بخشی از مقاله
آسم یك بیماری ریوی مزمن و التهابی ا ست كه مهمترین ویژگی آن مشكلات تنفسی پی درپی است
افراد مبتلا به این بیماری از حملات یا دوره‌های شدیدی به هنگام وارد شدن هوا به داخل ریه ها ودشواری در تنفس
رنج می‌برند. این حملات زمانی بروز می‌كنند كه مجاری هوایی در ریه‌ها در اثر عوامل خاص محیط زیستی دچار
بیش‌فعالی شده وسپس ملتهب ومسدود می‌شوند. این حمله‌ها شبیه به كشیدن نفس عمیق در هوای به شدت سرد
زمستان است. در این حالت نفس كشیدن سخت‌تر شده وباعث بروز آسیب‌دیدگی می‌شود وممكن است در نهایت به
سرفه كردن بیانجامد. به این ترتیب با نفس كشیدن صدای خس خس یا سوت از ریه‌ها شنیده می‌شود.
عوامل مولد بیماری آسم چیست؟
عوامل مولد بیماری آسم تحریك كننده‌های موجود در محیط زیست هستند كه می‌توانند علائم وحملات بیماری را تشدید
كنند. عوامل و موجبات بسیاری وجود دارند كه می‌توانند علائم بیماری را تشدید كنند ومعمولا از فردی به فرد دیگر
متفاوت هستند. از این رو شما می‌توانید با شناسایی وجلوگیری از تماس با این عوامل تحریك كننده از بروز علائم
شدید وآزار دهنده بیماری پیشگیری كنید. در واقع شناسایی وجلوگیری از تماس با آنها باید به عنوان بخشی از
فعالیت‌های لازم برای كنترل موفقیت‌آمیز بیماری در نظر گرفته شود. البته لازم به ذكر است كه از بین بردن عوامل
محرك بیماری به طور كامل امكانپذیر نیست، اما با این حال اگر به این بیماری مبتلا هستید باید تا حد امكان این
عوامل را درمنزل ومحیط كار بكاهید. این امر به شما كمك می‌كند كه با حداقل علائم بیماری وحملات آن مواجه باشید.
بررسی‌ها نشان می‌دهد كه مهمترین عوامل محرك بروز حمله‌های آسم شامل كشیدن سیگار، ذرات گرد وغبار،
نگهداری از حیوانات خانگی، وجود سوسك حمام در محیط زندگی، وجود كپك وقارچ در فضاهای بسته، دود، ادكلن‌ها
وخوشبو كننده‌های قوی واسپری‌های قوی، گرده‌ها وقارچهای موجود در فضاهای باز، فعالیت، سرماخوردگیو
عفونت‌ها، هوا وبرخی عوامل دیگر هستند.
علائم بیماری آسم كدامند؟
وقتی بیماری شما تحت كنترل نیست چه اتفاقی برای شما می‌افتد؟ آیا به هنگام نفس كشیدن صدای سوت از ریه‌هایتان
می‌شنوید؟ آیا در اطراف سینه خود احساس گرفتگی شدید می كنید؟ اكثر بیماران مبتلا به آسم یك یا چند نمونه از این
علائم را با خود دارند؟
1- خس خس سینه: این صدایی است كه اغلب این بیماران به هنگام نفس كشیدن مخصوصا به هنگام بازدم آن را
می شنوند.
-2 سرفه كردن: سرفه‌های شدید كه ممكن است تا مدت‌های طولانی ادامه داشته باشند واغلب یا در شب بروز
می‌كنند و یا در شب تشدید می‌شوند.
-3 گرفتگی سینه: در این حالت بیمار احساس می‌كند كه طنابی به دور سینه‌اش بسته شده ودچار تنگی نفس
می‌شود. درست مثل اینكه بیمار از داخل نی ناچار به نفس كشیدن است ویا حتی شدیدتر ومثل اینكه هرگز نمی‌تواند
نفس خود را بیرون بدهد.
این علائم ممكن است زمانی بروز كنند كه شما برنامه درمانی خود را مطابق با دستورات وتوصیه‌های پزشك
متخصص به دقت دنبال نكنید ویا زمانی كه به عوامل محرك بیماریتان تماس داشته باشید. در اینجا دو حالت اصلی
كه در اعماق مجاری هوایی در ریه‌های بیمار در صورت بروز علائم بیماری ونیز حملات آن رخ می دهد مطرح
شده است.
گرفتگی: ماهیچه‌های اطراف مجاری هوایی در ریه‌ها در این حالت به یكدیگر فشار می‌آورند یا منقبض می‌شوند.
