بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تاريخچه
- پيشينه ايمن شناسي و پايه علمي آن به هزاره قبل از ميلاد مسيح (ع) مي رسد. مهرداد ششم (121 ق م) چون نسبت به اطرافيان خود، حتي مادرش مشکوک بود، روزانه و بمقدار بسيار اندک از سم ارسنيک استفاده مي نمود و در طي زمان اين مقادير نيز افزايش يافت تا هنگاميکه توانست نسبت به مقادير کشنده اين سم مقاومت نمايد.
- در قرن دهم ميلادي ابوبکر محمدبن زکرياي رازي پزشک ايراني آبله را از نظر باليني تشريح نمود و عنوان کرد بهبودي از آبله با ايمني بسيار طولاني همراه مي باشد.
- ابوعلي سينا در قرن يازدهم ميلادي نظريه خود را در مورد ايمني اکتسابي ارائه نمود. پزشکان کشور پهناور چين از دير زمان متوجه اين مطلب مهم شده بودند که استنشاق ذرات خشک شده آبله باعث پيشگيري از بروز اين بيماري مي شود. سپس در خاورميانه طي قرن 13-12 ميلادي روش آبله کوبي بين جلدي با استفاده از ذرات زخم خشک و سائيده شده آبله بين مردم مرسوم گرديد.
اسلاید 2 :
- در قرن هجدهم ميلادي پيلارني و تيموني اين روش را به انگلستان بردند و خانم ماري ورتلي مونتاگو آن را اشاعه داد.
- ادوارد جنر در قرن هجدهم(1798 ميلادي) متوجه شد که تلقيح زخم هاي خشک شده آبله گاوي مي تواند انسان را از آبله انساني حفاظت نمايد. اين کشف از آنجا ناشي شد که ملاحظه کرد شيردوشاني که با سرپستان گاو مبتلا به آبله گاوي در تماس مي باشند، در مقابل ابتلاء به آبله انساني مقاومت مي نمايند.
- لوئي پاستور حدود يکصدسال بعد بافتخار کشف ادوارد جنر انگليسي، اصطلاح واکسين را وضع نمود که بر گرفته شده از کلمه لاتين واکي (Vacca) به معناي ماده گاو مي باشد.
اسلاید 3 :
پيشينه تاريخي ايمنسازي
- 3000 سال قبل از ميلاد
شواهدي دال بر استفاده پودر خشک آبله انساني در داخل بيني بدست آمده است.
- 2000 سال قبل از ميلاد
بهره گيري از پودر خشک آبله انساني در داخل بيني در چين به ثبت رسيده است.
- 1500 سال قبل از ميلاد
اهالي ترک (ترکيه امروزي) با واريولاسيون يعني کاشت پودر خشک آبله در زخم پيشگيري از آبله را اشاعه دادند.
- سال 1700 ميلادي
واريولاسيون در انگلستان و سپس با فاصله نه چندان طولاني، در آمريکا متداول گرديد.
- سال 1780 میلادی
ادوارد جنر انگليسي واکسن آبله انساني را کشف نمود.
- سال 1880 میلادی
پاستور واکسن هاري را کشف کرد.
- سال 1974 میلادی
صدور گواهينامه بين المللي ريشه کني آبله در جهان صادر شد.
اسلاید 4 :
واقعيت ها
üجرح واشنگتن رئيس جمهور امريکا به دليل ابتلا به ديفتري، فوت نمود.
ü
üاولين اپيدمي سياه سرفه در سال 1578 در پاريس گزارش شد.
ü
üدر سال 65-1964 ميلادي 5/12 ميليون نفر در امريکا به سرخجه مبتلا شدند و در پي آن 20000 نوزاد با سندرم سرخجه مادرزادي متولد شدند و در نهايت 5/1 ميليون دلار در اين اپيدمي هزينه شد.
ü
üاولين واکسن پيشگيري کننده از سرطان، واکسن هپاتيت B است. (عامل اصلي سرطان کبد)
ü
üمرگ ملک الشعراء بهار به دليل ابتلا به سل بوده است.
اسلاید 5 :
ساختار ايمني
- به مجموعه مکانيسم هاي دفاعي مورد استفاده در بدن بمنظور محافظت در برابر عوامل محيطي و بيگانه را ايمني (Immunity) گويند.
- عوامل محيطي و بيگانه عبارتند از: ميکروارگانيسم ها ( باکتري ها، ويروس ها، ريکنزياها، پروتوزوئرها، قارچ ها، انگل هاي پرسلولي داخل و سطح خارجي بدن)، اجزاء يا فرآورده هاي آنها، غذا، مواد شيميائي، داروها، گرده گياهان و يا ديگر موارد مشابه مي باشند.
ايمن شناسي Immunology
- به مکانيسم شناسائي و افتراق اجزاء خودي و غيرخودي در بدن و نيز واکنش هاي منتسب به آنها را در بافت ها و سلول ها و پديدار شدن مولکول هاي جديد را به اين علم مرتبط مي دانند و به مجموعه اين عوامل، ساختار ايمني(Immune system) گويند. اين سيستم به دو بخش ايمني طبيعي(ذاتي) و ايمني اکتسابي(تطبيقي) تقسيم بندي مي شود.
- نقش عمده ايمني از يک طرف به دفاع در مقابل عفونت هاي ناشي از ميکروارگانيسم ها(موضوع مهم اين کتاب) و از طرف ديگر به شناسائي پيوند بافت ها، پروتئين هاي جديد و دفاع در مقابل تومورها(خارج از بحث) منتهي مي شود.
