بررسی سیستم حسابداری شرکت پیمانکاری زانا بتن کردستان

بخشی از مقاله

تنوع موئسسات و گوناگوني فعاليتهاي مختلف اقتصادي در پهنه جهان، دانش و حرفه حسابداري را بر آن داشته تا در قالب مباني و اصول عمومي، راه حلهاي متناسبي را براي نگهداري حسابهاي فعاليتهاي گوناگون، به نحوي فراهم آورد كه صورتهاي مالي مؤسسات تصوير گوياتري از نتايج عمليات و وضعيت مالي ارائه دهند. از طرفي، فعاليتهاي مؤسسات اقتصادي در كشورهاي مختلف در بستري از اوضاع و احوال اقتصادي و اجتماعي و در محدوده مناسبات حقوقي كشور انجام مي شود و اين عامل، به نوبه خود، جستجو و يافتن راه حل مناسب و مطلوب را در محدوده راه حلهاي متعارف در سطح بين المللي الزامي كرده است.

ارجاع طرحهاي ساخت و ساز ابنيه، تأسيسات و تجهيزات بزرگ از طرف كارفرمايان عمومي و خصوصي به پيمانكاران مختلف، انعقاد قراردادهاي بلند مدت پيمانكاري براي اجراي طرحهاي ياد شده و انجام دادن فعاليتهاي ساخت و ساز در قالب اين قراردادها توسط پيمانكاران، يكي از فعاليتهاي عمده اقتصادي است كه نيازمند روشهاي مناسب ثبت و ضبط معاملات و فعاليتهاي مالي، تهيه و تنظيم گزارشهاي درون سازماني، اندازه گيري و شناخت درآمد و در نهايت تهيه و ارائه صورتهاي مالي متناسب براي پيمانكاران و كارفرمايان است.

حسابداري پيمانكاري يكي از مقولاتي است كه مراجع حرفه اي، پژوهشگران و مؤلفان حسابداري در كشورهاي پيشرفته از ديرباز به عنوان مقوله خاص در حسابداري به آن پرداخته اند و در كشورهاي پيشرفته و همچنين در سطح بين المللي استاندارهاي حسابداري خاصي براي آن وضع شده است. در كشور ما نيز از سالهاي پيش مبحث حسابداري پيمانكاري در كتابها و نشريات گوناگوني مورد بحث قرار گرفته و كوشش شده است در چارچوب روشها و رويدادهاي متداول و استانداردهاي حسابداري كشورهاي پيشرفته راه حل ها و روشهاي مناسبي

براي نگهداري حسابها، شناسايي و اندازه گيري سود عمليات پيمانكاري و تهيه و ارائه صورت هاي مالي مؤسسات پيمانكاري در قالب مناسب حقوقي سازوكارها و الزامات محيطي حاكم بر اين فعاليت عمده اقتصادي عرضه مي شود.

مشخصات و تاریخچه شرکت زانابتن کردستان
نام شرکت : زانا بتن کردستان
تاسیس : 1367

مدیرعامل : بختیار محمدی
رئیس هیات مدیره : نظیر محمدی
نمونه پروژه های در دست اجراء :
 مدرسه سازی روستای نسنار
 ساخت استخر سرپوشیده مریوان

 راه سازی روستاهای اطراف مریوان و.............
دارای رتبه یک راهسازی و رتبه یک انبوه سازی
فصل اول : موئسسات پيمانكاري
1- اركان اصلي پيمانكاري
در هر نوع عمليات پيمانكاري سه ركن اصلي زير وجود دارد.
كارفرما

كارفرما، شخصي حقيقي يا حقوقي است كه اجراي عمليات معيني را به پيمانكار واگذار مي كند. كارفرما كه تأمين كننده منابع مالي طرح است براي مطالعه، طراحي و نظارت بر اجراي عمليات موضوع پيمان معمولاً از خدمات مهندسان مشاور بهره مي گيرد. جانشينان يا نمايندگان قانوني كارفرما در حكم كارفرما محسوب مي شوند.
پيمانكار
پيمانكار، شخصي حقيقي يا حقوقي است كه مسئوليت اجراي كامل عمليات موضوع پيمان راتا تكميل نهايي آن به عهده مي گيرد. پيمانكار معمولاً به منظور آسان كردن اجراي قسمت يا قسمتهاي خاصي از عمليات موضوع پيمان ( نظير لوله كشي، آهنگري و نقاشي و... ) قراردادهايي را با اشخاص يا پيمانكاران جزء منعقد مي كند.
در مواردي كه انجام دادن يك طرح خاص يا اجراي طرحهاي بزرگ نيازمند همكاري چند شركت پيمانكاري با تخصصهاي مختلف باشد، براي افزايش توان مالي و عمليات و توزيع خطرات ناشي از اجراي عمليات موضوع پيمان، مي توان از همكاري يا مشاركت و يا ادغام چند شركت پيمانكاري، گروه شركتهاي پيمانكاري بوجود آورد. شركتهاي تشكيل دهنده اين گروه، در عين حال، شخصيت حقوقي خود را براي ساير كارها حفظ مي كنند.
قرارداد

قرارداد، رابطه اي حقوقي بين پيمانكار و كارفرماست كه منشأ تعهد و التزام براي طرفين مي باشد. كارفرما براي انجام دادن موارد زير معمولاً قراردادهايي را با مؤسسات مشاوره اي يا پيمانكاري منعقد مي كند:
الف- مطالعات بنيادي و تحقيقاتي طرح
ب-تهيه طرح
ج- اجراي طرح
د- نظارت بر اجراي طرح
بستن قرارداد مهمترين بخش از فعاليت پيمانكاري است. موضوع اين قراردادها معمولاً ساختن يك دارايي يا داراييهايي است كه در مجموع طرح واحدي را تشكيل مي دهند. قراردادهائي كه موضوع آنها ارائه خدمات است و مستقيم به قرارداد ساخت يك دارايي مربوط مي شودت اجرا، معماري و محاسبات فني كه به ساختن يك دارايي ارتباط پيدا مي كند از جمله اين قراردادهاست.
طول مدت اجراي قراردادهاي پيمانكاري معمولاً بيش از يك سال است، يعني تاريخ شروع و تكميل فعاليت موضوع آن در دوره هاي مالي متفاوت قرار مي گيرد. اما طول مدت اجراي قرارداد نبايد به عنوان عامل مشخصه يك قرارداد بلند مدت پيمانكاري محسوب شود. در قراردادهايي كه طي مدتي كمتر از يك سال تكميل مي شود اگر فعاليت انجام شده آنقدر اهميت داشته باشد كه عدم شناسايي درآمد و هزينه در يك دوره مالي، نتايج عمليات را مخدوش كند قرارداد بايد بلند م

