بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
سمینار
مدیریت سیستم های حمل ونقل
و
مهندسی ترافیک شهری
عنوان
تحلیل هزینه - فایده اجتماعی گسترش خطوط مترو
اسلاید 2 :
عناوین اصلی
كلیات پژوهش
(معرفی، سئوالات اصلی )
شناسایی وضع موجود
(بررسی هزینه های اجتماعی ناشی از مصرف سوخت در بخش حمل ونقل در شهرتهران)
روش كار و نتایج
(نظر سنجی به وسیله پرسشنامه)
( (تحلیل هزینه -فایده گسترش خطوط مترو)
نتیجه گیری
پیشنهادها
اسلاید 3 :
کلیات
مقدمه: استفاده از منابع سوخت فسیلی در حمل ونقل برای جوامع دارای هزینه های اجتماعی و زیست محیطی می باشد، که این عامل جوامع را به سوی مدیریت درست انرژی راهنمایی می نماید. از طرفی با افزایش جمعیت و نیاز مردم برای استفاده از وسایل حمل ونقل، وجود یک سیستم حمل ونقل عمومی مطمئن، کارا، تمیز( از نظر سوخت مصرفی)، سریع، اقتصادی و با کمترین اثر مخرب زیست محیطی ضروری به نظر می رسد.
هدف : هدف از پژوهش حاضر ارایه كاربرد های فرایند ْ تحلیل هزینه – فایده ْ در مورد انتخاب سیستم های حمل ونقل عمومی درون شهری است. شناخت منافع اجتماعی و اقتصادی مترو كه بر سلامت و محیط زیست انسانی تاثیر می گذارد و مقایسه منافع ناشی ازاجرای این سیستم با هزینه این انتخاب، محور اصلی این پژوهش می باشد.
اهمیت بحث : ارزش و اهمیت این پژوهش زمانی روشن تر می شود که به هزینه های اجتماعی حمل ونقل و کمیابی انرژی در سطح جهان و ایران نگاه معنی داری اندخته شود.
فرضیه های اصلی پژوهش :
خطوط مترو در حال حاضر مقدار قابل توجهی صرفه جوئی در مصرف سوخت فسیلی ایجاد می کند.
با گسترش خطوط مترو پتانسیل قابل توجهی در صرفه جوئی سوخت ایجاد می شود.
با توجه به طرحهای در دست بررسی حمل ونقل ریلی(مترو) در تهران از نظر نسبت فایده به هزینه قابلیت گسترش را دارا می باشد.
گسترش مترو توانائی کاهش هزینه های اجتماعی ناشی از حمل ونقل را دارد.
اسلاید 4 :
سئوالات اصلی پژوهش
هزینه های ناشی از مصرف سوخت در حمل ونقل درون شهری (مستقیم و اجتماعی) چه چیز هستند؟
مقدار صرفه جوئی حمل ونقل ریلی(مترو) در کاهش مصرف سوخت نسبت به دیگر وسایل حمل ونقل چقدر است؟
استفاده از مترو توسط هر فرد به چه میزان در کاهش مصرف سوخت مؤثر است؟
آثار اقتصادی دیگر مترو چیست؟
سیستم حمل ونقل ریلی(مترو) در مقایسه با سیستم های حمل ونقل عمومی دیگر چگونه است؟
استفاده و گسترش خطوط مترو در بلند مدت در راستای استراتژی توسعه پایدار توجیه پذیر است؟
اسلاید 5 :
هزینه های ناشی از قیمت مصرف سوخت بر جامعه
قیمت بنزین در ایران در مقایسه با دیگر کشورها بسیار پایین است. برای مثال بهای بنزین در کشور همسایه ما ترکیه حدود یک دلار برای هر لیتر است. بهای بنزین حتی در بسیاری از کشورهای تولید کننده نفت نیز بین 30 تا 60 سنت است.
در سال 83 روزانه 13 میلیون لیتر بنزین در شهر تهران مصرف شده که با احتساب قیمت هر لیتر بنزین 2700ریال (بدون سوبسید ) در حدود 13000میلیارد ریال در سال هزینه این مقدار مصرف سوخت است كه از منابع ملی وجیب مردم پرداخت می شود. که با توجه با افزایش روبه رشد تعداد وسایل نقلیه در سال آینده این میزان به 16 میلیون لیتر در روز خواهد رسید.
