بخشی از مقاله
مقدمه
دنياي مخابرات، امروزه با سرعت چشمگيري در حال دگرگوني و گسترش است. كشور ما نيز به عنوان بخش كوچكي از دهكده جهاني، بايد با اين تغييرات سريع، هماهنگي و همراهي كند و طبعاً اين مساله هزينه هاي اجتناب ناپذيري را براي ما ايجاد ميكند. آنچه كه براي برنامهريزان مخابرات كشور در بلندمدت اهميت ويژه مييابد در نظر گرفتن قابليتهاي لازم براي توسعه شبكه مخابرات كشور و آساني تطبيق آن براي ارائه سرويسهاي جديد است. بنابراين بايد به اين سئوال پاسخ
دهيم كه در برنامهريزيهاي كوتاهمدت و بلندمدت براي طراحي شبكه مخابرات كشور، چه عواملي را بايد مدنظر قرار داد تا اين هزينه ها را به حداقل رساند
از بحث‌هاي مهم بخش‌هاي اقتصادي هر كشور بحث چگونگي ورود به بازارهاي جهاني و فعاليت فرامرزي است. در بخش مخابرات با توجه به گسترده شدن سطح ارائه خدمات، بهره‌برداران جهاني در كنار سازمانهاي بين‌المللي و منطقه‌اي فعال خواهند شد و به ارائه خدمات جديدي خواهند
پرداخت. بهره‌برداران فعال در كشور براي حضور موفق در عرصه داخلي و بين‌المللي بايد براساس برنامه مدون با طراحي چشم‌اندازي جامع، اهدافي متناسب با مأموريت بخش و راهبردها و سياست‌هاي مناسب عمل كنند.برای اماده شدن ورود به بازارهای داخلی و حتی خارجی احتیا
ج به نیروهای جوان احساس می شود .بهترین وقت برای اموزش دیدن و علاقه پیدا کردن به مشاغل مراکز کاراموزی است که با مدتی هر چند کم کاراموزان هر چه بیشتر با بازار کار و یا نقطه ضعف و قوت خود اشنا می شوند.و در جهت رفع ضعف ها و ارتقای نقطه قوت های خود هر چه بیشتر می کوشند. داراييهايي كه در روال عادي عمليات تجاري به كار مي رود و تا سالهاي متمادي خدماتي را فراهم مي كند در حسابداري به دو گروه عمده زير طبقه بندي مي شود:
داراييها عملياتي مشهود (Tangible Operation Assets) . اين گروه از داراييها اقلامي نظير: زمين ساختمان، ماشين آلات و انواع تجهيزات را در بر مي گيرد و معمولاً تحت عنوان «داراييهاي ثابت» «اموال، ماشين آلات و تجهيزات» يا «زمين و داراييهاي مشهود استهلاك پذير» در ترازنامه طبقه بندي مي شود. از آنجا كه اصطلاح «اموال، ماشين آلات و تجهيزات» ماهيت اين گروه از داراييها را بهتر ارائه مي كند اين عنوان در سالهاي اخير بيشتر به كار مي رود. داراييهاي عملياتي مشهود داراي ويژگيهاي عمده زير است:
در عمليات بطور موثر مورد استفاده قرار مي گيرد. داراييهايي كه در عمليات واحد تجاري كاربرد ندارد، يا انتظار مي رود طي مدت زماني معقول به كار گرفته نشود تحت عنوان «ساير داراييها» در ترازنامه طبقه بندي مي شود.
به قصد سرمايه گذاري يا فروش مجدد خريداري نشده است. داراييهايي كه به قصد سرمايه گذاري يا فروش تحصيل شده است جداگانه و بنا به مورد، تحت عنوان «سرمايه گذاريها» يا «موجودي جنسي» در ترازنامه طبقه بندي مي شود. براي مثال، وسايط نقليه كه در نمايشگاههاي اتومبيل براي فروش نگهداري مي شود جزو موجودي جنسي به حساب مي آيد. اما اگر اين وسايط نقليه را موسسه ديگري بخرد و در روال عادي عمليات به كاربرد جزو اموال، ماشين آلات و تجهيزات طبقه بندي مي شود.
دراراي منافع اقتصادي آتي است. داشتن منافع آتي مشخصه اصلي تمام داراييهاست. هر يك از اقلام كه اين ويژگي را نداشته باشد دارايي به شمار نمي آيد.
داراي موجوديت عيني است. داراييهايي كه وجود خارجي ندارند تحت عنوان داراييهاي نامشهود در ترازنامه طبقه بندي مي شود.
داراييهاي عملياتي مشهود به سه گروه فرعي زير طبقه بندي مي شود:
دراييهاي استهلاك پذير. نظير ساختمان و ماشين آلات كه داراي عمر اقتصادي محدود است و سرمايه گذاري در آنها از طريق فرايند استهلاك به خدمات يا داراييهاي توليد شده تخصيص مي يابد و بابه هزينه هاي دوره منظور مي شود.
داراييهاي استهلاك ناپذير. نظير زمين كه معمولاً عمر اقتصادي نامحدود دارد بر خلاف ساير اموال در نتيجه استفاده يا گذشت زمان تحليل يا از بين نمي‌رود.
داراييهاي نقصان پذير. نظير جنگلها، معادن و ساير منافع و ذخاير طبيعي كه بر اثر استخراجح و بهره برداري تحليل مي رود و به موجودي مواد يا كالا تبديل مي شود. اين گونه داراييها معمولاً در گروه جداگانه اي تحت عنوان «منابع و ذخاير طبيعي» در ترازنامه طبقه بندي مي شود.
داراييهاي عملياتي نامشهود (Intangible Operational Assets). اين گروه از داراييها موجوديت عيني ندارند و تحت عنوان داراييهاي نامشهود در ترازنامه طبقه بندي مي شوند. مانند حقوق طبع، اختراع و امتياز.
داراييها نامشهود داراي ويژگيهاي عمده زير است:
در عمليات بطور موثر به كار مي رود.
براي سرمايه گذاري يا فروش مجدد خريداري نشده است.
داراي منافع آتي است اما موجوديت عيني ندارد
معرفی و شناخت شرکت مخابرات استان كردستان :
تاريخچه مخابرات ايران
در اول ژانویه 1869 میلادی ایران به عضویت اتحادیه بین المللی تلگراف در آمد. در سال 1235 اداره تلگراف به وزارت تبدیل و « علیقلی خان مخبرالدوله » نخستین وزیر تلگراف شد. پس از جنگ جهانی اول و پدید آمدن سیستم های جدیدتر و سریعتر ارتبایطی، مثل تلگراف بی سیم، دولت انگلیس در بهمن 1310رشته ای تلگراف را که در تملک خود می دانست به دولت ایران واگذار کرد. در فاصله سال های 1280 تا 1285 هجری شمسی پنج امتیاز ایجاد تلفن به اشخاص حقیقی ایرانی برای مناطق تبریز، مشهد، گیلان و ارومیه داده شد که پنجمین و مهم ترین آن امتیازی بود که در سال 1282 هجری شمشی به وساطت « میرزا علی اصغر خان اتابک » به « دوست محمد خان معیرالممالک » واگذار شد، که غیر از چهار نقطه پیش گفته، تمام کشور را در بر می گ
رفت.
در سال 1285 تلفن بین شهری تهران- قلهک و تهران- تجریش ( پایتخت کشور ) شروع به کار کرد. سی سال بعد این ارتباط بین 24 شهر برقرار شده بود.
عصر ارتباطات و مخابرات بی سیم از سال 1303 در ایران آغاز شد. نیاز به امکان تماس دائم با جهان باعث شد که وزارت جنگ آن زمان یک دستگاه فرستنده موج بلند 20 کیلوواتی برای
تهران و شش دستگاه موج بلند 4 کیلوواتی برای تبریز، کرمان، کرمانشاه و خرمهر به شوروی سفارش دهد. ایجاد خطوط ارتباطی ماکروویو به دلیل کاربردهای گسترده اش در خدمات ارتباطی بین شهری و بین المللی در سال 1345 و ارتباط آن از طریق شبکه 3800 کیلومتری بین آنکارا، تهران و کراچی برقرار شد. شبکه ماکروویو کشور نیز از سال 1351فعالیت خود را آغار کرد. بالاخره با گشایش اولین ایستگاه زمینی در اسدآباد همدان در سال 1348 ایران وارد عصر نوین ارتباطات و مخابرات یعنی عصر ماهواره شد.
ایستگاه زمینی ماهواره اسدآباد از طریق دو مدار همزمانی ( ارتفاع حدود 36000 کیلومتری زمین ) که یکی بر روی اقیانوس اطلس و دیگری اقیانوس هند قرار دارد ارتباط تلفنی، تلفکس و ... مشترکین را با سراسر دنیا برقرار می ساخت.
در سال 1350 اولین خط تلفن خودکار بین تهران، اصفهان و شیراز برقرار شد و بتدریج سایر مراکز استان ها و شهرستان ها نیز با استفاده از سیستم های خودکار با هم تماس گرفتند. لازم به ذکر است که این سیستم ها اغلب آنالوگ بودند تا اینکه در سال 1363 سیستم دیجیتال وارد شبکه مخابراتی شد و مرکز تلفن دانشگاه اولین مرکزی بود که به این سیستم مجهز گردید. در پی این اقدامات، توسعه سیستم دیجیتال روند سریع تری به خود گرفت بنحوی که در سال 1368 استفاده از سیستم دیجیتال عملیاتی شد و دومین مرکز دیجیتالرنیز در سال 1369 راه اندازی گردید.
اولين مركز تلفن استان كردستان در شهر سنندج با نصب 70 شماره تلفن مغناطيسي در سال 1298 مورد بهره برداري قرار گرفت و طي سالهاي 1298 لغايت 1357 تعداد مركز خودكار تلفن شهري 9 مركز افزايش يافت. طي برنامه پنج سالهاول با راه اندازي29
مركز,مجموع,مراكز,تلفن,استان,به95مركزرسيد.
مطابق با برنامه توسعه پنج ساله دوم تاسيس 139 مركز تلفن جديد پيش بيني شد كه طي برنامه پنج سال دوم تعداد مركز تلفن شهري به 252 مركز افزايش يافت. شايان ذكر است كليه عمليات نصب و راه اندازي مراكز اعم از كم ظرفيت و پر ظرفيت توسط پرسنل استان صورت گرفته است.
عملكرد نصب تلفن ثابت در شركت مخابرات كردستان تا پايان آذر ماه سال 1391 به بيش از يك ميليون و 106 هزار شماره رسيده است كه از اين ميزان تعداد 119 هزار شماره در سال گذش
ته نصب گرديده است . هم اكنون مركز تلفن شهري در سراسر استان كردستان تلفن هاي منصوبه فوق را پشتيباني مي كند.
بخشی از اساسنامه این شرکت به شرح زیر است :
فصل اول كليات :
ماده 1 - شركت سهامي مخابرات استان كه در اين اساسنامه به اختصار «شركت» ناميده مي شود بر اساس قانون اصلاح ماده 7 قانون تاسيس شركت مخابرات استان مصوب 6/2/1373 تاسيس مي گردد تا برابر مقررات اين اساسنامه و مقررات مربوط به شركتهاي دولتي اداره گردد.
