بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
فرهنگ آموزش
در کتاب شکاف آموزشی استیگلر و هیبرت استدلال می کنند ، علت اینکه تدریس تا این اندازه باثبات است و بنابراین بسیار سخت تغییر می کند این است که تدریس یک فعالیت فرهنگی است . به عبارت دیگر ، انبوهی از باورها در باره معنی تدریس و معلمی ، از زمانی که به عنوان دانش آموز وارد مدرسه شده ایم و یا حتی قبل از آن ما را در خود غوطه ور کرده است . در نتیجه معلمان تمایل دارند در کار تدریس سناریوهای فرهنگی از پیش آموخته شده ای را دنبال کنند که خود به عنوان یک دانش آموز تجربه کرده اند . سناریوهایی که در یک بستر فرهنگی ، به مرور زمان و ناخودآگاه آموخته شده اند و اکنون پشتوانه تعاریفی هستند که یک معلم از کار تدریس دارد . به عبارت ساده تر ، افراد آنگونه معلمی می کنند که از معلمانشان آموخته اند .
اسلاید 2 :
رشد حرفه اي معلمان
معلمي از جمله مشاغلي است كه با مولفه هاي گوناگون و در حال تغيير مواجه است (مولفه هايي مثل كتاب درسي ، فضاي آموزشي، تكنولوژي آموزشي ، راهبردهاي آموزشي و .)
همزمان با تغيير و رشد هر يك از اين مولفه ها لازم است شايستگي هاي ضروري معلمان هم در حوزه هاي مختلف دانش محتوايي ، دانش حرفه اي و دانش تكنولوژيك رشد و توسعه پيدا كند .
رشد حرفه ای معلمان در بالا رفتن یادگیری دانش آموزان و اصلاحات در آموزش و پرورش نقش مهمی دارد.بنابراين براي بهسازي مستمر آموزش توجه به رشد حرفه ای مستمر معلمان ضرورت دارد .
اسلاید 3 :
دو روش عمده رشد حرفه ای ( تاکاهاشی 2011 )
وضعیت 1 : تمرکز رشد حرفه ای بر توسعه دانش محتوایی برای تدریس
از طریق خواندن کتابها و منابع ، گوش کردن به سخنرانی ها و تماشای منابع دیداری از قبیل ویدئو و نمایش دروس
وضعیت 2 : تمرکزرشد حرفه ای بر توسعه مهارت برای تدریس
معلمان باید درس را به دقت طرح ریزی کنند ، درس را بر اساس طرح درس تدریس کنند و بر اساس مشاهدات دقیق در باره یاددهی و یادگیری بازاندیشی و تعمّق کنند . معلمان و مربیان ژاپنی معمولاً این فرایند را از طریق درس پژوهی انجام می دهند .
اسلاید 4 :
تعريف درس پژوهي
درس پژوهی یک رویکرد توسعه حرفه ای با پژوهش مشاركتي، در كلاس درس است که طی آن معلمان با یکدیگربرای تدوین طرح درس،اجرا ومشاهده نتایج آن درجهت بهبودیادگیری دانش آموزان همکاری و مشارکت می نمایند.
اسلاید 5 :
اهداف
ايجاد زمينه براي به اشتراك گذاشتن دانش وتجربه معلمان در مدرسه
ارتقاء انگيزه معلمان در مطالعه منابع تخصصي براي توسعه دانش حرفه اي
تسهيل شرايط شكل گيري سازمان يادگيرنده با گسترش فرهنگ یادگیری در مدارس
ارتقاء ديدگاه معلمان دربهره گيري از روشهاي علمي(نظريه ها)در تحليل وبررسي پديده هاي آموزش ويادگيري كلاس
اصلاح و بهسازی مستمر آموزش با تمركزو توجه به فرآيند يادگيري دانش آموزان
اسلاید 6 :
فرآیند درس پژوهي
گروه بندی
اسلاید 7 :
شروع كار با آمادگي لازم
ايجاد آمادگي، اولين مرحله در مطرح كردن موضوع درسپژوهي است.
