بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
تعریف سلامت از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت :
سلامت عبارتست از برخورداری از آسایش کامل جسمی ، روانی و اجتماعی و نه فقط نداشتن بیماری و نقص عضو (لست جان ) . جالب توجه است که حکیم نظامی در کتاب پنج گنج خود ، با بهره گیری از ایجاز شعر فارسی ، تعریف طولانی سازمان جهانی بهداشت را با دو کلمه سلامت = آسودگی ( سلامت به اقلیم آسودگیست ) بیان نموده است
تعریف سازمان جهانی بهداشت از سلامتی ، یک تعریف ایده آل و عملا دست نیافتنی است زیرا با توجه به این تعریف نمی توان فردی را پیدا کرد که در هر سه بعد جسمی ، روانی و اجتماعی کاملا سالم باشد ، ضمن اینکه درعمل هم نمی توان مرزی بین سلامت و بیماری در نظر گرفت ، در حقیقت این تعریف مشابه قله مرتفعی است که هیچ کس نمی تواند آن را فتح نماید ولی تلاش همه افراد باید به سمت آن باشد و از طرفی باید برای سطح سلامتی ، طیفی قائل شد .
اسلاید 3 :
سلامت مفهوم وسيعي دارد و تعريف آن تحت تاثير ميزان آگاهي و طرز تلقي جوامع با شرايط گوناگون جغرافيايي و فرهنگي قرار ميگيرد (1) ضمن اينكه سلامتي يك روند پويا است و با گذشت زمان نيز مفهوم آن تغيير خواهد كرد .
(2) قديمي ترين تعريفي كه از سلامتي شده است عبارتست از بيمار نبودن (3) در طب سنتي براي انسان چهار طبع مخالف دموي، بلغمي، صفراوي و سوداوي قائل بودند و اعتقاد داشتند كه هرگاه اين چهار طبع مخالف در حال تعادل باشند فرد سالم است و زماني كه تعادل ميان طبايع چهارگانه مختل شود بيماري عارض ميشود. فرهنگ وبسترسلامتي را وضعيت خوب جسماني و روحي و بخصوص عاري بودن از درد يا بيماري جسمي ميداند. فرهنگ آكسفورد سلامتي را وضعيت عالي جسم و روح و حالتي كه اعمال بدن به موقع و مؤثر انجام شود ميداند (4) .
اسلاید 4 :
ابعاد سلامتی :
با توجه به تعریف سلامتی متوجه می شویم که سلامتی یک مسئله چند بعدی است حتی امروزه علاوه بر بعد جسمی ، روانی و اجتماعی ، جنبه معنوی را هم در نظر می گیرند . و باید توجه داشت که ابعاد مختلف سلامتی و یا بیماری بر یکدیگر اثر کرده و تحت تاثیر یکدیگر قرار دارند . چنانچه مشکلات جسمی بر روان فرد مشکلات روانی بر جسم او و نیز هر دوی آنها بر جامعه و اختلالات موجود در جامعه بر هر دو بعد دیگر سلامتی اثر می گذارند لذا اقدامات انجام شده برای ارتقای سلامتی باید به تمام جوانب سلامتی فردی ( جسمی و روانی و معنوی ) و سلامت کلی جامعه توجه داشته باشد .
اسلاید 5 :
بعد جسمی :
معمول ترین بعد سلامتی ، سلامت جسمی است که نسبت به ابعاد دیگر سلامتی ساده تر می توان آن را ارزیابی کرد . سلامت جسمی در حقیقت ناشی از عملکرد درست اعضاء بدن است . از نظر بیولوژیکی عمل مناسب سلول ها و اعضاء بدن و هماهنگی آنها با هم نشانه سلامت جسمی است .