ماده 2- مركز اصلي شركت مركز اداره كل مخابرات موجود استانها است و شركت مي تواند براي اجراي فعاليتهاي مقرر، در ساير نقاط استان نسبت به تشكيل واحدهاي تابع اقدام نمايد.
ماده 3- شركت داراي شخصيت حقوقي و استقلال مالي است و وابسته به شركت مخابرات ايران است.
ماده 4- مدت شركت از تاريخ تاسيس نامحدود است.
ماده 5- موضوع و هدف شركت ، عبارت است از تاسيس و توسعه شبكه و تاسيسات مخابراتي در حوزه عملياتي شركت و نگهداري و بهره برداري از آن در قالب تحقق اهداف و برنامه هاي وزارت پست و تلگراف و تلفن و شركت مخابرات ايران و انجام وظايف و اختيارات مقرر در قانون تاسيس شركت مخابرات ايران در حوزه استان و اجراي تكاليف شركت مخابرات در مواردي كه تفويض اختيار مي شود.
تبصره 1- آن قسمت از فعاليت شركت مخابرات ايران در بخش ارتباطات بين شهري و بين المللي اعم از تاسيس ، توسعه z نگهداري و بهره برداري مراكز تلفن بين شهري (اس. تي. دي) ايستگاههاي ماهواره اي مايكروويو و غيره و نيز متعلقات آن همچنان تحت مسئوليت و كنترل شركت مخابرات است.
تبصره 2- تصميمات مجمع عمومي شركت مخابرات ايران (شركت مادر) ناقض مصوبات مجمع عمومي شركتهاي استاني نخواهد بود.
فصل دوم سرمايه شركت :
ماده 6- سرمايه اوليه شركت يك ميليارد ريال است كه به يكصد سهم ده ميليون ريالي با نام تقسيم شده كه از محل اموال و دارايي هاي واگذاري توسط شركت مخابرات ايران تامين و تماما متعلق به شركت اخير الذكر است.
تبصره 1- از تاريخ ابلاغ اساسنامه شركت، تمامي تاسيسات و لوازم و نيز ابواب جمعي و حقوق و مطالبات و ديون و تعهدات و اموال منقول متعلق به شركت مخابرات ايران در حوزه استان به شركت منتقل مي شود و ادارات ثبت اسناد و املاك بايد به درخواست شركت مخابرات ايران اسناد ما
لكيت اراضي و املاك مورد انتقال و دفاتر مربوط را به نام شركت اصلاح نمايد.
تبصره 2- شركت موظف است كليه اموال، تاسيسات و لوازم مربوط به شركت مخابرات ايران را كه به موجب اين اساسنامه به شركت منتقل مي شود و همچنين طرحهاي ناتمام تاسيسات و مراكز مخابراتي را با تمامي ساختمان ، متعلقات و ملحقات آن كه توسط اداره كل مخابرات استاندر د
ست اجراست و پس از پايان كار به شركت تحويل داده خواهد شد به شرح زير به انضمام كليه مطالبات پس از تصويب مجمع عمومي شركت جزو دارايي خود منظور نمايد :
الف-اموال منقول و غير منقول ، تاسيسات و لوازم مربوط به شركت مخابرات ايران در آن قسمت كه در حوزه عمل شركت قرار مي گيرد و مطابق آخرين عملكرد طرحهاي مربوط و اطلاعات و مدارك موجود در امور مالي شركت ياد شده يا بر اساس قيمت خريد يا قيمت تمام شده طرحهاي مذكور .
ب-در مواردي كه وجوه نقد پرداخت شده براي طرح مشخص باشد ولي رقم پرداختي براي هر پروژه آن طرح به تفكيك قابل استخراج نباشد ، شركت مي تواند براي تعيين ارزش دفتري تفكيكي هر پروژه و جزئيات آن از نظريه كارشناسان منتخب رئيس مجمع شركت استفاده نمايد.
تبصره 3- كليه اموال منقول و غير منقول تاسيسات مربوط به فعاليت ارتباطات بين شهري و بين المللي اعم از مراكز بين شهري (اس.تي.دي) ايستگاههاي ماهواره اي و شبكه مايكروويو كشور، دكلها، راههاي اختصاصي ايستگاهها و ابواب جمعي آنها در اختيار و ماليكت شركت مخابرات ايران است.
ماده 7- در آمد و منافع اعتبارات شركت به شرح زير است :
هزينه اشتراك
تعرفه هاي مكالماتي (شهري- بين شهري- بين المللي)
تراز مكالمات بر اساس توافق كانالهاي ورودي و خروجي بين استانها
كمكهاي نقدي يا غير نقدي اشخاص حقيقي و حقوقي
عوايد ديگري كه برابر قوانين يا مقررات مربوط به شركت تعلق مي گيرد.
تبصره – منابع و درآمدهاي شركت مخابرات ايران با توجه به اين ماده تعديل مي گردد ساير منابع درآمدي شركت مخابرات كماكان معتبر و قابل اجراست.
ماده 8- شركت مي تواند با تصويب مجمع عمومي سرمايه خود را كاهش يا افزايش دهد.
ماده 9-تقسيم سود و اندوخته پس از تصويب مجمع عمومي شركت جايز خواهد بود.
فصل سوم اركان شركت :
ماده 10- شركت داراي اركان زير است :
مجمع عمومي
هيئت مديره و مدير عامل
بازرس (حسابرس)
ماده 11- مجمع عمومي شركت از اجتماع صاحبان سهام مخابرات به شرح زير تشكيل مي شود:
وزيرارتباطات و فناوري اطلاعات (رئيس مجمع عمومي)
رئيس هيئت مديره و مدير عامل شركت مخابرات ايران (عضو مجمع)
اعضاي هيئت مديره شركت مخابرات ايران (اعضاء مجمع) تشكيل مي شود.
رياست جلسات مجمع عمومي با وزيرارتباطات و فناوري اطلاعات و در غياب او يكي از اعضاي حاضر
به ترتيب تقدم مندرج در فوق خواهد بود.
در صورتي كه هر يك از اعضاي مجمع عمومي نتواند در جلسه شركت نمايد معاون يا نماينده وي در جلسات شركت خواهد نمود.
ماده 12- مجمع عمومي شركت بر دو نوع است :
مجمع عمومي عادي
مجمع عمومي فوق العاده
ماده 13- شركت از نظر زمان و چگونگي تشكيل جلسات مجمع عمومي و هيئت مديره و نيز ساير موارد مربوط تابع اساسنامه شركت مخابرات ايران (مصوب اسفند ماه 1350) مي باشد و در صورت عدم پيش بيني برابر قانون تجارت عمل خواهد شد.
تبصره 1- هيئت مديره شركت از يك نفر رئيس كه سمت مدير عامل را نيز خواهد داشت و دو عضو اصلي و يك عضو علي البدل تشكيل مي شود . اعضا و رئيس هيئت مديره و مدير عامل شركت توسط رئيس مجمع (وزيرارتباطات و فناوري اطلاعات) براي مدت دو سال منصوب مي شوند و تا اعضا و رئيس هيئت مديره و مدير عامل جديد انتخاب نشده اند در سمت خود باقي هستند و انتخاب مجدد آنان نيز بلامانع خواهد بود.
تبصره 2- رئيس هيئت مديره و مدير عامل و اعضاي هيئت مديره از بين اشخاص متعهد كه داراي تحصيلات عالي بوده و در يكي از سازمانهاي اداري كشوري يا بنگاههاي صنعتي سابقه خدمت مديريت داشته باشند منصوب خواهند شد.
تبصره 3- رئيس هيئت مديره و مدير عامل مي توانند با مسئوليت خود يك نفر از اعضاي هيئت مديره يا مديران ارشد را به سمت قائم مقام تعيين نمايد تا قسمتي از وظايفي كه به مدير عامل محول شده از طرف او انجام دهد.
ماده 14- وظايف و اختيارات مجمع عمومي و هيئت مديره و رئيس هيئت مديره و مدير عامل شركت مطابق مواد 10 و 11 و 22 و 23 و 24 و 25 و 26 اساسنامه شركت مخابرات ايران و تبصره هاي آن و نيز قانون تجارت مي باشد.
تبصره 1- هيئت مديره شركت موظف است در موقع تهيه و تنظيم بودجه سالانه شركت يك درصد از آن را براي امر توسعه و تحقيق و آموزش و روابط بين الملل و كمكهاي انساني (اعم از شاغل و بازنشسته و مراجعات عمومي ) در راه اهداف وزارت پست و تلگراف و تلفن براي وزارتخانه ياد شده اختصاص دهد.
تبصره 2- تعيين پاداش براي رئيس هيئت مديره و مدير عامل و اعضاء هيئت مديره با تصويب و تاييد رئيس مجمع عمومي شركت (وزيرارتباطات و فناوري اطلاعات ) و تعيين و پرداخت پاداش ساير كاركنان با تصويب و تاييد مدير عامل قابل اجرا خواهد بود.
تبصره 4- اجراي تبصره مواد 25 و 26 اساسنامه شركت مخابرات ايران منوط به رعايت قوانين مربوط است.
ماده 15- وظيفه بازرس (حسابرس) شركت بر عهده سازمان حسابرسي است كه در اجراي قانون تشكيل سازمان حسابرسي (مصوب 1362) و اساسنامه آن (مصوب 1366) اقدام نمايد.
چارت سازمانی شرکت و چارت سیستم دارائی ثابت :
شرح وظایف مسئولین مرتبط با سیستم:
عنوان شغل: كارشناس مسئول دارايي ها
شاغل اين پست تحت سرپرستي مقام مافوق مسئوليت کنترل و نظارت بر نگهداري حساب دارائيهـا و تاسيـسات درحال‌تكميل و محاسبه ذخيره استهلاكات وتهيه گزارش نهائي حسابهـاي مذكور براي تنظيـم ترازنامه شركت راعهده‌دارمي‌باشد.
1. نظارت بر حسن انجام كاركنان تحت سرپرستي و راهنمايي و ارائه طريق به قسمت هاي ذيربط درانجام فعاليت هاي مرتبط
2. تقسيم كار متناسب و منطقي بين كاركنان تحت سرپرستي
3. تاييد و امضاي گزارشات مكاتبات ارسالي در مورد اموال و اثاثيه
4. تاييد و امضاي گزارشات ماهانه و سالانه حسابداري اموال و اثاثيه
5. نظارت بر ثبت هاي انجام شده و نحوه نگهداري حسابهاي دارايي در حال تكميل در سيستم مكانيزه,وتاييدگزارشات نهايي براي تنظيم ترازنامه
6. نظارت بر ثبت هاي انجام شده و نحوه نگهداري حسابهاي دارايي هاي قطعي در سيستم مكانيزه مالي,وتكميل گزارشات نهايي در جهت تنظيم ترازنامه
7. نظارت بر تهيه شناسنامه اموال و انواع دارايي ها شامل زمين، ساختمان، حرارت مركزي، ماشين آلات،وسايط نقليه و ...