اسلاید 8 :
معلمان مشتاق و متعهد
درگروههاي درسپژوهي اگر اعضاي آن به اجبار مشاركت كنند به موفقيت نميرسند. معلمان بايستي مشتاق صحبت كردن درباره نظرات و روشهايشان بوده و علاقهمند به همكاري با يكديگر باشند. از دانشآموزان ياد بگيرند، روش تدريسشان را تغيير دهند، ايدههاي جديد را امتحان كنند. نيازي به اعتقاد و باور حقيقي معلمان در ابتدا نميباشد، اما چنانچه درسپژوهي را به عنوان كار اجباري بجاي داوطلبانه انجام دهند، احتمالا تلاشها به يك برنامه مؤثر و پايدار منتهي نميشود
اسلاید 9 :
زمان برای همکاری
درس پژوهی نیاز به تعیین زمان برای برنامه ریزی، مشاهده و بحث درباره ی درس مورد پژوهش معلمان داردکه می تواند در ساعات مدرسه یا ساعات خارج از زمان مدرسه برنامه ریزی شود.درس پژوهی نیاز به 2 نوع زمان دارد:
الف) زمان برای جلسات اعضای گروه و بررسی طرح درس. ( بهتر است در ساعات خارج از زمان مدرسه باشد) قبل يا بعد از مدرسه يا تعطيلات آخر هفته
ب)زمان برای تدریس درس ، مشاهده و بحث. ( بهتر است در ساعات مدرسه باشد .)
وقتی مدارس برای اختصاص زمان با مشکل مواجه هستند، سعی می کنند کار را از طریق الکترونیک و در فضاي مجازي انجام دهند ؛ بخصوص در مواقعی که اعضای گروه در مدارس مختلف کار می کنند.
اسلاید 10 :
حمايت مدير
فعاليت درس پژوهي نيازمند حمايت همه جانبه مديري است كه برای آن ارزش قائل باشد، در غير اين صورت اجرا و پیگیری آن بسیار دشوار است.
مديران با تمام امكانات و منابع ، حمايت لازم را از گروهها در زمان برخورد با مشكلات درسپژوهي معمول می دارند.
ارائه کپی گزارشات و ارزیابی ها به مدیر توسط تيم درس پژوهي ، باعث مي شود تا او کار درس پژوهی معلمان و مزایای آموزش و یادگیری برگرفته از آن را بهتر درک کند.
اسلاید 11 :
حمایت های بیرونی
در درس پژوهی می توان از حمایت های بیرونی مثل مهارت متخصصان با تجربه استفاده نمود. توصیه های افراد آگاه به تعیین راه حل ها و اصلاح روشها کمک می کند. البته حمایت بیرونی یک شرط اصلی برای درس پژوهی نیست ولی برای گروه های کم تجربه می تواند مفید باشد.
يك راه حمايتي ديگر مي تواند فراهم آوردن شرايط دسترسی به منابع اطلاعاتي از جمله تحقیقات آموزشي و انواع ديگري از اطلاعات باشد كه در پايه ريزي طرح درس مورد پژوهش قابل استفاده باشد .
اسلاید 12 :
مشاركت گستردة مدرسهاي
درسپژوهي وقتي قويتر است كه معلمان مدرسه، مشاركتي گسترده داشته باشند. زيرا به يادگيري معلمان از طريق همكاري گروهها بدست مي آيد .
اسلاید 13 :
جو همكاري گروهي در مدرسه
ايجاد محيطي كه يادگيري معلم و يادگيري دانشآموز را بهتر كند، به حمايت از درسپژوهي كمك ميكند. فضای بسته می تواند روند درس پژوهی را براي معلمان سخت و مشكل کند . احساس ايمني، و احترام به معلمان كمك ميكند تا از يكديگر سؤال بپرسند، ايدههايشان را توضيح دهند، ريسكهاي عقلاني كنند و در تعامل و بازخورد با يکديگر باشند. معلمان نميتوانند بدون جو همكاري ، مشاركت فعالي در درسپژوهي و فعاليتهاي مرتبط داشته باشند.
اسلاید 14 :
تشكيل گروه
در اجرای درس پژوهی برای ایجاد یک سازمان یادگیرنده در مدرسه و ایجاد ارتباط بین معلمان پایه های مختلف ، شورای معلمان مدرسه به عنوان یک گروه پژوهشی بزرگ عمل می کند که تیمهای کوچکتر درس پژوهی درون این گروه شکل می گیرد . تیم های درس پژوهی در مراحل مختلف چرخه درس پژوهی، شورای معلمان مدرسه را در کار خود مشارکت می دهد و به این ترتیب ضمن آنکه اعضای تیم درس پژوهی از نقطه نظرات سایر معلمان مدرسه استفاده می کنند، یافته های پژوهشی تیم هم با معلمان مدرسه به اشتراک گذاشته می شود.
هر تیم درس پژوهي براي تامين تنوع ديدگاه ها معمولا از 3 تا 6نفر از معلمان هم پايه تشکیل می شود كه در آموزش وتدريس وفرآيندهاي مربوط به آن داراي مسئله يا مسائل مشترك بوده وبه دنبال شناسايي وانتخاب راه حل مناسب براي رفع و يا كاهش آن هستند .