دت به شمار آيد، مشروط بر اينكه در طول دوره هاي مالي مختلف رويه يكنواختي در اجرا بكار گرفته شود.
 انواع قراردادهاي پيمانكاري
قرارداد پيمانكاري را در صورتي كه مخالف قانون نباشد، مي توان به انواع مختلف بين كارفرما و پيمانكار منعقد كرد. قراردادهاي متداول پيمانكاري به شرح زير است:
1_1_ مراحل اجراي طرح پيمانكاري
مراحل اجراي طرحهاي بلند مدت پيمانكاري در مؤسسات بخش عموعمولاً در سه مرحله مطالعات مقدماتي، مطالعات تفصيلي و اجرا و نظارت انجام مي شود كه هر يك از اين مراحل شامل اقدامات معيني به شرح زير است:
 مرحله اول: مطالعات مقدماتي طرح
1.مطالعات شناسايي طرح
2.تهيه طرح مقدماتي
 مرحله دوم: شناسايي تفصيلي طرح
1.تهيه نقشه هاي تفصيلي
2.تهيه اسناد و مدارك مناقصه
2.انعقاد قرارداد پيمانكاري
4.تنظيم و پرداخت صورت وضعيتها

5.تحويل موقت
6.تحويل قطعي
مرحله اول: مطالعاتي مقدماتي طرح
مطالعات مقدماتي طرح شامل اقدامات زير است:

1.مطالعات شناسايي طرح
مطالعات اين مرحله شامل تحقيقات و بررسيهاي مربوط به تعيين هدف طرح، شناخت اجزاي تشكيل دهنده، داده ها و ستانده ها همچنين امكانات فني و اجرايي طرح ب

ا توجه به نوع مصالح ساختماني، ماشين آلات و تجهيزات، نيروي انساني، ساير امكانات و محدوديتها و بالاخره حجم سرمايه گذاري (ريالي و ارزي)، طول مدت اجراي طرح، تشخيص و بررسي اجمالي گزينه هاي احتمالي و توجيه فني، اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي (امكان سنجي اوليه) طرح است.
حاصل اين مطالعات به شكل گزارشي تدوين مي شود كه مبناي تصميم گيري در مورد پذيرش طرح (توصيه به سرمايه گذاري) يا رد طرح (توصيه به خودداري از سرمايه گذاري) قرار مي گيرد.
2.تهيه طرح مقدماتي
پس از اتمام و تصويب گزارش شناخت طرح، اقدامات مربوط به تهيه

طرح مقدماتي بوسيله كارفرما آغاز مي شود. مطالعات اين مرحله شامل تحقيقات، بررسيها و آزمايشهاي لازم به منظور طراحي و تهيه نقشه هاي مقدماتي و مشخصات كلي طرح و انجام مطالعات براي گزينه يابي، انتخاب مناسبترين گزينه و توجيه پذيري آن است. فعاليتهاي مربوط به تهيه طرح مقدماتي را مي توان به شرح زير تقسيم كرد:
• بررسي گزينه هاي مختلف براي اجراي طرح و تعيين نكات مثبت و منف

ي هر گزينه

• تجزيه و تحليل نتايج حاصل از بكارگيري هر گزينه
• مقايسه گزينه ها و انتخاب مناسبترين گزينه
• توجيه فني، اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي گزينه انتخابي.
مطالعات اين مرحله بايد به اندازه اي جامع باشد كه بتوان بر پايه آن ابعاد و حجم كار و مخارج اجراي طرح و هزينه بهره برداري را براي تصميم گيري منطقي و توجيه فني، اقتصادي و اجتماعي (امكان سنجي نهايي) برآورد كرد.
مرحله دوم: مطالعات تفصيلي طرح

پس از پذيرش و تصويب طرح مقدماتي، مطالعات تفصيلي براي تهيه طرح نهايي آغاز مي شود. اين مطالعات شامل اقدامات زير است:
1.تهيه نقشه هاي تفصيلي

طراحي تفصيلي و اجرايي طرح شامل بررسيها، تحقيقات، كاوشهاي سط

حي و زير سطحي، نقشه برداريها، طراحي هاي دقيق و آزمايشهاي لازم به منظور تعيين مشخصات فني طرح، مقادير دقيق كار، برنامه زماني اجراي كار، منابع تهيه مصالح و تهيه نقشه هاي تفصيلي و اسناد و مشخصات اجرايي طرح براي گزينه انتخابي است كه در مرحله رح مقدماتي پيشنهاد و توجيه شده است.

2.تهيه اسناد و مدارك مناقصه
اسناد مناقصه شامل شرايط عمومي و خصوصي پيمان، مشخصات فني عمومي و خصوص

ي، مقادير كار و برآورد هزينه اجراي طرح بر اساس آخرين فهرست بها، استعلام و يا به وسيله مشاور از روي نقشه هاي كلي و تفصيلي است.
اسناد و مدارك مناقصه بايد به شكلي تنظيم و فراهم شود كه پيمانكار در صورت تمايل به شركت در مناقصه، بدون هيچ گونه ابهامي بتواند بر اساس آنها، مبلغ پيشنهادي خود را براي اجراي طرح به سادگي و دقت محاسبه كند.
شروع اقدامات مربوط به اجراي طرح موكول به اتمام مطالعات تفصيلي و پذيرش طرح و اطمينان يافتن از وجود اعتبار مورد نياز تا اتمام و تكميل كار و نيز تأمين ساير منابع از قبيل زمين، پروانه ساختمان و آب و برق است.
مرحله سوم: اجراي طرح
1.ارجاع كار به پيمانكار
اجراي طرحهاي بلند مدت پيمانكاري معمولاً به ترتيب زير به مؤسسات پيمانكاري واگذار مي شود:
1_1.دعوت از پيمانكاران براي اجراي طرح
پس از آماده شدن اسناد و مدارك مناقصه و اطمينان از مهيا بودن زمين يا محل اجراي طرح، به يكي از روشهاي زير از پيمانكاران براي اجراي طرح دعوت مي شود:
1_2.شركت در مناقصه

چنانچه كادر فني پس از مطالعه اسناد و مدارك مناقصه، اجراي طرح را با توجه به امكانات پيمانكار، عملي و اقتصادي تشخيص دهد و پيمانكار تمايل به شركت در مناقصه داشته باشد قيمت كل كار را از روي نقشه ها محاسبه و با افزودن سود مورد انتظار به آن پيشنهاد مي كند. قيمت پيشنهادي نبايد به صورت تخفيف يا افزودن بر ارقام برآوردي مندرج در اسناد و مدارك مناقصه باشد.
هريك از پيمانكاران براي تضمين اجراي طرح به قيمتي كه پيشنهاده كرده اند، بايد ضمانتنامه اي از بانك دريافت و به كارفرما تسليم كنند. بنابراين، ضمانتنامه شركت در مناقصه در واقع ضمانت بانك از پيمانكار در مقابل كارفرماست، مبني بر اينكه اگر برنده مناق

صه حاضر به عقد قرارداد نشود بانك بنا به تقاضاي كارفرما وجه ضم

انتنامه را به وي پرداخت خواهد كرد .
صدور ضمانتنامه شركت در مناقصع از طرف بانكها موكول به دريافت وثيقه از طرف پيمانكار است. پيشنهاد دهندگان مي توانند به جاي ضمانتنامه بانكي سپرده نقدي نيز به عنوان تضمين به حساب مناقصه گزار واريز كنند.
قيمت پيشنهادي پيمانكار براي اجراي طرح، همراه با ساير ا