اسلاید 6 :
ايمني طبيعي(ذاتي) Innate Immunity
- به مجموعه بافت ها، سلول ها و عناصري که از بدو تولد وجود دارند و محافظت اوليه را در مقابل عفونت ها در کوتاه ترين مدت زماني بعهده دارند و و اکنش ها آن غير اختصاصي است و نيز بطور دائم در دسترس قرار دارند، ايمني طبيعي مي گويند.
- خطوط و يا سد دفاعي در ايمني طبيعي يا ذاتي عبارتند از: پوست، غشاء مخاطي اندام هاي مختلف و يا سلول هاي اپي تليال و ترشحات آنها در پوست، مخاط بيني، دستگاه تنفس، دستگاه ادراري- تناسلي، دستگاه گوارش از جمله تاثير PH، اسيدهاي چرب مترشحه از آنها، آنزيم ها، اينترفرون ها، ترانسفرين، لاکتوفرين و مواد رها شده از گلبول هاي سفيد و هم چنين انواع پروتئين هاي سرم مثل؛ بتاليزين، آنزيم ليزوزيم(موجود در اشک و ترشحات پوست)، پلي آمين هاو از همه مهمتر عناصر سلولي موثر در ايمني طبيعي از جمله: سلول هاي بيگانه خوار گرانولوسيت ها، ماکروفاژها و سلول هاي ميکروگليال دستگاه عصب مرکزي را مي توان نام برد.
- سيستم ايمني طبيعي(ذاتي) در مواجهه مکرر با ميکروارگانيسم ها به نحوه يکسان پاسخ مي دهد.
- در صورت عدم کنترل سد دفاع طبيعي بدن از طريق پوست، مخاط دستگاه گوارش و تنفس و ورود عامل عفونت در بافت ها و اندام ها پاسخ التهابي رخ ميدهد.
اسلاید 7 :
ايمني طبيعي(ذاتي) Innate Immunity
- دو گونه از انواع فاگوسيت ها در گردش خون بنام نوتروفيل و مونوسيت از سلول هاي خوني(لکوسيت ها) مي باشند که بمحل عفونت فراخوانده مي شوند.
- نوتروفيل ها از مبدأ مغز استخوان در پاسخ به عفونت بسرعت افزايش مي يابند.
- نوتروفيل ها اولين نوع از سلول هائي هستند که اغلب به عفونت ها، بويژه در عفونت باکتريائي و قارچي پاسخ مي دهند.
- نوتروفيل ها در داخل عروق و جريان خون به عفونت مقابله مي کند.
- مونوسيت ها در ايمني طبيعي در بافت ها بنام ماکروفاژ متمايز مي شوند و از مغز استخوان مشتق شده اند.
- مونوسيت ها(ماکروفاژها) بر خلاف نوتروفيل ها در بافت هاي خارج عروقي وارد شده و بمدت طولاني در اين محل زنده مي مانند.
اسلاید 8 :
ايمني طبيعي(ذاتي) Innate Immunity
- نوتروفيل ها و ماکروفاژها، ميکروارگانيسم هاي موجود در خون و در بافت هاي خارج عروقي را از طريق گيرنده هاي (Receptors) سطحي که براي ميکروب ها اختصاصي اند، شناسائي مي نمايند.
- ماکروفاژها با توليد پروتئين هايي بنام سايتوکين به عامل از بين برنده تومور و اينترلوکين- 1 در سطح سلول هاي داخل عروق(آندوتليوم) کوچک محل عفونت اثر مي گذارند.
- سلول هاي کشنده طبيعي(Natatural Killercells) نيز يک رده از انواع لنفوسيت مي باشند که پس از آلودگي و کشته شدن سلول ها در عفونت هاي ويروسي توسط ماده اي واسطه اي بنام سايتوکين فعال مي شوند.
- سلول هاي کشنده طبيعي (NK) فعال شده، انترفرون گاما (IFN-੪) توليد مي نمايند. IFN-੪ ماکروفاژها را فعال مي سازد و نيز در سلول هاي غير آلوده به ويروس ايجاد مقاومت مي کند. بنابراين نقش آنها در عفونت هاي ويروسي پر اهميت مي باشد.
اسلاید 9 :
ايمني اکتسابي(تطبيقي) Adaptive Immunity
- ايمني اکتسابي شکل تخصص يافته ايمني است و فقط در مهره داران مشاهده مي شود و درنتيجه مواجهه با يک بيگانه بوقوع مي پيوندد. واکنش ايمني اکتسابي اختصاصي است.
- هر عاملي که بتواند پاسخ ايمني را القا نمايد ايمونوژن (Immunogen) ناميده ميشود و هر ماده اي که بتواند به طور اختصاصي ايمني ايجاد نمايد، به نام آنتي ژن (Antigen) نام گذاري مي شود. برخي از موارد مانند هاپتن (Hapten) داراي وزن ملکولي کم (کمتر از هزار دالتون) مي باشند و فاقد توان ايمني اند. چنانچه با مواد با وزن ملکولي بيشتر تلفيق شوند بعنوان آنتي ژن عمل خواهند کرد.
اسلاید 10 :
ايمني اکتسابي(تطبيقي) Adaptive Immunity
بنابراين هر ماده ايمونوژن بايد سه ويژگي زير را دارا باشد.
- براي فرد بيگانه باشد.
- وزن مولکولي آن زياد باشد(بيشتر از 000/100 دالتون)
- داراي ساختمان فيزيکي شيميايي خاص باشد.
- چنانچه سيستم ايمني بطور اکتسابي نسبت به يک آنتي ژن هيچگونه واکنش از خود نشان ندهد، پديده را تولرانس ايمنيولوژيک (Immunological Tolerance) گويند، اين آنتي ژن را تولروژن (Tolergen) نامند.