به عنوان نمونه بعضی از نشانه های سلامت جسمی عبارتست از : ظاهر خوب و طبیعی ، وزن مناسب ، اشتهای کافی ، خواب راحت و منظم ، اجابت مزاج منظم ، جلب توجه نکردن اعضاء بدن توسط خود فرد ، اندام مناسب ، حرکات بدنی هماهنگ ، طبیعی بودن نبض و فشار خون و افزایش مناسب وزن در سنین رشد و وزن نسبتا ثابت در سنین بالاتر
بعد روانی :
بدیهی است سنجش سلامت روانی نسبت به سلامت جسمی مشکل تر خواهد بود در اینجا تنها نداشتن بیماری روانی مد نظر نیست بلکه قدرت تطابق با شرایط محیطی ، داشتن عکس العمل مناسب در برابر مشکلات و حوادث زندگی جنبه مهمی از سلامت روانی را تشکیل می دهد ، نکته دیگری که باید در اینجا به آن اشاره کرد اینکه بسیاری از بیماری های روانی نظیر اضطراب ، افسردگی و غیره بر روی سلامت جسمی تاثیر گذار است و ارتباط متقابلی بین بیماری های روانی و جسمی وجود دارد
اسلاید 6 :
بعضی از نشانه های سلامت روانی عبارتست از :
1- سازگاری فرد با خودش و دیگران
2- قضاوت صحیح در برخورد با مسائل
3- داشتن روحیه انتقاد پذیری
4- داشتن عملکرد مناسب در برخورد با مشکلات .
بعد معنوی :
یکی از زمینه های عمده بیماری ها و مشکلات روانی و عوارض جسمی و اجتماعی آن احساس پوچی ، بیهودگی و تزلزل روحی است که ناشی از فقدان بعد معنوی در افراد است . ایمان ، هدفدار بودن زندگی ، پای بندی اخلاقی ، تعاون ، داشتن حسن ظن و توجه بیشتر به مسائل معنوی زندگی باعث کاهش اضطراب ، تزلزل روحی و عوارض ناشی از آن می شود
اسلاید 7 :
نکات قابل توجه در پذیرش بیمار در اتاق عمل وارزیابی اولیه بیمار
1- فرد پذیرش کننده خود را به بیمار معرفی کند .
2- مشخصات بیمار با پرونده ، دستبند و لیست عمل مطابقت داده شود .
3- فرم رضایت نامه عمل وبرائت نامه و آگاهی بیمار و همراه قانونی از محتوای آن بررسی شود .
4- مددجو از نظر سوابق اعمال جراحی ، بیماریهای زمینه ای ، حساسیت دارویی و . چک شود .
5- نام عمل و محل عمل بیمار با پرونده ، دستبند و لیست عمل مطابقت داده شود .
6- علائم حیاتی در برگ قبل از عمل ثبت شده باشد .
7- ای وی لاین مناسب داشته باشد.
8- ناحیه عمل و محل اتصال پلیت کوتر شیو شده باشد
اسلاید 8 :
9- آزمایشات ، رادیوگرافی ، سونوگرافی و .. مورد نیاز عمل یا مورد درخواست جراح در پرونده موجود باشد و موارد غیر عادی گزارش داده شود .
10- بیمار از نظر هر گونه وسایل اضافی (گیره سر ، النگو ، انگشتر ، دندان مصنوعی و .. ) بررسی شود
.11- بیمار از نظر داشتن هر گونه آرایش (لاک و . ) بررسی شود .
12- بیمار لباس مناسب اتاق عمل (گان ، شلوار و کلاه یکبار مصرف ) را دارا باشد .
13- بیمار NPO باشد ( مدت زمان NPO : تا 3 ماه 4 ساعت ، 3 تا 6 ماه 6 ساعت ، 6 ماه به بالا 8 ساعت )
14- قبل از عمل مثانه بیمار تخلیه و ساعت آن در پرونده ثبت شود . در مورد بیمارانی که سوند ادراری دارند حجم ادرار در هنگام تحویل یاداشت شود .
15- آمادگی های قبل از عمل انجام شده باشد .
16- داروهای لازم قبل از عمل گرفته شده باشد .
17- وسایل مورد نیاز عمل به موقع تحویل گرفته شود .
