پاورپوینت بررسی عوامل موثربرسلامت جسم وروان شاغلین زن در محیط کار

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

بنام خدا

عنوان سمینار:بررسی عوامل موثربرسلامت جسم وروان شاغلین زن در محیط کار

اسلاید 2 :

سلامت جسم و روان به عنوان یک ویژگی خاص در بین داوطلبان اشتغال به کار،(چه زن و چه مرد)ازاهمیت خاصی برخورداراست ولی برای زنان با توجه به ظرافت و حساسیت آنها(پذیرش نقش های همسری و مادری)موضوعی قابل توجه است. سلامت جسم و روان شاغلین طی مدت اشتغال به کار(30سال کارکرد)هم برای حفظ کارایی آنهاوهم برای افزایش بهره وری سازمان از اهمیت خاصی برخوردار است.
اهمیت سلامت جسم و روان از دو بعداولیه وثانویه قابل طرح است:
1)بعد اول،شروع به کار.
2)بعد دوم،ورود به بازار کار.
در این پژوهش سعی بر آن است که به سؤالات زیر پاسخ داده شود:
1)موضوعات عمده در ایمنی و سلامت حرفه ای زنان شاغل چیست؟
2)امروزه چه تعداد از زنان به عنوان شاغل، کار می کنند و در کجا هستند؟
3)بار اضافی مسؤلیت زنان شاغل چه موضوعاتی است؟
4)عمده مخاطرات بهداشتی-ایمنی در محیط کار زنان کدامند؟
5)چگونه میتوان از بیماری های وابسته به شغل زنان پیشگیری کرد؟
مقدمه:

اسلاید 3 :

به دنبال انقلاب صنعتی که در غرب اتفاق افتاد، مسائل تازه و جدیدی مطرح شد که یکی از آنها تبلیغ جهت اشتغال به کارزنان در خارج از خانه بود. کارخانه داران و سرمایه داران به دلیل دستمزد کمتر زنان از آنها دعوت کردند تا مشغول به کار شوند. آنها برای اینکه مادران به خاطر تنها ماندن فرزندان کوچک خود از کار در بیرون از خانه صرف نظر نکنند مهدکودک، شیرخوارگاه و . تأسیس کردند تا مادران با خیالی آسوده، در محیط کار حاضر شوند(قائمی،1373).بر اثر این تبلیغات زنان زیادی وارد بازار کار شدند و تا به امروز نیز این روند ادامه یافته است(فصلنامه کتاب نقد،1379).
تاریخچه اشتغال زنان به کار:

اسلاید 4 :

جمعیت زنان شاغل در سراسر جهان در بخش های خدمات و صنعت رو به افزایش است
نسبت قابل توجهی از زنان در انواع خاصی از مشاغل دربخش های خدماتي و بخش غیر رسمی اشتغال، به ویژه کشاورزی و صنعت دررشته های شغلی چون ميكروالکترونیک ،تولیدات غذایی،منسوجات وکفش،صنایع شیمیایی و داروسازي وکارگاه های صنایع دستی فعالیت می کنند.
زنان شاغل در بخش کشاورزی مانند سایر کارگران روستایی به بیماریها وامراض حرفه ای در سطح بالا و وسیعی مبتلا می شوند.
نقش زنان در بخش کشاورزی در جوامع سنتی پایین تر از میزان واقعی آن برآورد شده است
بسیاری از زنان در بخش کشاورزی کارهایی را انجام میدهند که هیچ کس دیگر انجام نمی دهد مثل آمیختن یا مخلوط استفاده از عامل مضر آفت کش،بدون محافظت واطلاعات کافی ،از سموم ناشی از آن رنج میبرند.
آیا برای زنان شاغل مخاطرات حرفه ای خاصی وجود دارد؟

اسلاید 5 :

کار سنگین در حین کشت وبرداشت محصول می تواند موجب وقوع سقط جنین،زایمانهای زودرس و نا بهنگام و از بین رفتن بچه یا مادر شود(ویگمان،1988).
زنان نسبت بالایی از کارگران شاغل در بخش خدمات و مراقبت های بهداشتی را تشکیل میدهند.آنها با شرایط کاری سخت، در معرض مخاطرات ایمنی و بهداشت حرفه ای بیشماری قراردارند که شامل بیماری های مربوط به کار(که ماهیت چند عاملی پیچیده ای دارند). از قبیل اختلالات ماهیچه ای - اسکلتی،بیماری های قلبی عروقی ،روان تنی و اختلالات بهداشتی - روانی ، سرطان شغلی و بیماری های تنفسی و سایر بیماری هایی که بوسیله ی عوامل شیمیایی ایجاد می شود،هستند.
آن ها نه فقط در مشاغل تمام وقت مورد توجه و مراقبت قرار نمی گیرند ، بلکه سهم عمده و وسیعی ازکار های خانه (منزل) رانیزبه عهده دارند .
زنان اغلب درگیر چرخه ای از کار های سخت و نامناسب می شوند و غالبا در این نوع محیط های کاری اکثریت زنان فرصت های کمی برای تحصیل دارند ، به ویژه آنهایی که در سطوح اقتصادی پایین تر قرار گرفته اند