سناد ذكر شده در آگهي مناقصه، در دو پاكت جداگانه، پاكت «الف»ر موعد مقرر به دستگاه مناقصه گزار تسليم مي شود.
1.3. انتخاب پيمانكار
در مناقصه مربوط به طرحهاي عمراني، برنده مناقصه بوسيله كميسيون مناقصه و به ترتيب زير انتخاب مي شود:
دستگاه مناقصه گزار پس از اتمام مدت مناقصه، كميسيون تعيين برنده مناقصه را تشكيل مي دهد. اين كميسيون هنگام گشودن پيشنهادها نخست پاكتهاي «الف» را باز مي كند و پس از بررسي چنانچه مدارك اين پاكتها كامل باشد و پيمانكار تمامي شرايط مندج در آگهي مناقصه را رعايت كرده باشد و كليه مدارك (از جمله ضمانتنامه شركت در مناقصه) را ارسال كرده باشد پاكتهاي «ب» را كه حاوي برگ پيشنهاد قيمت است باز مي كند.
پس از گشودن پاكتهاي «ب» قيمت پيشنهادي پيمانكاران واجد شرايط مشخص مي‌شود. آنگاه اين قيمتها از مبلغ كمتر به بيشتر مرتب شده و در جدول مقايسه پيشنهاد

ها درج مي شود.
كميسيون مناقصه با رعايت مفاد آيين نامه تعيين برنده مناقصه و ساير مقررات و دستور عمل ها، پس از ارزيابي پيشنهادهاي رسيده از بين پيشنهادهايي كه تمامي شرايط مناقصه را دارا باشد و از لحاظ قيمت خارج از اعتدال نباشد، مناسبترين پيشنهاد را از نظر مال

ي و ساير شرايط انتخاب و به عنوان برنده مناقصه معرفي مي كند. پس از اعلام نتيجه چنانچه برنده مناقصه حاضر به بستن قرارداد نشود سپرده يا ضمانتنامه وي به نفع كارفرما ضبط خواهد شد و از شخصي كه پيشنهادش در مرتبه دوم است براي بستن قرارداد دعوت مي شود.
2.انعقاد قرارداد پيمانكاري

پس از آن كه پيمانكار از طريق مناقصه عمومي، مناقصه محدود يا ترك مناقصه انتخاب شد قرارداد پيمانكاري بر اساس قيمت پيشنهادي او تنظيم مي شود و عمليات اجرايي پيمان به ترتيب زير انجام مي گيرد:
2_1. گرفتن ضمانتنامه حسن انجام تعهدات

پيمانكار قبل از بستن قرارداد، بايد براي تضمين حسن انجام تعهدات خود معادل پنج درصد (5%) مبلغ اوليه پيمان، ضمانتنامه از بانك بگيرد و يا سپرده ي نقدي به ح

ساب كارفرما واريز كند. ضمانتنامه ياد شده بايد تا تاريخ صورتمجلس تحويل موقت معتبر باشد و تا هنگامي كه تحويل موقت انجام نشده پيمانكار مكلف است آن را به دستور كارفرما تمديد كند. بنابراين، ضمانتنامه انجام تعهدات در واقع ضمانت بانك از پيمانكار در مقابل كارفرماست، مبني بر اينكه اگر پيمانكار نتواند قرارداد پيمانكاري را طي مدت مقرر به نحوي صحيح انجام دهد بانك بنا به تقاضاي كارفرما وجه ضمانتنامه را به وي پرداخت خواهد كرد.
بانكها براي صدور ضمانتنامه انجام تعهدات علاوه بر وثيقه و كارمزد معمولاً ده درصد(10%) مبلغ ضمانتنامه را به عنوان سپرده نقدي از پيمانكار مطالبه مي كنند.
2_2.تنظيم قرارداد پيمانكاري
پس از آنكه ضمانتنامه انجام تعهدات به كارفرما تسليم شد قرارداد پيمانكاري بين كارفرما و پيمانكار بسته مي شود. هزينه تنظيم قرارداد پيمانكاري در دفتر اسناد رس

مي به عهده پيمانكار است. به موجب ماده 23 قانون برنامه و بودجه كشور در كليه پيمانهاي كارهاي ساختماني و تأسيساتي مربوط به طرحهاي عمراني بايد دفترچه پيمان مورد استفاده و عمل قرار گيرد.
مهمترين نكاتي كه در قرارداد پيمانكاري نوشته مي شود شامل نكات زير است:
• مشخصات طرفين قرارداد چنانچه پيمانكار شخص حقيقي باشد مشخصات فردي و در صورتي كه شخص حقوقي(شركت يا مؤسسه) باشد نام و شماره و تاريخ ثب

ت آن در اداره ثبت، نام دارندگان امضاي مجاز براي اسناد تعهدآور در قرارداد نوشته مي شود.
• موضوع پيمان عبارت است از اجراي كامل عمليات موضوع پيمان بر اساس مفاد پيمان و مدارك و مشخصات فني و نقشه هاي پيوست و همچنين رعايت شرايط عمومي پيمانها به آن كه كلاً به رؤيت و مهر و امضاي پيمانكار مي رسد و جزو لاينفك پيمان تلقي مي شود و پيمانكار با اطلاع از كميت و كيفيت آنها تعهد را پذيرفته است.
• مبلغ پيمان مبلغي است كه پيمان بر اساس آن بسته مي شود و با توجه به شرايط عمومي پيمان مبلغي به آن اضافه يا از آن كسر مي گردد.

• مدت پيمات مدتي است كه پيمانكار تعهد مي كند طي آن موضوع عمليات پيمان را اجرا كند. مدت پيمان شامل دو بخش زير است.
الف- مدت تشكيل و تجهيز كارگاه.
ب-مدت اجراي عمليات كه از پايان مدت تشكيل كارگاه آغاز مي شود.
شروع پيمان عبارتست از تاريخ اولين صورتمجلس

تحويل كارگاه كه پس از مبادله پيمان تنظيم مي ش

ود.
تأييدات و تعهد پيمانكار پيمانكار با امضاي قرارداد موارد زير را تأييد مي كند:
الف-كليه اسناد، مدارك و نقشه ها را كاملاً مطالعه كرده و از مفاد آن مطلع شده است.
ب-نسبت به تأمين كارگران ساده و متخصص به تعداد كافي اطمينان دارد و همچنين ميزان دستمزد و هزينه حمل و نقل را تا پاي كار در محاسبه خود منظور كرده است.
ج-در مورد تهيه مواد و مصالح در حدود مشخصات تعيين شده در محل يا از نقاط ديگر اطمينان دارد.
د-هزينه ناشي از اجراي قوانين كار و تأمين اجتماع