18-از وسایل قیمتی بیمار (پروتز و .. ) به خوبی محافظت شود و در صورت نیاز به استریل شدن به موقع استریل شود .
اسلاید 9 :
19- در اعمال جراحی بستن لوله ها ، هیسترکتومی ، کورتاژ ، قطع عضو ، پیوند اعضاء و تغییر جنسیت رضایت همسر الزامی است .
20- بیمار از برانکارد بخش به برانکارد اتاق عمل با حفظ حریم بیمار انتقال داده شود .
21- در بیمارانی که دستور رزرو فرآورده های خونی دارند از آماده بودن فرآورده های خونی اطمینان حاصل شود .
22- در صورت نیاز بیمار به تزریق فرآورده های خونی ، هنگام تحویل گرفتن فرآورده ها ، مشخصات بیمار با مشخصات کیسه ها و درخواست آن چک شود.
23- قبل از پذیرش بیمار تمام لوازم و دستگاههای مورد نیاز عمل چک شده و در صورت وجود اشکال به مسئول وقت اتاق عمل و جراح اطلاع داده شود .
الف) CBC در تمام سنین باید انجام شود .( اعتبار 3ماه )
ب) رادیوگرافی در افراد بالای 60 سال انجام شود . (اعتبار 6 ماه )
پ) EKG در سنین بالا ی 40 سال در هنگام بستری انجام شود .
ت) در کودکان CBC کفایت می کند .
اسلاید 10 :
ث) بیمار می تواند بعضی از وسایل خود را تا قبل از بیهوشی با خود داشته باشد . (سمعک)
ج) تحویل بیمار به اتاق عمل باید توسط کادر درمانی انجام شود و باید تا پایان پذیرش در کنار بیمار بماند .
چ) در انتقال بیمار از بخش به اتاق عمل و بالعکس ، انتقال وظیفه همکاران درمانی و خدمه مربوطه می باشد نه همراه بیمار .
اسلاید 11 :
روشهای برقراری راههای وریدی
آنژیوکت
روی قطعه ای چسب، موارد زیر را نوشته و روی پانسمان بچسبانید. تاریخ و ساعت وارد کردن سوزن آنژیوکت، نوع و اندازه سوزن، و حرف اول نام و نام خانوادگی بیمار.
البته ممکن است روتین هر بیمارستان با بیمارستان دیگر متفاوت باشد، اما اگر موارد زیر رعایت شود بهتر است، اکثر بیمارستان ها روی آنژیوکت تاریخ و شیفتی که آنژیوکت برای بیمار قرار داده شده را می نویسند
اسلاید 12 :
کاتتر وریدی مرکزی central venuse catheter
برای قرار دادن کاتتر در گردن از ورید جوگولار داخلی٬ برای قرار دادن کاتتر در سینه از ورید آگزیلاری (زیربغل) و یا ورید ساب کلاوین (زیر ترقوه) و برای قرار دادن کاتتر در کشالهٔ ران از سیاهرگ فمورال استفاده میشود.
موارد استفاده :
اندازهگیری مستقیم فشار سیاهرگ مرکزی
تجویز داروهای تزریقی وریدی
امکان نمونهگیری خون بویژه اندازهگیری غلظت اکسیژن مخلوط
تغذیه پارنترال یا مصنوعی
دیالیز
موارد منع استفاده:
عفونت محل ورید ساب کلاوین
ترومبوز ورید ساب کلاوین
شکستگی استخوان کلاویکل
شکستگی دندههای بالایی
اختلالات انعقادی (منع نسبی)
اسلاید 13 :
عوارض
کوتاه مدت
هموتوراکس
پنوموتوراکس
آمبولی هوا
سوراخ شدن شریان
سوراخ شدن آئورت
نکته) پس از کاتتر گذاری انجام یک گرافی ساده قفسه سینه جهت ارزیابی عوارض و قرارگیری صحیح کاتتر لازم است.
نکته) سونوگرافی احتمال انجام موفقیتآمیز کاتترگذاری ورید سابکلاوین را افزایش میدهد.
