بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
اخلاق حرفه ای
اسلاید 2 :
تعریف اخلاق
اخلاق در فرهنگ معين عبارت است از خلق و خوي ها، طبيعت باطني، سرشت دروني
درتعریف دیگراخلاق شامل شناخت خوب از بد و آنگاه انجام صحيح و ترک ناصحيح است.
رفتارهايي را كه نفس در جهت كمال خود بداند و آنها را زيبا و مورد پسند تشخيص بدهد، انجام آنها را لازم ميبيند (بايدها) و رفتارهايي كه برخلاف كمال نفس و مورد نفرت او باشد، ترك آنها را لازم ميشمارد (نبايدها).
اخلاق شامل مفاهیمی چون: اعتماد، صداقت، درستی، وفای به عهد نسبت به دیگران، عدالت و مساوات و فضائل شهروندی و خدمت به جامعه
اخلاق به منزله آیین نامه ای است که انسان موظف است به لحاظ انسان بودن آن رارعایت کند،چراکه انسان برای بازگشت به کرامت واقعی وحقیقی خودبه خلاق نیازمنداست.
اسلاید 3 :
اخلاق ازدوسطح برخورداراست:علم اخلاق،فلسفه اخلاق
علم اخلاق دورهیافت متمایزدارد:اخلاق نظری و اخلاق کاربردی
سئوال ازخوب وبدکدام است به علم اخلاق متعلق است؛علم اخلاق ازرفتارهای خوب وبد دوگونه رهیافت دارد.بحث نظری وکلی وبحث مربوط به رفتارهای عینی درواقعیت خارجی که بحث نظری وکلی مربوط به اخلاق نظری ورفتارهای عینی مربوط به اخلاق عملی است.
دراخلاق نظری می توان ازانصاف،ابعادومراتب آن گفتگوکردامادراخلاق عملی بحث درباره انصاف دررفتارارتباطی درون شخصی مثل انصاف به خود،انصاف درقضاوت،انصاف درداوری علمی وسایرمشاغل جستجومی شود.
سطوح اخلاق
اسلاید 4 :
هسمر (1995) يكي از كاملترين دسته بندي ها را از تئوريهاي اخلاق اينگونه ارائه مي كند:
قانون جاويدان (Eternal Law): قانون طلايي =با ديگران آن گونه رفتار كن كه دوست داري ديگران با تو رفتار كنند»
منفعت گرايي يا تئوري فرجام گرايي (Utilitarianism): بر اين اساس، اخلاقي بودن يك رفتار، براساس ميزان مطلوبيت آن بيان ميشود. يعني وقتي منافع يك عمل براي جامعه بيشتر از ضررهاي آن باشد، آن عمل اخلاقي است
وظيفهگرايي يا آغازگرايي (Deontological): آغازگرايي دربرابر فرضية فرجام گرايي است. بر اساس اين ديدگاه كه توسط ايمانوئل كانت ارائه شد، هر عمل به نتيجة آن بستگي نداشته، به نيت شخص تصميم گيرنده بستگي دارد.
عدالت توزيعي: در اين تئوري كه توسط جان راولز پيشنهاد شده، يك عمل را در صورتي كه منجر بـه افزايش همكاري بين اعضاي جامعه شود، ميتوان درست و عادلانه و مناسب (و بنابراين اخلاقي) ناميد و عملي را كه در جهت مخالف اين هدف عمل كند ميتوان نادرست، ناعادلانه و نامناسب (و بنابراين غيراخلاقي) ناميد. در اين ديدگاه، همكاري اجتماعي، اساس منافع اجتماعي و اقتصادي را فراهم ميآورد و تلاش فردي كم اهميت و در مواردي ناديده گرفته ميشود.
آزادي فردي: بر اساس اين ديدگاه كه توسط رابرت نوزيك پيشنهاد شد، آزادي، نخستين نياز جامعه است.