تبصره1: براي تشكيل گروه در صورت كافي نبودن تعداد معلمان دريك پايه تحصيلي ، ساير معلمان علاقمند در پايه هاي مختلف تحصيلي نيز براي موضوع درس پژوهي پايه مورد نظر مشاركت مي نمايند.
تبصره2: مدير ويا معاونان مدرسه نيز مي توانند به عنوان عضو ويا مسئول هماهنگي گروه مشاركت نمايند.
گروه درس پژوهي بايد خودگردان باشد و همه ي افراد از معلم با سابقه ي يك ساله گرفته تا معلمان با تجربه به صورت يكسان در آن شركت كنند و نسبت به هم متعهد بوده و دانش خود را با يكديگر مبادله كنند .
اسلاید 15 :
مدل های تشکیل گروه
اسلاید 16 :
تعيين هنجارها و تدوين مرام نامه گروه
هنجارهاي گروه شامل آن دسته از قوانيني مي شود كه تعاملات بين اعضاي گروه در خلال تمام مراحل درس پژوهي بر اساس آن قوانين انجام مي گيرد تا كار گروهي به حداكثر اثر بخشي خود برسد . پايه گذاري هنجارهاي گروه، نخستين تلاش گروهي تيم درس پژوهي خواهد بود و بايد در مركز توجه اولين جلسه ملاقات گروه باشد . هنجارها بيان مي كنند كه در يك كار گروهي سازنده براي رسيدن به هم افزايي و همدستي و دستيابي به بيشترين كار آمدي ، تعاملات افراد گروه بايد در چه چارچوبهايي و براساس چه معيارهايي انجام پذيرد .
راه هاي بسياري براي شناخت اين انتظارات وجود دارد . يكي از اين راه ها تهيه ي فهرست به صورت فردي است . به اين ترتيب كه هر فردي فهرستي از انتظارات خود را تهيه مي كند و آن را با گروه مبادله مي كند . گروه مي تواند نظرات فردي را بگيرد و يك فهرست جمعي توليد كند و اين فهرست به عنوان مرامنامه گروه درس پژوهي مورد استفاده قرار گيرد .
اسلاید 17 :
نمونه اي از سوالات براي تهيه ي هنجارها
چه انتظاراتي از يكديگر داريم ؟
چه شرايطي لازم است تا حس تعلق به گروه ايجاد و حفظ شود ؟
چه شرايطي در يادگيري ما دخيل است و مي تواند باعث كمك به يادگيري گروهي يا مانع يادگيري شود ؟
چگونه مي توانيم تفاوت هايمان را مديريت كنيم ؟
یک راهبرد دیگر این است که یک سری انتظارات بر اساس تکمیل کردن جمله های زیر تولید کنیم.
من انتظار دارم..
من فرض می کنم ..
گروههای موثر باید..
برای مثال: من انتظار دارم همکارانم نظراتشان را با یکدیگر مبادله کنند حتی اگربا نظر من مخالف باشد.
اسلاید 18 :
در زير برخي از موارد براي تدوين مرامنامه پيشنهاد مي شود :
*ارتباط برقرار كردن ، آزاد و صادقانه است . جوي از اطمينان وجود دارد .
*اعضاي گروه تشويق شوند كه از نظرات يكديگر حمايت يا انتقاد كنند .
*روش هايي براي مديريت تعارضات پيش بيني شود .
*اشتباهات به عنوان فرصت در نظر گرفته شود .
*همه ي افراد براي عملكردشان مسئوليت بپذيرند .
*معلمان به سمت توسعه فضاي فکری حركت كنند ، از جمله فكر كردن و مطرح كردن عقايدشان درباره ي تدريس
اسلاید 19 :
مرامنامه تیم درس پژوهی
همه متفقیم کسی یاد می گیرد که فعالانه مشارکت می کند.
طرز بیان سوالاتمان از هر کس با حسن نیت باشد .
همه متفقیم که هر کسی در جایگاه خود یک کارشناس است .
ایده ها را نقد کنیم و نه افراد را .
زمان را بین افراد تقسیم کنیم.
استفاده از موبایل و دیگر وسایل الکترونیکی را محدود کنیم.
اسلاید 20 :
حفظ هنجارهای گروه
همه اعضا گروه یک کپی از فهرست منشور درس پژوهی را داشته باشند تا دائما به آن مراجعه کنند.
از منشور پوستری تهیه وهنگام جلسات بر روی دیوار نصب گردد.
منشور به عنوان توافق نامه ای برای نشان دادن تعهد توسط اعضای گروه امضاء گردد.