درازمدت:
الگو:عفونت ورید
الگو:ترومبوز ورید
نکته) با رعایت بهداشت مناسب دستها، به کارگیری حداکثر احتیاطات در هنگام کاتترگذاری، استفاده از ضدعفونی کننده پوست کلرهگزیدین و بازبینی روزانه از کاتتر به کاهش خطر عفونت کمک خواهد کرد.
اسلاید 14 :
تکنیک عمل
در این روش، ابتدا یک سوزن توخالی، نوک تیز و باریک به نام trocar به داخل رگ وارد می شود. سپس سیستم راهنمای فلزی (با نوک صیقلی) از داخل لوله trocar به درون رگ هدایت شده و trocar بیرون آورده می شود. اکنون می توان یک کاتتر با مقطع صاف blunt را از روی گاید به درون رگ هدایت کرد. در نهایت، بعد از وارد کردن کاتتر، سیستم راهنما بیرون کشیده می شود.
برای اطمینان از قرارگیری صحیح کاتتر در مسیر عروقی می توان از روش فلوروسکوپی استفاده کرد.
ایمنی در کاتترگذاری
کاتترگذاری باید در شرایط استریل انجام شود. حفظ بهداشت محل ورود کاتتر از اهمیت بسیاری برخوردار است. به علاوه، نحوه پانسمان باید به گونه ای باشد که از جابه جایی کاتتر جلوگیری کند. در تمام مراحل کاتترگذاری و پس از آن باید بیمار را از نظر دمای بدن، سرخی پوست، تورم و خونریزی در ناحیه ورود کاتتر مورد معاینه قرار داد. برای جلوگیری از ایجاد لخته خون در مسیر کاتتر، بهتر است مقداری سرم نمکی در فواصل زمانی منظم به درون کاتتر تزریق شود. در هنگام کارگذاری کاتتر، نباید از دستکش های آغشته به پودر و فورسپس های نوک تیز استفاده شود.
اسلاید 15 :
پورت
پورت از ابزارهای دستیابی به ورید های مرکزی است.
این وریدها بر خلاف وریدهای محیطی ، در زیر پوست قابل مشاهده و لمس نیستند و قطری به مراتب بیشتر دارند.
در تمام بدن چنین وریدهایی وجود دارند، اما رایجترین و متداولترین آنها در ناحیه ترقوه و قلب جهت پورت گذاری استفاده می شوند.
از پورت می توان در کلیه تزریقات وریدی و نمونه گیری از خون استفاده کرد.
مزایای پورت
• این وسیله در خانمهای مبتلا به سرطان سینه دو طرفه ، که تحت جراحی قرار گرفته اند ، بسیار کاربردی و مفید است. چون در این گروه از بیماران رگ گیری از دستان ممنوع است .
• تمام کسانی که برنامه درمانی طولانی مدت وریدی دارند ، می توانند با پورت گذاری ، برای همیشه از رگ گیری های مکرر (که حداقل هر ۳ روز یکبار انجام می شود) رهایی یابند.
• کودکان و نوزادان مبتلا به سرطان ، اغلب رگهایی ظریف و آسیب پذیر دارند ، رگ گیری های پیاپی حتی روی خلق وخوی این گروه از بیماران تاثیر منفی می گذارد ، پورت ضمن تامین امنیت لازم برای انجام تزریقات و خونگیری ، در کاهش استرس های کودک نقش بسزایی دارد.
اسلاید 16 :
معایب پورت
به مانند هر وسیله تهاجمی دیگر ، پروت هم ممکن است دچار مشکلاتی شود.
از قبیل : انسداد مسیر کاتتر ، ترومبوز (تشکیل لخته) ، تاخوردگی و پیچ خوردگی مخزن و مشکلات عفونی
احتمال مجموع این مشکلات ۹.۸ % است.گاهی برخی بیماران ، از جدا شدن محفظه کاتتر در نتیجه فعالیت های روزانه نگران هستند ، که احتمالش بسیار ضعیف است.