(منبع :شركت جامع مطالعات حمل ونقل ترافیك،1383)
اسلاید 6 :
هزینه های دولت
65 میلیارد ریال یارانه برای مصرف روزانه بنزین در کشور از سوی دولت پرداخت می شود که سالانه بالغ بر 3 میلیارد دلاریارانه بنزین می باشد. این رقم حدود 13 برابر کل بودجه حمل ونقل ریلی کشور می باشد.
این واقعیت باعث شد كه واردات بنزین تا پایان سال 1383 به یک میلیارد و سیصد میلیون دلار معادل 11هزار و 700 میلیارد ریال در سال برای كشور كه در حدود 2340 میلیارد آن مربوط به تهران است، برسد.(منبع :سازمان بهینه سازی مصرف سوخت ،1384)
اسلاید 7 :
هزینه های ناشی از اتلاف بنزین در ترافیك
هر روز به علت داشتن ترافیک سنگین و حتی راهبندان های طولانی مقدار قابل توجهی سوخت هدر می رود. حدود 51 درصد از بنزین مصرفی خودرو های تهران در ترافیک سنگین معابر عمومی هدر می رود. برآورد در هر روز حدود6 میلیون لیتر بنزین اضافی به علت نداشتن ترافیک روان در شهر تهران مصرف می شود. با احتساب قیمت هر لیتر بنزین (بدن سوبسید ) 2700 ریال برآورد می شود، مبلغ 6 هزار میلیارد ریال در سال به علت اتلاف بنزین در ترافیك از منابع ملی و شهروندان در شهر تهران هزینه می شود.
اسلاید 8 :
هزینه های ناشی از درمان
جهت برآورد خسارتهای وارد بر سلامتی شهروندان تهرانی ناشی از آلودگی هوای آن در سه بخش علائم وشكایات(سمپتومها)، مرگ ومیر و بستریها، مجموع خسارتهای وارد بر سلامتی ناشی از آلودگی هوای تهران بزرگ به ازای افزایش هرواحد آلاینده بصورت روزانه برآورد شده است.كل خسارتهای سالانه باتوجه به پایین آوردن آلاینده ها به گونه ای كه حداكثر در 1% از روزهای سال سطح آلاینده از حد مجاز بالاتر رود براین اساس معادل 000/208/210/310/5 ریال در در حدود 5310میلیارد ریال در سال 1381 برآورد شده است.
بدیهی است این رقم حد پایین یا حداقلی است كه برای اثرات وارد بر سلامتی آلودگی های تهران بزرگ در این تحقیق آورده شده است. چنانچه اثرات غیر مستقیم واثرات مزمن وطولانی مدت را نیز بتوان به این رقم افزود ،كل خسارتهای وارده به مراتب بیشتر خواهد شد.
اسلاید 9 :
تحلیل هزینه – فایده
در این بخش به تحلیل هزینه- فایده سالیانه(سال 1383) خط یک متروی تهران پرداخته خواهد شد تا بررسی گردد ادامه کار و گسترش خطوط مترو از نظر اقتصادی قابل توجیه می باشد یا خیر.
فرآیند انجام یک تحلیل هزینه – فایده شامل مراحل زیر است:
مرحله اول: تعریف اهداف، حوزه پروژه و طول عمر
مرحله دوم: تعیین منافع و هزینه های پروژه
مرحله سوم: ارزشگذاری منافع و هزینه های پروژه
مرحله چهارم: محاسبه جریانهای نقدی تنزیل شده
مرحله پنجم: اظهار نظر نهایی
اسلاید 10 :
مرحله اول: تعریف اهداف، حوزه پروژه و طول عمر پروژه
هر پروژه ای باید یک هدف (یا اهداف) داشته که واضح و بدون ابهام باشد.
در مطالعه موردی مطرح شده، پروژه خط یك متروی تهران، اهداف پروژه بهبود ترافیک شهر تهران، کاهش آلودگی هوا، کاهش مصرف سوخت، کاهش زمان سفر و افزایش مطلوبیت سفر از طریق بهبود شاخص های کیفی برای شهروندان تهرانی می باشد.
اسلاید 11 :
مرحله دوم :تشخیص هزینه ها و منافع پروژه احداث یک خط مترو
منافع
بدون گسترش سیستم مترو آلودگی هوای شهر، مصرف سوخت، ترافیک شهر تهران افزایش خواهد یافت و در دراز مدت هزینه های اجتماعی و اقتصادی شدیدی را به جامعه تحمیل خواهد کرد. بنابراین منافع اقتصادی حاصل از این پروژه را می توان به اجتناب از این هزینه ها نسبت داد.