8. نظارت بر ثبت هاي انجام شده در سيستم مكانيزه مالي به سيستم مكانيزه فرعي دارايي هاي ثابت و,كنترل,و مقايسه عملكرد سيستم ها با يكديگر و رفع مغايرت از طريق تهيه ترازنامه آزمايشي
9. نظارت بر محاسبه استهلاك دارايي هاي قابل محاسبه استهلاك در طي دوره و پايان دوره و تهيه و تنظيم جدول مغايرت ترازنامه
10. نظارت بر محاسبات انجام شده در خصوص دارايي هاي ثابت بركنار شده طي دوره و تهيه و تنظيمگزارشات مربوطه
11. تهيه و ارائه گزارشات مورد نياز مقامات مافوق
12. نظارت بر پروسه انتقال دارايي هاي در حال تكميل به دارايي هاي ثابت در مقاطع مختلف زماني
13. نظارت بر ثبت و ضبط كليه مبادلات مالي و اوراق با شركت هاي مخابرات ايران ،سيار،ديتا و زير ساخت و ...
14. حصول اطمينان از شناسايي كليه اموال و اثاثيه شركت و الصاق برچسب مربوطه بر روي تمامي آنها
15. نظارت و ارزيابي عملكرد تهيه كنندگان و كنترل و تاييد صورت وضعيت هاي پيمانكاران
16. نظارت بر ساخت و به روز رساني كليه اطلاعات مربوط به دارايي هاي شركت د
ر سيستم مكانيزه مالي و تجزيه و تحليل هاي مورد نياز بر روي اطلاعات موجود
17. حصول اطمينان از اجراي كليه مستندات كيفي، روشها و دستورالعملها و ... در حوزه تحت سرپرستي و بهخصوص اجراي روشهاي الزام شده در استانداردهاي 2000 و ISO 9001
18. انجام دادن ساير امور محوله در زمينه شغلي مربوطه
عنوان شغل: كارشناس کارشناس و مسئول فروش و قراردادها
شاغل این پست تحت نظر مقام مافوق مسئولیت هماهنگی با دیگر مسئولین ذیصلاح شرکت جهت تبادل اطلاعات، رعایت بخشنامه ها، آئین نامه ها و مقررات بازرگانی در بخش فروش ، نظارت بر تهیه و تدوین عناوین دوره های آموزشی مرتبط با فعالیتهای فروش ، حضور در کمیسیونها ، کمیته ها، سمینارها و ... به منظور مشارکت در تصمیم گیریهای لازم و کسب تجارب مفید و همچنین نظارت بر کارکنان تحت سرپرستی را عهده دار می باشد.
1- نظارت بر کارکنان تحت سرپرستی
2- بررسی پیش نویس کلیه قراردادهای فروش و ارائه به رئیس گروه بازاریابی و فروش و پیگیری جهت اخذ تاییدیه متن قراردادها در صورت لزوم.
3- هماهنگی با دیگر مسئولین ذیصلاح شرکت به منظور تبادل اطلاعات و مستندات مربوط به قراردادهای منعقده.
4- رعایت بخشنامه ها، آئین نامه ها و مقررات بازرگانی در بخش فروش.
5- نظارت بر تهیه و تدوین عناوین دوره های آموزشی مرتبط با فعالیتهای فروش و ارائه به رئیس گروه بازاریابی و فروش جهت تایید
6- حضور در کمیسیونها ، کمیته ها، سمینارها و ... به منظور مشارکت در تصمیم گیریهای لازم و کسب تجارب مفید.
7- انجام امور محوله از جانب مافوق به منظور تحقق اهداف شرکت.
8- انجام سایر امور محوله در زمینه وظائف مربوطه.
عنوان شغل: كارشناس و مسئول مزايده
شاغل اين پست تحت سرپرستي مقام مافوق مسئوليت کنترل و نظارت بر تجزيه وتحليل گزارشهاي واصله ازكاركنان تحت سرپرستي وصدور دستورات لازم طبق اختيارات تفويض شده ، بررسـي‌راهكارهاي مناسب جهت فروش‌اقلام واجناس راكد با رعايت صرفه وصلاح شركت ـ آگاهي‌ازوضعيت بهاي‌اقلام وكالاهاي مزايده‌ايي دربازارآزاد،انجام مكاتبات لازم با نظرمقـا
م‌مافوق ،ارائـه طريـق ونظارت وراهنمايي افرادتحت سرپرستي راعهده دارميباشد0
1. نظارت بركار كاركنان تحت سرپرستي بمنظور حسن انجام امـور منطبــق بــا آئين‌نامه‌ها
ودستورالعملهاي جاري
2. کنترل و نظارت بر بررسي راهكارهاي مناسب جهت فروش‌اقلام واجناس راكدبارعايت صرفه‌وصلاح شركت
3. کنترل براخذاطلاعات لازم ازوضعيت بهاي اقلام وكالاهاي مزايده‌اي دربازار آزادو آگاه ازنوسانات موجود در بازار
4. آموزش افرادتحت سرپرستي بمنظورافزايش آگاهي وبالا بردن ارتقـاء كيفي درچهارچوپ مقررات و مصوبات موجود
5. بررسي ونظارت دقيق درخصوص ميزان وجوه دريافتي ازبرندگان مزايده و واريز آن به حساب
درآمدهاي شركت
6. نظارت بر اخذ مجوزهاي لازم در رابطه باسپرده هاي شركت در مزايده و سپرده هاي تضمين حسن انجام كار
7. کنترل و نظارت بر صدورمعرفي نامه جهت بازديدازاقلام موجود درانبار
8. شركت درجلسات مربوط به حوزه فعاليت
9. ارائه گزارشهاي ادواري برحسب مورد و طبق دستورمقام مافوق
10. انجام دادن سايرامورمحوله درزمينه وظايف مربوطه
طبقات دارائی ثابت و کدینگ آن ها در سیستم دارائی ثابت و در سیستم حسابداری مالی:
دارائی های ثابت در شرکت کخابرات مرکزی عبارتند از:
زمین , 2- ساختمان , 3- ماشین آلات ( تجهیزات ) , 4- راه های استان , 5- حرارت مرکزی , 6- وسائط نقلیه , 7- اثاثیه لوازم و ابزار کار , 8- دارائی های در حال تکمیل , 9- انشعابات
منظور از راه های استان راه هایی می باشد که مسیر ارتباطی بین دکل ها و ایستگاههای مخابراتی واقع در کوهها است و منظور از حرارت مرکزی همان تاسیسات گرمایشی و سرمایشی می باشد.
دارائی های در حال تکمیل نیز به پروژه ها و طرح های در دست اجرا پیمانکاران اطلاق می شود که پس از تحویل دائم پروژه توسط پیمانکاران به شرکت و اتمام پروژه از سرفصل دارائی در حال تکمیل خارج گشته و به دارائی ثابت مربوطه منتقل می گردد.
کدینگ دارائی های ثابت فوق به شرح زیر است:
زمین 101 , ساختمان 102 , حرارت مرکزی 103 , راه های استان 104 , ماشین آلات 106 , وسائط نقلیه 107 , اثاثیه لوازم و ابزار کار 108 , دارائی های در حال تکمیل 109 , انشعابات 301
5_فرآیند خرید دارائی ثابت از مرحله خرید تا مرحله بهره برداری همراه با ثبت ها و فرم های مورد استفاده:
فرآیند خرید دارائی ثابت به دو شکل صورت می گیرد:
از طریق برگذاری مناقصه , 2- از طریق خرید توسط کارپرداز (خرید کارپردازی)
خرید از طریق برگذاری مناقصه:
فرآیند خرید دارائی ثابت با درخواست متقاضی دارائی آغاز می شود.به این ترتیب که متقاضی لیستی از به عنوان مثال اثاثیه مورد نیاز خود را در فرم « برگ درخواست کالا از انبار» ا خرید می شود , نسخه دوم در انبار باقی می ماند و نسخه سوم نزد درخواست کننده دارائی باقی می ماند تا هنگام تحویل با دارائی مورد نظر مطابقت داده شود تا از لحاظ یکسان بودن با دارائی مورد درخواست تطبیق کند. فرم « درخواست کالا از انبار» ابتدا توسط درخواست کننده امضا شده و سپس برای تایید نزد مافوق وی رفته و رئیس قسمت مربوطه درخواست را از نظر این که آیا لازم به تهیه است یا خیر , تایید یا رد می نماید.در صورت تایید فرم مربوطه جهت امضا و کنترل بیشتربه معاونت بخش مورد نظر یعنی معاونت مالیاداری و تدارکات رفته و سپس به انبار مرکزی ارسال می گردد.در صورت عدم وجود دارایی در انبار موضوع به کمیسیون معاملات ارجاع داده می شود تا نسبت به خرید دارایی از طریق برگذاری مناقصه اقدام نماید.پس از انجام مقدمات برگذاری مناقصه و انجام آن , دارائی توسط شخصی که کمترین قیمت را پیشنهاد نموده خریداری می شود.پس از آن دارایی خریداری شده به انبار مرکزی منتقل می گردد.در انبار فرمی به نام « فرم تایید فنی » صادر می شود تا متقاضی دارایی پس از مطابقت با کالای درخواستی خود فرم را تایید نماید.درخواست صدور حواله انبار در 3 نسخه توسط معاونت توسعه و مهندسی بنا به درخواست انبار جهت خارج نمودن کالا از انبار تهیه می شود و پس از گرفتن امضاهای مجاز آن یعنی معاونت توسعه و مهندسی , پشتیبانی توسعه و مهندسی و اقدام کننده آن « حواله انبار » برای کالا صادر می شود.حواله انبار در 4 نسخه تهیه می شود. نسخه اول برای حسابداری انبار, نسخه دوم برای انبار, نسخه سوم برای بایگانی انبار, و نسخه چهارم برای معاونت مربوطه ارسال می گرد
د.قبل از خروج کالا از انبار در قسمت « پلاک کوبی » برچسب اموال روی کالا الصاق می گردد سپس کالا کالا ارسال شده و در اداره تمرکز حساب ها , بخش حسابداری اموال و اثاثیه نسبت به ثبت شماره اموال در سیستم دارائی ثابت اقدام شده و سند حسابداری با « شماره سند موقت » توسط حسابدار بخش ثبت سیستم می گردد.شماره سند موقت توسط حسابداران بخش حسابداری اموال و اثاثیه سالانه از شماره سند 100 تعیین می شود.این گونه تنظیم سند و ثبت دارایی که به طور موقت صورت می گیرد یکی از کنترل های داخلی این بخش است که پس از کنترل های مورد نیاز در قسمت حسابداری مالی ثبت دائم می شود و سند مالی صادر می گردد.
در قسمت پلاک کوبی , فقط دارائی هایی پلاک کوبی می شوند که ارزش
ریالی آنها بیش از 150,000 ریال باشد.این حداقل ارزش هر ساله توسط مخابرات ایران تعیین و به مخابرات استان ابلاغ می گردد.
هنگام تحویل دارائی مورد نظر به شخص متقاضی , فرم « صورت اموا
ل منقول » در اختیار تـحویل گیرنده قرار می گیرد که از آن پس مسئولیت کـــالا به عهده تحویل گیرنده ( متقاضی ) خواهد بود.در این هنگام متقاضی دارائی دریافتی را با مشخصات فرم « درخواست کالا از انبار» مطابقت می دهد و در صورت تطتبق دارائی را تحویل گرفته و تا زمان بازنشستگی , بازخرید , و یا انتقال مسئولیت نگهداری آن را تا زمان تحویل به شخص جانشین خود به عهده می گیرد.