نحوه جاگذاری پورت
پورت گذاری توسط جراح انجام می شود.
فرآیند جاگذاری ، بسیار ساده ، کم خطر و ایمن است.
جراح و تیم بیهوشی قبل از پورت گذاری ، وضعیت سلامتی بیمار را با دقت ارزیابی می کنند و طی زمانی کمتر از ۳۰ دقیقه در اتاق عمل ، جاگذاری انجام می شود.
در بسیاری از بزرگسالان این عمل حتی نیاز به بیهوشی ندارد و با یک بی حسی موضعی قابل انجام است.
پس از جاگذاری ، عکس رادیولوژی از ناحیه گرفته می شود تا از جاگذاری صحیح اطمینان حاصل شود.
بخیه هایی که بر روی پوست زده می شود ، معمولاً یکهفته تا ۱۰ روز بعد قابل کشیدن هستند ، البته بعد از معاینه و اجازه جراح
اسلاید 17 :
انواع زیر پوستی تا حدود 1000 مرتبه تزریق در مخزن قابل استفاده هستند. انواعی که مجرای آنها از پوست بیرون گذاشته میشود معمولا در کاربردهای کوتاهتر مورد استفاده هستند و تا زما ن اتمام دوره درمان قابل استفاده میباشند.
بلافاصله بعد قرار دادن میتوان این کار را شروع کرد. البته در صورت امکان بهتر است حدود 3 الی 5 روز از این زمان بگذرد تا درد و التهاب محل عمل کاهش یافته باشد.
نحوه استفاده از پورت
جهت استفاده از پورت ، سوزنهای مخصوص با اندازه ، قطر و اشکال متنوع وجود دارد.
هر چند در شرایط اضطرار استفاده از سوزنهای معمولی اشکالی ندارد ، اما بهتر است از سوزنهای مخصوص پورت استفاده شود ، این کار به دوام پورت کمک می کند
اسلاید 18 :
بهتر است قبل از عمل جراحی برای کارگذاری این وسیله عکس قفسه سینه و آزمایشات خون انجام شود. قبل از عمل زمان مناسبی برای صحبت کردن با جراح ، در مورد محل پورت روی قفسه سینه است. یک داروی آرامبخش درون رگ و بازو و یا شیت دست تزریق می شود و سپس پزشک ، یک داروی بی حسی موضعی را داخل پوست تزریق می کند ، تا قسمت های کوچکی روی قفسه سینه و گردن بی حس شوند . بعد از این، بیمار ، فشارهایی را که روی قفسه سینه وارد می شود را حس می کند و به فعالیت های اطرافیان آگاه است ولی هیچ دردی را حس نمی کند . یک یا دو برش کوچک جراحی روی پوست بیمار داده می شود. اگر پورت داخل رگ ، روی قفسه سینه قرار گیرد ، برشی در بالای قفسه سینه بطول ۲-۳ سانتیمتر داده خواهد شد و پورت در آن محل قرار می گیرد . سپس یک برش کوچکتر کمتر از ۱-۲ سانتیمتر بالای آن قسمت داده خواهد شد و از این طریق کاتتر داخل رگ در قفسه سینه قرار می گیرد . از طریق این دو برش در زیر پوست تونل زده می شود و کاتتر به پورت وصل می شود.
اسلاید 19 :
اصول ومبانی دارو درمانی در اتاق عمل
عمل جراحی دردناک است و این درد را باید به طریقی از بین برد. بیهوشی با کم کردن درد بیمار در حین جراحی، کمک زیادی به پیشرفت علم پزشکی کرده و موجب شده است تا بتوانیم اعمال جراحی را به راحتی انجام بدهیم. با این حال بیهوشی ممکن است با مشکلاتی برای بیمار همراه باشد.
این عوارض ممکن است تا چند ساعت و یا چند روز بعد از بیهوشی باقی بمانند و در اکثریت قریب به اتفاق بیماران با مراقبت های پزشکی از بین می روند.