این گرفتگی " انقباض برونشیتی" نامیده می‌شود ومی‌تواند اعمال دم وبازدم را برای بیمار دشوار كند.
التهاب: در صورت ابتلا به این بیماری مجاری تنفسی در ریه‌ها متورم شده وتحریك پذیر می‌شوند ودر صورت
بروز حمله‌ها این مشكلات تشدید می‌شود. به این ترتیب با متورم شدن مجاری تنفسی بیمار هوای تازه كمتری را
می‌تواند وارد ریه‌های خود كند. در نتیجه مهمترین مطلب برای بیمار مبتلا به آسم این است كه این بیماری می‌تواند
در حالتی خاموش وموذیانه همواره همراه بیمار باشد. مجاری تنفسی بیمار ممكن است چه با وجود علائم وچه
بدون آنها در شرایط آرام هم گرفته وهم ملتهب باشند. به همین دلیل درمان آسم به طور روزانه حتی در مواقعی كه
حال بیمار خوب است ضرورت دارد چراكه بر اساس شواهد پزشكی رو به افزایش اگر بیماری بدون درمان رها
شود می‌تواند منجر به آسیب عملكرد ریه‌ها در دراز مدت شود.
راه درمان آسم چیست؟
بهترین راه جلوگیری از بروز حملات خودداری از تماس با مواد وعوامل تحریك كننده است. همچنین داروهای خاصی
نیز برای كاهش حالت انقباض والتهاب مجاری تنفسی وجود دارد كه پزشك متخصص آنها را برای بیمار تجویز
می‌كند.
رییس انجمن کودکان گفت : تزریق واکسن سرماخوردگی در افراد به خصوص کودکان علاوه برایجاد هزینه و
عوارض سود دیگری ندارد.
دکتر "سيداحمد سيادتى"، افزود : اکثر خانواده ها خواستار تزريق واکسن سرماخوردگى به کودکان خود هستند، در
حالى که اين واکسن حامل تعداد کمى از اين ويروسهاست ودر افرادى که مبتلا به آسم و بيمارى قلبى هستند خطرناک
است . وى بااشاره به وجود بيش از۲۰۰ نوع ويروس سرماخوردگى اظهارداشت : زمانى که فردى سرما مى خورد
بدن نسبت به آن ويروس ايمن مى شود بنابراين با افزايش سن تعداد سرماخوردگى ها کمترمى شوند.
اين متخصص بيماريهاى عفونى کودکان در ادامه با اشاره به اعتقاد برخى اذعان کرد : بدن بصورت طبيعى اين
(گاماگولوبين )خانواده ها مبنى بر تزريق ماده را مى سازد، بنابراين اگر اين ماده از طريق واکسن وارد بدن شود
ممکن است بدن ديگر آن را نسازد.
وى افزود : لذا تزريق اين ماده تنها در مواردى که کودک بصورت ژنتيکى ومادرزادى آن را نمى سازد توصيه مى
شود.
دکتر سيادتى گفت : گاهى اوقات سرماخوردگى با آلرژى که همراه با سرفه ، عطسه ، گرفتگى صدا وبرخى مواقع تب
همراه است ، اشتباه گرفته مى شود. وى تصريح کرد : اين بيماريها بايد توسط پزشک از يکديگر تشخيص داده
شود، زيرا هر يک درمان مخصوص به خود را دارد ودر موارد آلرژى بايد عامل آن درمان شود در غير اين صورت
اين ويروس باعث ايجاد آسم در کودک مى شود. وى آلرژى را يکى از شايع ترين بيماريهاى فصل پاييز دانست
وافزود : علت افزايش وبروز اين بيمارى در فصل پاييز افت دماى هوا، تغيير فصل وگرده افشانى گياهان است .
متخصص بيماريهاى عفونى کودکان با بيان اين که هر ماده غذايى مى تواند عامل مستعدساز وتشديدکننده آلرژى
درافراد باشد، تصريح کرد : افراد توانايى کشف عوامل تشديدکننده آلرژى را در خود دارند. به گفته وى، عطسه ،
سرفه ، آب ريزش بينى وچشم ، ترشحات پشت حلق ودربرخى موارد تهوع از علايم بيمارى آلرژى است . دکتر
سيادتى براى پيشگيرى از بيمارى آلرژى، شست وشوى دهان وبينى(روزى۳ بار)، خوددارى از مصرف خودسرانه
داروهاى ضدآلرژى، استفاده از ماسک ورعايت بهداشت فردى را به افراد توصيه کرد.
