیران و سایر اشخاصی که در داخل یا خارج از سازمان ازاین صورتحسابها استفاده میکنند گمراه کننده است زیرا آنها عادت به دریافت صورتهای مالی تهیه شده به روش جذبی دارند .
2- تصمیم گیری طبق این روش در بعضی مواقع منجر به اتخاذ تصمیمات اشتباه میشود به عنوان مثال هنگامی که تعداد فروش بیش از تعداد تولید باشد ، این روش سود بیشتری رانسبت به روش جذبی نشان میدهد در این صورت ممکن است مدیریت بر اساس این تصورغلط که سود اضافی حاصل شده است ، تصمیم بگیرد قیمت فروش را کاهش دهد یا اعطائ تخفیف به مشتریان و. نماید .
معایب روش هزینه یابی متغیر
اسلاید 13 :
3- به علت حذف سربار ثابت ساخت از بهای تمام شده محصولات در این روش ، بهای تمام شده موجودی کالا عملا کمتر از بهای تمام شده واقعی خواهد بود. (عدم رعایت اصل بهای تمام شده )
4- طبقه بندی و تفکیک اقلام بهای تمام شده سربار به دوبخش ثابت و متغیر با مشکلاتی همراه میباشد .
5- اقلام بهای تمام شده سربار براساس رابطه شان با حجم تولید به دوبخش ثابت و متغیرتفکیک میشوند که این نوع تقسیم بندی در مورد بعضی از اقلام سربار اشتباه است زیرا بعضی از اقلام سربار بایستی بر اساس سایر مبانی مانند زمان ، درجه تغییر پذیری و . به دو بخش فوق تفکیک گردد.
6- در بعضی از تصمیمات مدیریتی مانند توقف تولید محصول که تصمیم گیری براساس حاشیه سود انجام میگیرد ، باید حاشیه سود فوق تعدیل و اصلاح گردد زیرا سهم هزینه ثابت مربوط به محصول فوق ، از جمله اقلام مربوط به تصمیم گیری است .
معایب روش هزینه یابی متغیر
اسلاید 14 :
عامل اختلاف سود و زیان بین دوروش ، رابطه بین تولید و فروش است . به طور کلی سه حالت زیر را میتوان در نظر گرفت :
1) هرگاه تعداد تولید بیشتر از تعداد فروش باشد ، سود محاسبه شده بر اساس روش هزینه یابی جذبی بیشتر از سود محاسبه شده بر اساس روش هزینه یابی مستقیم خواهد بود.یعنی:
سود روش متغیر < سود روش جذبی تعداد فروش < تعداد تولید
2) هرگاه تعداد تولید کمتر از تعداد فروش باشد ، سود محاسبه شده بر اساس روش هزینه یابی جذبی کمتر از سود محاسبه شده بر اساس روش هزینه یابی مستقیم خواهد بود . یعنی:
سود روش متغیر = سود روش جذبی تعداد فروش > تعداد تولید
3) هرگاه تعداد تولید برابر با تعداد فروش باشد ، سود محاسبه شده بر اساس روش هزینه یابی جذبی با سود محاسبه شده بر اساس روش هزینه یابی مستقیم خواهد بود. یعنی:
سود روش متغیر = سود روش جذبی تعداد فروش = تعداد تولید
مقایسه سود عملیاتی در روشهای هزینه یابی جذبی و متغیر
اسلاید 15 :
درسیستم هزینه یابی فرا متغیر، بهای تمام شده یک واحد محصول تنها شامل هزینه مواد مستقیم است وسایر
هزینه هاشامل دستمزد مستقیم وسربار ،دردوره وقوع به حساب هزینه منظور میشوند.