بنابراين هر عملي كه آزادي فردي را نقض كند، غيراخلاقي است؛ حتي اگر منافع و رفاه بيشتري براي ديگران ايجاد كند.
تئوريهاي علمی اخلاق
اسلاید 5 :
اخلاق حرفه ای
اخلاق حرفه ای شاخه ای ازاخلاق کاربردی است که به مباحث اخلاقی درحرفه می پردازدوباتوجه به تنوع حرف،دامنه وسیعی دارد؛اخلاق پزشکی،اخلاق آموزش وپرورش،اخلاق پژوهش
اخلاق حرفه ای بیان نظام مند مسئولیتهای اخلاقی درحرفه وتشخیص دقیق وحل اثربخش مسائل اخلاقی حرفه است.
اخلاق حرفه ای ،مجموعه ای ازاصول واستانداردهای سلوک بشری است که رفتارافرادوگروههاراتعیین می کند.درحقیقت،اخلاق حرفه ای،یک فرایندتفکرعقلانی است که هدف آن محقق کردن این امراست که درسازمان چه ارزش هایی راچه موقع بایدحفظ واشاعه نمود.
اخلاق حرفه ای مجموعه ای ازکنش هاوواکنش های اخلاقی پذیرفته شده است که ازسوی سازمانهاومجامع حرفه ای مقررمی شودتامطلوب ترین روابط اجتماعی ممکن رابرای اعضای خوددراجرای وظایف حرفه ای فراهم آورد.
اسلاید 6 :
مبانی اخلاق حرفه ای وکاربردی نمودن آن
اخلاق حرفه ای نوعی تعهداخلاقی ووجدان کاری نسبت به هرنوع کار،وظیفه ومسئولیت است ومبنای آن عبارت است از:
صداقت وراستگویی
انصاف وبرابری
امانت داری
وفاداری واحساس مسئولیت اجتماعی
مراحل کاربردی نمودن اخلاق دررفتارافرادوگروهها به این شکل است که ابتدا باورها واعتقادات شخصی،فردرامسئولیت پذیروقانونمندمی نمایدونتیجه قانونمندبودن فرد،این است که می توان رفتاروی راپیش بینی نمود.پیش بینی پذیری رفتارمنجربه اعتمادآفرینی خواهدشدواین همان اخلاق حرفه ای است که برپایه باورهاواعتقادات فردی شکل گرفته است.ازاین رو،هدف آموزش اخلاق حرفه ای انتقال اطلاعات ویافته های علمی نیست بلکه تصحیح وتقویت انگیزش،ارتقاء مهارت ،افزایش توان وتحول نگرش افرادمی باشد.
اسلاید 7 :
ویژگی اخلاق حرفه ای اعضاء هئیت علمی
ویژگی های نفسانی
اخلاص:مدرس مخلص،مشکلات رابرای رضای خدا تحمل کرده وبانگرش الهی به مسائل می نگرد.اوبه دانشجویان خودازآن جهت که محتاج تعلیم وهدایت هستند کمک نموده وهمچون مادرویا پدری دلسوز برای حل مسائل ومشکلات آنان تلاش می کند.
تواضع:صفتی که موجب جذب دانشجویان می شود،زیراکسی که متواضع باشد،خداوند او را درمقام بالایی قرارمی دهد و معمولا هرچه میزان دانایی وعلم افراد بالامی رود،تواضع نیزبیشترمی شود.
اعتمادبه نفس:اعتمادبه نفس یکی ازویژگی های نفسانی مدرس است که بایدآن را دروجودخودنهادینه سازد.هرفردی باکم کردن فاصله ی“خودواقعی“و“خودایده آل“می تواند میزان عزت نفس خودرا افزوده ،ازخودکم بینی وکم رویی نجات یابد.