اسلاید 6 :

بطور کلی تفاوت عمده ای درپاسخ های بیولوژیکی(زیست شناختی) به مخاطرات فیزیکی ،زیستی وشیمیایی وجودندارد. میانگین توانایی مردان تفاوت چندانی با زنان ندارد وحتی بعضی از زن ها قوی تر از مردان هستند

مخاطرات سلامت زنان شاغل بطور سنتی پایین تراز آنچه که در واقع می باشد، بر آورد شده است واین امر،بدان علت است که ایمنی صنعتی و استانداردهای بهداشت وایمنی کار وحیطه ی مواجه با مواد خطرناک بر حسب جمعیت مردان وتست های آزمایشگاهی آنان تهیه وتدوین شده است

پاسخ های تشخیصی زنان به مخاطرات تشخیصی به علت مخاطرات مربوط به کاراست که با نوع خاصی از کار مواجه می شوند و چندین نقش را در جامعه بر عهده دارند.
اختلالات خاص سلامت مربوط به حرف و صنايعي می شود که گروههای بزرگی از زنان شاغل،در این مشاغل مشغول به کارهستند.
بهداشت زنان شاغل و تغییرپذیری انسان:

اسلاید 7 :

زنان نقش های دوگانه ی تکاثر(ازبعدجنسیت)واقتصادی (ازبعدفعالیت)رابه عنوان کارگران بدون مزد درخانه به عهده دارندوبه عنوان کارگران دارای مزد،خارج ازخانه.

مشکلات خاص سلامت زنان شاغل ،می تواند ازموقعیت هایی نظیر: فشار روانی کار،فرسودگی مزمن،پیری زودرس وسایرعوامل موثربروضعیت روانی- اجتماعی و سلامت آنها ناشی گردد.
تعاریف و مفاهیم:

لوینسون و همکاران(1962):سلامت روان عبارتست ازاینکه فرد چه احساسی نسبت به خود،دنیای اطراف خود،محل زندگی،اطرافیان مخصوصا با توجه به مسؤلیتی که در مقابل دیگران داردوهمچنین به چگونگی سازش وی با درآمد خود، شناخت موقعیت مکانی و زمانی خویشتن اطلاق می شود.

کاهن(1991)،سلامت روانی را وضعیتی ازبلوغ روان شناختی تعبیر می کند که عبارت است ازحداکثراثربخشی ورضایت به دست آمده ازتقابل فردی و اجتماعی که شامل احساسات و بازخوردهای مثبت نسبت به خود ودیگران می شود.

اسلاید 8 :

کاهن به ذكر پنج الگوی رفتاری درارتباط با سلامت روان مبادرت ورزیده است:
۱. حسّ مسؤولیت پذیری.
۲. حسّ اعتماد به خود.
۳. هدف مداری.
۴. ارزش های شخصی.
۵. فردیت و یگانگی.
حق سلامت:حق سلامت زنان به معناي برخورداري ازسلامت جسمي،رواني، اجتماعي ومعنوي درزندگي فردي،خانوادگي واجتماعي با توجه به ويژگيهاي آنان درمراحل مختلف زندگي بوده وازجمله حقوق طبيعي وهمگاني محسوب ميشود ومسئوليت تأمين آن برعهده دولتها ميباشد.
ارتقای سلامت:عبارت است ازافزايش سلامت و توانمند سازی افراد جهت كنترل وفعاليت مثبت و موثردرمحيط.

اسلاید 9 :

الف) پیامد های منفی اشتغال زنان:
براثرکار زیاد، به مادران صد مه های جسمانی وروانی شدیدی وارد می شود (پریور،1375).
یکی دیگرازاثرات منفی اشتغال ،برآورده شدن نیازمالی زنان می باشد که این امراگرچه دروهله اول خیلی خوب و مثبت به نظر می رسد اما واقعیت این است که زنی که نیاز مالی نداشته باشد تمایل کم تری برای ازدواج دارد همان طور که اگر مردی نیاز فیزیولوژیک ( اولیه ) درخود نبیند ازدواج
نمی کند(پریور،1375).
کارزنان خطررقابت بین زن و شوهررا افزایش داده و درنتیجه به تفاهم و همدلی آنها آسیب می رساند(اسحاقی،1383).
هورونوننگ ومک کلاف(1981):درآمریکا به بررسی تاثیروضعیت تحصیلی وشغلی شوهران یا زنان برروی میزان رضایت همسران از ازدواجشان پرداختند.در حالی که زن اعتبار شغلی و تحصیلی بالاتری از شوهرداشته باشدازازدواج خودراضی بوده،ولی احتمالاًمردان راضی نیستند.
پیامدهای منفی و مثبت اشتغال:

اسلاید 10 :

پیامدهای منفی اشتغال مادران بر فرزندان :
کودک دوست دارد وقتی که ازمدرسه و یا هر جای دیگری به خانه می آید، مادرش در خانه باشد و به استقبال او بیاید تا غم وغصه های خود را فراموش کند(قائمی،1369).
غیبت مادر از سه تا شش سالگی روی کودک تأثیر منفی می گذارد.این کمبود باعث می شود که کودک موجودی شکاک و بدبین و عاری از مهر و محبت نسبت به دیگران شود و به شب ادراری و بدخوابی نیز مبتلا گردد(روزنامه قدس،1378).
کودکستان و دیگر مراکز نگهداری ازکودکان،نمی تواند جایگزین های خوبی برای خانواده باشند و مربیان نیز نمی توانند جانشین خوبی برای مادر باشند(هاشمی رکاوندی،1370).
دنیای امروز،زنان را به خروج از خانه و کار در بیرون و در مشاغلی که هیچ نوع تناسبی با روحیه آنها ندارد وادار می کند؛ آن گاه کودکان را تنها در خانه و دور از سرپرست رها می کند و زمانی که جرم و جنایت افزایش می یابد، تعجب کرده و دنبال علت آن می گردد(پریور،1375).

اسلاید 11 :

الف) مشارکت آنان در تصمیم گیری ها باعث می شود از حالت انفعالی خارج شده و به صورت فعال در اجتماع حاضر شوند(اسحاقی،1386).

ب) اشتغال زنان باعث افزایش آگاهی و بینش اجتماعی آنان و ایجاد روحیه ی اعتماد به نفس،رشد،استقلال فکری وروحی آنان می شود(محتشمی،1378).

ج) اشتغال به کار زن به عنوان کمک به اقتصاد خانواده(محتشمی،1378).

چ) کمک به شادابی و سلامت روانی و جلوگیری از افسردگی در اثر بیکاری و یکنواختی زندگی روزمره(ام الفخر،1372).

ح) استفاده از اوقات فراغت و جلوگیری از آسیب پذیری اجتماعی در اثر فقرونیاز مالی،به خصوص در مورد زنان بیوه و مطلقه(داعی پور،1370).
ب)پیامدهای مثبت اشتغال زنان:

اسلاید 12 :

جدول شماره1:اطلاعات آماری از وضعیت شغلی زنان درآمریکا:

اسلاید 13 :

جدول شماره2:عمده مخاطرات بهداشتی-ایمنی در محیط کاری زنان:

اسلاید 14 :

NIOSH مطالعاتی را در خصوص آسیبهای اسکلتی-عضلانی در زنان شاغل در مراکز مخابراتی،درمانی،خدماتی وصنعتی انجام داده است.در یکی ازاین مطالعات که در مرکز خدمات درآمد داخلی آمريكا(IRS )انجام شده،میزان ناراحتی وشکایات زنانی که به شغل رونویسی از اطلاعات مشغول بودند بررسی شد. نهایتا" مشخص شد که با استراحت های دوره ای بین نوبتهای کاری، درد ونارحتی های اسکلتی-عضلانی کاهش می یابد بی آنکه به بازده کاری لطمه ای وارد شود.علاوه بر اين،دردهاي پشت و از جمله كمردرد در زنان شاغل بيش از مردان شاغل بروز مي كند.اخيرا اعلام شده زنان شاغلي كه كمتر به رئيس خود شكايت مي كنند بيشتر دچار كمر درد مي شوند

2- استرس در زنان شاغل :
الف)استرس شغلی:
نتایج یک تحقیق در سوئد نشان داده زنانی که استرس شغلی بیشتری را تحمل می کنند شانس بیشتری برای ابتلا به دیابت دارند(جامي،1385).
1- آسيبهاي اسكلتي-عضلاني:

اسلاید 15 :

ب)استرس و سقط جنین:
درمطالعه اي که طی دوره بارداری864 زن شاغل انجام گرفته ارتباط میزان استرس با سقط جنین مشخص شده، روش کارعبارت بود از انجام آزمایش خون در آغاز دوره بارداری و استفاده از پرسشنامه های استاندارد در مورد میزان استرسی که فرد احساس می کند .55 نفر از زنانی که در طی این مدت جنین خود را بطور خود بخودی سقط کردند، در پرسشنامه میزان استرس بیشتری را گزارش کرده بودند

ج)استرس شغلی و بیماریهای وابسته به آن:
در یک بررسی، 60درصد از زنان شاغل از استرس شغلی بعنوان مشکل شماره یک محل کارشان یاد کرده اند

شرایط موجود در محیط کار،كه اغلب باعث بروز استرس در بین زنان می شوند عبارتند از:
نداشتن امکان کنترل شرایط کار.