در این روش سایر اقلام بهای تمام شده شامل بهای دستمزد مستقیم ، سربار متغیر و ثابت ساخت ، هزینه های اداری و تشکیلاتی و توزیع و فروش کلا به عنوان (( هزینه دوره )) به صورت سود و زیان دوره مورد نظر منظور می گردد . بنابراین :
هزینه مواد مستقیم = بهای تمام شده محصول
هزینه اداری و تشکیلاتی ( متغیر و ثابت ) + هزینه های توزیع و فروش ( متغیر و ثابت ) + هزینه دستمزد مستقیم + هزینه سربار ( متغیر و ثابت ) = هزینه دوره
هزینه یابی غیرمتغیر ( میان داد )
اسلاید 16 :
اطلاعات زیر در پایان سال 1381 از دفاتر شرکت الیکا استخراج شده است:
هر واحد سایر اطلاعات
ریال
قیمت فروش 2000 سربار ثابت تولیدی 5000000 ریال
هزینه مواد مستقیم 500 هزینه های ثابت اداری و فروش 2000000 ریال
هزینه دستمزد مستقیم 400 تعداد فروش 20000 واحد
هزینه سربار متغیر تولیدی 300 تعداد تولید 25000 واحد
هزینه های متغیر اداری و فروش 5% فروش مقدارموجودی اول دوره 1000واحد
مقدار موجودی پایان دوره 6000واحد
مطلوبست:
1) تهیه صورت سود و زیان به روش جذبی و مستقیم
2) محاسبه تفاوت سود در دو روش و توجیه علت آن
محاسبه موجودی کالای اول دوره:
200=5000000/25000
1200=300+400+500
1400=1200+200
1400000=1400*1000
محاسبه موجودی پایان دوره:
8400000=1400*6000
اسلاید 17 :
محاسبه صورت سود و زیان به روش جذبی
شرکت الیکا
صورت سود و زیان ( روش جذبی)
--------------------------------------------------------------------------------------
فروش: 20000*2000 40000000 ریال
بهای تمام شده کالای فروش رفته:
هزینه مواد مستقیم 500*25000 12500000
هزینه دستمزد مستقیم 400*25000 10000000
هزینه سربار متغیر 300*25000 7500000
هزینه سربار ثابت 5000000
جمع هزینه های تولید 35000000
+موجودی کالای اول دوره 1400000
کل کالای ساخته شده 36400000
-موجودی کالای پایان دوره (8400000)
بهای تمام شده کالای فروش رفته (28000000)
سود ناخالص 12000000
- هزینه ثابت اداری و فروش (2000000)
- هزینه متغیر اداری و فروش 5%*40000000 (2000000)
سود خالص 8000000
اسلاید 18 :
محاسبه صورت سود و زیان به روش متغیر (مستقیم)
شرکت الیکا
صورت سود و زیان (روش متغیر )
-------------------------------------------------------------------------------------
فروش 2000*20000 40000000
بهای تمام شده کالای فروش رفته:
هزینه مواد مستقیم 500*25000 12500000
هزینه دستمزد مستقیم 400*25000 10000000
هزینه سربار 300*25000 7500000
جمع هزینه های تولید 30000000
+موجودی کالای اول دوره 1200*1000 1200000
کل کالای ساخته شده 31200000
موجودی کالای پایان دوره 1200*6000 (7200000)
بهای تمام شده کالای فروش رفته: (24000000)
حاشیه سود ناخالص 16000000
- هزینه متغیر اداری (2000000)
حاشیه فروش خالص 14000000
- هزینه ثابت اداری و فروش (2000000)
- هزینه سربار ثابت (5000000)
سود خالص 7000000
اسلاید 19 :
محاسبه تفاوت سود در دو روش جذبی و مستقیم
---------------------------------------------------------------------------
جذبی مستقیم اختلاف
موجودی کالای اول دوره 1400000 1200000 200000
موجودی کالای پایان دوره 8400000 7200000 1200000
1000000
به طوری که ملاحظه می کنید مبلغ سود محاسبه شده در دو روش جذبی و متغیر با همدیگر متفاوت می باشد . علت اختلاف سود دو روش در نحوه قیمت گذاری موجودیها می باشد . بدین ترتیب که در روش جذبی در مقایسه با روش متغیر بخشی از هزینه های ثابت دوره در بطن موجودیها از یک دوره به دوره بعد منتقل می گردد. لذا می توان گفت که در صورت افزایش موجودیها طی یک دوره سود روش جذبی بیشتر از سود روش متغیر خواهد بود و برعکس .
حال می توان گفت که تفاوت سود دو روش از تفاوت موجودیها در ابتدا و انتهای دوره در دو روش قابل محاسبه می باشد.