ي و قوانين و آيين نامه هاي مربوط به ماليات و عوارض را در تاريخ تسليم پيشنهاد در محاسبات خود منظور كرده است.
هـ – هنگام تسليم مبلغ پيشنهاد براي اجراي طرح، سود مورد انتظار را جزو آن منظور كرده است.
بطور كلي پيمانكار با امضاي قرارداد تأييد مي كند كه هنگام تسليم پيشنهاد قيمت براي اجراي طرح، مطالعات كافي به عمل آورده و هيچ نكته اي كه در آينده بتواند در مورد آن به جهل خود استناد كند وجود ندارد.
تعهدات و اختيارات كارفرما: كارفرما با امضاي قرارداد تعهد مي كند كه:
الف- كليه زمينهايي را كه براي تأسيس و ايجاد كارگاه و انجام عمليات موضوع پيمان مورد نياز است در تاريخهايي كه در برنامه تفصيلي اجرايي منضم به پيمان پيش بيني شده است، رايگان به پيمانكار تحويل دهد.
ب- به منظور تقويت بنيه مالي پيمانكار و انجام

سريع تجهيز كارگاه و ساير مقدمات ضروري طرح، درصدي از مبلغ اوليه پيمان را به وي پيش پرداخت كند.
ج-در فواصل زماني معين، صورت وضعيت كارهايي را كه پيمانكار از شروع پيمان تا تاريخ تنظيم صورت وضعيت انجام داده شده است تأييد كند و بر ا

ساس نرخهاي منضم به پيمان، تقويم و به پيمانكار بپردازد.
دوره تضمين كارها: حسن انجام عمليات موضوع پيم

ان از تاريخ تحويل موقت براي مدتي كه در قرارداد مشخص شده تضمين مي شود. هزين

ه بهره برداري و نگاهداري عمليات موضوع پيمان در دوره تضمين به عهده كارفرماست.
• نظارت در اجراي عمليات: نظارت در اجراي تعهداتي

كه پيمانمار طبق مفاد پيمان و اسناد و مدارك پيوست آن مي پذيرد به عهده كارفرما يا نماينده وي و يا دستگاه نظارت معرفي شده از سوي كارفرماست و پيمانكار موظف است كارها را بر طبق پيمان و دستورات دستگاه نظارت يا نماينده وي در حدود مشخصات اسناد و مدارك پيوست پيمان اجرا كند.
جبران خسارت:اگر كسي به انجام دادن امري يا خودداري از انجام دادن امري تعهد كند در صورت تخلف مسئول جبران خسارت طرف مقابل است مشروط بر اينكه جبران خسارت تصريح شده باشد و يا بر حسب قانون موجب ضمان باشد. ضرر شامل كليه زيانهايي است كه بر اثر انجام ندادن تعهدات يا تأخير در آن به متعهدله وارد شده باشد.
خسارت با جريمه هاي پرداختي از طرف پيمانكار، كه ناشي از تأخير در تكميل كارها يا علتهاي ديگر باشد معمولاً در مواد جداگانه اي در قراردادهاي پيمانكاري پي

ش بيني مي شود.
2_3. ابطال ضمانتنامه در مناقصه
پس از امضاي قرارداد، كارفرما به بانك دستور مي دهد

كه ضمانتنامه شركت در مناقصه را آزاد كند. در صورتي كه ضمانتنامه در مناقصه قبل از تاريخ سررسيد آزاد شود، بانك ضامن با توجه به تاريخ سررسيد، بخشي از هزينه كارمزد را به حساب پيمانكار برگشت مي دهد .
2_‌4 . تسليم ضمانتنامه پيش پرداخت

بانكها براي صدور ضمانتنامه پيش پرداخت علاوه بر وثيقه و كارمزد معمولاً ده درصد (10%) مبلغ ضمانتنامه را به عنوان سپرده نقدي از پيمانكار مطالبه مي كنند.

2_‌5. تأديه پيش پرداخت
پس از آنكه ضمانتنامه پيش پرداخت به كارفرما تسليم شد پيمانكار پيش پرداخت را از كارفرما مي گيرد و با منابع مالي خود تلفيق و عمليات اجرايي پيمان را شروع مي كند.
ميزان پيش پرداخت متعلق به كارهاي پيمانكار در حال حاضر ب

يست درصد(20%) مبلغ اوليه پيمان است كه در سه قسط به ترتيب زير به پيمانكار پرداخت مي شود:
الف- قسط اول برابر هشت درصد (8%) مبلغ اوليه پيمان بلافاصله پس از تحويل زمين
ب- قسط دوم برابر شش و نيم درصد (5/6%) مبلغ اوليه پيمان پس از تهيه و حمل حدود شصت درصد از ماشين آلات و تجهيزات مورد نياز كار و تجهيز كارگراه بر

اساس برنامه زمان بندي شده و اجراي كار. " اين مراتب بايد طي صورتمجلس به امضاي پيمانكار و دستگاه نظارت برسد ".
ج- قسط سوم برابر پنج و نيم درصد (5/5%) مبلغ اوليه پيمان پس از انجام دادن كارهايي معادل 30 درصد مبلغ اوليه پيمان طبق صورت وضعيتهاي ماهانه.
مبالغ پيش پرداخت در ازاي توديع ضمانتنامه بانكي از طرف پيمانكار به كارفرما به وي پرداخت مي شود. ضمانتنامه مزبور تا پايان مدت معتبر بوده و به دستور كارفرما قابل تمديد است.
كارفرما مي تواند در مورد پيمانكاران ايراني در برابر دريافت سفته با پشت نويسي ضامن معتر به تشخيص خود مبلغ پيش پرداخت را به حساب مشترك پيمانكار و كارفرم

ا واريز كند تا فقط به مصرف تجهيز كارگاه، تكميل ماشين آلات و خريد مصالح كار مورد استفاده برسد.
3.عمليات اجرايي
پيمانكار متعهد است كارها را طبق پيمان و دستورهاي دستگاه نظارت در حدود مشخصات اسناد و مدارك پيوست پيمان انجام دهد. مراحل عمليات اجرايي پيمان به شرح زير اس

ت:

3_1. ايجاد كارگاه
دفتر مركزي مؤسسات پيمانكاري عموماً در تهران يا مراكز استانها قرار دارد. پس از بستن قرارداد معمولاً كارگاهي در محل اجراي هر طرح احداث مي شود كه عمليات

اجرايي پيمان را به عهده دارد.
كارفرما متعهد است كليه زمينهايي را كه براي تأسيس و ايجاد كارگاه و انجام عمليات موضوع پيمان مورد نياز است بلاعوض به پيمانكار تحويل دهد.
هزينه مربوط به تجهيز كارگاه به عهده پيمانكار است. پيمانكار بايد كار

گاه را بنحوي تجهيز كند كه شروع و ادامه كار تا تحويل موقت بدون وقفه و با كيفيت لازم انجام گيرد. پيمانكار پس از تجهيز و آماده كردن كارگاه براي شروع عمليات و اجراي طرح، شخصي را به عنوان رئيس كارگاه تعيين و با نامه به كارفرما يا دستگاه نظارت معرفي مي كند. بدين ترتيب، عمليات پيمانكاري بر خلاف ساير فعاليتهاي توليدي در كارگاهي كه در محل اجراي هر طرح احداث مي شود انجام مي گيرد.