برای تحویل ده قلم کالای خاص شامل : کامپیوتر , کیس , مانیتو
ر , پرینتر , ماشین حساب , دوربین عکاسی و فیلم برداری , دریل , اهم متر , تلفن رومیزی و لب تاپ ؛ ثبت در سیستم به نام شخص تحویل گیرنده دارائی خواه
د بود.در سیستم دارائی ثابت لیست تمامی کارمندان به همراه شماره پرسنلی آن ها موجود است.
ثبت حسابداری خرید در هر دو روش به شرح زیر است :
دارائی ثابت ****
بانک / بستانکاران ****
2_ خرید توسط کارپرداز:
خرید دارائی تا سقف 40,000,000 ریال بدون مناقصه به صورت کارپردازی صورت می گیرد. پس از تکمیل فرم « درخواست کالا از انبار» و در صورت عدم وجود دارائی در انبار مرکز , دارائی مورد نظر توسط سه مامور خرید ( کارپرداز) و گرفتن استعلام بها از چند شرکت مختلف , دارائی با کمترین قیمت استعلام شده خریداری می شود . الباقی مراحل و ثبت حسابداری دارائی همانند روش قبل است.
استهلاک دارائی ثابت و مبنای محاسبه آن :
تمامی نرخ ها روش ها و عمر مفید دارائی های ثابت از طرف مخابرات ایران تعیین شده و توسط مخابرات استان اجرا می شود که به شرح جدول زیر است :
ردیف عنوان دارائی ثابت روش استهلاک نرخ
1 زمین استهلاک ناپذیر --------
2 ساختمان نزولی 7% , 8% , 10 %
3 حرارت مرکزی مستقیم 10 %
4 راههای استان مستقیم 10 %
5 ماشین آلات مستقیم 8 %
6 وسائط نقلیه نزولی 10% ,25% ,30%,35%
7 اثاثیه لوازم وابزار کار مستقیم 10%
8 دارائی های در حال تکمیل استهلاک ناپذیر تا هنگام بهره برداری ---------
نرخ استهلاک وسائط نقلیه بر اساس نوع وسائط اعم از سنگین و سبک متفاوت است اما روش مستهلک نمودن همه آن ها نزولی است. برای خودرو های سنگین نرخ بالا و خودروهای سبک نرخ پایین استفاده می شود اما استثنائاتی هم وجود دارد به عنوان مثال تراکتور که جزء خودروهای سنگین است با نرخ 10% مستهلک می شود اما سواری با نرخ 25% !!!
تا سال قبل نرخ محاسبه استهلاک ماشین آلات 8% بود اما بخشنامه جدیدی مبنی بر تعویض نرخ صادر شده که هنوز در شرکت اجرا نمی شود و با همان نرخ قبلی 8% مستهلک می گردد.
ثبت حسابداری استهلاک به شرح زیر است:
هزینه استهلاک دارائی ثابت ****
استهلاک انباشته دارائی ثابت ****
چگونگی فروش دارائی ثابت و کنار گذاری آنها به همراه ثبت حسابداری آن:
فرآیند فروش دارائی ها در مخابرات از طریق برگذاری مزایده ها توسط کمیسیون معاملات انجام می شود.اما پیش از فرآیند فروش فرآیند کنار گذاری دارائی ها صورت می گیرد و از دارائی یا دارائی هایی که مورد استفاده قرار نمی گیرند به وسیله فرم « شناسنامه کالای اسقاط, مازاد و خارج از رده » لیستی تهیه شده و پس از تکمیل در واحدی که دیگر مورد استفاده قرار می گیرد و علت عدم استفاده و کاربرد آن توسط امضاهای مجاز یعنی امضاء کارشناس فنی , رئیس اداره مربوطه , مدیر اداره مربوطه , و معاونت مربوطه از رده خارج می شود و به انبار راکد واحد خدمات اداری منتقل می گردد. این انتقال برای مدت محدودی صورت می گیرد چرا که ممکن است در صورت نیاز در اداره مجددا تقاضا شده و مورد استفاده قرار گیرد .
پس از انتقال دارائی به انبار ثبت زیر توسط حسابداری دارائی ثابت صورت می گیرد:
موجودی کالای انبار راکد واحد خدمات ****
دارائی ثابت کنار گذاشته شده ****
اداره کنترل نگهداری هر 6 ماه یکبار گردش موجودی کالای انبار راکد واحد خدمات اداری را کنترل می نماید؛ چنانچه دارائی طی یکسال بلا استفاده و راکد مانده مشاهده شود بلافاصله برای تعیین تکلیف به کمیسیون تعیین تکلیف کالای اسقاط , مازاد و خارج از رده گزارش می شود چرا که در غیر این صورت باعث افزایش هزینه های نگهداری , انبار گردانی , بیمه و ... برا
ی شرکت خواهد شد.
در کمیسیون تعیین تکلیف کالای اسقاط , مازاد و خارج از رده معمولا 4 نفر حضور دارند که بیشتر اوقات یکی از این افراد حسابرس داخلی شرکت است اما برای حضور وی الزامی وجود ندارد و حتی ممکن است در برخی کمیسیون ها حضور نداشته باشد.این فرم توسط 4 نفر امضا می شود که عبارتند از : نماینده حوزه , نماینده ذیحساب , رئیس اداره کنترل و نگهداری کالا , ماینده اداره بازرسی و رئیس کمیسیون تعیین تکلیف کالای اسقاط , مازاد و خارج از رده . سپس به ذیحساب و مدیر مالی ارجاع داده می شود تا نسبت به خارج نمودن دارائی از سیستم دارائی ثا
بت اقدام موثر صورت گیرد.این کمیسیون است که نظر خود را مبنی بر فروش دارائی از طریق مزایده اعلام کرده و دستور آن را به کمیسیون معاملات جهت برگذاری مزایده صادر می نماد شرایط با بالاترین قیمت پیشنهادی به فروش می رسد.
ثبت حسابداری فروش دارائی ثابت به شرح زیر است :
بانک ****
استهلاک انباشته دارائی فروخته شده ****
دارائی ثابت فروخته شده ****
سود ناشی از فروش دارائی ثابت ****
دارائی در جریان تکمیل و ثبت های حسابداری آن :
همان طور که قبلا گفته شد خرید و یا احداث دارائی از طریق برگذاری مناقصات در شرکت مخابرات انجام می شود.پس از اعلام نیاز جهت یک دارائی خاص , کمیسیون معاملات از طریق برگذاری مناقصه اقدام به رفع نیاز مزبور می نماید و طرح مذکور به پیمانکار واجد شرایط با نازل ترین قیمت داده می شود.مناقصه به 2 شکل تک مرحله ای و دو مرحله ای صورت می گیرد.در تک مرحله ای باید 3 پاکت الف – ب – ج توسط پیمانکاران متقاضی به مخابرات تحویل داده می شود.پاکت الف شامل مدارک و اسناد ارزیابی و تعیین صلاحیت پیمانکار و رزومه کاری وی می باشد ؛ پاکت ب حاوی ضمانتنامه بانکی شرکت در مناقصه و پاکت ج حاوی اسناد قیمت و متراژ کار می باشد.در مناقصه 2 مرحله ای تنها دو پاکت ب و ج بین پیمانکار و کارفرما رد و بدل می شود و پاکت الف از قبل و پس از اعلام آمادگی پیمانکار به کارفرما تحویل داده می شود و پس از تائید صلاحیت پیمانکار پاکت های بعدی نیز دریافت می گردد.پس از ارجاع کار به پیمانکار و به هنگام تکمیل 97 % پروژه , پروژه توسط نماینده کارفرما از پیمانکار تحویل موقت گرفته می شود و پس از 100% یعنی اتمام کار تحویل دائم.
هنگام شروع پروژه ثبت زیر از بابت احداث یک دارائی ثابت صورت می گیرد :
109 دارائی در حال تکمیل ****
417/ بانک ****
پس از اتمام 100% پروژه و تحویل دائم ثبت زیر صورت می گیرد:
دارائی ثابت ****
دارائی در حال تکمیل ****
لازم به ذکر است که تا هنگامی که دارائی تکمیل نشده و یا به بهره بر
داری نرسیده و یا استفاده و نصب نشده استهلاکی برای آن در نظر نمی گیرند اما به محض بهره برداری و یا استفاده با نرخ های مقرر دارائی مستهلک خواهد شد.
اهداء دارائی ثابت و ثبت حسابداری مربوط به آن :
اهداء دارائی که به آن هبه گفته می شود به دو صورت است : اهداء دارائی به مخابرات و اهداء دارائی توسط مخابرات به غیر.
اهدا به مخابرات:در این شرکت بیشتر از طرف روستائیانی که متقاضی خطوط تلفن در روستایشان هستند صورت می گیرد و معمولا زمینی را به مخابرات اهدا می نمایند تا امکانات مخابراتی در آن زمین برپا شود.
در صورت رخداد چنین معامله ای ثبت زیر از این بابت صورت می گیرد:
دارائی اهدائی ****
حسابها و اسناد پرداختنی غیر تجاری ****
حساب اسناد پرداختنی غیر تجاری یا همان حساب 502 حسابی است که در این حالت موقتا از آن استفاده می شود است و پس از این که زمین مذکور در اداره ثبت اسناد و املاک کشور به نام شرکت سند خورد از این حساب خارج شده و ثبت زیر صورت می گیرد :
حسابها و اسناد چرداختنی غیر تجاری ****
درآمد ها ****
اهداء دارائی از طرف مخابرات به غیر :از طرف ریاست محترم جمهوری بخشنامه ای مبنی بر واگذاری و اهداء کامپیوتر های مازاد شرکت به اداره آموزش و پرورش استان اعلام شده است که ثبت حسابداری اهدائی این دارائی نیز به شکل زیر است :
سایر هزینه ها ****
استهلاک انباشته دارائی ثابت اهداء شده ****
دارائی ثابت اهدا شده ****
معاوضه دارائی ثابت و ثبت حسابداری آن :
تا کنون در شرکت مخابرات هیچ گونه معامله این چنینی در سطح استان صورت نپذیرفته است اما در سطح وزارتخانه , زمینی با سازمان تامین اجتماعی معاوضه شده است که بابت آن هیچ گونه اعتبار و ثبتی در شرکت مخابرات مرکزی صورت نگرفته فقط طی این معاوضه زمین بیمارستان فارابی متعلق به مخابرات با هتل بهمن متعلق به سازمان تامین اجتماعی معاوضه شده است.
نحوه الحاق به دارائی ثابت و ثبت حسابداری آن :
الحاق به معنی بزرگ سازی , توسعه وبسط دارایی ثابت موجود می باشد بهای تمام شده الحاق
به سبب داشتن قابلیت خدمت رسانی آتی باید سرمایه ای شود.به عنوان مثال شرکت مخابرات 3 طبقه به ساختمان مرکزی خود اضافه نموده است.
به هنگام الحاق به یک دارائی ثابت در شرکت ثبت زیر صورت می گیرد:
دارائی ثابت ****
بانک ****
چگونگی ارزیابی دارائی ثابت و ثبت های تجدید ارزیابی :
تجدید ارزیابی در شرکت مخابرات در اجرای ماده 62 قانون آیین نامه 14822/ت/33963 مورخه 06/04/1380 مصوبه هیئت وزیران به تصویب رسید و در سال 1381 دارائی های شرکت مورد تجدید ارزیابی قرار گرفت .
