تحقیق در مورد علائم استاندارد برای جوشکاری ، ‌لحیم کاری و آزمون های غیر مخرب

بخشی از مقاله

علائم استاندارد براي جوشكاري ،‌لحيم كاري و آزمون هاي غير مخرب
قسمت A

1- علامت هاي اصلي

1-1 تفاوت ميان علامت جوش و علائم قراردادي جوش
اين استاندارد تفاوت ميان علائم جوش و علائم قراردادي جوش را مشخص مي كند.
علائم جوش به نوع جوش اشاره مي كند و به عنوان يك قسمت از علائم قراردادي جوش مورد استفاده قرار مي گيرد .

2-1 علائم جوش:
علائم جوش در شكل شماره 1 نشان داده شده است . اين علامت ها روي خط مرجع علائم جوش ترسيم مي شوند ( براي گويا بودن و سرعت بخشيدن )‌

3-1 علائم قراردادي جوش :
علائم قراردادي جوش شامل چندين عنصر است ( شكل 2 را ببينيد )خط مرج علائم جوش و بردار فلش تنها عناصر ضروري هستند. عناصر اضافي مي تواند براي انتقال اطلاعات خاص جوشكاري به كار برده شوند.

ممكن است اطلاعات جوشكاري با وسايل ديگر نيز بيان شوند ، مثل نوشتن ياداشت يا جزئيات ، مشخصات ، استانداردها ، كدها يا ديگر ترسيمات و يا معادل آنها در علائم قراردادي جوش نمايش داده شوند .. تمام عناصر مورد استفاده داراي محل مشخصي در علائم قراردادي جوش هستند كه در شكل 2 نمايش داده شده اند .

4-1 علائم تكميلي :
علامت هاي تكميلي به صورت پيوند با علائم قراردادي جوش مورد استفاده قرار مي گيرند كه در شكل شماره 3 علائم تكميلي نمايش داده شده اند.

5-1 شيوه به كاربردن علائم قراردادي جوش:
فلش علائم قراردادي جوش به يك خط از نقشه اشاره مي كند كه قطعاً يك خط اتصال را نمايش مي دهد . پيشنهاد مي شود كه فلش به يك خط ممتد اشاره كند ( خط يك موضوع، خط ديد ) اگر چه ممكن است فلش به يك خط نامرئي ( نه ديد ) اشاره كند .

6-1 توضيحات :
مثال هاي داده شده با اندازه هاي آن تنها به عنوان توضيح هستند و قصد نشان دادن اصول كاربرد صحيح را دارند . اين مثال ها قصد ندارند جزئيات طراحي يا كدهاي جايگزين يا نيازهاي مشخصي را نمايش دهند.

شکل شماره 1 – علامتهای جوشکاری
توجه : خطوط مرجع برای توضیح بهتر به صورت خط چین نشان داده شده است

شکل 2- محل استاندارد عناصر علائم قراردادی جوشکاری

شکل 3- علائم تکمیلی

2- انواع اتصالات اساسي :
اساسي ترين اتصاللات جوشي در شكل شماره 4 نمايش داده شده است.

3- قوانين اصلي

1-3 مفهوم محلي كه فلش علائم قراردادي جوش به آن اشاره مي كند :
در صورتي كه اطلاعات روي خط مرجع نوشته شوند به اين معني است كه اطلاعات مربوط به سمت ديگري است كه فلش به آن اشاره مي كند
و در صورتي كه سمت اشاره فلش مورد نظر باشد اطلاعات را زير خط مرجع مي نويسيم. به شكل هاي مقابل دقت كنيد .

1-1-3 علامت جوش گوشه ، جناقي و جوش لبه
براي اين علائم فلش به يك قسمت از خط جوش متصل مي شود و اين سمت به عنوان سمت فلش (Arrow Siad ) شناخته مي شود و سمت مقابل به عنوان سمت ديگر شناخته (Other Siad ) خواهد شد . ( رجوع كنيد به شكل شماره 5 )

2-1-3 علائم جوش گل ميخ ، دكمه جوش ، جوش زائده اي ، جوش برجسته و درزجوش
براي نمايش اين علائم فلش را به خط مرجع متصل مي كنيم ، ضمن اين كه خط مرجع خارج از سطح عضو اتصال قراردارد و فلش به خط اتصال يا خط مركز مطلوب اشاره مي كند . سمتي كه فلش به آن اشاره مي كند به عنوان سمت فلش (Arrow Siad ) شناخته مي شود و سمت مقابل به عنوان سمت ديگر شناخته (Other Siad ) خواهد شد .