رييس انجمن پزشکان کودکان همچنين سيگار را يکى از مهمترين عوامل بروز سرماخوردگى عنوان کرد وگفت :
کودکان والدينى که سيگارى هستند بيشتر از ساير کودکان در معرض عفونتهاى ويروسى مانند سرماخوردگى
مى شوند.
دکتر سيادتى با بيان اين که کودکان ۳ تا۷ ساله ۵ بار در سال دچار سرماخوردگى مى شوند، اظهارداشت : نيکوتين
موجود در سيگار باعث مى شود که مژ ک های دستگاه تنفسى قادر به انجام کار خود نشوند وميزان ابتلا به
عفونتهاى مکرر وريوى افزايش يابد. به گفته وى، والدين بايد از کشيدن سيگار درمنزل پرهيز کرده وحتى الامکان
آن را ترک ويا در خارج از منزل آن را استعمال کنند.
وى همچنين خوددارى از مصرف مواد غذايى شيميايى، انواع سس ها، کنسروها، کالباس ها، چيپس ها، پفک ها را
جهت پيشگيرى از اين بيمارى ها توصيه کرد وگفت : استفاده از غذاهاى سنتى وطبيعى، ورزش منظم ، رعايت
بهداشت دهان ودندان ، حلق وبينى در بهبود بيمارى سرماخوردگى، آسم وآلرژى بسيار مفيد است .
تحقیقات نشان می‌دهد به جز قرص‌های استروئیدی تجویز دیگر داروهای ضد آسم ومصرف آنها طی دوران بارداری
بر روی جنین تاثیر سوء ندارد.
تحقیقات نشان می‌دهد به جز قرص‌های استروئیدی تجویز دیگر داروهای ضد آسم ومصرف آنها طی دوران بارداری
بر روی جنین تاثیر سوء ندارد.بر اساس نتایج این تحقیق كه در نشریه "اخبار پزشكان" ویژه همایش تخصصی آسم
به چاپ رسیده است ،این یافته‌ها تاكید مجددی برای پزشكان است تا با دستورالعمل‌های درمانی موجود زنان باردار
مبتلا به آسم را تحت درمان مناسب قرار دهند.در این مطالعه محققان میزان رشد جنین را در5 زن باردار مبتلا به آسم
كه از استروئیدهای استنشاقی سیستمیك (خوراكی)استفاده می‌كردند وبا ۳۰۳ زن در گروه كنترل كه فاقد آسم بودند
مقایسه نمودند.به گفته محققان ،نوزادان زنانی كه استروئیدهای خوراكی مصرف می‌كردند به طور متوسط نزدیك به
۲۰۰گرم از نوزادان زنان دیگر گروهها كم وزن تر بودند. وزن وقد هنگام تولد نوزادان مادران در سه گروه دیگر
تفاوت چندانی با هم نداشتند.همچنین اندازه متوسط دور سر ومیزان SGAدر میان گروهها،تفاوت قابل ملاحظه‌ای با
یكدیگرنداشتند.البته این گزارش نشان می‌دهد میزان SGAدر میان كسانی كه از دوزهای بالاتر استروئیدهای
خوراكی استفاده می‌كردند نسبت به كسانی كه از دوزهای كمتر استفاده می‌كردند بیشتر بود.به گفته محققان ،
استراتژی مطلوب در زنانی كه در سنین تولید مثل هستند ودچار بیماری مزمن می‌باشند این است كه تحت رژیم
درمانی مناسب قبل از بارداری براساس بیماری یشان قرار گیرند تا در صورت باردار شدن كنترل مناسب روی
بیماریشان وجود داشته باشد. به گفته محققان ،كورتیكوستروئیدهای استنشاقی همچنان بهترین درمان برای كنترل
آسم هستند وبه نظر نمی‌رسد كه به میزان زیادی بر رشد جنین تاثیر بگذارد.البته محققان هشدار می‌دهند كه برای
حصول اطمینان ورد هرگونه اثر جانبی بالقوه كورتیكوستروئیدهای استنشاقی بر رشد جنین ،لازم است مطالعات
وسیع تر وبزرگتری در این زمینه انجام شود.دومین همایش تخصصی آسم توسط انجمن آسم وآلرژی ایران از ۲۳تا
۲۵آبان ماه سال جاری در بیمارستان امام خمینی برگزار شد.
تشخيص زود هنگام آسم و انجام اقدامات درماني مي تواند از پيدايش آسم مزمن و تغيير ساختار جدار مجاري هوايي جلوگيري كند.