ثبت حسابداری تجدید ارزیابی دارائی ثابت به شرح زیر است :
استهلاک انباشته دارائی ثابت قدیمی ****
دارائی ثابت قدیمی ****
مازاد ناشی از تجدید ارزیابی ****
نحوه گزارشگری دارائی های ثابت در صورت های مالی :
صورت های مالی اساسا بر مبنای بهای تمام شده تاریخی تهیه و در موارد مقتضی از ارزش های جاری نیز استفاده می شود.
دارائی های ثابت در ترازنامه در بخش دارائی های غیر جاری به عنوان او
لین طبقه این بخش قرارر می گیرند.مازاد حاصل از تجدید ارزیابی دارائی های ثابت مشهود نیز در بخش حقوق صاحبان سهام پس از سهام سرمایه طبقه بندی می شود.
در صورت جریان وجوه نقد نیز در بخش فعالیت های سرمایه گذاری , وجوه پرداختی بابت خرید دارائی های ثابت مشهود و وجوه دریافتی بابت فروش دارائی های ثابت مشهود طبقه بندی می شود.
در صورت سود و زیان جامع نیز پس از سود خالص سال , تعدیلات مازاد تجدید ارزیابی دارائی های ثابت مشهود ذکر می شود.
فروش دارائی های ثابت به اشخاص ثالث طی سال در یادداشت توضیحی شماره 6-10 صورت های مالی افشا می شود و سود یا زیان حاصل از فروش مشخص می گردد.
فصل چهارم اساسنامه شرکت با عنوان امور مالي (ترازنامه ها حساب سود و زيان) به شرح زیر است:
ماده 16- سال مالي شركت از فروردين ماه هر سال و تا آخر اسفند همان سال خاتمه مي يابد و به استثناي سال اول كه شروع آن تاريخ ابلاغ اساسنامه شركت خواهد بود.
ماده 17- كليه دفاتر شركت در آخر اسفند ماه بسته و ترازنامه و حساب سود و زيان گزارش عملكرد سالانه شركت حداكثر سه ماه پس از پايان سال مالي باسد از طرف رئيس هيئت مديره و مدير عامل در اختيار بازرس (حسابرس) گذارده شود.
ماده 18- تصويب ترازنامه شركت از طرف مجمع عمومي به منزله مفاصا حساب هيئت مديره تلقي مي شود.
ماده 19- رئيس مجمع مي تواند نسبت به جابجايي اعتبارات شركت از محل اعتبارات مربوط به شركت مخابرات ايران و شركت مخابرات استانها به ساير شركتهاي مخابرات استانها اقدام نمايد.
ماده 20- آئين نامه مالي، معاملاتي و اداري شركت بايد از طرف هيئت مديره تنظيم و پس از تصويب مجمع عمومي در خصوص آئين نامه هاي اداري به اجرا گذاشته شود و تا موقعي كه آئين نامه هاي ياد شده تنظيم و تصويب نشده ، شركت مجاز است امور مالي و معاملاتي و استخدامي خود را برابر آئين نامه ها و مقررات مورد عمل شركت مخابرات ايران انجام دهد.
ماده 21- هيئت مديره مكلف است هر سال يك بيستم از سود خالص
شركت را به عنوان اندوخته قانوني موضوع نمايد همين كه اندوخته قانوني به يك دهم سرمايه شركت رسيد موضوع آن منوط به تصويب مجمع عمومي خواهد بود و در صورتي كه سرمايه شركت افزايش يابد كسر يك بيستم ياد شده ادامه خواهد يافت تا وقتي كه اندوخته قانوني به يك دهم سرمايه بالغ شود.
چگونگی نحوه ثبت یک سند حسابداری در سیستم دارائی های ثابت :
كاربرگ اسناد حسابداري :از اين فرم به منظور پيش نويس جهت انجام
ثبت ها استفاده مي شود. همچنين در صورت نياز به تبادل درون سازماني ثبت ها از اين فرم استفاده مي گردد.هر سند حسابداری ابتدا با شماره موقت ثبت سیستم می گردد و سپس با مجوز رئیس بخش مالی در بخش حسابداری مالی به صورت دائم ثبت خواهد شد.
برای ثبت یک سند حسابداری در سیستم پنج آیتم ملاک است که عبارتند از :
سرفصل دارائی های اصلی ( یعنی همان 9 حساب کل دارائی های ثابت )
حساب معین هر یک از سر فصل های دارائی ثابت اصلی
حساب تفصیلی هر یک از معین های دارائی ثابت
مبلغ
ستون شرح
لازم به ذکر است که همه کدینگ های حساب تفصیلی 5 رقمی هستند به استثناء وسائط نقلیه که بر اساس شماره پلاک شماره شاسی و ... کد بندی شده اند.
برخی از حساب های معین به شرح زیر می باشد :
1)سرفصل حساب: زمين
معين: 1-زمين هاي عادي 2- زمين هاي اوقافي
تفصيلي: برای این حساب بر اساس مبانی زیر ایجاد می شود :
مكانزمين ودر مورد هر زمین شماره ورق مالكيت- شماره ملك – شماره
بنجاق- شماره و نام دبيرخانه ثبت سند- تاريخ خريد- نوع استفاده زمين- نوع خريد- مساحت كل- نام فروشنده- محل اعتبار خريد از طريق بودجه انجام مي شود.
2) سرفصل حساب:ساختمان
معين:1- اداري و مراكز2- منزل هاي سازماني،انبارها، زائرسراها، تعميرگاه ها 3-مراكزآموزشي متفرقه
تفضيلي:شامل كليه مراكز ساختمان ها و آبادي هاي استان كردستان مي شود
3)سرفصل حساب:حرارت مركزي
معين:كليه تاسيسات سرمايي و گرمايي مربوط به 1- دفاتر و مراكز 2- منازل مسكوني 3- مراكز اداري
تفصيلي: كليه نقاط استان كردستان
4)سرفصل حساب: راه ها
معين: راه هاي استان
تفصيلي: محدود است
5) سرفصل حساب: ماشين آلات
معين: تمام دستگاههاي منصوبه كه فقط در مراكز هستند عبارتند از 1- دستگاه هاي خود كار و ديجيتال 2- خطوط هوايي شهري و خارج شهري (كابل هاي هوايي) 3-تغذيه نيرو (مثلادرتمامي مراكز وقتي برق هاي آن مركز قطع مي شود از طريق اين دستگاه برق مورد نياز تامين مي شود) 4- كابل و كانال 5- مايكرويو 6- ديتا
6) سرفصل حساب: وسايط نقليه
معين: بر اساس نوع خودرو معين آن تعيين مي شود
تفصيلي: پلاك ماشين- شماره شاسي- شماره موتور و ...
7) سرفصل حساب: اثاثيه
معين: بر اساس چارت سازماني تعيين مي شود (بر اساس كد پرسنلي كاركنان مشخص مي شود)
تفصيلي: شماره اموال- نوع اثاثيه – تاريخ بهره برداري- مبلغ و ...
كنترل داخلي
به طور کلی مبانی کنترل های داخلی بر اساس استاندارد های حساب
رسی سازمان حسابرسی کشور که به شرح زیر است تا حدود زیادی در این شرکت رعایت می گردد:
1_ تهیه حساب های معین جداگانه برای هر یک از اقلام دارائی های ثابت که سبب تسهیل در تجزیه و تحلیل اضافات و کنار گذاری ها , بازبینی ذخایر استهلاک و هزینه های تعمیر و نگهداری می شود.
2_ سیستم صدور مجوز برای هر گونه تحصیل , خرید , اجاره و ساخت از مدیران ارشد شرکت
3_ برقراری سیستم خرید توسط بخش یک جداگانه طی فرآیند ویژه یع
نی برگذاری مناقصات یا خرید کارپردازی
4_ استقرار یک سیستم برکناری دارائی ها با ذکر دلایل برکناری توسط کمیسیون تعیین تکلیف کالاهای اسقاط , مازاد یا خارج از رده و تصویب مقامات ذی صلاح
5_ تهیه دو سيستم حسابداري مالي و دارايي ثابت , که دارايي ثاب
ت خود زير سيستم ، سيستم مالي مي باشد
6_ثبت موقت كليه ثبت ها ابتدا در سيستم دارايي ثابت و پس از آن انتقال اسناد به سیستم مالی توسط كاربر، و خوردن سند دائم اسناد حسابداري و تبدیل شماره
سند موقت به شماره سند دائم. 7_همخوانی سیستم مالی و دارائی ثابت در پايان سال هنگام تراز گرفتن مانده ها در سيستم و رفع مغایرت احتمالی در صورت عدم همخواني، توسط كاربرگ اسناد حسابداري
8_ تمامی امضاء های فرم های مرتبط با سیستم دارائی ثابت و کسب مجوز های لازم با استفاده از همین امضاء ها.
9_ هزینه شدن کلیه مبالغ بیمه دارائی های ثابت جهت حوادث غیر مترقبه اعم از آتش سوزی و سرقت و...
10_پلاک کوبی دارائی ها و الصاق برچسب اموال ,
11_ ثبت سیستمی برخی از اموال به نام تحویل گیرنده
12_ عدم تمرکز مسئولیت های مربوط به یک امر
13_ انبار گردانی های شش ماهه و یکساله توسط اداره کنترل و نگهداری از انبار راکد واحد خدمات اداری به منظور شناسائی اقلام بلا استفاده و ارجاع به کمیسیون تعیین تکلیف کالاهای مازاد , اسقاط و خارج از رده
14_ انتقال مسئولیت های تحویل کالا به کارمندان از طریق فرم صورت اموال منقول
تعيين بهاي تمام شده اموال ماشين آلات و تجهيزات
حسابداري اموال، ماشين آلات و تجهيزات بر مبناي بهاي تمام شده تاريخي انجام مي گيرد. بهاي تمام شده تاريخي بر اساس قيمت خريد نقدي كه معرف ارزش متعارف دارايي در تاريخ تحصيل است تعيين مي شود و تمام مخارج ضروري و عادي ك
ه صرف مي گردد تا دارايي در وضعيت و موقعيت لازم براي استفاده مورد نظر قرار گيرد به بهاي تمام شده اضافه مي شود. در مواردي كه قيمت خريد نقدي داراي مشخص نباشد دارايي تحصيل شده به ارزش متعارف دارايي واگذار شده ثبت مي شود. اگر ارزش متعارف دارايي تمام مخارج مربوط به تحصيل دارايي سرمايه اي به حساب نمي آيد به عنوان مثال اقلام زير نبايد جزو بهاي تمام شده دارايي به حساب آيد:
1 – تخفيفات نقدي حتي اگر خريدار از آن استفاده نك
رده باشد بايد از قميت خريدار از آن استفاده نكرده ب
اشد بايد از قيمت خريد دارايي كم شود، زيرا اصلي كلي اين است كه داراييها نبايد به مبلغي بيش از قيمت خريد نقدي در حسابها ثبت گردد.
2 – مخارج غير عادي كه در ارتباط با تحصيل دارايي پرداخت مي شود. زيرا جزو مخارج ضروري براي تحصيل نيست. مانند مخارج اضافي كه به علت اش
تباه در نصب ماشين آلات انجام مي گيرد.