منافع اقتصادی اولیه عبارتند از :
صرفه جوئی در مصرف سوخت
صرفه جوئی در زمان سفر
صرفه جوئی در هزینه های خسارت ناشی از آلودگی هوا
صرفه جوئی هزینه های ناشی از استهلاک و لوازم یدکی وسایل نقلیه شخصی
هزینه ها
هزینه های پروژه مذکور شامل هزینه های سرمایه گذاری و هزینه های اجرا و نگهداری است.
هزینه های سرمایه گذاری شامل: ساختمان ایستگاهها، تونل، پست برق، تعمیرگاه و پایانه، رولینگ استاک (قطار و.) و تجهیزات ثابت است.
هزینه های اجرا و نگهداری شامل: دستمزدها و حقوق، تعمیر و نگهداری ایستگاهها، وسائط نقلیه، آب و برق، چاپ بلیط، بیمه ساختمان و تأسیسات، استهلاک قطارها و ساختمان، آموزش و . است.
اسلاید 12 :
مرحله سوم: ارزشگذاری هزینه ها و منافع
پس از مشخص شدن هزینه ها و منافع، باید به منظور امکان مقایسه با یکدیگر ارزشگذاری شوند.
در اینجا فرض اساسی این است که قیمتها، ارزشها یا هزینه فرصت را منعکس می کنند و می توان برای ارزشگذاری این قیمتها را تعدیل کرد.
اسلاید 13 :
روش مقایسه مترو با دیگر وسایل حمل ونقل از نظر كاهش مصرف سوخت
به منظور بررسی آماری و مقایسه مترو با دیگر وسایل حمل ونقل از نظر كاهش مصرف سوخت ابتدا می بایست مشخصات گروههای استفاده كننده و درصد سهم وسایل نقلیه در جابجایی مسافران مترو بدست می آمد.
در همین راستا جهت برآورد درصد سهم وسایل نقلیه در جابجایی مسافران مترو در صورت نبود این سیستم یك نظر سنجی به وسیله پرسشنامه در بین مسافران مترو انجام گرفت.
برای پوشش دادن تمام گروههای استفاده كننده 500 پرسشنامه تهیه و با هماهنگی شركت مترو خط یك متروی تهران جهت بررسی انتخاب گردید .
به چند دلیل خط یك متروی تهران جهت این بررسی آماری انتخاب گردید :
از نظر كامل بودن خط كه تقریبا"به جزء یك ایستگاه آن مشغول به فعالیت هستند .
از نظر مكانی شامل، نقاط بالای شهر، نقاط مركز شهر، نقاط جنوب شهر را كه از نظر آلودگی، افراد استفاده كننده متفاوت است را شامل می شود كه از بین 22 ایستگاه این خط 8 ایستگاه كه تمام محدوده ها را پوشش می دادند انتخاب گردیدند.
این ایستگاهها عبارتند از: میرداماد،مصلی،هفت تیر ،دروازه دولت،امام خمینی،مولوی،ترمینال جنوب،شهر ری
اسلاید 14 :
محاسبه مقدار كاهش مصرف سوخت بر اساس جامعه آماری
نحوه محاسبه کاهش مصرف سوخت جامعه آماری بدین صورت انجام شد كه پس از تعریف متغیرها ،ارزشگذاری و وارد كردن اطلاعات پرسشنامه ها به نرم افزار Spss و Excel و بدست آمدن ترکیب مسافران مترو و درصد سهم وسایل نقلیه در جابجایی مسافران بر اساس چهار سناریو فرضی در صورت نبود سیستم مترو و میزان مصرف سوخت بر حسب میلی لیتر بر مسافر كیلومتر به تفكیك نوع وسیله ، مقدار صرفه جوئی سوخت به دست آمد . (سازمان بهینه سازی مصرف سوخت،1383)
میزان مصرف سوخت بر حسب میلی لیتر بر مسافر كیلومتر به تفكیك نوع وسیله
(سازمان بهینه سازی مصرف سوخت،1383)
اسلاید 15 :
محاسبه مقدار كاهش مصرف سوخت بر اساس سناریوی تعریف شده: در سناریوی تعریف شده محاسبات بر اساس سئوال اصلی پرسشنامه انجام شد. پس از نظرسنجی در مورد نوع وسیله نقلیه انتخابی در صورت نبود سیستم مترو نتایج زیر حاصل گردید.