كارفرما يا دستگاه نظارت براي كنترل مستقيم در اجراي عمليات كارگاه، شخصي را به نام مهندس مقيم تعيين و كتبي به پيمانكار معرفي مي كند. اين مهندس اصولاً مقيم كارگاه خواهد بود. مهندس مقيم حق دارد با توجه به مفاد پيمان، در اجراي عمليات نظارت دقيق به عمل آورد و مصالح مصرفي و كارهاي انجام شده را بر اساس مشخصات و نقشه ها مورد رسيدگي و آزمايش قرار دهد و هرگاه عيب و نقصي در كار مشاهده كند به پيمانكار دستور رفع آن را بدهد.
پيمانكار مسئوليت كامل حسن اجراي كليه كارهاي پيمان را براساس مشخصات، نقشه‌ها، محاسبات فني و دستورهاي كارفرما يا دستگاه نظارت يا نماينده وي دارد و

نظارتي كه بوسيله كارفرما يا نمايندگان او در اجراي كارها مي شود به هيچ وجه از ميزان اين مسئوليت نمي كاهد.
3_2. تخصيص تنخواه گردان به كارگاه

پس از تأسيس و ايجاد كارگاه، بخشي از مخارج اجراي طرح از محل تنخواه گرداني كه پيمانكار به هر كارگاه تخصيص مي دهد پرداخت مي شود. بدين منظور معمولاً حساب بانكي در نزديكترين شعبه بانك در محل اجراي طرح گشايش مي يابد كه برداشت از آن معمولاً با امضاي رئيس كارگاه يا شخص معيني كه پيمانكار انتخاب مي كند مجاز خواهد بود.
3_‌3. مخارج اجراي طرح
دوره اي كه طي آن مخارج مربوط به قرارداد شناسايي مي شو

د با امضاي قرارداد آغاز مي شود و با تكميل آن پايان مي يابد. مخارج قبل از انعقاد قرارداد در صورتي كه قابل تشخيص و شناسايي باشد به حساب پيمان انتقال مي يابد؛ در غير اينصورت جزو هزينه‌هاي دوره وقوع محسوب خواهد شد.
تأمين نيروي انساني، تهيه و تدارك مصالح، ابزار كار، ماشين آلات و بطور ك

لي تمام لوازم ضروري براي اجراي عمليات موضوع پيمان به عهده پيمانكار اس

ت. پيمانكار دست اول مي تواند به منظور تسهيل يا تسريع در اجراي قسمت يا قسمتهايي از عمليات موضوع پيمان، موافقت نامه هايي با شخص يا اشخاص يا پيمانكاران جزء ببندد.
در اين حال لازم است حق واگذاري اجراي آن قسمت يا قسمتها به غير را از پيمانكاران جزء سلب كند. بهرحال، ارجاع كار به پيمانكاران جزء تحت هيچ عن

وان از مسئوليت و تعهدات پيمانكار نخواهد كاست. همانطور كه قبلاً توضيح دا

ده شد مخارج اجراي طرح در طول دوره ساخت به شرح زير از طريق كارگاه و دفتر مركزي مؤسسات پيمانكاري پرداخت مي شود:
3_4. مخارج اجراي طرح بوسيله كارگاه
مخارجي كه كارگاه به انجام آن مجاز است بتدريج از محل تنخواه گرداني كه در اختيار رئيس كارگاه قرار دارد پرداخت مي شود. در پايان ماه يا هر زمان مشخ

ص ديگري گزارش مخارج كارگاه همراه با اسناد مخارج به دفتر مركزي فرستاده مي شود. تمام مخارج انجام شده در كارگاه بايد متكي به مدارك مثبته و با توجه به دستور عمل دفتر مركزي پرداخت شده باشد. حسابدار دفتر مركزي، ابتدا مخارج كارگاه را كنترل مي‌كند سپس بر حسب مورد آن را به مخارج جاري و سرمايه اي تفكيك و در صورت نياز مبلغ تنخواه گردان كارگاه را تجديد مي كند.
" تأمين آب و برق موقت كارگاه و هزينه مصرف آن در طول اجراي طرح به عهده پيمانكار است " .
3_5. مخارج اجراي طرح بوسيله دفتر مركزي
مخارج اجراي طرح پس از تجهيز كارگاه بوسيله دفتر مركزي و كارگاه پرداخت مي‌شود. مخارجي كه كارگاه مجاز به انجام دادن آن نيست يا امكان انجام دادن آن در محل اجراي طرح وجود ندارد از طريق دفتر مركزي انجام مي گيرد. مخارج انجام شده در يك واحد پيمانكاري را مي توان به شرح زير تفكيك كرد:
مخارجي كه مستقيم به يك پيمان خاص مربوط مي شود. مانند مواد و مصالح مصرف شده در پيمان، هزينه دستمزد و مزاياي كارگران و سرپرستان كارگاه و هزينه استهلاك و نقل و انتقال ماشين آلات و تجهيزات كارگاه .
مخارج سربار يا بالاسري كه بين پيمانها مشترك است و مستقيم به فعاليت پيمانكاري مربوط نمي شود. مانند هزينه تعميرگاه و انبار دفتر مركزي و يا طراحي و خدمات فني.

تنظيم و پرداخت صورت وضعيت كارها
در مؤسسات پيمانكاري بر خلاف ساير مؤسسات توليدي مبلغ قراردا

د هنگام پايان و تحويل كار به پيمانكار پرداخت نمي شود بلكه در فواصل معيني از كارهاي انجام شده صورت وضعيت تهيه و بر طبق شرايط پيش بيني شده در قرارداد، وجه آن بوسيله

كارفرما به پيمانكار پرداخت مي شود.
4_1 . تنظيم صورت وضعيت موقت كارها
دستگاه نظارت معمولاً در فواصل معيني با كمك نماينده پيمانكار بر مبناي پيشرفت واقعي كارها، صورت وضعيت تمام كارهايي را كه پيمانكار از شروع كار تا تاريخ تنظيم صورت وضعيت انجام داده است و همچنين وضعيت مصالح پاي كار را تعيين و پس از تأييد بر اس

اس نرخهاي پيمان تقويم و تسليم كارفرما مي كند.
4_‌2 پرداخت وجه صورت وضعيت كارها
كارفرما پس از رسيدگي صورت وضعيت و وضع مبالغ زير كه بر طبق قانون يا قرارداد ملزم به كسر آن است قابل پرداخت را با تنظيم سند حداكثر ظرف ده روز با صدور چك به پيمانكار پرداخت مي كند.
• وجوهي كه بابت صورت وضعيت قبلي پرداخت شده است.
• 10% وجه الضمان يا سپرده حسن انجام كار
• اقساط پيش پرداخت
• 5% ماليات تكليفي موضوع ماده 104 قانون مالياتهاي مستقيم
• 6% حق بيمه قرارداد طرحهاي عمراني موضوع مواد 3 و 4 آيين نامه نحوه تسليم صورت مزد، ميزان و نحوه پرداخت حق بيمه كاركنان شاغل در طرحهاي عمراني.
• ساير كسور بر طبق قانون يا قرارداد
تمام مبالغ مندرج در صورت وضعيتها و نيز پرداختهايي كه بابت آن انجام مي گيرد