3 – بهره و كارمزد بدهيهايي كه بر اثر خريد دارايي واقع مي شود. زيرا هزينه بهره بعد از استفاده مورد نظر از دارايي تحقق مي يابد.
4 - مخارج آموزش كاركنان كه براي فراگيري طرز كار ماشين آلات پرداخت مي شود. زيرا آموزش كاركنان، ارزش ماشين آلا را افزايش نمي دهد.
5 – هزينه ماليات و بيمه كه بعد از تحصيل دارايي هر ساله پرداخت مي شود. زيرا براي حفظ دارايي در وضعيت عادي عملياتي انجام مي گيرد.
اموال و ماشين آلات و تجهيزات بر اساس بهاي تمام شده يا ارزش تاريخي اندازه گيري و ثبت مي شود زيرا:
بهاي تمام شده معرف ارزش متعارف دارايي در تاريخ تحصيل است.
بهاي تمام شده بر پايه معامله فرض تعيين نشده، بنابراين واقعي و قابل رسيدگي است.
سود يا زيان بايد در تاريخ فروش دارايي شناسايي شود و نمي تواند مبتني بر فرض و پيش بيني باشد.
با اين حال استانداردهاي حسابداري برخي از كشورها و استانداردهاي بين المللي حسابداري تجديد ارزيابي اموال، ماشين آلات و تجهيزات را تحت شرايط معيني مجاز شناخته است.
كاهش در ارزش دارايي
اموال، ماشين آلات و تجهيزاتي كه در عمليات واحد تجاري به كار مي رود نبايد به مبلغي بيش از ارزش جاري، و اگر در عمليات واحد تجاري به كار نمي رود به مبلغي بيش از ارزش خالص بازيافتني در حسابها ثبت شود.
در صورتي كه بازده اقتصادي اموال، ماشين آلات و تجهيزات بطور مداوم كاهش يابد و ميزان آن از لحاظ مبلغ با اهميت باشد بايد از حساب دارايي خارج يا كاهش ارزش داده شود. براي مثال، ماشين آلات ممكن است به سبب عواملي نظير: ج
نگ، زلزله، پيشرفت تكنولوژي، كاهش مداوم تقاضا، نابابي فرآورده هايي كه توليد مي كند، كم ارزش، يا بي ارزش شود. در چنين مواردي، ارزش دفتري داراييهاي مزبور بايد تا ميزان ارزش خالص بازيافتني دارايي كاهش داده شود و ميزان كاهش ارزش به عنوا زيان دوره شناسايي و در صورت سود و زيان همان دوره گزارش گردد.
مخارج جاري و سرمايه اي
مخارج ناشي از تحصيل و بكارگيري اموال، ماشين آلا
ت و تجهيزات به دو گروه جاري و سرمايه اي تقسيم مي شود:
مخارج جاري (Revenue Expenditures). مخارجي است كه انتظار مي رود منافع آن تنها عايد دوره مالي جاري شود. بنابراين، اين گونه مخارج جزو هز
ينه هاي دوره جاري محسوب و از درآمد همان دوره كم مي شود. مانند هزينه تعيمر و نگهداشت ماشين آلات.
مخارج سرمايه اي(Capital Expenditures). مخارجي است كه انتظار مي رود منافع آن علاوه بر دوره جاري به دوره هاي آينده نيز تسري يابد. بنابراين، اين گونه مخارج چنانچه از نظر مبلغ با اهميت باشد سرمايه اي محسوب و به عنوان دارايي به حسابهاي مربوط منظور مي شود و در صورتي كه عمر مفيد محدودي داشته باشد بتدريج از طريق فرآيند استهلاك به دوره هاي مالي مورد انتفاع تخصيص مي يابد. مانند هزينه حمل و نصب ماشين آلات.
زمين
تمام مخارج لازم براي تحصيل زمين بايد در حساب زم
ين زمين يا اراضي ثبت شود. از آنجا كه زمين و ساختمان داراييهاي مجزا از هم هستند، بنابراين، بهاي تمام شده هر يك بايد در حسابي جداگانه ثبت شود.
تمام مخارجي كه زمين تحصيل شده را براي استفاده مورد نظر آماده مي سازد بايد جزو بهاي تمام شده زمين منظور شود. برخي از اجزاي مشخص بهاي تمام شده زمين عبارت است: 1) قيمت خريد، 2) مخارج مربوط به معامله و انتقال سند مالكيت نظير: كارمزد دلالي، ماليات مستغلات و حق الثبت.
اگر زميني كه به تازگي خريداري شده است در وضعي
ت لازم براي استفاده مورد نظر نباشد، مخارج خاصي كه خريدار براي آماده سازي آن انجام مي دهد، بايد به عنوان بخشي از بهاي تمام شده زمين ثبت شود مانند مخارج تسطيح، خاكريزي و آماده سازي زمين. همچنين اگر، در زمين خريداري شده براي احداث بنا، تاسيساتي وجود داشته باشد كه بايد تخريب شود، مخارج تخريب تاسيسات فرسود (پس از كسر عوايد حاصل از فروش مواد و مصالح ساختماني اسقاط) بايد به بهاي تمام شده زمين اضافه شود.
زمينهايي كه به قصد استفاده در روال عادي عمليات نگهداري نمي شود نظير زميني كه به منظور سرمايه گذاري يا توسعه آينده كارخانه تحصيل مي شود، يا زميني كه در عمليات واحد تجاري مورد استفاده قرار نمي گيرد، نبايد تحت عنوان «اموال ماشين آلات و تجهيزات» طبقه بندي شود. بلكه بايد جزو سرمايه گذاريها يا ساير داراييها در ترازنامه ارائه گردد. زميني كه به وسيله موسسات خريد و فروش املاك براي فروش مجدد نگهداري مي شود بايد به عنوان موجودي جنسي در ترازنامه طبقه بندي شود.
تاسيسات و مستحدثات زمين
بهاي تمام شده تاسيسات و مستحدثات در زمين مانند: نرده كشي، اسفالت محوطه، پياده رو سازي، احداث پاركينگ بايد در حساب جداگانه اي تح
ت عنوان تاسيساتي كه در زمين احداث مي شود داراي عمر اقتصادي نامعيني باشد، بهاي تمام شده اين گونه تاسيسات به بهاي تمام شده زمين اضافه مي گردد و مشمول محاسبه استهلاك نمي شود. به عنوان مثال تاسيساتي كه توسط مالك زمين احداث شده است اما نگهداري و جايگزيني آن از طرف شهرداري محل تقبل گرديده با
شد مشمول محاسبه استهلاك نمي شود.
ساختمان
تمامي مخارجي كه براي انتقال مالكيت ساختمان به خريدار و آماده سازي آن براي استفاده مورد نظر انجام مي شود عموماً قابل انتقال به بهاي تمام شده ساختمان است. اگر واحد تجاري زمين و ساختمان را بطور يكجا خريداري كند، بهاي تمام شد
ه هر يك بايد جداگانه شناسايي و در حسابهاي مربوط ثبت شود. زيرا چنانكه پيشتر گفته شد زمين يك دارايي استهلاك ناپذير است و بها تمام شده آن بايد در حسابي جدا از ساختمان نگهداري شود.
ماشين آلات و تجهيزات
در اصطلاح، ماشين آلات و تجهيزات معمولاً شامل اقلام متعددي نظير: انواع ماشين آلات توليدي، اثاثه، مبلمان، قالبها، ابزار آلات، منصوبات و ظروف قابل استرداد است كه در روال عادي عمليات واحد تجاري به كار مي رود. داراييهاي مزبور ممكن است در قسمتهاي مختلف واحد تجاري مانند كارخانه، اداره يا نمايشگاه به كار رود. براي تعيين و تخصيص استهلاك ماشين آلات و تجهيزات به قسمتهاي توليدي، اداري و فروش بايد مشخص شود كه اين گونه داراييها در كدام يك از قسمتهاي مزبور به كار رفته است.
تمام مخارج لازم براي خريد و آماده سازي ماشين آلات و تجهيزات جهت استفاده مورد نظر، قابل انتقال به بهاي تمام شده اموال و تجهيزات است. بهاي تمام شده اموال و ماشين آلات معمولاً از اجزاي زير تشكيل شده است:
قميت خريد پس از كسر كليه تخفيفات تجاري و نقدي.
هزينه حمل و نقل و بيمه و بارگيري در طول دوره حمل.
عوارض، حقوق گمركي و سود بازرگاني واردات.
مخارجي كه براي راه اندازي دارايي تا مرحله بهره بردار
ي انجام مي شود. مانند: محوطه سازي، زير سازي، نصب و حق الزحمه خدمات فني.
مخارج باز سازي و مرمت كه براي قبال استفاده ساختن ماشين آلات دست دوم خريداري شده انجام مي شود.
وجوه غير قابل استرداد مربوط به سفارش ماشين آلات و تجهيزات.
مخارج غير عادي نظير: پرداخت جريمه به علت تاخير در پ
رداخت حقوق گمركي يا تعمير قطعاتي از ماشين آلات كه در حمل و نقل خسارت ديده است يا مخارج اضافي كه به دليل اشتباه در نصب ماشين آلات پرداخت مي شود نبايد به بهاي تمام شده ماشين آلات و تجهيزات اضافه گردد.
در موارد خاص، چنانچه هر يك از اقلام ماشين آلات و تجهيزات از اجزاي متفاوت و تفكيك پذير تشكيل شده باشد، تخصيص جمع مخارج به اجزاي تشكيل دهنده و برآورد عمر مفيد هر يك از اجزا مي تواند نحوه حسابداري اموال، ماشين آلات و تجهيزات را بهبود بخشد. براي مثال، اگر عمر مفيد موتورهاي هواپيما كمتر از عمر مفيد بدنه هواپما باشد، به جاي گرفتن كل هواپيما به عنوان يك دارايي، بهتر است براي محاسبه استهلاك، بهاي تمام شده بدنه و موتور هواپيما در حسابهاي جداگانه نگهداري شود. به عكس، اقلامي نظير قالبها، ابزار و وسايل كار كه به تنهايي كم ارزش مي باشد بهتر است يك كاسه و تلفيق شود.
تاسيسات در مورد اجاره
موجر بدون اين كه مالكيت مورد اجاره را به مستاجر منتقل كند حق استفاده از آن را در اجاره نامه براي مدتي معين به مستاجر واگذار مي كند. ساختمان استيجاري جزء اقلام سرمايه اي نيست اما تاسيسات يا مسحدثات در ساختمان مورد اجاره مانند ديواركشي محوطه سازي و اموالي كه به خرج مستاجر، در مورد اجاره احداث مي شود، در صورتي كه داراي منافع آتي باشد در حساب «تاسيسات در ساختمان استيجاري» ثبت و جزء اموال، ماشين آلات و تجهيزات در ترازنامه طبقه بندي مي شود. بهاي تمام شده اين گونه تاسيسات بايد در طول عمر مفيد دارايي يا مدت اجاره، هر كدام كه كوتاهتر است مستهلك يا از حساب خارج شود زيرا در پايان مدت اجاره، اين تاسيسات به مستاجر تعلق نخواهد داشت.