در این صورت از مجموع 500 مسافر:
تعداد4 مسافرمعادل8/. % پیاده
تعداد7 مسافر معادل4/1 % با مینی بوس
تعداد 264مسافر معادل8/52% با اتوبوس
تعداد4 مسافر معادل8/. % با سرویس اداری
تعداد 9 مسافر معادل8/1% با موتورسیکلت
تعداد 28 مسافر معادل6/5% با خودرو شخصی
تعداد 60مسافر معادل 12% با مسافربر شخصی
تعداد 124 مسافر معادل 8/24% با تاکسی
اسلاید 16 :
محاسبه کاهش مصرف سوخت در سال 1383
اسلاید 17 :
محاسبه ارزش سوخت صرفه جویی شده در سفر با خط یک مترو بر اساس سناریوی تعریف شده
با جستجوهای انجام شده در منابع مختلف و آمار گرفته شده از وزارت نفت، متوسط قیمت بنزین در فوب خلیج فارس در سال 1383، مبلغ 21/46 دلار و برای گازوئیل 48/46 دلار در هر بشكه بوده است. با احتساب هر بشكه 159 لیتر و قیمت 3/. دلار معادل 2700 ریال (با در نظر گرفتن هر دلار 9000 ریال )به عنوان ارزش واقعی هر لیتر بنزین و گازوئیل در سال 1383 ارزش صرفه جویی سوخت خط یك متروی تهران 800/537/775/102 ریالمحاسبه گردید.
اسلاید 18 :
محاسبه هزینه خسارت فاكتورهای انتشار سوخت صرفه جویی شده
فاکتورهای انتشار و نوع آلاینده های منتشره سوخت های فسیلی به تفکیک نوع سوخت بر حسب لیتر -گرم(عدالتی،ابوالفضل،1382)
میزان هزینه خسارت پیشنهادی برای ایران
(شفیع پور مطلق ،مجید،1382)
با توجه به مقدار 951/685/35 لیتر بنزین و063/379/2 لیتر گازوئیل صرفه جویی شده توسط خط یك متروی تهران در سال 1383 ،مقدار ریالی صرفه جویی خط یك متروی تهران در هزینه خسارت فاكتورهای انتشار ناشی از مصرف سوخت فسیلی 053/641/422/25 ریال محاسبه گردید.
اسلاید 19 :
محاسبه ارزش صرفه جویی در استهلاك و لوازم یدكی وسایل نقلیه شخصی
بر اساس نتایج حاصله از سناریوی سوم خط یك متروی تهران در سال 1383 از حركت 718/17 مسافر با خودروی شخصی جهت سفر درون شهر ی جلوگیری كرده است. با فرض اینكه این نسبت در طول سال هر روز تكرار شده باشد، برآورد می شود حدود 186 میلیارد ریال در هزینه استهلاك و مصرف لوازم یدكی این خودروها صرفه جویی شده است.
اسلاید 20 :
محاسبه ارزش زمان سفر
تفاوت زمان سفر بهینه در یک مسیر با زمان سفر واقعی در همان مسیر، تأخیر یا وقت تلف شده افراد است.
افراد مایلند از تعداد سفرهایشان بکاهند و یا زمان آنها را به حداقل ممکن کاهش دهند.
این مسئله یک امر ارزشمند برای کل اجتماع است، از این نظر که افراد به هر نحوی با کاهش زمان سفر خود قابلیت تولید بیشتری پیدا می کنند.(شاهی،جلیل ، بهار 84)
به علت نبود امکان محاسبه ارزش زمان افراد و گروههای مختلف از روش تولید- محورکه یک مقدار واحد برای همه گروهها در نظر می گیرد استفاده گردید.به طور کلی این روش یک میانگین از ارزش زمان افراد ساکن در محدوده مطالعاتی، و یک تخمین اولیه با دقت وسرعت مطلوب ارائه می دهد.
روش تولید- محور بر این فرض اساسی قرار دارد که انسان مهمترین عامل مؤثر در تولید کالا است. این روش بیان می کند کاهش زمان سفر باعث افزایش فرصت و زمان در تولید کالا و در نتیجه سبب رشد تولید در یک کشور می شود.