طهارت روح:مدرس می تواندبا برقراری ارتباط متعالی بامنابع معنوی این ویژگی را ایجاد کندو یا تقویت بخشد و همچنین باعث صدورانرژی معنوی به فراگیران شده وارتباط روحی وعاطفی بهتری با آنان برقرارنماید.
خلاقیت ونوآوری: این ویژگی براثرمطالعه زیادوارتباطات انسانی وتفکربه نقطه اوج می رسدومحبوبیت مدرس رانزدفراگیران دوچندان می کند
ویژگی های دیگری چون صبر،قاطعیت وخونسردی نیز رامی توان بیان کرد.
اسلاید 8 :
ویژگی رفتاری
اعتدال رفتاری:دوری ازافراط وتفریط درتمامی امور مربوط به تدریس ازجمله ویژگی های رفتاری مدرس است که بایدرعایت شود
ابرازعلاقه:ابرازمهرومحبت وعلاقه نسبت به شاگردان وهمکاران نیزازویژگی های بارزیک مدرس است که بازتاب این رفتارموجب حکومت مدرس برقلب فراگیران شده ومصداق بارزمثل معروفی است که ”حاکم برقلب هاباش تابراندیشه هاحکومت کنی.“
ادب ورفتارمودبانه:اگرچه ادب حاصل سال هاتربیت خانوادگی می باشد،اماازطریق تمرین واکتساب می توان رفتارهایی مودبانه ازخویش نشان دادوبه حدودوحقوق دیگران احترام گذاشت وخودرامقدم بردیگران ندانست.
آراستگی ظاهری :آراستگی ودوری ازبی نظمی،چه درلباس ونوع پوشش وچه دروسایل شخصی همچون کتاب،جزوه ویابرگه های مربوط به طرح درس،نیزدرتبیین شخصیت معلم بسیارموثراست.
بالابودن سطح علمی:بدیهی است که مدرسان آگاه به دانش های متعددومتنوع،بیش ازمدرسانی که تنهادرحد متن آموزشی موردنظرآگاهی دارند،موردتوجه قرارمی گیرند.آگاهی سیاسی اجتماعی،عرفانی،اخلاقی،علمی واطلاعات عمومی ازمواردضروری است که مدرس بایدآنهارابه دست آورد.
اسلاید 9 :
اخلاق حرفه ای درارزشیابی فراگیران
اگرچه ارزشیابی درفرایند تدریس جایگاه واعتبارویژه ای داردامابدون توجه به ویژگیهای ارزشیابی نمی توان تحقق اهداف آموزشی راانتظارداشت.برخی ازویژگی های ارزشیابی عبارتنداز:
عادلانه بودن ارزشیابی:یعنی شرایط برای تمامی دانشجویان یکسان وبرابرباشد.به عنوان نمونه اسنادنبایددرطرح پرسش وانجام ارزشیابی بین دانشجویان تبعیض قائل شود.مثلا دانشجویی به پرسش بله یاخیرجواب دهدودانشجوی دیگری براثبات مساله عقلی برهان اقامه نماید.
زمان ارزشیابی مناسب باشد:پایان دوره آموزشی زمان مناسبی برای ارزشیابی نیست.این بدان معنا نیست که ارزشیابی پایانی فروگذارشود،بلکه به این معناست که ارزشیابی پایانی به دلیل موقعیت نامناسب کافی نیستوبایدازارزشیابی مرحله ای نیز استفاده نمود
روش ارزشیابی بایدبرای همه قابل فهم باشد:ممکن است استادی بدون آنکه روش کنفرانس رابرای دانشجویان تفهیم کرده باشد، ازدانشجویان به این شیوه ارزشیابی نماید.روشن است که این روش برای همگان قابل فهم نیست.
اسلاید 10 :
توانایی دانشجویان متوسط بایدملاک عمل قرارگیرد:علاوه برآنکه فعالیت ها،تکالیف ومقررات آموزشی ودرسی بایدبااستعدادهاوآمادگی بدنی،عقلی وذهنی دانشجویان متناسب باشد،بایدتوانایی متوسط دانشجویان ملاک ارزشیابی واقع شود.