جنبه موقت و غير قطعي و علي الحساب دارد و هر نوع اشتباه در اندازه گيري و محاسباتي در صورت وضيعتهاي بعدي و يا در صورت وضعيت قطعي اصلاح و رفع خواهد شد.
5 .تحويل موقت
پيمانكار پس از آنكه حداقل 97 درصد از عمليات موضوع پيمان را طبق مشخصات و نقشه ها و ساير اسناد و مدارك منضم به پيمان انجام داد در صورتي كه باقيمانده و يا نقايص كارهاي مربوط به قسمت عمده اي از يك كار، اساسي و يا به صورتي نباشد كه استفاده از

كار انجام شده را غيرممكن سازد مي تواند از طريق دستگاه نظارت تقاضاي تحويل موقت كرده و نماينده خود را براي عضويت در كميسيون تحويل موقت معرفي كند و در عين حال انجام دادن كارهاي جزئي باقيمانده را نيز تقبل كند.
دستگاه نظارت پس از بازديد از عمليات، تشكيل كميسيون تحويل موقت را از كارفرما تقاضا مي كند.
كميسيون تحويل موقت فهرستي از نقايص و معايب كارها و عمليات ناتمام تنظيم و ضميمه صورتمجلس تحويل موقت مي كند و براي رفع نقائص و معايب و تكميل كارهاي نيمه تمام مهلتي را براي پيمانكار تعيين مي كند و به دستگاه نظارت مأموريت مي دهد كه در رأس مهلت مزبور عمليات را مجدداً بازديد كند و اگر بر اساس فهرست نقايص هيچ گونه عيب و نقص و كار ناتمامي باقي نمانده باشد صورتمجلس تحويل موقت و گواهي رفع نقايص و معايب را براي كارفرما ارسال مي كند تا پس از تصويب وي به پيمانكار ابلاغ شود.

5_‌1.برچيدن كارگاه
پيمانكار موظف است پس از تحويل موقت كليه ماشين آلات و مصالح اضافي متعلق به خود را طي مدت مناسبي كه مورد قبول دستگاه نظارت باشد از محل خارج كند. همچنين پيمانكار بايد نسبت به برچيدن و تخريب كارگاه و خارج كردن مواد حاصل از آن اقدام كند.

هزينه هاي مربوط به برچيدن كارگاه كلاً به عهده پيمانكار است و مصالح حاصل از تخريب نيز به وي تعلق دارد.
5_2 . ابطال ضمانتنامه انجام تعهدات
حداكثر تا پانزده روز از تاريخ تحويل موقت، صورت وضعيت موقتي (صورت وضعيت ماقبل آخر) بدون منظور داشتن هيچ نوع مصالح پاي كار تنظيم مي شود. هرگاه بر اساس اين صورت وضعيت پيمانكار بدهكار نباشد و يا جمع بدهي او از نصف كسور وجه الضمان كمتر باش

د ضمانتنامه انجام تعهدات بلافاصله پس از تصويب

صورتمجلس موقت آزاد مي شود.
5_3 . ابطال ضمانتنامه پيش پرداخت
ضمانتنامه پيش پرداخت تا پايان مدت پيمان معتبر ا

ست و مبلغ آن با پرداخت صورت وضعيتها به تدريج كاهش مي يابد به نحوي كه كل پيش پرداخت با آخرين صورت وضعيت موقت (صورت وضعيت ماقبل آخر) مستهلك مي شود.
5_4 . تهيه صورت وضعيت قطعي
به محض آنكه تحويل موقت كارها انجام گرفت دستگاه نظارت با همكاري پيمانكار به اندازه گيري و تهيه صورت وضعيت قطعي كارهاي انجام شده خواهد پرداخت.
5_5 . تهية صورت حساب قطعي
صورتحساب قطعي پيمان بر اساس صورت وضعيت قطعي تهيه مي شود و مبلغ آن شامل مبلغ صورت وضعيت قطعي و مبالغي است كه بر اساس قرارداد و اسناد و مدارك پيوست به آن به مبلغ مزبور اضافه و يا از آن كسر شده است.
صورتحساب قطعي كه به ترتيب بالا تنظيم مي شود مأخذ تصفيه حساب نهايي پيمانكار خواهد بود و پس از امضاي آن از طرف كارفرما و پيمانكار براي طرفين قطعي بوده و هر گونه اعتراضي نسبت به آن بلااثر خواهد بود.
هرگاه بر اساس صورتحساب قطعي، پيمانكار بستانكار يا بدهكار باشد در م

دت يك ماه از تاريخ امضاي صورتحساب قطعي اين بدهي يا طلب بايد تصفيه شود.
5_6 . استرداد نصف سپرده حسن انجام كار
چنانچه پيمانكار قبلاً وجه سپرده حسن انجام كار (وجه الضمان) را در مقابل ضمانتنامه دريافت نكرده باشد نصف آن بلافاصله پس از تصويب صورت وضعيت قطعي از طرف كارفرما به پيمانكار مسترد مي شود.

5_7 . بهره برداري و نگاهداري عمليات موضوع پيمان
حسن انجام عمليات موضوع پيمان در دوره تضمين يعني از تاريخ تحويل موقت براي مدتي كه در قرارداد مشخص شده است تضمين مي شود. اگر در اين دوره معايب و نقائصي در كار مشاهده شود كه ناشي از عدم رعايت مشخصات مذكور در مدارك پيمان و يا بكار بردن مصالح بد و نامرغوب باشد پيمانكار مكلف است آن معايب و نقايص را به هزينه خود رفع كند. در غير اينصورت كارفرما حق دارد معايب و نقايص كار را رأساً يا به هر ترتيب كه مقتضي بداند رفع كند و هزينه آن را از محل تضمين پيمانكار يا هر نوع مطالبات و سپرده اي

كه پيمانكار نزد او دارد برداشت كند.
هزينه بهره برداري و نگاهداري موضوع پيمان در دوره تضمين به عهده كارفرماست.

6 . تحويل قطعي
كارفرما پس از پايان دوره تضمين به تقاضاي پيمانكار اعضاي كميسيون تحويل قطعي را تعيين و به پيمانكار معرفي مي كند. كميسيون مزبور مانند تحويل موقت، پس از بازديد كارها هر گاه عيب و نقصي كه ناشي از كار پيمانكار باشد مشاهده نكند تحويل قطعي را تأييد خواهد كرد و بلافاصله صورتمجلس مربوط به آن تنظيم و تصويب آن به پيمانكار ابلاغ خواهد شد.