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران واحد علوم پزشكي تهران مرحوم دكتر ابوالحسن فرهودي، فوق تخصص آسم
و آلرژي كودكان در مقاله اي درخصوص درمان آسم در كودكان خاطرنشان كرده است: آسم يكي از بيماريهاي مزمن
و التهابي ريه است كه در كودكان شايع است.
سرفه هايي كه بعد از هر سرماخوردگي طولاني همراه با تنگي نفس و خس خس سينه شبانه و خصوصاً تشديد آن
بعداز ورزش، گريه و خنده پيدا شود و اغلب به داروهاي «گشادكننده برونش» مانند بتا2 آگونيستها پاسخ بدهد
مي تواندآسم باشد.
در كودكان 6 تا 12 ماه، آسم شايع نيست و به دليل عفونت ويروسي به ويژه برونشيوليت همراه با ويزينگ مي شود
كه مي تواند موقتي و زودگذر باشد.
درمان:
مرحله بعد از تشخيص، تعيين برنامه و پلان درماني است. براي اين كار لازم است درجه شدت را درصورت امكان با
انجام اسپيرومتري مشخص كنيم پلان درماني را در حمله حاد آسم، آسم خفيف، متوسط و بدخيم درنظر بگيريم.
در حمله حاد آسم اولين دارو استنشاق بتا2 آگونيستها به فواصل هر 2 ساعت، 4 ساعت و 6 ساعت با به كارگيري
آسان نفس يا بنولايزر شروع مي شود. به علاوه از استروئيد استنشاقي يا خوراكي تجويز مي شود.
چنانچه ظرف چند ساعت داروهاي مذكور مؤثر نبود يا با پيشرفت علائم تنگي نفس و تاكي پنه سيانوز، بستري شدن
دراورژانس ضرورت دارد. در كودكان بالاتر از پنج سال بايد به وضعيت آلرژيك سينوزيت توجه داشت و با درمان
آنها دركنترل و بهبود آسم كودك بهره برد.
تشخيص:
براي تشخيص آسم علاوه بر سن كودك، سابقه آلرژي در والدين و فاميل درجه 1 و 2، وجود زمينه اتوپي را تعيين
نموده در مرحله دوم وجود ضايعات اگزمايي صورت در ماههاي اول زندگي و مصرف شيرخشك (فرمولا) با شيشه و
سيگار كشيدن پدر و اطرافيان سبب پيدايش التهاب گلو و ويزينگ و منجر به آسم مي شود.
در كودكان بزرگتر از يك سال آسم شايعتر است، با اين وجود هر ويزينگ را نبايد به عنوان آسم تلقي كرد بلكه جسم
خارجي و آسپيراسيون شير در اطفالي كه با شيشه شير مي خورند و بيماري CF در كودكان با وزن و رشد كم و
مدفوع چرب و نشانه كلابينگ ناخنها، بيماريهاي غير آسم كه ويزينگ دارند را مطرح مي كند.
با مطالعه وضع خانواده و مسكن و تحصيلات والدين و درآمد خانواده و جمع بندي آن اگر به آسم مشكوك شديم با
انجام تست جلدي و شمارش ائوزينوفيلهاي خون محيطي و تأثير داروها بر روي سرفه و خس خس كودك مي توان
تشخيص آسم را در نظر داشت.
ورزش و ديابت
اگر شما ديابت داريد يکي از بهترين چيزهايي که براي شما لازم است فعاليت است . يک برنامه ورزشي منظم و ممتد
مي تواند قند بدن شما را تثبيت کند ، نياز به دارو و انسولين را کاهش مي دهد و تغييرات وزن را کنترل مي کند ديابت
خطر ابتلا به بيماريهاي قلبي را افزايش مي دهد اما ورزش آنرا پائين مي آورد . مهمتر از همه اينکه ورزش کمک
مي کند تا از زندگي لذت بيشتري ببريم . البته قبل از شروع به ورزش بايد با پزشک خود مشورت کرده و وضعيت
بيماري خود را براي وي توضيح دهيم . ممکن است پزشک مربوطه يک ورزش فيزيکي کامل و فرح بخش را به
شما توصيه نمايد . شما ممکن است به يک تست ورزش براي ارزيابي عملکرد قلب خود نياز داشته باشيد تا بهترين
ورزش براي شما تعيين شود .