فقط ازدانشجویان خاص سئوال وارزشیابی نکنید:این کارنوعی تبعیض بوده وبااخلاق منافات دارد
دانشجویان رانزدهمکلاسی ها تحقیرنکنید:ارزشیابی برای آگاهی ازچگونگی پیشرفت دانشجویان می باشد واگرارزشیابی برای تحقیر دانشجویان مورداستفاده قرارگیرد ارزش خودراازدست داده واین نوع ارزشیابی بااخلاق ناسازگاراست.
اسلاید 11 :
اخلاق پژوهش
اخلاق پژوهشگری تابعی ازاخلاق حاکم برجامعه است وهرجامعه ای اصول اخلاقی خاص خودرادارد.برخی ازاین اصول تقریبا جهان شمول اندودرتمام جوامع انسانی رعایت می شوند،تصحیح نیت وانگیزه ،توجه به نقش پیش فرض های ارزشی،آشنایی باپیشینه پژوهش،حقیقت جویی،نشاط درتحقیق ازجمله اصول اخلاقی درپژوهش است.
همچنین صداقت کامل؛به طوریکه پژوهشگرآنچه راکه واقعاازکارپژوهشی خودبه دست آورده عینا منعکس سازد وازدست کاری ودخل وتصرف درپژوهش بپرهیزد.
امانتداری نیز ازارکان اساسی اخلاق پژوهشگری است.پژوهشگرموظف است که اگراطلاعات اوماخذی داردوازجای دیگری گرفته شده به احترام زحمات دیگران به ذکرماخذ اطلاعات بپردازد.
شجاعت وشهامت درپژوهش سبب می شود پژوهشگردرزمینه ای که تحقیق می کندمطالعات عمیق ووسیع داشته وتا به حقیقت دست نیابد دست ازتلاش برندارد.
رعایت اصول نقدعلمی ونقدپذیری ازمواردمطرح شده دراخلاق پژوهشگری است زیراارئه نقدشخصی به جای نقدعلمی بااخلاق پژوهشگری منافات دارد
دوری ازجهت گیری وپیش داوری ازویژگی های پژوهش است وبرهمین اساس پژوهشگردرمرحله تولیددانش نبایدآگاهانه تحت تاثیرپیش داوری واصول غیرمنطقی قرارگیرد.
اسلاید 12 :
مهمترین مسائلی که باید درهرتحقیق مدنظر قرارگیرد عبارتنداز:
1-توجه به اولویتهاونیازهای اصلی
2-درمرحله انتخاب موضوع تحقیق وبیان مسئله:
پذیرش موضوع پژوهش توسط جمعیت موردمطالعه
درنظرگرفتن باورها،رفتاروسنتهای جامعه
ارائه درست داده های دیگران
3-درمرحله بازنگری مدارک موجود:
رعایت صداقت وامانت علمی
رعایت بی طرفی وپرهیز ازگرایشهای خاص
ذکراطلاعاتی که ممکن است بانظر پژوهنده موافق نباشد
ذکرنام سایرپژوهشگرانی که درهمان زمینه تحقیقاتی انجام داده اند
عدم استفاده ازمنابع مشکوک وفاقداعتبارلازم
4-درمرحله برنامه ریزی واجرای تحقیق
استفاده ازجدیدترین روشهای تحقیق جهت اخذنتیجه
عدم استفاده انحصاری ازروشهایی که باخواسته های پژوهشگرهمسوشود
اسلاید 13 :
5-درزمینه نیروی انسانی ومدیریت
توجه به رفاه اعضای گروه تحقیقاتی واجتناب ازایجادناراحتی برای آنان
مراقبت به منظور جلوگیری ازسوءاستفاده اعضای گروه تحقیقاتی ازافرادیااجتماع موردبررسی
دقت درحسن استفاده ازبودجه ووسایل
6-درمرحله تجزیه وتحلیل ،گزارش وانتشارنتایج
رعایت صداقت هنگام تجزیه وتحلیل نتایج
عدم تحریف دستاوردهادرجهتی که باخواسته های پژوهشگرهمسوشود
محرمانه نگه داشتن اطلاعات ونام افرادموردبررسی
انتشارنتایج به زبان ساده به گونه ای که نتایج حاصله قابل استفاده باشد
رعایت حرمت افرادیااجتماع موردمطالعه
اسلاید 14 :
اخلاق نقدازنظر فرهنگی
نقددرنگاه اول دربردارنده بارمعنایی منفی وبه معنای اشکال گرفتن،مچ گیری وخرده گیری است؛ولی درواقع نه تنها کلمه نقدرانبایداشکل تراشی دانست،بلکه بایدباورداشت که یکی از مراحل مهم وتاثیرگذاردرمسیررشد وتکامل فردی ،گروهی وسازمانی نقدوانتقادسازنده ودلسوزانه وعلمی است.