ظروف
برخي از محصولات واحدهاي توليدي در داخل ظرف به بازار عرضه مي شود كه ظروف آن ممكن است براي استفاده مجدد قابل استرداد باشد. مانند: بشكه هاي نفت، سيلندرهاي گاز وشيشه هاي نوشابه. معمولاً بابت بهاي ظروف اين گونه محصولات، مبلغي به عنوان سپرده از خريدار اخذ مي شود كه به هنگام استرداد ظروف، به خريدار بازگردانده و يا به حساب وي بستانكار مي شود. اين گونه داراييها اگر چه در اختيار خريدار است اما در دفاتر فروشنده در بخش اموال، ماشين آلات و تجهيزات طبقه بندي و در طول عمر
برآوري آن مستهلك ميشود. ظروفي كه در مدت زماني معقول (تعيين شده) مسترد نشود، به عنوان فروش تلقي و از سپرده خر
يدار كسر مي شود و بهاي تمام شده و استهلاك انباشته آن نيز از حسابها خارج مي گردد. بر عكس، اگر سپرده اي بابت ظروف از خريدار اخذ نشده يا بهاي ظروف ناچيز باشد، فروشنده ممكن است ظروف را به عنوان «ملزومات توليدي» تلقي و هزينه هر سال را از اين بابت، از طريق شمارش عيني، مطابق روشهاي معمول انبارگرداني تعيين كند.
ابزار آلات
ابزار آلات نظير آچار و انبردست و ساير ابزار و وسايل كار را شامل مي شود. بهاي تمام شده اين گونه اقلام نسبتاً ناچيز است و اغلب در معرض خسارت، سرقت و شكستگي قرار دارد. از اين رو، معمولاً نحوه عمل حسابداري، ابزار آلات مشابه اموال، ماشين آلات و تجهيزات نيست و روشهاي معمول استهلاك در مورد آن كاربرد ندارد. اقلام مزبور را مي توان به سه شكل زير در حسابها ثبت كرد:
1 – در موقع خريد به حساب دارايي منظور و در پايان سال پس از موجودي برداري، حساب دارايي اصلاح شود و هر گونه زيان ناشي از سرقت، خسارت و شكستگي به عنوان هزينه جاري به حساب آيد.
2 – مبلغي متناسب با موجودي عادي (متعارف) ابزار آلات به حساب دارايي منظور و سپس كليه خريدهاي مازاد بر اين مبلغ به حساب هزينه منتقل شود.
3 – در موقع خريد به حساب هزينه منظور گردد.
طرق تحصيل اموال، ماشين آلات و تجهيزات
اموال، ماشين آلات و تجهيزات را مي توان به طريق زير تحصيل كرد:
• نقد
• توليد يا احداث
• نسيه
• معاوضه
• صدور سهام
• رايگان
• گروهي (بطور يكجا)
تحصيل دارايي بطور نقد
خريد دارايي بطور نقد متداولترين شيوه تحصيل دارايي است. كليه وجوهي كه خريدار آگاه و مطلع در معامله اي عادله و در شرايط عادي براي خريد دارايي و آماده كردن آن براي استفاده مورد نظر پرداخت مي كند جزء بهاي تمام شده دارايي منظور مي شود.
تحصيل دارايي بطور نسيه
طبق اصل بهاي تمام شده، داراييهاي كه بطور نسيه خريداري مي شود، به يكي از دو طريق زير، هر كدام مشخص تر و قال اعتمادتر باشد در دفاتر ثبت مي شود.
معادل قيمت نقدي (قيمت بازار)
ارزش فعلي اسناد واگذار شده
اصل كلي اين است كه داراييها نبايد به مبلغي بيش از قيمت نقدي در حسابها ثبت شود. يعني كليه تخفيفات نقدي حتي اگر خريدار از آن استفاده نكرده باشد بايد از قميت خريد دارايي كم شود. در صورتي كه خريدار در مدت زمان تعيين شده نتواند از تخفيف استفاده كنند، تخفيفات استفاده نشده بايد در حسابي با عنوان تخفيفات از دست رفته يا تخفيفات استفاده نشده ثتب و جزو هزينه هاي دوره جاري به حساب آيد.
داراييها ممكن است بر اساس قرادادهاي بلند مدت و از طريق اوراق تجارتي يا ديون رهني تحصيل شود. بهاي تمام شده اين گونه داراييها بايد به ارزش متعارف (معادل قيمت نقدي)، بدون در نظر گرفتن بهره، محاسبه شود. قاعده كلي براي ثبت داراييها كه در ازاي صدور اسناد بلند مدت تحصيل مي شود به شرح زير است:
الف: ارزش متعارف دارايي تحصيل شده مشخص يا قابل تعيين باشد. در اين صورت دارايي تحصيل شده بايد به ارزش متعارف در دفاتر ثبت شود و تفاوت مبلغ اسمي اسناد واگذار شده و ارزش متعارف دارايي تحصيل شده به حساب كسر اسناد منظور و به تدريج طي دوره واريز اسناد به حساب هزينه بهره دارايي منتقل و مستهلك گردد. در خريد اقساطي ممكن است مالكيت به خريدار منتقل نشد. با اين حال ثبت بهاي تمام شده دارايي و بدهي مربوطه به آن عموماً پذيرفته شده است.
ب: ارزش متعارف دارايي تحصيل شده مشخص يا قابل تعيين نباشد. در صورتي كه ارزش متعارف دارايي تحصيل نشده مشخص نباشد، اين گونه داراييها بايد بر اساس ارزش متعارف يعني ارزش فعلي اسناد واگذار شده در دفاتر ثبت شود. ارزش فعلي اسناد واگذار شده با توجه به پرداختهاي آتي و بر اساس نرخهاي متداول يا جاري بهره تعيين مي شود و مبناي اندازه گيري بهاي تمام شده دارايي تحصيل شده قرار مي گيرد و تفاوت ارزش فعلي و مبلغ اسمي اسناد واگذار شده به حساب كسر اسناد منظور و به تدريج در طي دروه واريز اسناد به حساب هزينه بهره منتقل و مستهلك مي شود.
مثال: «شركت الف» در اول فروردين ماه 13 ماشين آلاتي را در ازاي صدور 7 برگ سفته بدون بهره كه قابل پرداخت در 7 قسط سالانه بود امضا و تسليم فروشنده كرد. مبلغ هر قسط 300000 ريال و موعد پرداخت اولين قسط 29 اسفند 113 بود. در صورتي كه قيمت نقدي (ارزش متعارف) ماشين آلات تحصيل شده معادل 1500000 ريال و نرخ متداول بهره برداي براي اسناد واگذار شده 10 درصد باشد «شركت الف» بايد ماشين آلات خريداري شده را به چه مبلغي در دفاتر ثبت كند؟
پاسخ: ماشين آلات بايد به مبلغ 1500000 ريال در حسابها ثبت شود. زيرا همانگونه كه قبلاً گفته شد در صورتي كه ارزش متعارف دارايي تحصيل شده مشخص باشد. بهاي تمام شده دارايي بر اساس ارزش متعارف اندازه گيري و تفاوت مبلغ اسمي اسناد و ارزش متعارف دارايي تحصيل شده به حساب «كسر اسناد» منظور و به تدريج طي دوره اسناد به حساب هزينه بهره يا هزينه مالي منتقل و مستهلك مي شود.
1 فروردين ماشين آلات 1500000
كسر اسناد پرداختي 600000
اسناد پرداختني 2100000
خريد ماشين آلات در ازاي صدور 7 برگ سفته
چنانكه ملاحظه مي كنيد ماشين آلات به مبلغ 2100000 ريال در دفاتر ثبت نشده است زيرا اين مبلغ معرف ارزش متعارف ماشين آلات در تاريخ تحصيل نيست.
تحصيل دارايي از طريق صدور سهام
طبق استانداردهاي حسابداري، هنگامي كه اقلامي از اموال، ماشين آلات و تجهيزات در مبادله با سهام واحد تجاري تحصيل مي شود بايد به ارزش متعارف دارايي تحصيل شده يا ارزش متعارف سهام صادر شده هر كدام مشخص تر و قابل اعتماد تر باشد، ثبت شود.
در مواردي كه ارزش متعارف سهام به وضوع قابل تعيين بوده و بيش از ارزش متعارف دارايي تحصيل شده قابل اتكا باشد. دارايي تحصيل شده به ارزش متعارف سهام صادر شده در دفاتر ثبت مي شود. مثلاً در مواردي كه سهام مظنه بازار داشته باشد (در بورس اوراق بهادار مورد داد وستد باشد) و تعداد سهامي كه براي تحصيل دارايي واگذار مي شود كمتر از حجم معاملات معمول روزانه اين سهام در بورس باشد قيمت اين سهام در بورس مبناي صحيح براي تعيين ارزش داراييهاي تحصيل شده خواهد بود.
در صورتي كه ارزش متعارف سهام (به تعدادي كه واگذار مي شود) به نحوي معقول قابل تعيين نباشد (در بورس اوراق بهاردار مورد داد و ستد نباشد) مي توان ارزش متعارف دارايي تحصيل شده را از طريق ارزيابي به وسيله كارشناسان رسمي دادگستري يا كارشناسان بيمه تعيين كرد.
در مواردي كه نتوان ارزش داراييهاي مورد مبادله را ب
ه طرق بالا تعيين كرد ممكن است ارزش اين گونه داراييها به وسيله هيات مديره مشخص شود.
مثال: شركت «الف» كه سرمايه ثبت شده آن 100000000 ريال است در سال 113 ماشين آلات فرسوده اي را در ازاي واگذاري 1000 برگ سهم 1000 ريالي خود تحصيل كرد. ارزش متعارف ماشين آلات تحصيل شده به نحو معقلول قابل تعيين نيست اما مظنه بازار هر برگ از سهام واگذار شده در بورس اوراق بهادار مشخص و
1800 ريال است. «شركت الف» ماشين آلات خريداري شده را به چه مبلغي بايد در دفاتر ثبت كند؟
پاسخ: ارزش ماشين آلات بر اساس ارزش متعارف واگذار شده تعيين و به ترتيب زير در دفتر روزنامه ثبت مي شود:
ماشين آلات 1800000
سرمايه 1000000
صرف سهام 800000
همان گونه كه در ثبتهاي بالا مشاهده مي كنيد، سرمايه در هر حال به مبلغ اسمي سهام واگذار شده در دفاتر ثبت مي شود و تفاوت ارزش متعارف دارايي تحصيل شده و مبلغ اسمي سهام واگذار شده به حساب صرف يا كسر سهام منظور مي شود.
تحصيل گروهي از داراييها بطور يكجا
گاه ممكن است يك واحد تجاري در يك معامله بيش از يك قلم دارايي خريداري كند. برخي از اين داراييها ممكن است استهلاك پذير و برخي ديگر استهلاك ناپذير باشد. حال اين سوال مطرح مي شود كه بهاي تمام شده داراييهايي كه بطور گروهي تحصيل مي شود به چه ترتيب بايد به هر يك از اقلام دارايي تسهيم شود؟ طبق اصول متعارف هر يك از اقلام دارايي ممكن است بر اساس ارزش متعارف معاملاتي يا ارزيابي به وسيله كارشناسان رسمي تعيين شود.