( مراجعه كنيد به شكل هاي 6 تا 9 )

3-1-3 علائمي كه جهت و سمت برايشان بي معني است :
براي بعضي از علائم جوشكاري سمت فلش يا سمت ديگر معني ندارد ، اگر چه ممكن است عللائم تكميلي مورد استفاده با آنها ارتباط داشته باشند .
( شكل هاي 2-1-8 و 4-1-8 و جداول 1و2 را ببينيد )

2-2 مشخص كردن محل جوش با رجوع به محل اتصال :

1-2-3 جهت فلش :
براي جوشكاري در سمت فلش Arrow Siad ) ) ، علامت جوش بايد زير خط مرجع درج شود ( مراجعه كنيد به 1-1-3 )

2-2.1 سمت ديگر فلش :
براي جوشكاري در سمت ديگر فلش (Other Siad ) ، علامت جوش بايد روي خط مرجع درج شود ( مراجعه كنيد به 1-1-3 )

3-2-3 هر دو سمت ( سمت فلش و سمت ديگر) :
در صورتي كه هر دو طرف فلش جوشكاري شود علائم جوش در دو طرف خط مرجع ترسيم مي شود

1-3-2-3 علامت هاي جوش متقارن :
اگر علائم جوش مورد استفاده در دو طرف خط مرجع يك محور تقارن عمودي يا نرمال نسبت به خط مرجع داشته باشند ، علائم نسبت به خط مرجع همراستا شده و ترسيم مي شوند
2-3-2-3 علائم جوش غير متقارن :
در صورتي كه هر كدام از علائم جوش يك محور عمودي يا نرمال تقارن نداشته باشند ، آنگاه سمت چپ علائم جوشكاري براي هم رديف شدن آن ها نسبت به خط مرجع مورد استفاده قرار مي گيرند .
3-3 جهت و شكل قرار گيري علائم جوشكاري :
علائم جوش گوشه ، نيم جناقي ، نيم لاله اي و نيم جناقي لب گرد به گونه اي ترسيم شوند كه پايه عمود آنها سمت چپ خط مرجع قرار گيرد

4-3 شكستن خط فلش :
وقتي فقط يك عنصر اتصال وجود داشته باشد براي ترسيم درزجناقي يا لاله اي مي توان يك شكست به بردار فلش داد ( شكل 6 را ببينيد ) اگر مشخص است كه عضو يك درز جناقي يا لاله اي دارد نيازي نيست خط فلش شكسته شود و در صورتي كه شكست خط فلش داراي مزيتي نباشد ، نيازي به شكستن خط فلش نيست .

5-3 تركيب علائم جوشكاري :
براي اتصالاتي كه بيشتر از يك نوع جوش دارند يك علامت براي مشخص كردن هر كدام از جوش ها به كار برده مي شود . ( شكل 7 )

6-3 يك خط مرجع با چند فلش
ممكن است دو يا چند خط فلش با يك خط مرجع براي اشاره كردن به محل هاي مختلف جوش مورد استفاده قرار گيرند .

7-3 چند خط مرجع :
1-7-3 سلسله عمليات :
ممكن است دو يا چند خط مرجع براي نمايش يك سلسله عمليات مورد استفاده قرار گيرد. اولين عمليات روي نزديك ترين خط مرجع به فلش مشخص مي گردد، عمليات ديگر به ترتيب روي خطوط مرجع ديگر مشخص مي شوند.
2-7-3 اطلاعات تكميلي :
دنباله اضافه شده به خط مرجع مي تواند براي مشخص كردن اطلاعات تكميلي جوشكاري مورد استفاده قرار گيرد .

3-7-3 علامت مكان جوشكاري و جوشكاري دور تا دور:
وقتي نياز است جوشكاري ( يا آزمون ) دور تا دور انجام شود ، علامت آن در محل اتصال خط مرجع و خط فلش درج مي شود .

8-3 علالمت مكان جوشكاري :
جوشكاري در محل ( محل مونتاژ ،كارگاه ساختماني يا بيابان ) به وسيله اضافه كردن علامت پرچم به علائم قراردادي جوش مشخص مي گردد . پرچم به صورت عمود نسبت به خط مرجع و در محل تقاطع خط مرجع با خط فلش ترسيم مي شود.
( ضميمه B - 3 - 8 را ملاحظه كنيد )

9-3 توسعه دادن مفهوم جوشكاري به وسيله علائم :
1-9-3 پيوستگي جوش : به غير بعضي از موارد علائم جوش پيوسته هستند.