كليه اموال و داراييها كه پس از اجراي طرحهاي عمراني به كارفرما تحويل داده مي‌شود جزو اموال عمومي به حساب مي آيد و حفظ و حراست آن با دستگاه اجرايي يا دستگاه مسئول بهره برداري است كه اين اموال و داراييهاي را در اختيار دارد.
چنانچه كارفرما مؤسسه خصوصي باشد كليه اموال و حقوق ناشي از آن به وي منتقل مي شود.
6_‌1 . استرداد نصف ديگر سپرده حسن انجام كار
نصف ديگر سپرده حسن انجام كار (وجه الضمان) پس از تصويب صورتمجلس تحويل قطعي از طرف كارفرما به پيمانكار مسترد مي شود.
1-2- ثبت عمليات مالي قراردادهاي بلند مدت پيمانكاري
حسابداري قراردادهاي بلند مدت پيمانكار:
 مخارج قبل از انعقاد قرارداد
پيمانكار قبل از بستن قرارداد مخارجي بابت شركت در مناقصه انجام مي دهد. چون مشخص نيست كه پيمانكار در مناقصه به عنوان مجري طرح انتخاب خواهد شد يا خير اين گونه مخارج به ترتيب زير در دفاتر وي ثبت مي شود:
الف- در صورتي كه احتمال بازيافت اين گونه مخارج (اطمينان از بستن قرارداد در دوره جاري يا دوره هاي بعد) وجود داشته باشد بايد به حساب مخارج انتقالي به دوره هاي بعد منظور شود. اگر:
1.پيمانكار در مناقصه برنده شد اين گونه مخارج از حساب مخارج انتقالي خارج و جزو بهاي تمام شده پيمان منظور مي شود.
2.احتمال برنده شدن پيمانكار منتفي شد اين گونه مخارج از حساب مخارج انتقالي خارج و جزو هزينه هاي دوره جاري به شمار مي آيد.
ب- در صورتي كه احتمال بازيافت اين گونه مخارج وجود نداشته باشد چون من

افع آينده متصور نيست جزو هزينه هاي پيمان در دوره وقوع خواهد بود. اگر احتمال بازيافت اين گونه مخارج در آينده وجود داشت به گذشته تسري نمي يابد يعني مجدداً به بهاي تمام شده پيمان برگشت نمي شود.
 مخارج پيمان در طول اجراي طرح
در يك واحد پيمانكاري مخارج اجراي طرح را مي توان به ترتيب زير طبقه بندي كرد:
الف- هزينه هاي مستقيم هزينه هايي است كه م

ستقيم به اجراي يك پيمان خاص مربوط مي شود. مانند مواد و مصالح مصرفي در پيمان، دستمزد كارگران و سرپرستان كارگاه، هزينه استهلاك ماشين آلات و تجهيزات كارگاه.
ب- هزينه هاي سربار يا بالا سري هزينه هايي است كه مربوط به فعاليتهاي

پيمانكاري است و بين چند پيمان مشترك است. مانند هزينه ها تعميرگاه مركزي و استهلاك و تعمير ماشين آلات بكار گرفته شده در پيمانهاي مختلف.

هزينه هاي سربار معمولاً بر مبناي مواد مستقيم، دستمزد مستقيم، مبلغ پيمان يا تركيبي از اين مباني بين پيمانهاي موجود سرشكن مي شود. از آنجا كه انتخاب مبنا براي تسهيم هزينه هاي سربار تفاوت زيادي در بهاي تمام شده و نتيجه عمليات ايجاد خواهد كرد پيمانكار بايد مبنايي را كه منطقي تشخيص مي دهد برگزيند و آن را بطور يكنواخت در هر سال بكار گيرد. مثال زير نحوه تسهيم 1.750.000 ريال هزينه سربار را بر مبناي مواد و دستمزد مستقيم نشان مي دهد.
 1 . تسهيم هزينه هاي سربار بر مبناي مواد مستقيم
سهم پيمان ازهزينه هاي سربار= نرخ تسهيم * مواد مستقيم شماره پيمان
576.920
362.640
810.440 47/27%
47/27%
47/27%

2.100.00
1.320.000
2.950.000 101
102
103
1.750.000 6.370.000
* نرخ تسهيم به ترتيب زير از خارج قسمت مبلغ سربار و كل مواد و مصال

ح مصرفي در پيمانها بدست آمده است.
47/27% = 6.370.000 1.750.000

 1. تسهيم هزينه هاي سربار بر مبناي دستمزد مستقيم
سهم پيمان ازهزينه هاي سربار= نرخ تسهيم * دستمزد مستقيم شماره پيمان
682.200
118.640
949.160 66/29%
66/29%
66/29% 2.300.000
400.000
3.200.000 101
102
103
1.750.000 5.900.000
* نرخ تسهيم به ترتيب زير از خارج قسمت مبلغ سربار و كل دستمزد مستقيم در پيمانها بدست آمده است.
66/29%=5.900.000 1.750.000
ج-هزينه هاي عمومي و اداري هزينه هايي است كه م

ستقيم يا غير مستقيم به فعاليت پيمانكاري مربوط نمي شود مانند هزينه هاي تحقيق و توسعه و هزينه هاي غير مرتبط با پيمانها. هزينه هاي عمومي و اداري معمولاً در دوره وقوع به حساب هزينه منظور مي‌شود.
 به حساب دارايي بردن بهره

هزينه بهره را در صورتي كه با اهميت باشد مي توان به حساب پيمان منظور كرد. چنانچه در جريان اجراي عمليات موضوع پيمان وقفه قابل ملاحظه پيش آيد به حساب دارايي بردن بهره بايد متوقف شود.
اگر در اجراي يك قرارداد پيمانكاري قسمتهايي از آن تكميل و به كارفرما تحويل شد طي مدتي كه عمليات ساخت در قسمتهاي ديگر ادامه دارد بايد منظور كردن بهره به قسمتهاي تكميل شده متوقف شود.
به حساب دارايي بردن بهره تا زماني كه سه شرط زير همزمان وجو

د دارد ادامه
مي‌يابد:
 براي پيمان مخارجي انجام شده باشد.
 فعاليتهاي لازم براي احداث دارايي در جريان پيشرفت باشد.
 مخارج بهره تحقق پيدا كرده باشد.
مبلغ بهره اي كه مي توان به حساب پيمان منظور كرد عبارت است از بهره واقعي يا بهره اجتناب پذير (بهره اي كه در نتيجه اجراي پيمان تحقق پيدا كرده است)، هر كدام كمتر باشد.