فعاليتها :
فعاليتهايي که به احتمال زياد به کاهش ريسک بيماريهاي قلبي و کنترل ديابت کمک مي کنند عبارتند از :
فعاليتهاي هوازي مانند : قدم زدن ، راهپيمايي آهسته، دوچرخه سوراي يا شنا کردن که البته با شدت و اندازه کافي
در حد بالا رفتن ضربان و بيشتر شدن تنفس صورت ميگيرد . شما بيشترين استفاده را از اين ورزشها زماني کسب
خواهيد کرد که هر کدام از اين فعاليتها را به مدت ۳۰ دقيقه يا بيشتر و ۳ بار در هفته انجام دهيد . بعلاوه ورزشهاي
قدرتي ( مانند وزنه برداري ) هم به تناسب اندام و سلامت قلب شما کمک مي کند .
اگر شما هيچگونه فعاليتي نداشته ايد بايد اين برنامه به آرامي و آهسته شروع نمائيد . مثلاً با ۵ دقيقه در روز پياده
روي در يک محل آرام و راحت و سپس افزايش سرعت و مدت قدم زدن زماني که احساس کرديد قوي تر شده ايد .
بخاطر داشته باشيد که بعضي فعاليتها از هيچي بهتر است . فعاليتهاي فيزيکي که مي تواند روزانه انجام گيرد مثل بالا
رفتن از پله بجاي آسانسور ، پارک نمودن وسيله نقليه خود دور از محل کار و پياده رفتن تا محل کار که اينها مي
تواند رضايتبخش باشد .
چه ورزشي را انتخاب کنيم ؟
بايد ورزشي را انتخاب کرد که از انجام آن احساس لذت مي کنيم اما بعضي از ورزشها ممکن است مناسب نباشند .
اگر شما احساس سرگيجه يا سبکي سر مي کنيد هنگامي که در حالت عمودي قرار داريد و يا در حال شنا کردن و يا
دوچرخه سواري هستيد بهتر است بجاي آن ورزش آهسته راهپيمايي نمائيد و يا قدم بزنيد .
افرادي که رتينوپاتي ديابتي دارند بايد از ورزشهايي که بطور واضح فشارخون را بالا مي برند ( مانند وزنه برداري )
اجتناب نمايند .
اگر دچار کاهش حس در پاها هستيد بايد مراقبت ويژه از پاهاي خود بعمل آوريد و يک پوشش مناسب براي پا
انتخاب کنيد و ورزشهايي را انتخاب کنيد که به پاهاي شما فشار کمتري مي آورد . ( مانند دوچرخه سواري ، شنا،
پارو زدن ) که از قدم زدن بهتر مي باشد .
فعاليتهايي مثل صخره نوردي و يا غواصي بعلت احتمال کاهش قند ( هيپوگلسيمي ) ممکن است خطرناک باشد .
وزنه برداري مي تواند مکمل رضايتبخشي در کنار فعاليتها باشد . براي بيشتر افرادي که ديابت دارند استفاده از
وزنه هاي سبک ولي به تعداد دفعات بيشتر بر استفاده از وزنه هاي سنگ و تعداد تمرينات کم ارجعيت دارد .
« نکات ايمني »
پيشگيري از آسيب ديدن بوسيله گرم کردن بدن به مدت ۵ تا ۱۰ دقيقه با فعاليتهاي متوسط و کششي و هم چنين
انجام اين کار ۵ تا ۱۰ دقيقه بعد از ورزش کردن ، قدم زدن در يک محيط مناسب راه خوبي براي گرم کردن بدن است
ورزش روي سوخت و ساز بدن تأثير گذاشته و براي مثال سرعت سوختن قند در بدن براي توليد انرژي را افزايش
مي دهد . اما شما بايد يک برنامه ريزي منظم و مرتب داشته باشيد و پله به پله پيش رويد که در اين زمينه پزشک
شما مي تواند شما را کمک کند . قبل از شروع به ورزش بايد موارد زير را انجام دهيد :
اندازه گيري قند خون قبل و بعد از فعاليت و هر ۲۰ تا ۳۰ دقيقه در طول ورزشهاي طولاني ( بسياري از فعاليتها
۵۰۰ تا ۶۰۰ کالري انرژي در ساعت مصرف مي کنند ) اگر قند خون شما زير ۱۰۰ ميلي گرم در دسي ليتر باشد
يک خوراک سرپائي حاوي ۲۰ تا ۳۰ گرم کربوهيدرات قبل از شروع ورزش مصرف نمائيد . اگر قند خون شما
بالاست. ( بالاي ۲۵۰ در افراد ديابتي نوع ۲ يا بالي ۲۰۰ براي افراد نوع ۱ ) بايد ورزش را تا هنگام پائين آمدن قند
خون به تعويق انداخت.