2-9-3 تغيير در جهت جوشكاري :
علائم تنها بين هر تغيير درجهت جوشكاري ، برخورد با خط هاشور يا خط اندازه ( شكل 8 ) به استثناء وقتي كه علامت جوش دور تا دور است به كاربرده شود . موارد اضافه شده به علائم جوش يا استفاده از چند فلش براي تغيير در جهت جوش براي تغييرات مورد استفاده قرار مي گيرد . وقتي استفاده از چندين فلش در يك علامت جوش پسنديده و خوب باشد ، فلش ها مي توانند به يك خط مرجع متصل شوند ( شكل (A)9 ) يا به اولين خط مرجع در نمونه هايي كه چند خط مرجع دارند متصل مي شود.

( رجوع كنيد به ضمضيه 2-9-3 B )

3-9-3 عضو نامرئي ( نديد )
وقتي يك عضو نامرئي مورد جوشكاري قرار مي گيرد مانند شكل زير آن را نمايش مي دهيم . اگر جوشكاري عضو نديد با جوشكاري عضو ديد متفاوت باشد . اطلاعات لازم براي هر دو طرف بايد درج گردد .

4-9-3 مشخصات محل جوش :
مشخصات محل جوش با طول جوش كم تر از طول قابل دسترس اتصال ، در محل مخصوص نوشته مي شود . ( شكل ( C )8 را ببينيد )

5-9-3 محل جوش بدون مشخصات :
يك جوش با طول كم تر از طول قابل دسترس اتصال ، بدون مشخص شدن محل جوش در شكل ( D )8 آمده است .

10-3 علامت جوشكاري دور تا دور:

1-10-3 جوشكاري در جهت ها يا صفحه هاي مختلف :
يك جوش پيوسته ، تك جوش يا چند نوع جوش به وسيله اضافه كردن علامت دور تا دور ، در محل اتصال خط مرجع مشخص مي شود . مجموعه جوش ها ممكن است جهت هاي متفاوتي داشته باشند و يا روي چند صفحه باشند
( شكل B , C , D , E 9 و ضميمه 10-3B را ببينيد )

2-10-3 جوش هاي جانبي ( پيراموني ) :
جوشكاري دور تا دور يك لوله نياز به نمايش علامت جوشكاري دور تا دور ندارد .
11-3 دنباله ( دم )‌علائم قراردادي جوش :

1-11-3 جوشكاري و مشخصات پروسه مربوط به آن :
پروسه جوشكاري را مي توان با استفاده از جداول 1و2 در قسمت دنباله علامت جوش نوشت ،‌يك پيشوند كمكي براي پروسه را مي توان از جدول شماره 4 استخراج كرده و مورد استفاده قرار داد.

2-11-3 مراجع :
خصوصيات كدها يا هرگونه اسناد اجراشدني ديگر را مي توان به وسيله درج كردن در دنباله علامت جوشكاري مشخص كرد .

نيازي به درج محتوي اطلاعات و اسنادمرجع نيست.

3-11-3 طراحي كردن انواع علائم جوشكاري :
ممكن است تكرار يكسان علائم جوشكاري در يك نقشه به وسيله معين كردن يك شاخص بر طرف شود ( شكل 10 را ببينيد ) كاربر ممكن است اطلاعات اضافي و تكميلي را براي تمام اتصالات درج كند ( ضميمه 3-11-3 B را ببينيد

4-11-3 تشخيص انواع جوش هاي مخصوص :
وقتي كه علائم جوشكاري براي تعيين جوش مطلوب ناقص هسستند ، جوش بايد به وسيله يك برش عرضي يا اطلاعات ديگر با يك عطف ( اشاره) به آن در دنباله مشخص شود . اين امر ممكن است براي اتصالات اريب ضروري باشد.

5-11-3 حذف دنباله :
زماني كه نياز به مشخص كردن مرجع نيست مي توان دنباله را حذف كرد .

6-11-3 نوشتن نكته ها :
نكات طراحي ممكن است در آماده كردن اطلاعات وابسته به جوش ها مورد استفاده قرار گيرند . اين قبيل اطلاعات لازم نيست پيوسته در علائم جوشكاري درج شود .

12-3 بدست آوردن گرده مناسب به وسيله جوشكاري :
تقریبا ًگرده های به شکل تخت ، محدب ، مقعر را می توان بدون ماشینکاری مخصوص به وسیله جوش بدست آورد. برای مشخص شدن نوع گرده جوش به علائم قراردادی جوش علامت جوش تخت یا محدب و غیره را اضافه می کنیم .