فصل دوم : روشهای شناسایی درآمد پيمانكاري
در حسابداری قراردادهای بلند مدت پیمانکاری موسسات پیمانکاری می توانند برای حسابداری درآمد پیمانکاری، از سه روش پذیرفته استفاده کنند:
1. روش کار تکمیل شده Completed Contract Method ) )
2. روش درصد پیشرفت کار ( Percentage- of – Completion Method ) که این استثنایی بر اصل تحقق درآمد است زیرا سود متناسب با میزان پیشرفت کار، شناسایی می شود و نه در انتهای کار، که کار تکمیل شده باشد.
3. روش شناخت درآمد به میزان مخارج قابل بازیافت
روش کار تکمیل شده
در این روش ، درآمد، هزینه و سود ناخالص پیمان هنگامی شناسایی می شود که کل پیمان یا بخش عمده ای از آن تکمیل شده و تنها کارهای جزئی آن باقی مانده باشد.
در این روش، مخارج و مبلغ کارکرد صورت وضعیت موقت کارها در طول اجرای

طرح به حساب پیمان در دست اجرا ( Contract in Process ) که مشابه کالای در جریان ساخت در سایر موسسات تولیدی است و حساب صورت وضعیتهای تائید شده یا همان حساب کار گواهی شده ( Billings on Construction in Process ) که مشابه حساب درآمد تحقق نیافته است ثبت می شود.
اما شناسایی درآمد، هزینه و سود ناخالص پیمان هنگامی صورت می گیرد که کار پایان یافته یا به مراحل پایانی رسیده باشد. در تاریخ تهیه صورتهای مالی مانده حساب پیمان در دست اجرا و حساب صورت وضعیتهای تائید شده از یکدیگر کسر می گردد و نتیجه در ترازنامه جزو دارایی با بدهی گزارش می شود.
»»»» مثال شماره1««««

با توجه به اطلاعات زیر مطلوبست نحوه ثبت و گزارش اطلاعات مربوط به پیمان ناتمام طبق روش کار تکمیل شده :
مبلغ قطعی پیمان 5000000
مخارج واقعی پیمان 2600000
صورت وضعیتهای تائید شده 500000
دریافت از کارفرما 500000
ثبت در دفتر روزنامه

1) ثبت مخارج واقعی پیمان

پیمان در دست اجرا 2600000
وجوه نقد 2600000
2) ثبت صورت وضعیتهای موقت
حسابهای دریافتنی _ کارفرما 500000
صورت وضعیتهای تائید شده 500000
3) ثبت مبالغ دریافتی از کار فرما
وجوه نقد 500000
حسابهای دریافتنی _ کارفرما 500000
انعکاس در صورتهای مالی
ترازنامه
پیمان در دست اجرا 2600000
کسر می شود: صورت وضعیتهای تائید شده 500000
مازاد بهای تمام شده پیمان ناتمام بر صورت وضعیتهای تائید شده 2100000
صورت سود و زیان
در صورت سود و زیان به هنگام استفاده از روش کار تکمیل شده س

ودی گزارش نمی گردد زیرا در این روش ، سود زمانی شناسایی می شود که کل پیمان یا بخش عمده ای از ان تکمیل شده باشد.
روش درصد پیشرفت کار
در این روش، درآمد، هزینه و سود ناخالص پیمان بتدریج و به تناسب پیشرفت (درجه تکمیل) پیمان در پایان هر دوره مالی اندازه گیری و شناسایی می شود.
شناسایی سود ناخالص پیمان در پایان دوره مالی به ترتیب زیر انجام می گیرد:
1. برآورد کل درامد یا مبلغ پیمان

2. برآورد کل هزینه پیمان
3. برآورد کل سود ناخالص پیمان
4. اندازه گیری میزان پیشرفت کار
5. محاسبه مبلغ درآمد، هزینه و سود ناخالص دوره جاری پیمان
برآورد کل درآمد یا مبلغ پیمان
برای برآورد کل درآمد یا مبلغ پیمان باید موارد زیر را در نظر گرفت:
1. مبلغ اولیه پیمان
2. مبلغ کارهای جدید
3. تغییر مقادیر کار(هرگاه هر یک از اقلام پیمان کم ی

ا زیاد شود در امد پیمان افزایش یا کاهش خواهد یافت).
4. مبلغ مورد مطالبه پیمانکار در نتیجه تغییرات مفاد قرارداد و تعدیل آحاد بهای کار
5. جریمه تاخیر(خسارت یا جریمه ناشی از تاخیر در تکمیل پیمان یا سایر عل، موجب کاهش درآمد پیمان خواهد شد).
برآورد کل هزینه پیمان
کل هزینه برآوردی پیمان به ترتیب زیر از حاصل جمع هزینه های واقعی انجام شده و برآورد یا پیش بینی باقیمانده هزینه های لازم برای تکمیل پیمان بدست می آید:
کل هزینه های برآوردی پیمان = هزینه های واقعی + برآورد باقیمانده هزینه های لازم برای تکمیل پیمان
در صورتی که پیش بینی یا برآورد باقیمانده هزینه های

لازم برای تکمیل پیمان بین دو مبلغ محدود باشد، مبلغی که به سود کمتری می انجامد باید انتخاب شود.
برآورد کل سود ناخالص پیمان
کل سود ناخالص پیمان از تفاضل کل درآمد پیمان و کل هزینه های برآوردی پیمان بدست می آید:
کل سود ناخالص برآوردی پیمان = کل درآمد یا مبلغ پی

مان - کل هزینه های برآوردی پیمان
ضمنا ذکر این نکته ضروری است که برآورد درآمد و هزینه و سود ناخالص پیمان در پی وقوع رویدادهای غیر مترقبه همچون بروز حوادث قهری و غیر مترقبه و تغییر در تورم و یا تغییرات احتمالی در مقررات دولتی و دستگاه کارفرما و تعلیق کار از طرف کارفر ماباید مورد بازنگری قرار بگیرد.
اندازه گیری میزان پیشرفت کار

مشكل اساسی در روش درصد پیشرفت کار اندازه گیری میزان پیشرفت کار است. میزان پیشرفت کار را می توان بر اساس دو عامل اساسی اندازه گیری کرد:
1. ورودیهای پیمان یا Input Measures))
بر حسب :
• مخارج انجام شده

• ساعات کار مصرف شده
• مبلغ دستمزد
• مقدار مواد مصرفی
2. خروجیهای پیمان یا( (Out put Measures
بر حسب:
• کیلومتر
• تن
• تعداد واحدهای تولید شده یا ارزش افزوده
در هر حال هدف از بکارگیری این معیارها تعیین میزان دقیق کار انجام شده است. ضمنا این معیارها با توجه به شرایط پیمان بکار می روند. که در ادامه این مطلب را با توجه به معیار مربوطه توضیح می دهم.

خروجیهای پیمان
تعیین میزان پیشرفت کار بر اساس خروجیهای پیمان هنگامی مناسب است که مخارج لازم برای تکمیل هر بخش از کار تقریبا ثابت باشد.
»»»» مثال شماره2««««

در قرار داد احداث 20 کیلومتر بزرگراه، هزینه ساختن هر کیل

ومتر راه مبلغ 500000 ريال برآورد شده باشد، برآورد پیشرفت کار را می توان بر اساس کار انجام شده نسبت به کل کار تعیین کرد. یعنی اگر 10 کیلومتر از بزرگراه ساخته شده باشد می توان نتیجه گیری کرد که حدود 50% کار انجام گرفته است.