• شناختن علائم و نشانه هاي پائين افتادن قند خون براي مثال ( سرگيجه تعريق – لرز – دوبيني ) و خوردن مقداري
خوراک حاوي کربوهيدارت هنگامي که اين اتفاق حادث مي شود .
• شروع ورزش ۱ تا ۲ ساعت بعد از غذا خوردن
• دوري کردن از ورزش در زماني که اوج فعاليت انسولين مي باشد . ورزش صبحگاهي مناسب است افرادي که
داراي ديابت نوع ۱ هستند بايد از ورزش هنگام عصر تا آنجا که ممکن است پرهيز کنند .
• تنظيم کردن مقدار مصرف انسولين در صورتي که ضرورت داشته باشد ( که در اين مورد بايد به توصيه هاي
پزشک خود عمل کرد اما اين معمولاً به معني کاهش مقدار انسولين کوتاه اثر قبل از ورزش مي باشد .
• افرادي که قرص هاي خوراکي ضد ديابت استفاده مي کنند بايد با پزشک خود مشورت نمايند .
• بعد از ورزشهاي سخت و طولاني شما ممکن است به کربوهيدارت اضافه تري در ۲۴ ساعت براي جايگزيني
کربوهيدرات سوخته شده نياز داشته باشيم به ذهن خود بسپاريد که ۵۵۰ گرم کربوهيدارت براي جايگزيني و جبران
سطح گليکوژن بعد از فعاليتهاي مصرف کننده گليکوژن مانند دو استقامت يا دوچرخه سواري لازم است بنا براين از
هيپوگلسيمي ( کاهش قند خون ) تاخيري بر حذر باشيد .
• نوشيدن مايع فراوان : حدود ۲ ساعت قبل از ورزش و هم چنين بعد از ورزش براي جايگزيني آبي که از طريق
تعريق در طول ورزش طولاني دفع شده است .
• پوشيدن کفش مناسب ، که داراي يک لايه نرم باشد و از نظر طول و پهنا به انگشتان فشار نياورد و پا کاملاً راحت
باشد . جورابها نيز بايد مناسب انتخاب شده و رطوبت پا را گرفته و پاها را خشک نگهدارد .
•استفاده کردن از يک دستبند و يا برچسب شناسائي که به آساني قابل ديدن باشد .
• دانش و آگهي شخص از چگونگي پاسخ قند خون بدنش به ورزش
• ورزش را مفرح و با علاقه انجام دهيد .
اگر قصد داريد که ورزشها را به خوبي انجام دهيد بايد آنها را با لذت و کيف انجام ندهيد نه بصورت تحميلي . بسياري
از افراد از اينکه با دوستشان و يا يک گروه از مردم به ورزش بپردازند احساس لذت مي کنند . يافتن يک محل لذت
بخش و مناسب براي ورزش نيز شما را با انگيره مي سازد . سعي کنيد که وسيله نقليه خود را در نزديکي محل کار
پارک کنيد و قدم بزنيد و يا اينکه يک محل ورزشي جذاب و سالم را انتخاب کنيد . اگر برنامه شما فشرده است ورزش
خود را پربارتر سازيد : دوچرخه خود را متوقف کرده و روزنامه خود را مطالعه نمائيد ويا در جلوي تلويزيوين به
ورزش بپردازيد تا گزارشهاي اقتصادي را نيز گوش دهيد و به ياد داشته باشيد که ورزش يک راه لذت بردن از
زندگي است .
ديابت و ورزش
- هر بيمار ديابتي بايد قبل از انتخاب نوع ورزش و زمان آن با پزشك خود مشورت نمايد.
- براي كليه بيماران بالاي 35 سال كه تمايل به شروع ورزش دارند بايد تست ورزش توسط متخصص قلب صورت گيرد.
- ورزش را بايد به آهستگي شروع نمود و سرعت و زمان آن را به تدريج افزايش داد.
-ورزش بايد مداوم باشد و جزئي از برنامه زندگي روزانه فرد شود.
-در صورتي كه فعاليت بدني بدون آمادگي اوليه باشد ممكن است منجر به افت قندخون به خصوص در افراد مبتلا به ديابت نوع 1 گردد.
● مواردي كه لازم است بيماران ديابتي در هنگام ورزش مورد توجه قرار دهند:
-هميشه كارت هويت خود را به همراه داشته باشيد يا شخصي را كه با شما ورزش ميكند از ديابت خود مطلع نماييد تا در صورت بروز مشكل در طول ورزش، اقدامات لازم توسط اطرافيان صورت گيرد.