عملیات تکمیلی جوش :

1-13-3 بدست آوردن گرده جوش به وسیله عملیات تکمیلی :
به وسیله اضافه کردن علامت گرده و علامت عملیات تکمیلی تقریبا ً می توان با دستگاه های مکانیکی جوش با گرده تخت ، محدب و مقعر را فراهم کرد.

2-13-3 روش های عملیات تکمیلی :
با استفاده از علائم زیر می توان شیوه عملیات تکمیلی را مشخص کرد، اما درجه تکمیل را نمی توان معین کرد.

3-13-3 روش عملیات تکمیلی نامشخص:
در صورت نا مشخص بودن عملیات تکمیلی برای شکل گرده جوش می توان با قراردادن علامت " U " روی علامت جوش آن را بیان کرد .

علامت ذوب کامل :
علامت ذوب کامل تنها هنگامی که برای استحکام ریشه نفوذ کامل مورد نیاز است و قطعه از یک طرف با جوش داده شود مورد استفاده قرار می گیرد. ( شکل 11 )

1-14-3 محل قرارگرفتن علامت نفوذ کامل :
علامت نفوذ کامل در جهت مخالف محل علامت جوش روی خط مرجع قرارمی گیرد.
(شکل 11 )
2-14-3 ابعاد نفوذ کامل :
شاید بالاترین استحکام ریشه به وسیله نوشتن ابعاد مورد نیاز در سمت چپ علامت نفوذ کامل مشخص شود ( شکل 11) می تواند بالاترین استحکام ریشه مشخص نگردد .

نفوذ کامل در جوش لبه ها :

1-15-3 نفوذ کامل در جوش لبه ها روی اتصالات لب به لب فلانچ ها :
جوش لبه هایی که باید نفوذ کامل داشته باشند به وسیله علامت جوش لبه همرا با علامت نفوذ کامل مشخص می گردند. جزئیات فلانچ ها در نقشه مورد رسیدگی قرار می گیرد و روی علامت جوش مشخص نمی گردد. ( شکل ( D )11 )

2-15-3 جوش لبه با نفوذ کامل روی اتصالات گوشه ای فلانچ ها :
جوش های لبه ای که نیاز به نفوذ کامل دارد به وسیله علامت جوش لبه همرا با علامت نفوذ کامل که در سمت دیگر علامت جوش درج می گردد مشخص می شوند .
جزئیات فلانچ ها در نقشه مورد رسیدگی قرار می گیرد و روی علامت جوش مشخص نمی گردد. ( شکل ( E )11 )

روش های ترسیم علامت ها :
علائم به صورت ماشینی ، الکترونیکی یا به صورت دستی ترسیم می شوند. علامت ها در نشریه ها نشان داده شده اند یا برای دقت بالا در ترسیم با ابعاد دقیق می توانید به ضمیمه A یا ضمیمه AM مراجعه نمائید.

واحد متریک :
استانداردهای مختلفی برای نمایش علائم به کار می رود . برای نمایش علائم از دو استاندارد در کنار هم استفاده نمی شود. اگر شما از سیستم متریک یا آمریکایی استفاده می کنید می توانید از ابعاد نشان داده شده در این استاندارد بهره ببرید . در صورتی که از استاندارد دیگری استفاده می کنید می توانید به مرجع ANSI Y14 مراجعه ننمایید .

تلرانس ابعاد جوش :
تلرانس ابعاد جوش در قسمت دنباله علائم قراردادی جوش نشان داده می شوند یا تلرانس به وسیله نوشتم متن ، کد یا مشخصات دیگر مشخص می گردد.

شکل 4- اتصالات اصلی

شکل 5- کاربرد فلش برای نمایش دادن سمتی که می خواهد جوش بخورد

شکل 6-کاربرد فلش های شکسته در علائم جوش

شکل 7- ترکیب علائم جوش

ادامه شکل 7- ترکیب علائم جوش

شکل 8- مشخصات موقعیت و وسعت جوش های گلويي (Fillet )

ادامه شکل 8- مشخصات موقعیت و وسعت جوش های گلويي
شکل 9- مشخصات محدوده جوشکاری

ادامه شکل 9- مشخصات محدوده جوشکاری



ادامه شکل 9-

شکل 10- نمونه ای از کاربرد علائم استاندارد جوشکاری

شکل 11- کاربرد علامت نفوذ کامل
4- جوشكاري شياري
1-4 كليات
1-1-4 اندازه شيارهاي يكطرفه :
اندازه شيار مي تواند در يك طرف خط مرجع در كنار علائم جوش مشخص گردد.
( شكل (A) 12 و (F)12 را ببينيد )