اسلاید 16 :

محدودیت اختیارات در مقابل مسئولیت سنگین شغلی.
ابهام در نقش شغلی.
تعارض شغلي.
عدم امنيت شغلي.
ارتباطات ضعيف با همكاران و سرپرستان.
محدودیت شغلی.
فشار ناشی ازانجام وظایف شغلی خارج از حد توانایی های روانی فرد.
استرس شغلي با بيماريهاي قلبي–عروقي، اسكلتي–عضلاني،افسردگي وفرسودگي شغلي(burnout)مرتبط مي باشد
افسردگي شغلي زنان:
زنان در محیط های کاری همواره در معرض استرس و فشارهای عصبی هستند و همین امر باعث بروز اختلالات خلقی دوقطبی و افسردگی در آنان می شود

اسلاید 17 :

خلق افسرده یا احساس غم و اندوه ، از بین رفتن علایق ، کاهش و یا افزایش وزن ، کاهش یا افزایش خواب، بی قراری و کندی روانی -حرکتی ، خستگی ، فقدان انرژی ، احساس گناه، ناتوانی درتفکر و عدم تمرکز در تصمیم گیری ، احساس خودکشي و یا مرگ ، اختلال در عملکرد فردی ، شغلی و تحلیلی ، زیاد شدن غیبت از محل کار و.. از جمله نشانه های بروز افسردگی در افراد است که البته داشتن 5 مورد برای ابتلا کافی است

به مدیران دستگاهها،از طريق مشاوره شغلي نحوه برخورد با نیروی انسانی آموزش داده شود و عوامل استرس و اضطراب زا نیز از محیط دور شود و همچنین باید امکانات ورزشی، تنوع غذایی، پاداش و ترفیع و معاینات پزشکی منظم برای آنان در نظر گرفته شود
3- خطرات مرتبط با سن باروري :

اسلاید 18 :

جدول شماره3:نتايج حاصل ازمطالعات خطرات مرتبط با سن باروري در مورد زنان شاغل:

اسلاید 19 :

4- خشونت در محيط كار :
قتل وسرقت :
يكي از مهمترين علل بروز مرگ بر اثر حادثه شغلي درميان زنان شاغل آمريكايي قتل مي باشد.
قتل در محيط كار اصولا با انگيزه اوليه سرقت رخ مي دهد وبيشتر در سوپر ماركتها و مراكز فروش وعرضه مواد غذايي و نوشيدني ونيز ايستگاههاي پمپ بنزين اتفاق مي افتد.
خشونت هاي محلي كه به محيط كار كشيده مي شود نيز 16 در صد زنان را قرباني مي كند
اهداف غير جنايي :
كارگران زن همچنين در معرض انواع خاصي از خشونت ها ي غير جنايي هستند.
تقر يبا 3/2 زنان شاغل به نوعي در محل كار دچار آسيب جسمي و جراحت ميشوند

اسلاید 20 :

5- مزاحمتهای جنسی زنان در محیط کار:
در قطعنامه 1993 «رفع خشونت علیه زنان» سوءاستفاده از زنان چنین تعریف شده: هرگونه رفتار خشونتآمیزی که بر اساس جنسیت انجام شود و نتیجه حتمی یا احتمالی آن آزارهای جسمی، جنسی یا روانی زنان و یا آسیب دیدن آنان باشد.
مزاحمتهای جنسی در محیط کاری، مکانیسمی است که مردان از آن برای کنترل زنان در سازمانها و شرکتها استفاده میکنند.
مزاحمتهای جنسی بنا به عرف و فرهنگ هر جامعه و قانونی که شکلدهنده به حدود روابط زن و مرد هستند متفاوت است.
رایجترین شکل مزاحمتهای جنسی در محیط کار:
1ـ حرفهای معناداری که بیشتر به شکل تمجید از زیبایی زن گفته میشود (به منظور خاص جنسی)،
2ـ نگاه هیز،
3ـنزدیک شدن زیاد به زن در موقع کار