-قند خون بايد قبل از ورزش كنترل گردد.
-هميشه يك كربوهيدرات ساده مانند قند، آبنبات يا شكلات به همراه داشته باشيد.
-از تعريق بيش از حد و در نتيجه از دست رفتن مايعات بدن بخصوص در روزهاي گرم خودداري نماييد.
-براي جلوگيري از ايجاد تاول در پا، از جوراب و كفش مناسب استفاده نماييد.
-با توجه به نوع و شدت فعاليتي كه هر بيمار انجام ميدهد بايد بعد از ورزش مواد قندي اضافه مصرف گردد.
-اگر تنها ورزش ميكنيد، مكاني را كه براي ورزش انتخاب كردهايد و زمان بازگشت خود را به اطرافيان اطلاع دهيد.
-هميشه به افت ناگهاني قند خون در طول ورزش و يا چند ساعت پس از آن دقت نماييد بخصوص اگر انسولين مصرف ميكنيد.
ورزش خطر و شدت ابتلا به بيماري ديابت غير ارثي را کاهش مي دهد
ورزش ملايم و آرام که فقط 200 کالري در روز مي سوزاند مانند يک پياده روي 30 دقيقه اي
مي تواند خطر ابتلا
به ديابت غير ارثي را بکاهد. ورزش تاثيرانسولين را با کمک در رفع قند از خون قبل از اينکه به عنوان چربي ذخيره
شود افزايش مي دهد.
انسولين از تغيير و بازگشت چربي به گلوکز هم ممعانت مي کند. تاثير بيشتر انسولين با ميزان پايين فشارخون ،
ميزان بالاي کلسترول خوب(بي ضرر) و احتمال کم ابتلا به بيماري هاي قلبي نيز ارتباط دارد.
ورزش مرتب و ملايم تعداد سلولهاي گلبول سفيد را افزايش مي دهد تا توانايي بدن در برابر عفونت ها بيشتر شود.
خطوط کلي برنامه ورزشي در زندگي افراد ديابتي
ورزش ، گلوکز و گليکوژن را در داخل ماهيچه هاي بدن مي سوزاند (اين پديده در صورتي رخ مي دهد که ديابت
کنترل شده باشد) و در حين و بعد از ورزش ، قند خون وارد ماهيچه ها ميگردد وسطح گلوکز را به حد طبيعي
مي رساند . وجود برنامه هاي منظم ورزشي در افراد ديابتي عکس العمل شديد انسولين را از بين مي برد . چون به
عضلات و کبد عادت داده مي شود که گليکوژن بيشتري ذخيره کند .ورزش افراد ديابتي بايد بصورت تمرينهاي هوا
رسان ( آئروبيک ) باشد تمرينهاي هوارسان به فعاليت هايي گفته مي شود که با مصرف زياد اکسيژن توام باشند.
اين نوع تمرينهاي دستگاههايي را که براي سلولهلي بدن اکسيژن تهيه ميکنند، فعال مي رسازند .بدنبال انجام
تمرينهاي هوارسان تغييرات سودمند و مفيدي در ريه ها قلب و رگهاي خوني پديد مي آيد . با انجام تمرينهاي
هوارسان به فعاليتهاي استقامتي گفته مي شود .که به سرعت زياد نياز ندارد .
بهترين تمرين هوارسان به فعاليتهاي استقامتي گفته مي شود که به سرعت زياد نياز ندارد .
بهترين تمرين هوارسان دويدن در مسافتهاي طولاني با آهنگ آرام است . تمرينهاي ديگر شامل اسکي ، صحرا
نوردي ، شنا ، دويدن آرام ، دوچرخه سواري ، پياده روي و....هستند .
تاريخچه
امروزه پژوهشگران دريافته اند که استراحت براي درمان بيماران ديابتي ، کارنادرستي است . مطالعات نشلن داده که
استراحت در تخت براي مدت حداقل 7 روز باعث اختلال در قند خون ميشود. در سال 1900 محققان ديابت دريافتند
که ورزش بايد در توان بخشي بيماران ديابتي مورد استفاده قرار گيرد . در سال 1919 دانشمندان به اثبات رساندند
که ورزش مط تواند باعث کاهش ميزان قند خون شود . در سال 1926 لارسن گزارش داد که ورزش مي تواند اثر
انسولين در پايين آوردن قند خون را بيشتر کند ؛ بنابراين باعث کاهش نياز به انسولين در بيماران با ديابت وابسته
به انسولين مي شود . در نتايج مقاله لارسن ذکر شده که ورزش منظم در بيماران ديابتي از پايه هاي اصلي درمان
است .