نقددرآموزه های اسلام نیزموردتوجه قرارگرفته شده است وباعناوین اخلاقی گوناگونی همچون تواصی به حق،نصیحت و. توصیه شده است.ولی آنچه دردین اسلام بسیارمهم است،رعایت اخلاق وآداب حاکم براین وظیفه است که توجه به اصول اخلاقی زیرضروری به نظر میرسد:
حقیقت جویی وحقیقت گویی:فردمنتقدبایددرنقدبه دنبال کشف حقیقت وراستی باشدوپس ازتحقیق درباره صحت وسقم هرمساله ای زبان به نقدبگشاید.ازنظراخلاقی بسیارناپسند است که بدون دلیل ویقین،زبان به نقدوعیب نمایی کرد.
انصاف وعدالت:نقدسازنده نقدی است که بدورازسیاه نمایی وپوشاندن خوبی ها باشدو بایدبه این نکته توجه داشت که حقیقت بایدگفته شود؛ولی نه به صورت ناقص وسیاه.
رعایت ادب درگفتاروحفظ شخصیت مخاطب:قبل ازشروع هرنقدوانتقادی نسبت به هرشخص وتفکروگروه،بایدتوجه داشته باشیم که رعایت شخصیت وجایگاه اجتماعی ودینی هرکسی درجامعه اسلامی لازم وضروری است واگرنقدبارعایت ادب نباشد،اثرات سوئی درفضای اخلاقی جامعه خواهدگذاشت.
دلسوزی وخیرخواهی:فلسفه نقد،اصلاح وبه کمال رساندن است ولازمه این امردلسوزبودن می باشد.اگرکسی بدون دلسوزی نسبت به رشدفردبه جامعه ای اقدام به بیان عیوب نمایددرواقع اقدام به تخریب وتضعیف نموده است
مخفیانه وخصوصی بودن:هرچندآنچه که درجامعه ماونیز سایرجوامع رواج یافته این است که نقدها رادررسانه های عمومی مطرح کنیم ولی بامراجعه به فرهنگ اسلامی وآموزه های دینی درمی یابیم که نقدعمومی ثمره ای منفی وتخریب کننده دارد.نکته ای که درانتقادبایدموردتوجه قراربگیرداین است که نقداگربه هدف اصلاح ورشد وازروی دلسوزی باشد،لازمه اش این است که علنی نشودوبه صورت خصوصی به شخص گفته شود
اسلاید 15 :
منابع وماخذ
اخلاق حرفه ای،فرامرزقرملکی،1383،انشارات مجنون
آیین زندگی،محمدحسین شریفی،1385،انشارات نهادرهبری
اخلاق نقد،سیدحسن اسلامی،1381،انتشارات معارف قم
اخلاق پژوهشی،محسن نیازی وعباس زارعی،1387،انتشارات دعوت