تحصل دارايي از طريق توليد يا احداث
گاه ممكن است موسساتي نظير شركتهاي آب و برق و راه آهن علاوه بر فعاليتهايي كه در روال عادي عمليات خود انجام مي دهند به دلايل زير تصميم بگيرند كه ماشين آلات يا ساير داراييهاي مورد نياز خود را بسازند:
توليد يا احداث دارايي بوسيله واحد تجاري مقرون به صرفه است. يعني واحد تجاري با استفاده از نيروي انساني و امكانات موجود خود در فرصتهاي مقتضي، مي تواند دارايي مورد نياز خود را بسازند:
توليد يا احداث دارايي بوسيله واحد تجاري مقرون به صرفه است. يعني واحد تجاري با استفاده از نيروي انساني و امكانات موجود خود در فرصتهاي متقضي، مي تواند دارايي مورد نياز خود را به بهاي تمام شده كمتري بسازد.
توليد يا احداث دارايي بودن بوسيله واحد تجاري موجب مي شود كنترل بيشتري نسبت به مشخصات و كيفيت واحد تجاري در طول دوره ساخت اعمال شود.
در مورد حسابداري داراييهايي كه واحد تجاري به قصد استفاده خود مي سازد موارد زير مطرح است كه به تفصيل بررسي مي شود:
الف: نحوه محاسبه بهاي تمام شده دارايي.
ب: به حساب دارايي بردن بهره.
ج: سود يا زيان ناشي از احداث دارايي.
د: نحوة انعكاس دارايي در ترازنامه.
الف: نحوة محاسبة بهاي تمام شده دارايي
تمام مخارجي كه بطور مستقيم قابل تخصيص به دارايي است و در نتيجه احداث دارايي به وجود آمده باشد جزو بهاي تمام شده محسوب و در طول دوره ساخت به حساب دارايي منظور مي شود. مانند: مواد مستقيم، دستمزد مستقيم و هزينه سربار كه در نتيجه احداث دارايي واقع شده باشد. ساير مخارجي كه بدون اجراي طرح احداث دارايي واقع نمي شد نيز جزو مخارج سرمايه اي و به حساب دارايي منظور مي شود. در مورد تسهيم سربار ثابت سه نظريه ارائه شده است كه هر يك بايد در قالب وضعيتهاي توليدي زير مطالعه شود.
وضعيت اول: واحد تجاري از حداكثر ظرفيت عملي خود استفاده كند.
وضعيت دوم: واحد تجاري از حداكثر ظرفيت عملي خود استفاده نكند.
نظريه اول: تخصيص بخشي از كل سربار ثابت به داراييهايي كه واحد تجاري به قصد استفاده خود مي سازد. اين نظريه با مفهوم هزينه يابي كامل در حسابداري مطابقت دارد: زيرا، در يك فرايند تصحيح تسهيم، كل مخارجي كه در يك دروه مالي واقع مي شوند بايد به كل توليدات همان دوره تخصيص يابد. طبق اين نظريه، اگر هزينه هاي سربار ثابت بر اساس ساعات كار تسهيم شود و 8% ساعات كار مربوط به8 احداث دارايي باشد بايد 8% از هزينه هاي سربار ثابت به اين گونه داراييها تسهيم شود. بكارگيري اين روش موجب مي شود كه: (1) بهاي تمام شده داراي ساخته شده معادل يا نزديك به قيمت خريد آن باشد، زيرا اگر دارايي به شكل ساخته شده نيز خريداري مي شد فروشنده هزينه هاي سربار را هم در قيمت فروش منظور مي
كرد، (2) اگر يك واحد تجاري علاوه بر كالاهايي كه از فعاليتهاي عادي و متسمر توليد بدست مي آورد قادر به ساختن داراييهاي مورد نياز خود باشد منافعي بدست مي آورد كه بايد به گونه اي در درآمد كلي واحد تجاري منعكس شود. اين نظريه به شرطي صحيح است كه واحد تجاري قبل از احداث دارايي از حداكثر ظرفيت عملي يا ظرفيت كامل استفاده كند. در اين وضعيت چون احداث دارايي موجب مي شود كه توليد كالاهايي كه در يك دروه
مالي از فعاليتهاي عادي و مستمر بدست مي آيد كاهش يابد، بنابراين، براي آن كه بهاي تمام شده داراييهاي در دست احداث به نحو صحيح محاسبه شود سربار ثابت بايد با همان مبنايي كه به فعاليتهاي عادي و متسمر تسهيم مي شود به اين گونه
داراييها نيز تخصيص يابد. در صورتي كه واحد تجاري از حداكثر ظرفيت عملي خود استفاده نكند تسهيم هزينه هاي سربار ثابت به طرح احداث دارايي موجب مي شود كه بهاي تمام شده كالاهايي كه از فعالتيهاي عادي و توليدي بدست مي آ
يد كمتر از واقع و سود حاصل از عمليات جاري و مبلغ ماليات بر درآمد بيش از واقع گزارش شود.
نظريه دوم: تخصيص سربار ثابت اضافي به داراييهايي كه واحد تجاري به قصد استفاده خود مي سازد. طبق اين نظريه،سربار ثابت جزو بهاي تمام شده دارايي منظور نمي شود مگر آن كه بر اثر احداث دارايي افزايش يافته باشد. كاربرد اين روش در صورتي عملي است كه واحد تجاري قبل از احداث دارايي، ظرفيت بلا استفاده داشته باشد. و از ظرفيت كامل توليدي استفاده نكند. در صورتي كه واحد تجاري قبل از احداث دارايي از حداكثر ظرفيت توليدي استفاده كند بكارگيري اين روش موجب افزايش بهاي تمام شده كالاهايي مي شود كه از فعاليتهاي عادي و مستمر بدست مي آيد. زيرا به دليل احداث دارايي، تعداد كالاهايي كه از فعاليتهاي عادي و مستمر بدست مي آيد كاهش مي يابد در نتيجعه سربار ثابت به تعداد كالاي كمتري تسهيم مي شود.
نظريه سوم: عدم تخصيص سربار ثابت به دارايييهايي كه واحد تجاري به قصد استفاده خود مي سازد. طبق اين نظريه، هزينه هاي سربار ثابت بر اثر احداث دارايي تغير نمي كند. بنابراين، تسهيم هزينه هاي سربار ثابت به دارايي در طول دوره ساخت موجب كاهش هزينه دوره و افزايش سود و ماليات بردرآمد مي شود البته اين استدلال در صورتي صحيح است كه هزينه هاي سربار ثابت بر اثر احداث دارايي افزايش پيدا نكند. بكارگيري اين روش زياد توصيه نمي شود زيرا معمولاً برخي از اقلام سربار ثابت در نتيجه احداث دارايي افزايش پيدا مي كند.
بطور خلاصه روش اول يعني تخصيص بخشي از كل سربار ثابت به داراييهايي كه واحد تجاري به قصد استفاده خود مي سازد منطقي تر از ساير روشها به نظر مي رسد به شرط آن كه واحد تجاري از حداكثر ظرفيت توليدي خود استفاده كند. در غير اينصورت يعني در مواردي كه واحد تجاري ظرفيت بلااستفاده داشته باشد و از ظرفيت كامل توليدي استفاده نكند فقط آن بخش از سربار ثابت كه بر اثر احداث دارايي افزايش پيدا كرده است به حساب دارايي منظور مي شود. در صورتي كه سربار ثابت بر اثر احداث دارايي تغيير نكرده باشد ممكن است سربار ثابت به داراييهاي كه واحد تجاري به قصد استفاده خود مي سازد منظور شود.
به رغم اين نظرات، روش اول يعني تخصيص بخش از كل سربار ثابت به داراييهايي كه واحد تجاري به قصد استفاده خود مي سازد با اصل تطابق مطابقت دارد و مشابه روش بكارگيري اصل بهاي تمام شده در مورد موجودي كالا است. همچنين هيات تدوين استانداردهاي حسابداري صنعتي بر اساس استاندارد زير بكارگيري روش اول را توصيه كرده است:
«بهاي تمام شده داراييهاي سرمايه اي مشهود كه پيمانكار براي استفاده خود مي سازد بايد شامل تمام مخارج از جمله هزينه هاي عمومي و اد
اري باشد به شرط آن كه هزينه هاي مزبور با اهمي
ت و بطور مشخص به احداث دارايي مربوط باشد. چنانچه داراييهاي ساخته شده از نوع يا مشابه داراييهايي باشد كه پيمانكار از فعاليتهاي عادي و مستمر توليدي خود بدست مي آورد، بهاي تمام شده بايد بر اساس سهم كاملي از مخارج غير مستقيم محاسبه شود.»
ب: به حساب دارايي بردن بهره
واحدهاي تجاري طي مدتي كه داراييهايي را به قصد استفاده خود مي سازند وجوهي را صرف خريد مواد، پرداخت دستمزد و ساير مخارج ساخت مي كنند. سوالي كه در اين مورد مطرح مي شود اين است كه آيا بابت بهره در طول دوره ساخت مبلغي به حساب دارايي منظور مي شود يا خير؟ پاسخ به اين سوال از نظر تئوري و عملي مباحثي را به شرح زير مطرح كرده است.
تخصيص ندادن بهره به حساب دارايي. طبق اين روش، بهره جزو مخارج تامين مالي محسوب مي شود و به عنوان بخشي از بهاي تمام شده دارايي به حساب نمي آيد.
تخصيص بهره به حساب دارايي. طبق اين روش بهره جزو مخارج تامين مالي محسوب مي شود و به عنوان بخشي از بهاي تمام شده دارايي به حساب نمي آيد.
تخصيص بهره به حساب دارايي. طبق اين روش بهره جزو مخارج سرمايه اي محسوب مي شود و به عنوان بخشي از بهاي تمام شده دارايي به حساب مي آيد.
استاندارد شماره 34 (FASB 34) تحت عنوان به حساب دارايي بردن بهره كه در سال 1979 به تصويب رسيد روش دوم يعني تخصيص بهره به حساب دارايي را با تعديلهايي پذيرفت. ضوابط استاندارد مزبور به شرح زير تلخيص و جمع بندي مي شود:
كليات. طبق اصل بهاي تمام شده، تمام مخارج عادي و ضروري كه انجام مي شود تا دارايي در وضعيت و موقعيت لازم براي استفاده مورد نظر قرار گيرد بايد جزو بهاي تمام شده دارايي به حساب آيد. در نيتجه بهره نيز در صورتي كه با اهميت باشد تحت شرايط خاص مي تواند در دوره تكميل و آماده شدن براي استفاده مورد نظر به حساب دارايي منظور شود. منظور از استفاده مورد نظر «استفاده در عمليات واحد تجاري» يا توليد به قصد «فروش يا اجاره» است.
داراييهاي واجد شرايط. داراييهايي كه براي تكميل و آماده شدن براي استفاده مورد نظر نيازمند طي دوره اي طولاني هستند واجد شرايط براي به حساب دارايي بردن بهره به شمار مي روند. داراييهاي زير شرايط لازم را براي به حساب بردن دارايي بردن بهره دارند:
داراييهايي كه واحد تجاري به قصد استفاده خود م
ي سازند. اعم از اين كه آن را خود بسازند يا ساخت آن را از طريق انعقاد پيما به پيمانكار ارجاع كنند (مانند ساختن ماشين آلات يا احداث بنا به قصد استفاده در عمليات).
داراييهايي كه واحد تجاري به شكل طراحهاي مجزا به قصد فروش يا اجاره مي سازد (ساختن كشتي يا فيلمهاي سينمايي به قصد فروش يا اجاره).