افراد مبتلا به ديابت که ورزش مي کنند بايد بدانند که فعاليتهاي بدني چگونه بر متابوليسم قند خون اثر مي گذارد و
آثار مفيدي براي سلامت آنها دارد . البته ورزش حتي براي افراد سالم نيز خطرهاي اندکي دارد و آطن خطرها فقط
مختص افراد ديابتي نيست .
فوايد برنامه منظم ورزشي براي افراد ديابتي
1-کنترل بيماري ديابت
در ورزشهاي دراز مدت مشاهده شده است که حساسيت سلولهل به انسولين افزايش مي يابد . اين امر در بهبود
وضعيت ديابت بخصوص در افراد با ديابت نوع 2 بسيار با اهميت است . ورزش اگر در شرايط مناسب صورت گيرد ِ
هني بيمار قند خون به نسبت کنترل شده داشته باشد غلضت گلوکز پلاسما را ثابت نگه مي دارد . علت اين پديده
توازن بين برداشت گلوکز توسط عظلات و توليد متقابل گلوکز در کبد است .
2- کنترل وزن
يک برنامه صحيح کنترل قند خون در افراد ديابتي غير وابسته به انسولين به کاهش وزن آنها کمک مي کند . کاهش
وزن ناشي از ورزش ، باعث کاهش بافت چربي مي شود ، بنابراين مقاومت به انسولين در سلولهل کاهش مي يابد و
به اين ترتيب مصرف داروهاي خوراکي پايين آورنده قند خون کم مي شود . با انجام ورزشهاي برنامه ريزي شده ،
بافت چربي بدن کاهش يافته و توده عضلاني افزايش مي يابد .
3 - آمادگي عضلاني
ورزش مناسب توده عضلاني را افزايش مي دهد . تحقيقات نشان داده است که انقباضات عضلاني و عمل انسولين هر
دو با هم مصرف گلوکز در طول ورزش را زياد مي کنند .
4- کاهش نياز به دارو هاي خوراکي انسولين
همراه با کنترل مطلوب قند خون و انجام تمرينهاي ورزشي مرتب ، مصرف قرصهاي خوراکي در برخي افراد ديابتي
غير وابسته به انسولين کم مي شود .د ر بيماران ديابتي دريافت کننده انسولين نيز به علت وضعيت مطلوب نياز به
انسولين کاهش مي يابد مطالعات نشان داده است که در ماههاي اوليه شروع برنامه هاي ورزشي ، انسولين تزريقي
گاهي تا 20در صد يا حتي بيشتر کاهش مي يابد .
5- اعتماد به نفس بيشتر
بنظر مي رسد احساسات افراد ديابتي تا حدي نيز به حفظ قند خون در سطح طبيعي وابسته باشد بيشتر افراد ديابتي
احتمالا ناراحتي و از دست دادن کنترل احساسات را همزمان با سطح قند خون بسيار بالا يا بسيار پايين تجربه کرده
است . هنگامي که غلظت قند خون در حد طبيعي است ، در اين افراد تا حد زيادي احساس بهبود مي کنند . احساس
بهبودي با فعاليتهاي ورزشي مداوم و ورود اين برنامه در زندگي افراد پديد خواهد آمد .
6- تحمل تنش هاي عصبي
ورزش وسيله موثري براي مبارزه با تنش هاي عصبي است. هنگام ورزش موادي بنالم آندروفين درخون ترشح مي
گردد که موجب تسکين درد و آرامش رواني مي گردد.
آثار ورزش در افراد ديابتي وابسته به انسولين
ورزشهاي منظم براي افراد ديابتي وابسته به انسولين بسيار سودمند است . پژوهشگران کانادايي طي 16-12 هفته
ورزش دادن به بيماران ديابتي وابسته به انسولين ، بهبود مطلوبي را در غلظت قند خون ناشتا و هموگلوبين
گليکوزيله آنها مشاهده نمودند .
در افراد ديابتي وابسته به انسولين ، تغييرات غلظت قند خون در طول ورزش بستگي زيادي بسطح انسولين خون
دارد سطح انسولين خون نيز به ميزان انسولين تجويز شده و مقدار جذب انسولين وابستگي دارد
بهترين زمان پيشنهاد شده براي ورزش در ديابتي هاي وابسته به انسولين ، بعد از مصرف ميان وعده بعد از ظهر و
قبل از شام است .
